|
2000
|
|
|
Eta lehenagoko garai zein sentimenduak gogoratzen ditu. Ilunabarrari begira
|
dagoen
neska ilehoria, Helena, bera da bizitza eta eguzkiaren beraren sinbolo. Honen parean parkeko neska beltzarana dago, arrastiria eta patu beltzaren irudi.
|
|
|
Oso egitura tradizionalak izan dira, kirola oso matxista da eta euskal pilota oraindik gehiago. Ia ia ateak itxita
|
daude
neskak pilotan sartzeko. Ez dugu lan on bat egiten neskak sartzeko.
|
|
|
Pixkanaka kopurua haziz joan da, ia parekatu den arte, baina azken urteotan berriro behera egin duela dirudi. Hemezortzi urtera arteko gazteekin jokatzen da txapelketa, eta adin honetan ezberdintasun handiak
|
daude
neska eta mutilen artean. Mikel Mendizabal, txapelketa antolatzeko arduradunaren ustetan," letretan ere diferentzia handia dago; neskak txukunagoak dira, ideia sakonagoak dituzte...
|
|
|
Kristina, eraman handiz, hain baldintza estuetako jantzia aurkitzera ahalegintzen ari zen, hurbiletik barrandatua zela jakin gabe. Emaztekia ospakizunaren xehetasun guztiak xehatzen ari zen —non, noiz, nola, zenbat... — eta bere mintzo taigabeari tartekatzen zitzaizkion berarekin
|
zegoen
neska gaztearen iritzi ozenak: " ez, ama, eskote handiegia"," faborez, zera baino lodiago egiten zaitu-eta"," tira, tira, honekin amautxi beharrean, senar berriaren izeba monja emanen duzu"...
|
|
|
Oso ongi
|
dago
neska txikiak kulturiza ditzaten esan zuen sarjentuak. Hala ere, zergatik bortxaz.
|
|
|
Europatik San Frantziskoraino etorri naiz, hemen
|
dagoen
neskarik xarmantenari ene amodioa agertzera. Ez zen posible eta, hala ere, Patxi zen, eszenariotik ni seinalatuz eta auskalo zer esateko.
|
|
|
Egia da" Sentitzen dut" esamoldea erabiliegi dagoela, baina halaxe dago oraindik ere hainbestetan erabiltzen dugun" Maite zaitut" adierazpidea ere, eta hala ere bizi bizirik dago, eta konbentziturik nago esaten den bakoitzean esanahi berria, ñabardura gehiago egokitzen diogula adierazi du ahots sakon bezain pausatuz, denoi epaiketa fartsa bat zela kasik ahanztarazten zigula. Eta begien bistan
|
dago
neska hori ezagutu aurretik, eta ondoren, Billek azaldu izan didan maitasuna desberdina dela; baina hanka sartu du eta halaxe onartu du, munduko ohore guztiak jasotzen ari zela, munduko pertsona apalenaren mailara etorriz, gauzarik intimoenak denon aurrean azaldu beharrez. Oraingoan ere, dotore jokatu du, ausarta izan da eta bere hutsa onartu du, benetakotasunez, barne barnetik gure herriaren alde jarraitu nahi duela erakusteko.
|
|
|
Ingurukoak bai. Yoyes, maiteminetan
|
zegoen
neska izateaz gain ETAkidea zen. Yoyesek, Soziologia ikasi zuen lizentziatua izateaz aparte, pistola zeraman soinean.
|
|
|
Jende pixka bat bazebilen inguruan, bazterrak ikusten edota belar gainean eserita. Bikoteak eta familiak ziren gehienak, baina belar gainean eseritakoen artean bakarrik
|
zegoen
neska gazte bat ere aurkitu genuen guk ezustean: Goizeder!
|
|
2001
|
|
|
Bere auzoa baino lau kale beherago zegoen geltokian geratu eta neonezko argi bizi bizien artean ibili zen, larruzko poltsa besapean hartuta. Farol bati helduta
|
zegoen
neskak begi keinua egin zion, zilar koloreko betile luzeak kliskatuz. Liburu saltzaileak poltsari begiratu eta, ostiko batez, espaloi ertzean zegoen kontainer ondora bota zuen.
