|
2003
|
|
|
Ama Birjinari berriz, Gretari ondoren. Tira, desberdintasun handiegirik ez
|
zegoela
iritzi nion. Ni maniki batekin bizi nintzen, eta askok erotuta nengoela uste zuten.
|
|
2004
|
|
|
Inori berak esan edo pentsatzen ez duena esanaraztea edo pentsaraztea baino gauza itsusiagorik ez da
|
egongo
iritzien trukean sortzen den eztabaidan. Zinez eta benetan diot halere:
|
|
|
–Euskararen auzian. Xabier Isasiri
|
dagokio
iritzi hau, askatasunaren aldeko diskurtsoa errazkeria da, eta askotan, zitalkeria.
|
|
|
–Politizatzeaz zera ulertu litzateke: herri bizitza, herrigintza (politika polis etik baitator); kulturaren nahitaezko hedadura politikoa, herriaren politika desarroiloa, gizartea aldatzeko asmo eta proiektua, edota Euskal Herriaren interes bereziak aintzat hartzen dituen politika?. 699 Hortaz, alderdi politikaren jostailu izatea gaitzetsi egiten zuten, politikaren zinezko izaera alderdi edo talde interes hutsen gainetik
|
zegoela
irizten zutelako.
|
|
2007
|
|
|
Erritu harrigarri haren eraginkortasunean sinetsi ahal izateko, nabarmenki, logikatik at kokatu beharra
|
zegoela
neritzon (eta deritzot gaur ere).
|
|
2008
|
|
|
Ingurura begiratu eta jendeari erreparatu dio. Denak hari begira
|
daudela
iritzi dio, guztiak begiez galdezka bezala sentitzen ditu: nor ote den, halako piurarekin, txirrindulari janzki nabarmenez?
|
|
|
Ileanak ez zekien zer ondorio atera halako erantzun endredatuen ondorioz, eta tarte batez isilik
|
egoteari
iritzi zion egokiena. Bururatu zitzaion agian gizonak ez ziola ezer kontatu nahi, agian nahasturik zegoela jipoiaren eraginez...
|
|
|
–Ez du bere burua onartzen. Beste leku batean, beste garai batean hobeto
|
legokeela
irizten dio beti. Beharbada horregatik ari da taldez eta alderdiz etengabe aldatzen.
|
|
2010
|
|
|
harrigarria baitzen, zinez, bidente batek lebitatu izana; baina, beste kontu haiek bigarren mailan geratu arren, era batean edo bestean eragiten zidaten, izugarri poztu bainintzen jakin nuenean gero eta ezagunagoa egiten ari zèn bidente nazionalista zela Jainkoarengandik bere grazia graziatsua jaso zuena eta ez beste inor, eta poz hartan bainuen neure eragin haien erakusgarria eta froga; eta bazegoen gehiago: izan ere, Ama Birjina agertu eta lehen egun haietan, Pagoagako Ama Birjina Euzkadiren alde
|
zegoelako
iritzia zabaldu zen nazionalisten artean, hargatik agertu ote zen edo; jasoa dut El Día n agertutako artikulu bat, Engracio de Aranzadirena, non autoreak errepublikarekin ituna egin nahi zutèn euzkotarren kontra ekiten baitzion: –Se prepara la gran batalla.
|
|
|
Nire kezka haiek guztiak —euskarari lotutakoak eta bestelakoak— bigarren mailan geratu ziren abuztuaren 1eko egunkarietan berri harrigarria irakurri orduko... harrigarria baitzen, zinez, bidente batek lebitatu izana; baina, beste kontu haiek bigarren mailan geratu arren, era batean edo bestean eragiten zidaten, izugarri poztu bainintzen jakin nuenean gero eta ezagunagoa egiten ari zèn bidente nazionalista zela Jainkoarengandik bere grazia graziatsua jaso zuena eta ez beste inor, eta poz hartan bainuen neure eragin haien erakusgarria eta froga; eta bazegoen gehiago: izan ere, Ama Birjina agertu eta lehen egun haietan, Pagoagako Ama Birjina Euzkadiren alde
|
zegoelako
iritzia zabaldu zen nazionalisten artean, hargatik agertu ote zen edo; jasoa dut El Día n agertutako artikulu bat, Engracio de Aranzadirena, non autoreak errepublikarekin ituna egin nahi zutèn euzkotarren kontra ekiten baitzion: " Se prepara la gran batalla.
