|
2005
|
|
|
Halakoetan gertatzen den bezala arriskua
|
dago
otsoa artzain bihurtzeko, eta arriskua euskal liburugintzak sorkuntza zapuzteko.
|
|
|
Haur guztiak, batik bat txikiak, eserlekuetan uzkurtzen dira, nire hitzek otsoa aipatu izan balute bezala; hantxe
|
dago
otsoa, atearen beste aldean, benetan, eta amak ez dio ixten sarbidea, hanka erakuts diezaiola eskatzeko. Adela eserlekutik altxatu, eta kanpora irteten da.
|
|
|
Nola ikusten duzu itzulerako bidea, Damian? Aldatuta
|
dago
Otsoenera etorri zinen egunetik. Ezta?
|
|
2006
|
|
|
adi
|
dago
otsoekin.
|
|
|
Otso iberikoa da Iberiar Penintsulan
|
dagoen
otso subespezie bakarra, eta, atzeraka ez badabil ere, azken mendeetan nabarmen gutxitu dira otso horien kopurua eta banaketa eremua, batez ere gizakiaren jazarpenaren, habitataren aldaketaren eta harrapakinak murriztearen ondorioz. Duela bi mende, otsoa Europako herrialde guztietan zegoen, Erresuma Batuan izan ezik.
|
|
|
Basoko suteek, bai naturalek bai eragindakoek, Espainiako basoak suntsitzen dituzte, eta faunaren habitat naturalak murrizten dituzte, batez ere ugaztun handiak, otsoa esaterako. Gainera, mitologiak eta erlijioak alderdi negatiboei lotuta
|
dagoen
otsoaren irudiak lagundu du tradizioz nekazaritza eta abeltzaintza populazioek espezie hori borrokatzeko funtsezko etsai gisa hartzen. Hala ere, otsoa ez da animalia arriskutsua gizakiarentzat.
|
|
|
–Bidal dezatela ekipo berezi bat! –Levertek untxi samurra jatear
|
dagoen
otsoa ematen zuen– Kontuz ibiltzeko ohartarazi, oso morroi arriskutsua baita. Ihes egiten saiatu ezean, ez dezatela atxilotu!
|
|
2008
|
|
|
Otsorik bada bakarrik balio du otsoa datorrelako gaztiguak. Eta Jose Luis Rodriguez Zapaterok badaki ez
|
dagoela
otsorik. Zapaterok badaki politikari ezinago diziplinatua dela Ibarretxe, indarrean dagoen legeriarekiko, denik eta bidegabeena izanda ere, eta ez dio beldurrik, aurrez uste izatekoa bezalakoa delako; eta aurrez ikusteko modukoa den oro da ahul.
|
|
2011
|
|
|
Etimologia azalpena: Oinarrian
|
dagoena
Otsoa, Otxo (a) pertsona izenaren Otxoki hipokoristikoa dugu (cf. Martiki, Mitxelki, Peruki ren moduko izen ttipiak eta Txurdangi Aranoko oikonimoa; ikus Salaberri, 2009:
|
|
2012
|
|
|
Deitu bezain laster, itsasora jauzi egin zuen niregana hurbiltzeko, eta txalupan sartu nuen, baina goseak eta egarriak erdi hilik zegoen. Opil bat eman nion, eta elurretan hamabost egun jan gabe goseak amorratua
|
dagoen
otso baten antzera jan zuen. Animalia errukarriari ura eman nion, eta, nahi zuena edaten utzi izan banio, lehertu egingo zen.
|
|
|
Hori egin, eta ozta ozta alde egin zuen handik, otsoak iritsi ziren unerako eta batzuek enbor gainera jauzi egin zutenerako; orduan nik, pistola bete gabea sutautsaren ondoan jarri, klask egin, eta su eman nion. Enbor gainean
|
zeuden
otsoak kixkali ziren, eta haietako sei edo zazpi erori, edo, hobeto esan, gainera oldartu zitzaizkigun, suaren indarraren eta beldurraren eraginez. Haiek berehala akabatu genituen, eta beste guztiek, suak ikaratuta, gauak, ia ilun baitzegoen orduan, beldurgarriagoa egiten baitzuen, pixka bat atzera egin zuten.