|
|
|
Latinezko irakaslearen aurpegia ekarri zuen burura eta atzetik jotzen zuela imajinatu zuen. Gero," Carpe Diem" ozen bat oihukatuz, argirik gabe geratzen ari zen farolaren azpian
|
zegoen
neskari keinua itzuli zion.
|
|
|
Eta eztarria korapilatu zitzaion. Fermin biluztu egin zen, belakiaz bere gorputzeko azala marruskatu zuen, goitik behera, eta bustita
|
zegoenean
neskaren gainean etzan zen. Aurpegia aurrez aurre zeukan, purpurinaz estalitako ezpainek diz diz egiten zuten, bizirik baleude bezala.
|
|
|
Bere gusturako argalegia izan arren. Pare bat eserleku aurrerago
|
dagoen
neska aztertu du zeharka. Begirada kritikoz.
|
|
|
Udaberriko lehen eguzki izpien epelean paseatzen dabilen jendea bere aurretik nola igarotzen den, adibidez. Begiradarekin jarraitzen ditu ibiltariak orduan, antsikabe, automatikoki ia; eta nahigabe bezala, lepoaren mugimendua pare bat segundo gehiago luzatuz, bere ezkerrean
|
dagoen
neska koadrila zelatatzen du zeharka. Arantxa eta honen lagunak.
|
|
|
Animatuenak –edo gosetuenak– barra ondoan
|
dagoen
neska koadrila batekin berriketan hasten ahalegindu dira. Arrakasta apur batez.
|
|
|
Uau. Ikaragarria
|
dago
neska hori. Eta irribarre egin dio.
|
|
|
Gero, tostan arnasestuka, han hondartza bazterrean eguzkipean gilaz gora irribarrez eta esamesaka
|
zeuden
neskengana zelan hurbildu asmatu behar izaten zen.
|
|
|
‘Baina auto barruan
|
dagoen
neska hori erditzen hasi da, eta zure lehenengo semea da, horregatik hil nahi baitzaitu neskaren senarrak. Eta oraintxe konturatu zara, gainera, atzeko aulkian lehergailu bat dagoela segundo batzuk barru eztanda egingo duena.’
|
|
|
Nor ote Amaiarekin erretratuan
|
zegoen
neska?
|
|
2002
|
|
|
Bion artean egina izan da, taularatzeko orduan nik zuzendu nuen arren. Gaztaro gordinean
|
dauden
neska mutilen arreta bilatzeko eskatu zitzaigun, eta hori egiten saiatu ginen, gazte horiek sexuaren inguruan izan ditzaketen eta zalantzak agerian jarriko zituen gidoia egiten.
|
|
|
Bi urte lehenago, 1999an, beste adingabeko bat Gironako igerileku batean itota hil zen, hainbat monitore zeramatzan ibilaldi batean. Eta urte hartako urrian, Guadalajarako kanpamentu batean itota
|
zegoen
neska bat. Funtsezko gaiak Komunitate gehienek funtsezko hainbat arazo ere ezartzen dituzte, hala nola, haur kopurua, kokalekua, osasun arauak eta laguntza teknikoa.
|
|
|
Haurtzaroan, haur “zailak” bihurtzen dira, eta 10 urtetik aurrera kontrolatzen ikasten dute. Helduarora iristen direnean, geldirik ez
|
zeuden
neska mutilek portaera errepikakorrak izaten dituzte etengabe; esaterako, hatzak danbolinaz pasatzea, oinak gurutzatzea… Azken batean, gizartean onartuagoak diren mugimenduak. Hazten direnean ere ez dute guardia jaitsi behar.
|
|
|
Ile zuridunaren begirada galdu zuen. Berdin zitzaion; zutabea ondo ikus zezakeen, eta haren ondoan
|
zegoen
neska. Harea mugikorretan igeri ari balitz bezala ireki zuen bidea.
