|
2000
|
|
|
Sistema komertzialaren eraginkortasuna handia izan zen, publizitateak akuiluturik lehiakortasuna sortuz. Gogora dezagun 1917an 125 mila irrati hargailu
|
zeudela
merkatuan, zortzi urte geroago bost milioi eta erdi aparatu, eta 1950 urtean edo 72 milioi, hau da, familia bakoitzeko bat baino gehiago.
|
|
2002
|
|
|
Estatuak (eta zer esanik ez, herriak berak) merkatu zabaletan daude sartuta. Merkatuak estatuaren eremuan funtzionatzen zuen garaia joan da; orain estatuak
|
daude
merkatu zabalen eremuen menpe, estatuak eurak dira merkatu globalaren arabera funtzionatzera kondenaturik daudenak. Kasurik onenean ere(!), estatua monokulturala denean, elebakarra denean?, kulturtasun monolitiko hori bera ere arriskuan egon daiteke, merkatu globalizatuaren beraren eraginagatik.
|
|
2004
|
|
|
70eko hamarkadaren bukaeran, euskal ekoizpen ehunak hainbat egitura arazozituen, hala nola finantza koadro kritikoa, teknologia maila baxua, kanpo dependentzia, autarkia garaiaren amaierari aurre egiteko lehiakortasun eskasa, gehiegizko espezializazioa ekoizkin helduetarako eta gainbeheran
|
zeuden
merkatuetarako, behar baino ekoizpen eta plantila handiagoak, enpresa kultura urria, eskala ekonomiak lortzeko tamaina murritza, teknologia eta komertzio politikan ezintasun etahutsuneak, etab. Egoera horren aurrean, Arrasateko kooperatibak gai izan diraerantzun egoki eta berriak asmatzeko, industria enpresa gehienak baino goizago.Baieztapen horrek indar handiagoa hartzen du enpresa txiki eta ert... Erantzunhoriek eguneroko zereginean orientazio estrategikoa erakusten dute, etorkizunekoeszenatoki posibleak aurreratuz eta beroiei aurre egiteko mekanismoak gertatuz.Hona hemen erantzun aitzindari horien zenbait adibide:
|
|
|
Kooperatibak ez
|
daude
merkatuaren eta lehiaketaren globalizazio prozesuetatik at. Kooperatibek biziraun nahi badute, nahi eta nahi ez, testuinguru ekonomikoberrira egokitu behar dute. Zenbaitek merkatuan bere txokoa aurkitu dute, berenjarduera eta funtzionamendu moduak autoeraketaren ohiko irizpideen arabera mantenduz; baina beste zenbaitek euren ohiko jokabidea aldatu dute eta kapital enpresaeredura hurbildu dira (Cote 2001; Defourny 1999; Levesque 1997; Munker 1995).
|
|
2006
|
|
|
lortzera bideratzen da, modu planifikatuan (gehiago ala gutxiago). Hau da, errentagarritasuna bilatuko da, formalki araututa
|
dagoen
merkatuak eskaintzen dituen aukera (erlatiboki) egonkor eta kalkulagarrien bidez. Errentagarritasuna eta merkatua dira enpresa kapitalista modernoa ulertzeko ezinbesteko osagaiak.
|
|
|
Hala eta guztiz ere, ez dugu ahaztu behar sistema kapitalistaren garapenarekin duen loturagatik, badituela bestelako ezaugarri batzuk eta horiek ere arreta espezializatua behar dutela. Ez da ahaztu behar publizitatea oso lotua
|
dagoela
merkatuarekin, mota guztietako produktuen zein zerbitzuen kontratazioa sustatzeko teknika gisa erabiltzen delako. Hori guztia dela eta, iragarki jartzaileak duen interesa agertzen da lehendabizi, hau da, jasotzaileekin modu eraginkorrenean komunikatzea, haiek mezua kontuan izan dezaten merkatuan erosteko erabakiak hartzean.