|
|
2013
|
|
|
Kleo etorri zitzaion burura. Asturietan
|
zegoela
otso bat ikusi zuela kontatu zionekoa.
|
|
|
Soinu guztiek daukate norberagana bideratutako arrazoiren bat. Beti
|
daude
otso begi bi geuri begira, kokotetik.
|
|
|
pentsatu nuen. Otsoa
|
dago
otso tranpako leizera erorita! Baina hain intziri ahula egiten duenerako hiltzen ariko da nonbait...
|
|
2014
|
|
|
Manuel Valls gobernuburua Saboian izan baita laborari batzuk gomitaturik, otsoetaz ere mintzatu dira preseski eta horrek berak erakusten du ixtorio hori premiatsuenetarik daukatela han gaindi. Gobernuburuak hitzeman du preseski arta handiz segituko duela afera, entzun baitu laborari ainitz xifrituak
|
daudela
otsoen gatik...
|
|
2015
|
|
|
–Hizketan? , untxi samur bat jateko puntuan
|
legokeen
otso batek ez zuen Hilde anderearen irribarrearen basakeria berdinduko?. Zeri buruz hizketan?
|
|
|
Oraingoz, 150.000 sinadura baino gehiago dituen muga gainditu du. 7 Otso iberiarraren desagerpena saihestea Iberiar penintsulako otso iberikoa da Iberiar penintsulan
|
dagoen
otso subespezie bakarra. Bere desagertzearen ugaztun hori defendatzeko beren beregi eratutako GKE kontserbazionistak eta kolektiboak hainbat eskaera hasi dituzte, eta ehunka mila laguntza jaso dituzte, besteak beste, Luis Miguel Domínguez naturazko dokumentalen ekoizleak.
|
|
|
" Atsoon artean
|
badagoz
otsoak... Baita behar be!".
|
|
|
Horren zain
|
zeuden
otsoak.
|
|
2016
|
|
|
Deiadarrak botatzen ditu mendietatik erasoren bat hurbiltzerakoan, artzainek artaldeak aterpera bil ditzaten. Artegi batean edo horren inguruan
|
dagoenean
otsorik ez da hara hurbiltzen. Bere agerkundea iragartzeko ardiek orobat eragiten dituzte txintxarriak, horien soinua entzunaraziz.
|
|
2017
|
|
|
Baina ehiztariak ikusi al zuen, Nicholasek bezala, basoan lauhazka zebiltzan lau otso beregana zetozela? Beharbada,
|
bazeuden
otso gehiago zuhaitzen atzetik ezkutatuta. Gizonak bi gezi baino ez zituen gezi ontzian, eta horietako batekin edo birekin huts egin zezakeen:
|
|
|
beraz, erabaki zuen hobe zuela joatea eta txerritxo bat harrapatzea. Bertha dardarka
|
zegoen
otsoa beregandik oso gertu zegoelako, usainka eta beraren bila. Dar dar egiten ari zela, obeditzen zuelako jaso zuen dominak talka egin zuen ondo portatzen zelako eta garaiz iristen zelako jasotako dominekin.
|
|
2018
|
|
|
Ama Non
|
dago
otsoa?
|
|
2019
|
|
|
Borroka desesperatua zirudien hark. Bitartean, han
|
zeuden
otso zakurrak, begira eta begira, nor eroriko, gero hura segituan jateko.
|
|
|
Gaur egun ez
|
dago
otsorik ez Araban ez gainerako Euskadiko Autonomia Erkidegoan, baina bakar batzuk izandakoak dira azken urteetan, eta Burgosko lurraldeetan badira. Ez da kasualitatea mehatxupean egotea:
|
|
|
Hartzak edo otsoak akabatu beharrean, abeltzaintza egiteko modua aldatu dute", azaldu du Etxegaraik. " Alemanian 2000 urtearen bueltan ez
|
zegoen
otsorik, eta orain 100 bat talde egongo dira. Babestu dituzte eta kudeaketa egokia egin dute".