|
|
|
Baina zutabearen ondoan, inor ez. Non
|
zegoen
neska. Ingurua aztertu zuen.
|
|
2003
|
|
|
Beraz, ezkondu aurretik jada ezin du atera hainbeste mutilekin. Gainera, oso ikusia
|
badago
neska hori ez da inoiz ezkontzen.
|
|
|
Klub bateko arduradunak honela laburbiltzen zuen Emakundeko txostenean: «Ez dut uste nire klubean lanean
|
dauden
neskek lanez aldatuko dutenik. Garbitzera badoaz, gutxiago irabaziko dute.
|
|
|
Isilean ireki zuen atea, zelan aurkituko zuen ez zekiela. Han
|
zegoen
neska berak utzi zuen bezala, lehen bezala jantzita. Kontuz hurbildu zitzaion, ez iratzartzeko, eta haren ondoan utzi zuen zekarrena.
|
|
|
Unaxek irribarre egin zuen. Pozik
|
zegoen
neskak bere maltzurkeria eta umorea berriro berreskuratu zituela ikusita. Benetan lore ederra eta lainoa zen.
|
|
|
Norbaitek haren zurruntasuna aipatu zidan eta lagunarterako zuen adur eskasa. Elkarrekin
|
zeudenean
neskak mirespen handiz hitz egiten omen zion, eta gizasemeak eroapenez entzuten. Edariren bat eskura zuenean bakarrik suspertzen omen zen pixka bat gizona eta esku librearekin, bere esku luze eta dotorearekin, laztan laburren bat edo beste egiten omen zion aurpegian neskari.
|
|
|
Sinesgaitzegia iruditzen omen zitzaion idazlearen aitorpena edo eskaintza, eta sinesgaitza lekua bera ere: barraren kontra
|
zeuden
neskak gosaltzen ari omen ziren orain, kruasan zatiak kafesnetan bustiz, baina dantza egiteari utzi gabe, eta pistaren erdian zegoen bikoteak iratzartzeko zorian omen zirudien, gaua elkarrekin lotan zutik igaro ondoren.
|
|
|
Mikelek neskaren proposamena entzun zuenean, bekoz beko begira geratu zitzaion. Argi
|
zegoen
neska hordagoka ari zela, azken egunetako adar-jotzeek utzitako sumindura berdindu nahirik edo. Jonek bazekien berari zegokiola lan hura egitea, Mikelek, jada nahiko erreta buruzagien iritziz, gutxiagotan agertzeko aholkua jaso berria zuen-eta.
|
|
|
hementxe aurkitu eta bildu gara aspaldiko partez, gerlak bazterrak su eta odoletan suntsitzen dituela. Uste dut, guk bi zaharrek irri puska bat egiten dugula, gerlaren kontra
|
dagoen
neska inuxent honen kontura.
|
|
2004
|
|
|
Isabel Coixeten Mi vida sin mí, adibidez, Kanadan filmatutako autore filma da; gure aretoetan erabat ezezagun ziren aktoreek errodatu zuten eta, gainera, hiltzear
|
dagoen
neska baten istorioa da.
|
|
|
Zuk hitz egin dezakezula Beñatekin eta beste edozeinekin ere, eta nik ere Irati agurtu dezakedala. Eta kanpoko itxuraz Irati eta ni antzekoak izan arren, ez
|
nagoela
neska horretaz maitemindua. Zu eta Beñat ere antzekoak zarete janzkeraz eta kanpoko itxuraz, baina horregatik ez dut pentsatzen...
|
|
|
Ziur
|
nago
nesken bizitza askoz ere hobea dela.
|
|
|
Irrikaz
|
nago
neska hori ezagutzeko.
|
|
|
Ea nola
|
dagoen
neska polit hau!
|
|
|
Non
|
daude
nesken argazkiak?