|
|
|
informatibotik, alde batetik, eta merkataritza eta ekonomia izaera duenetik, bestetik. Zentzu horretan, Merkataritza Zuzenbidean eta zuzenbide horren ardatz berrietan (adibidez, Industria Zuzenbidean) izandako tradizio zientifiko handiagoak publizitate fenomenoa ardatz horien arloan kokatzea ekarri du, bideratuago
|
daudelako
merkatuan dagoen ondare trafikoari begira, eta doktrinaren ikuspegitik finkatuago agertzen direlako.
|
|
|
Honako hau zen irizpide horren arrazoia: esaten zen engainuzko publizitate ekintzak konkurrentzia egoeran egin behar zirela, bestela zigorrik gabe gera zitezkeela uste baitzen; beraz, horrek esan nahi du kontsumitzaileak eta erabiltzaileak engainuzko publizitatearen aurrean legitimaturik
|
egoteko
merkatuko lehian agertu behar zela jokaera hori (De la Cuesta, 1995: 145).
|
|
2007
|
|
|
Kooperatiba guztiek irudiona baldin badaukate eta merkatuan ezagunak badira, horrek onura dakarkioMCCri. MCC, berez, ez da ohiko enpresa bat, ez
|
dago
merkatuan, ez diomerkatuari eguneroko zerbitzurik eskaintzen. Gure enpresa izaeraren osagai batda, beste ikuspuntu bat.
|
|
|
Gu
|
gauden
merkatu estrategikoetan bai. Gerta daiteke merkatu konkretu bateanbalio ez izatea, baina ez da gure kasua, ez garelako edozein lurraldetara joaten.Aukeratu egiten dugu zer lurraldetan nahi dugun egon.
|
|
|
Beraz, guk mugatu egin behar dugu geure burua eta eremu horretan jokatu.Beste komunikabide askok egiten ez dituzten hainbat gauza egin behar izatenditugu guk. Esaterako, ezagutzen ditugun telebista orotarikoen artean, inork ereez du euskarazko programaziorik egiten, ez
|
dago
merkatuan halakorik.
|
|
|
Beharbada, enpresaren esparruangehien eragin duena globalizazioa izan da. Gaur egun, ez
|
dago
merkatu mugarik. Gure lehiakidea ez da ondoko lantegia; Txinakoa, Koreakoa edo Indiakoa, baizik.
|
|
|
Outputnazionalarekiko erlazio objektibo horren gabezia izan arren, xeno monetak trukeobjektu autonomoak dira truke merkatu atzerritarrean. Hortaz, merkatu horrenizaera espekulatiboa egiten duena ez da bertan gauzatzen den transakzio mota, transakzio batzuk ez dira batere espekulatiboak?, baizik eta bikoiztasun prozesupatologikoari
|
dagokion
merkatu horren existentzia bera, bikoiztasun horrekmonetak ordainketa medio izatetik ordainketa objektu bihurtzen dituelarik.Espekulazioa kapital espekulatiboaren efektua da, eta ez berorren kausa, kapitalespekulatiboa moneta bikoiztasunaren emaitza zuzena izanik. Monetak trukeobjektuetan aldatuak diren bezain laster, beraien truke tasak beraien erosketen etasalmenten arabera aldatzen dira, eta espekulazioa aldaketa horietatik kapitalirabaziak lortu nahi izatetik sortzen da.
|
|
2009
|
|
|
Horietan ohikoak dira akronimo, anglizismo edotatechnicality zenbait; horiek ezagutu eta ulertzea funtsezkoa da, noski. Baina finantza teorien arabera ere, jakin beharrekoa da ezin dela
|
egon
merkatuan agente ekonomikorik (tartean iruzurrik edo informazio pribilegiaturik ez bada) erabatekoziurtasunez lehengai, dibisa edo balore horien prezioari buruzko aldaketak aurresanditzakeenik. Hala balego, aberastasun infinitua lortuko luke finantza merkatuetan.Beraz, finantza munduan arituak daude, adituak barik.