|
|
|
Zaharrak halakoetan, etxetik joaten zenetan, oldarkor xamar jarriak
|
zeuden
otsoen beldurrez, bere bi zakurrak eraman ohi zituen, lehoi baten ahutzekiko bi zakurtzar, eta bi emakumeak bakarrik uzten zituen, iluntzerako etxe barruan babes zitezen gomendioa emanda.
|
|
2020
|
|
|
Beno, ez hasi orain eztabaidan eta begiratu non
|
dauden
otsoak.
|
|
|
«Abeltzaintza estentsiboaren eta otsoaren arteko elkarbizitza ezinezkoa da». Sindikatuak gogor egin du Eusko Jaurlaritzaren aurka, eta azaldu dute «nazkatuta»
|
daudela
otsoen erasoek «egunerokoan eragiten ez dieten horiek» entzuteaz.
|
|
|
Baina erregeari ez zitzaion burutik pasatzen ere zer ikarak sentitzen zituen astoak oihana zeharkatzen zuen bakoitzean. Martinbeltx, aspalditik han gorderik
|
zegoen
otsoaren beldurrez ibiltzen zen. Bere baitan zioen:
|
|
|
Zer zen hura? Astoa gustuan etzanik
|
zegoen
otsoaren ondoan! Erregea isilik egon zen istant batez.
|
|
|
Zer zen hura? Astoa gustuan etzanik
|
zegoen
otsoaren ondoan! Erregea isilik egon zen istant batez."
|
|
|
Irudi negatiboa dute abeltzain gazteak erasotzen omen baitzituzten (ikus Gevaudango basihiziaren misterioa). Alderantziz, gerlako kuraiaren irudi baikorra
|
dagokie
otsoei Mongolen kulturan (ikus Gengis Khan otso urdinaren seme dela dioen kondaira) edo Erdi Aroko zaldunen armarrietan. Aitzinako egiptoarren kulturan ere irudi baikorra zuen, paradisura buruz joateko gidaria baitzen; halaber erromatarren kulturan, haurrei jatera ematen dieten otsemeen kondairetan, biziaren emankortasunaren eta amatasunaren ikur baitira.
|
|
2021
|
|
|
Partida denak Espainiako Saskibaloiaren webgunean daude eskuragarri, baina beti dago arazo teknikoren bat.
|
Badaude
otso maltzurrak ere. Azkoitian (Gipuzkoa) eta Azpeitian inon baino hobeto dakite hori.
|
|
|
Espezie Mehatxatuen Euskal Katalogoan" Interes Bereziko" kategorian dagoen espezie bat da, 2020ko martxotik 2.aginduaren arabera, beraz, ezin da otsorik hil inolako egoeratan, ez ehizagatik, ez biztanleriaren kontrolagatik. Gizakiaren ondorioz, Euskal Herrian ez
|
dago
otso talderik, eta 1 ale baino ez dira ezagutzen Araban. Beraz, desagertzeko arrisku handian dago.
|
|
2022
|
|
|
Lagunak sukalde berora sartu ziren afaltzera. Han
|
zeuden
Otsoa, Txomin eta Antso giro onean, gerra istorioak kontatzen eta ardoa edaten. Jakue eta Joan adi ziren sutondoan, neskameak afaria prestatzen zuen bitartean.
|
|
|
Non
|
zegoen
otsoa?
|
|
2023
|
|
|
Basurdearen gainpopulazioari aurre egiteko neurri gisa, ehiza ezinbesteko ikusten zuten laurek, baina aipatu zuten ehiztariak ere zahartzen ari direla. Gipuzkoan ez
|
dago
otsorik oraindik, baina, iritsiko balitz, otsoa mendiko abeltzaintzarekin bateragarria ote den planteatuta," hala izaten ahalegindu" dela erantzun zuen Iriartek. Aurreikuspenak egin behar direla esan zuen," orain, arriskurik ez dagoenean, arazoa dutenak nola ari diren ikusiz eta ikasiz".
|
|
|
aspertuta
|
nago
otsoak erditzeaz.
|
|
|
Ez
|
dago
otsorik duela
|