|
|
|
Mahastietan jarrita atseden hartzen
|
dauden
neskek ere entzun dute zelan datorren saltoka, hor nonbait, berdetasunaren erdian, arrastiro bezala.
|
|
|
Hala ere, ez dut ezer berezirik aurkitu. Karpeta bat
|
zegoen
neskaren izenarekin, baina bestelako ikerketen datuak agertzen dira. Ez dute zerikusirik Pandorarekin.
|
|
|
–Nor da zurekin
|
dagoen
neska?
|
|
|
Orduan ikusi zituen Ramírezek Milleren keinu baldarra eta autobus paradan zegoen emakumearen begirada zorrotza. Mille adiago ibili balitz, aurrekoan Josebarekin
|
zegoen
neska ezagutuko zukeen agian. Baina ez zen ohartu:
|
|
|
Emakume gazte bat zen. Estutasunak lausotuta, ez zen ohartu bezperan Josebarekin
|
zegoen
neska bera zela. Bost axola, egoera hartan.
|
|
|
Ferminek ez zion kasurik batere egin eta eraikineko kristalezko atetik barneratu zen, atarian
|
zegoen
neska bati panfleto bat hartzen ziola.
|
|
|
Errepidera irteteko horretan, eskuin ezker begira
|
zegoela
neska batek kopilotuaren atea ireki zion.
|
|
2005
|
|
|
Mari Eli Ituartek euskaratu duen Manel Alonso i Catalaren lan honetako protagonistek ez dute batere gustuko irakurtzea. Telebista, zinea eta kontsolarako jokuekin txora txora eginda
|
daude
neska mutil hauek, baina nahiago beren buruak errekara bota, ikasturtean zehar irakasleak etxean irakurrarazten dien ipuin liburuetakoren bat begien aurrean edukitzea baino. Halako batean, ordea, Kultur Etxean giltzaperatuta aurkituko dira.
|
|
|
Mutila ala neska delako? 11 punturen aldea
|
dago
nesken alde. A, D edo ereduan ikasten delako?
|
|
|
Euskal Autonomia Erkidegoko Osasun Zerbitzuko (Osakidetza) talde medikoak gaur hasi dira erkidego osoko ikastetxe eta institutuetara joaten, milaka neraberi meningitisaren aurkako txertoa jartzeko. Kanpaina 11 eta 20 urte bitarteko gazteentzat da, eta dosia, ikastetxeetan bertan ez ezik, anbulatorioetan eskolatu gabe
|
dauden
neska mutilei laguntzeko eta unibertsitate fakultateetan ere banatuko da. Helburua da otsailaren amaiera arte 180.000 gazte txertatzea, 11 eta 20 urte bitarteko euskal biztanleen %90 Kanpaina hiru frontetan egingo da.
|
|
|
Obesitatea duten haurren %30i eragiten die asaldura horrek. Aditu horiek 64 gene hautagai aukeratu dituzte, hau da, sindrome metabolikoa jasateko prest
|
dauden
neska mutilengan modu desberdinean adierazten direnak, Andaluzia Ikertzen Berrikuntza, Zientzia eta Enpresa Sailaren zientzia dibulgazioko programaren arabera. Ikertzaileek haur obesoen lagin bat eta beste lagin normal batzuk erabili dituzte aztertzeko, eta konturatu ziren gehiegizko pisua duten eta sindromea izateko prest dauden haurren kasuak gertatzen direla.
|
|
|
Udara pasata ikastolan hasi berriak gine nez, hura izaten zen gai azpimarragarriena hizke taldietan, baina ohikoa zen ni jardunetik zeharo urruntzea. Sarri, egurrezko eserlekuan
|
zeuden
neska guztien izterrei begira gdditzen nintzaien, eta ondoren, neureak behatzen nituen. Guztien gainetiko tamaina zuten; errinozero hanka nazka garri haiek gorroto nituen.