|
|
|
Murgilketa egiteko tresna bereziak behar dira eta hainbat marka komertzial
|
daude
merkatuan. Murgilketa mota horretan ematen diren pausoakhonakoak dira:
|
|
|
Politika ekonomiko protekzionistak zein puntutaraino diren kaltegarriak ala ez, merkatu librearekin alderaturik, luze eztabaidatu dute adituek. Oro har, protekzionismoaren epe luzeko eragin kaltegarriak onartzen dira, baina gero eta argiago
|
dago
merkatu librearen aldeko ohiko argudioek hutsune nabariak dituztela arlo zehatz batzuetan (Acocella, 2000):
|
|
|
Non
|
daude
merkatu librearen defendatzaileen eta ildo anarkisten arteko mugak. Oro har, merkatu librearen defendatzaileek onartzen dituzte ekonomiarako nahitaezkoak diren Estatuaren eginkizun batzuk.
|
|
2010
|
|
|
Irabazien maximotzearen eta metaketa kapitalistaren logika ekologiaren oreka eta babesa garatzeko edozelako saiakeraren aurkaria da. Ingurumenaren babesaren helburua gaur egun indarrean
|
dagoen
merkatu ekonomia basatiarekin lortezina da; izan ere, desarauketa prozesuenxedea edozein jarduera lehiaren eragileen funtzionamendu askearen esku uztea da.Eta lehia esparruan asmo nagusia ez da kontsumoaren muga arrazionala erdiesteabaizik eta kontsumoa piztea, sustatzea eta prestigiozko eta bizi kalitate handienekoelementu gisa bere lilura goraipatzea.
|
|
|
Oinarrizko zerbitzuetan, gizarte osoak jaso behar dituenak, horniketa ezin daiteke
|
egon
merkatu arrazoien arabera baldintzaturik. Gauza bera gerta daiteke industri politikaren esparruan, hainbat hornikuntza estrategikorekin:
|
|
|
oinarri irizpidea: Kontu handiz jokatu luke gobernuak enpresa pribatuak aktiboak
|
dauden
merkatuetara sartzeko.
|
|
|
Baina, oro har, industri jarduera gehienetan, garrantzi handia du garraioen azpiegituraren egokitasunak (trenbideak, errepideak, portu eta aireportuak). Horrek errazten du, modu nabarmenean, urrunago
|
dauden
merkatuetara heltzea.
|
|
|
Hala ere, egon badago beste faktore bat garrantzi handikoa dena, merkatua nolabait kontrolatzeko. Nahiz eta kontzentrazio handia
|
egon
merkatuan, zaila izango da merkatu hori kontrolatzea baldin eta merkatura sartzeko muga edo oztoporik ez badago edo muga horiek gainditzen errazak badira.
|
|
|
Indize hau, teorian, 0tik hurbil egongo da guztiz bananduta
|
badago
merkatu kuota eta, alderantziz, 10.000tik hurbil, adibidez, monopolio baten kasuan. Indizea zenbat eta handiagoa izan, txikiagoa izango da sektore horren lehia maila.
|
|
|
Hala eta guztiz, lehia babesteko orduan indize hauek duten baliagarritasunak
|
dagokien
merkatu edo sektorea ondo zehaztea eskatzen du. Eta horretarako, batez ere, ekoizkin edo zerbitzuen ordezkagarritasuna kontuan hartzea derrigorrezkoa da.
|
|
|
c. Konglomeratu handien arteko harremanen bidez zenbaitetan sortzeko arriskua
|
dagoen
merkatu ahalmen arriskutsua (AEBn behin baino gehiagotan aipatu da arrisku hau).
|
|
|
Argi
|
dago
merkatu ekonomiaren oinarrian dagoela erabakiak hartzeko autonomiaren eta erantzukizunaren arteko harremana. Zehazki, merkatu ekonomian aritzen diren enpresa pribatuak, porrot eginez gero, jausi egin behar dira, ziurtatu nahi badugu hortik aurrerako enpresen jokabideek arduratsuak izaten jarraituko dutela.