|
|
|
Ikasleek eta irakasleek, eskola zentro bakoitzean azterketa egin ondoren ingurumenarekiko hartu dituzten konpromisoak eman dituzte ezagutzera eta udal arduradunei zenbait eskaera ere egin dizkiete. Aurtengo gaia “energia” izan dela kontuan hartuta, honako hauek
|
daude
neska mutilek hartutako konpromisoen artean: erabiltzen ez direnean, argiak eta ekipo elektrikoak amatatzea; neguan gelak airatzeko leihoak behar beharrezkoa baino ez denean zabaltzea; berogailuen termostatoak neurtzea edo garraio publikoak erabiltzea, besteak beste.
|
|
|
Halako batean aurreko espaloian zerbaitek arreta hartu dio: horman bermatuta, berari begira
|
dagoen
neska, ez da ba Naroa. Bihotzak salto egin dio.
|
|
|
Automatikoki, ikusten duen jendea nora doan, nondik datorren, nongoa den asmatzen hasi da, lehen ere beti errepikatzen zuen jolasa. Beste mahaian otordua hartzen
|
dagoen
neska ilehoria argentinarra dela imajinatu du. Jakina, ile horrekin Alemaniakoa bertakoa izan daiteke, edota suitzarra, frantsesa, estatubatuarra, poloniarra, baita euskalduna ere.
|
|
|
–Zer, barruan bizitzen gelditu nahi, ala? –galdetu zien kanpoan zain
|
zegoen
neska batek.
|
|
|
Suizidatu nahi zuen mutilari eta hilzorian dagoen bere anaiari buruzko pelikula ikusi dute gaur. Hilzorian
|
dagoenaren
neska laguna, haren anaia suizidarekin ateratzen hasten da filmaren erditik aurrera. " Ekartzen dizkidazun bonboiak gero eta handiagoak dira eta ni gero eta txikiagoa" xuxurlatzen dio ohean datzan gaixoak errudun sentitzen den neska lagunari, honek eskainitako eraztunean berea lako bi hatz sar daitezkeela erakutsiz, irribarre mingots batekin.
|
|
|
– Zer esan diok? Hirekin ez
|
zagok
neskatan egiterik!
|
|
2006
|
|
|
Ez dakit inoiz egin den" ikerketa zientifikorik" jakiteko neska gazteen artean ehuneko zenbat bizi den berdintasunaren ametsean. Ni feminismo munduan mugitzen naiz eta Bizkaian
|
badaude
neska gazte eta feminista asko eta beraiek ez daude mundu edo amets horretan.
|
|
|
Nik neska txikia bakarrik ezagutu nuen, gure erregina, azkeneko haurtxoa zen, ni jaio nintzen etxetxoan jaio zen bera ere. Baina mutikotxoa nintzela aitak Argentinako zafrara eraman ninduen lanera, eta gu itzuli ginenerako han ez
|
zegoen
neska txikirik, hila zen ordurako. Horixe da bizitza ezta?
|
|
|
Hala ere, oinak lurrean jarri dituenean, ertzainek harrapatu dute. Haisera batean, libre utziko zutela adierazi die negoziatzaileak polizia hezi atzean
|
zeuden
neska mutilei, baina furgonetan sartu eta abiatzeko prestatu dira. Tentsio uneak izan dira orduan:
|
|
|
Errezetak diktatzen zizkion bitartean, zeharka begiratzen zion eta hasperen egiten zuen, neska harekin zer egin behar zuten pentsatuz. Beti bere munduan galduta, irakurtzen zituen erdipurdiko liburu haiek kutsatuta
|
zegoen
neska hura. Flana, intxaur saltsa, arroz esnea...
|
|
|
–Begira, ikusten duzu txakur batekin
|
dagoen
neska hau?
|
|
|
Ikus dezagun: aurrekoan estatua Interneten saltzeko asmotan
|
zegoen
neska bat aipatu zenidan. Hori da biktima?
|
|
|
neska haren donarioak zentzua lapurtu ziela esan ohi zuten inguruetako mutil gazteek, amodio minetan egoteak loa ebatsi ziela ostatutik igarotzen zirenek, neskaren bihotz hoztasunak taupadarik gabe utzi zituela inguruko gizonezko guztiek. Izan ere, Barbarak bazituen irribarre goxoa eta hitz eztiak denentzat, baina irrien eta eztitasunaren atzean harria bezain gogorra
|
zegoen
neskaren bihotza maitasunarentzat, inork ez baitzuen lortzen Barbarak bere baitan kuxkuldurik zeukan animaliatxo izu hura suspertzerik. " Scarlet Town eko bihotz ankerra" deitu zion, etsipenez, samintasunak zauritutako ikasle gazte batek.
|
|
|
Osabak ez zuen oilategian ostenduta
|
zegoen
neskaren berririk. Esan ez esan nengoen.
|
|
|
Gargantuaren ahoa zaintzen zuen agurea Dickens-en eleberri batetik ateratakoa zirudien. Uxueren txanda iritsi zenean, agureak galdetu zion ea zergatik ez
|
zegoen
neskaz jantzita; Xabik erantzun zuen umearen ordez: " Ergelkeria iruditzen zaizkigulako XIX. mendeko arropa faltsu horiek".
|
|
|
Esatera noanak harroputz baten moduan utziko nau, baina berdin zaio: banindoala esanda, seguru
|
nengoen
neska nire atzetik etorriko zela tuntun baten moduan. Lerdoa ni:
|
|
|
Atean
|
dago
neska. Gorputzaren erdia kanpoan, beste erdia barruan, bizkarrezurraz eusten dio ate bornuan.
|
|
|
Begiratu egin nuen. Juke boxa zegoen, eta zorionez barran
|
zegoen
neskak kantu bat abiarazi zuen hantxe.
|
|
2007
|
|
|
Gizon hark puru handi bat zuen zintzilika ezpainetan, kea zeriola etengabe, baina une horretan hori zen gutxien inporta zitzaiona berari. Zuhatzari lotuta, zapi gorritik zintzilika, hegan,
|
zegoen
neska hark lapurtua zion arreta osoa. Gizon haren sei zentzuak neska haren lanak eragiten zuen une magikoak erakarriak zituen.
|
|
|
–Baina urrian beteko dituk hamabost?, gogorarazi zion Eduk. Lotsagarri samarra zen, bai, batez ere kontuan hartuta koadrilako beste batzuk hasita
|
zeudela
neskekin serio samar ateratzen, eta gehien gehienek izana zutela noizbait andregai modukoren bat. –Eta gu berriz, Ama Birjina baino birjinago, esan zuen Eduk?.
|
|
|
Eztanda egin dute bere begiek, bere esperantzek. Eta negarrez
|
dago
neska andenean, bakarrik. Ez dio erlojuari begiratzen jadanik, malkoak irristatzen zaizkio masailetan behera, kontrolik gabe, eta bere jaka beltzera ailegatu dira, gero jakatik irristatzen jarraitu dute lurrera ailegatu arte, usoen erresumara.
|
|
|
Laster indarberritu naiz. Azken finean, ederrago
|
dago
neska malkotan. Azken finean, azkenaldian ikusi dudan eszenarik hunkigarriena da nire begi aurrean antzezten ari zaidan hau.
|
|
|
Zure lagunen artean zer
|
dago
neska ala mutil gehiago. Zergatik?
|
|
|
– Zer ezberdintasun nagusi
|
dago
nesken eta mutilen jolas gogokoenartean?
|
|
|
17.5 irudia. Nerabezaroaren erdian
|
dauden
neska mutilek gizarte ikuspegia garatzendute (argazkia: www.livingaustralia.org).
|
|
|
Pentsatu barik, taberna hotzera sartu zara, zure gorputzaren jabe beste edonor izango balitz lez. Zuzenean, zure aurrean kokatua dagoen aulki ziztrin batean utzi duzu zure gorputzaren pisua erortzen; eta agurrik esan gabe ondoan
|
dagoen
neska ahularen begirada lotsatiarekin ohartu zara zure zain dagoela. Jarraian, kafe bat hutsa eta doblea eskatu duzu.