|
|
2012
|
|
|
erakunde finkoak eta demokrazia bermatzaileak izatea, zuzenbideestatua, giza eskubideen eta gutxiengoen errespetua eta babesa. Merkatu ekonomiaren araberajardutea eta gai izatea EB barnean
|
dauden
merkatu indarren lehiaren presioei aurre egiteko. Gaitasunaizatea EBko kide izateko betekizunak betetzeko, batez ere, batasun politiko, ekonomiko, monetarioaridagozkienak, eta komuna den arau ondarea.
|
|
|
«Land grabbing» eta halako fenomenoen kontraborrokatu behar da. Lurra, ura, haziak, abere arrazak, basoak... ondasun kolektiboakizan behar dira, eta haietara iristea ezin da
|
egon
merkatuek edo kapitalak baldintzatua.
|
|
|
Hala eta guztiz ere, ez dugu ahaztu behar sistema kapitalistaren garapenarekin duen loturagatik, badituela bestelako ezaugarri batzuk eta horiek ere arreta espezializatua behar dutela. Ez da ahaztu behar publizitatea oso lotua
|
dagoela
merkatuarekin, mota guztietako produktuen zein zerbitzuen kontratazioa sustatzeko teknika gisa erabiltzen delako. Hori guztia dela-eta, iragarki jartzaileak duen interesa agertzen da lehendabizi, hau da, jasotzaileekin modu eraginkorrenean komunikatzea, haiek mezua kontuan izan dezaten merkatuan erosteko erabakiak hartzean.
|
|
|
informatibotik, alde batetik, eta merkataritza eta ekonomia izaera duenetik, bestetik. Zentzu horretan, Merkataritza Zuzenbidean eta zuzenbide horren ardatz berrietan (adibidez, Industria Zuzenbidean) izandako tradizio zientifiko handiagoak publizitate fenomenoa ardatz horien arloan kokatzea ekarri du, bideratuago
|
daudelako
merkatuan dagoen ondare trafikoari begira, eta doktrinaren ikuspegitik finkatuago agertzen direlako.
|
|
2014
|
|
|
– Babyphone ak soinu maila esanguratsu batetik gora bakarrik martxan jartzeko programatu (funtzio hori eskaintzen duten gailuak
|
badaude
merkatuan). Ohearen eta gailuaren elementu guztien artean 2 metroko distantzia utzi.
|
|
2015
|
|
|
Honetaz gain, jendeak janariaaprobetxatzeko izan ditzakeen motibazioak aztertu dira eta erabiltzaileen perfil deskribatzaileakosatu dira. Hurrengo pausuan, problematika honi erlazionatuta
|
dauden
merkatuko soluzioezberdinak aztertu dira, produktu zehatzak, analogokoak, beste esparru batzutakoak, etab. Etaazkenik, aztertu diren esparru eta datu ezberdinen sintesia burutu eta lan ildoak zehaztu dira, diseinu Brief a osatu eta prozesuarekin jarraitu ahal izateko.
|
|
|
Estrategia bat izan liteke lehenbizian enpresa bat sortzea; enpresarik izan gabe ere, komeni da aliatuak bilatzea, beharrezkoa baita gutxienez ekoiztetxe batek bere gain hartzea eta bermatzea finantzatu nahi dugun proiektua. Proiektuak inoren bermerik ez badu, bakarka finantzaketa lortzeko aukerek behera egiten dute; berez, zaila da, gainezka
|
baitaude
merkatuak, baina, hala ere, posible da langile autonomo gisa aritzea eta zenbait deialditan parte hartzea. Oinarri horiek kontuan hartuta, garrantzitsua da ulertzea proiektu baterako finantzaketa ez dela berehalakoan lortzen (salbuespenak salbuespen, urte batetik hiru urtera bitartean behar izaten da, batez beste, baliabideak lortzeko, nahiz eta batzuetan gerta litekeen ezer ez lortzea ere) eta ez dela nahitaez proiektuaren lehen fasean lortzen; aitzitik, etengabeko prozesu bat da, eta fase guztietan saiatu behar dugu helburu hori betetzen:
|