|
|
|
Apalategi baten ondoan babestu ziren, Jesusek pixa egindako tokitik gertu. Kiratsa loditua
|
zegoen
neskak sotoan sartuz geroztik.
|
|
|
Ez apurorik izan nigatik. Triste antzean
|
dagoen
neska kontsolatzen duen gizonak puntu dezente irabazten ditu parrokiaren aurrean...
|
|
|
Esku batean xanpain kopa bat zeukan, gora jarrita?" Txin txin", esan ohi zuen berak halakoetan?. Beste eskua hari pega pega eginda
|
zegoen
neska baten sorbaldaren atzean ezkutatzen zuen: Amaia.
|
|
|
Oharkabean kasik Axular hotelaren sarreran ginauden. Harrera bulegoan
|
zegoen
neska gaztearen lasaitasuna hautsi genuen:
|
|
|
Carmen euskaltzain adinduari belarrira ari zitzaion bara bara. Estevezek elea iruten zuen mahai batean
|
zegoen
neska gazte lirain batekin.
|
|
|
Txorien kantu eroak entzuten ziren lukanaren azpiko barne itzalean ozar. Eskaileretan beheiti zetorren gizon batek, beltzaren beltzez urdina, oilasko bat zekarren erpeetatik atxikia, eta eskolako uniformearekin jantzirik
|
zegoen
neska gaztea zeukan so goiko solairutik. Che, Camilo eta Fidelen irudiak ikusi zituen zarpaildutako horma zaharretan kolorez margoturik, eta Viva el Comité de Defensa eta antzeko zenbait erranairu ere irakurri zituen goitiraino heldu baino lehen.
|
|
|
Abokatuak hegazkin txartel merkeak lortu ditu Interneten, Miarritze Ajaccio, eta mezulariak etxera eraman dizkionean, oraindik ohean
|
dagoen
neskarengana joan da, eta atearen langan kukuturik astindu ditu, begira zer lortu duen zure gizonak. Neskak harrituarena egin du, eta ohera hurbiltzeko esan dio, etorri hona, gerrikoa askatu dio, zilborra hozkatu, ipurdia esku hotzez tenkatu, biloa ezpainez tiratu.
|
|
2008
|
|
|
Hainbat dira bere lagunak: Dolores, senarra akabatu duen ijito ilehoria; Rosa, emagaldu hauskorra eta samurra; Ajo, Pilarrekin maiteminduta
|
dagoen
neska eta bere maitasuna ia jasan ezinezkoa den muturreraino eramango duena; Luisa, emakume kolonbiar apala, ulertzen ez duen inguru batekin harrituta dagoena...
|
|
|
–Buenos días?, Regina harri eta zur uzten zuela. Baina harritua baino gehiago, pozaren pozez
|
zegoen
neska, deus gutxi behar baitu ezerezak pozteko: betetasunaren ezaugarririk ezerezena nahikoa.
|
|
|
Hitz zakarrak izan ziren haiek, eta ohe ertzean jesarrita
|
zegoen
neska ilehori gazteak azkartu egin zuen eranztea, kristalezko begidun ezezagunaren beldurrez. Beste bezeroekin banan banan eta astiro kendu ohi zituen arropak, halako sentsualitate kutsua eman nahian bere biluzteari, baina bazirudien gizakote hark ez zituela halako ñabardurak estimatzen eta ez zuen astirik galdu alferrikako aurrelanekin.
|
|
|
Isilik jarraitzen zuten. Lehen lerroan
|
zeuden
neskek ez zidaten begirik kentzen. Nire ahotsak ez zirudien nirea.
|
|
|
– Mutilen artean dislexiko gehiago
|
dago
nesken artean baino. Mutilek baino hizkuntza trebetasun handiagoa izaten dute neskek (Jiménez eta Artiles, 1988).
|
|
|
Springsteenek, Are you ready? kantatzen ari zela, eskua luzatu zion taulatik oso hurbil
|
zegoen
neska bati. Taularen gainean zoriontasuna ikusi nuen berriro, haren aurpegiak modu argian islatu baitzuen Anoetan elkartutako 40.000 ikusleen artean bera zela zoriontsuena; besteak baino zertxobait zoriontsuago besterik ez, ez pentsa.
|
|
|
Ez naiz ekoizlea, ez ditut gidoiak kontrolatzen; dantza nork eskatuko zain
|
dagoen
neska naiz»
|
|
|
" Buenos días", Regina harri eta zur uzten zuela. Baina harritua baino gehiago, pozaren pozez
|
zegoen
neska, deus gutxi behar baitu ezerezak pozteko: betetasunaren ezaugarririk ezerezena nahikoa.
|
|
|
Bigarren solairuko emakume dotorea, prismatiko txikiak begietan dituela adi dago eszenatokira begira, xehetasunik galdu gabe. Ikaslea koaderno batean ari da marrazten, biluzik
|
dagoen
neskaren erretratua ziurrenik.
|
|
|
Gure bideak banatzen diren puntura heltzean, pentsatu dut, ea zer irudituko zaion etxean Franken zain
|
dagoen
neskari, Frankek arratsaldea nirekin pasatu izana. Ez dakit zein harreman mota duten, baina berak ere ez daki nolakoa den gu biona, eta, ezer jakin gabe, posiblea da kezkatuta egotea.
|
|
|
" Kaixo Sira!", esan zuen Kikek irribarrez, eta bere ondoan
|
zegoen
neskaren irribarrea oraindik ere zabalagoa zen. Nik ezin nuen, gogortuegi nengoen eurek bezala irribarre egin ahal izateko.
|
|
|
Burbuiletako batek S.I. harrapatu du. Edo burusoilari bere ikuspuntutik iruditu zaio patioan eserita
|
dagoen
neska burbuiletako batean sartu dela. Eta nolabait arrazoi du, S.I. edozein momentutan apurtzeko arriskua duen burbuila batean bilduta baitago, nora ezean motxila batekin.
|
|
|
Txelo joleak patioan eserita
|
dagoen
neska zaindu nahiko luke. Eta jakingo balu tripan ume bat daramala, umea ere zaindu nahiko luke.
|
|
|
Ibon jarrera horretan ez dudala gustuko pentsatu dut. Ibonen ondoan
|
dagoen
neska bat, Kaskamotzaren gainean jauzi egin, eta eskuan duen pankarta zabaltzen saiatu da. Ustekabean harrapatu du eta pankarta lurrera erori da letrak agerian utziz.
|
|
|
Sartu gara berriro igogailuan eta gora egin dut. Ateratzean irribarre bat egin diot igogailuaren atearen ondoan mahai batean eserita
|
dagoen
neska militarrari, irribarre bat zeinak" ni bai txotxoloa, nahastu egin naiz!" esan nahi baitu militarraren eta bion arteko inkomunikazioaren hizkuntzan, eta aurrera jarraitu dut. Baina pauso batzuk eman eta gero, irribarrea desagertu egin da derrepentean nire ezpainetatik.
|
|
2009
|
|
|
Zeren eta, Brazierrek dioenez, maila berdintsuko egoera ekonomikoan dauden bi herrik hilkortasun kopuru oso ezberdinak eman baititzakete, emakumeari aitortzen zaion estatusaren arabera. Honek baldintzatzen du neskatoen jakintza osasun gaietan; eskolatze maila, edo hobeto esanda eskolatze maila txikia, lotuta
|
dago
neskak oso gazterik ezkondu eta haurdun geratzearekin. Munduan zehar urtean 70.000 dira 15 eta 19 urteko neskatoak haurdunaldian edo erditzean hiltzen direnak.
|
|
|
Hori da helburua. Nik jauziak aztertu nituenean,
|
bazegoen
neska bat, ia batere egiten ez zuena. Izan ere, bere baitan oso itxitako umea da, autista ez baina autismotik gertu.
|