|
|
2011
|
|
|
36ko gerraren ondorengo hainbat aldaketa? Plaza berria egitean, dema harri hura plazan sobera
|
zegoela
iritzi zioten irabazleek: hain zen arlotea eta euskalduna!
|
|
|
Fairfield andre zaharrak, kotoizko soineko lila jantzita eta kapela beltza kokots azpian lotuta, bere umeteria bildu eta denak prest jarri zituen. Trouteneko mutil koskorrek alkandora buru gainetik harrika bota eta abaila bizian irten ziren, amonak esku bat josteko gauzen poltsan zeukala, artilezko mataza ateratzeko gertu, umeak seguru
|
zeudela
iritzitakoan.
|
|
|
Garai batean uste genuen diglosiapean dagoen hizkuntza funtzio eremu formaletan ezartzea nahikoa izango zela hizkuntzak onera egiteko. Orain, berriz, gure arteko zenbaitek beste muturrera jo du, euskararen arazo larriena etxe inguruko transmisioan
|
dagoela
iritzita. Lehen zuzen ez bagenbiltzan, orain ez gabiltza zuzenago.
|
|
|
Gainera, horrelakoetan, konparaziorako joera handia dugunez, fase terminalean dauden hizkuntza batzuen egoera oraindik ere nolabaiteko bizitza dutenekin alderatuz, azken hauek berez dauden baino egoera askoz hobean
|
daudela
deritzogu sarri. Etxean bertan daukagu, inora gabe, ohitura txar hori:
|
|
|
Elebitasun sozialak erakusten duen bideragarritasun ezaren beste datu esanguratsu bat: oker ez bagaude, hiztun herri burujabe gehientsuenetan, hots, estatuen artean, izatez hiztun gehienak elebakarrak dira, nahiz eta beste hizkuntzaren bat edo beste lardaskatu funtzio jakin batzuetan. Munduan elebitasunaren fenomenoa erabat zabalduta
|
dagoelako
iritzia erabat errotuta dagoenez, ondorio oker honetara garamatzan topikoa nagusitu zaigu: alegia, estatu nazioanitzak barne jardueraz ele biko edo anitzeko direlako uste ustelera.
|
|
|
–Hizkuntz heriotzaren azkartzea, aski hedatua
|
dagoen
iritziak berretsi bezala, zentzu komunaren arrazoibidean oinarrituta dago: gauza jakina da, hain zuzen, XX. mendean nazio estatuak nabarmenki ugaldu direla, bakoitzari dagokion hizkuntza ofizialaren ezarpena tarteko?
|
|
2012
|
|
|
–Izugarrizko pena dela idazlea papagai jaio ez izana, zeren, hala izan balitz, bere arrazako papagai ospetsuena izango baitzen. Jadanik argitaratuta
|
zeuden
iritzien xehetasunak errepikatu besterik ez du egin, egunkari honetatik eta hartatik ardura handiz jaso ondoren. –Gauza haiek, argi dago?, dio,, azken hiru edo lau asteak zeramatzaten han, eta dudarik ez dago doilorkeria honen gertalekua aurkitu dela?.
|
|
|
Oso sendo
|
zegoen
iritzi horretan, konturatua baitzen nire gorputzeko ezaugarri guztietan beste yahooen antza nuela, baina benetan behetik nengoela indar, abiadura eta mugikortasunean, azazkalen laburtasunean eta Naturari ez zegozkion beste zenbait xehetasunetan; era berean, gure bizimodu, ohitura eta ekintzei buruz esan nionagatik, buru jarreretan ere antzekotasun handia aurkitzen zuen. Jakina zela, esan zuen, yahooek beste edozein animali espeziek baino gehiago gorrotatzen zutela elkar; eta horretarako aipatu ohi zen arrazoia beren irudiarekiko higuina izaten zela, guztiek gainerakoengan ikus zezaketena baina ez nork beregan.
|
|
2013
|
|
|
–galde niezaiokeen. Emazteak, noski, ez zuen erantzungo, kontu hori bere intimotasunari
|
zegokiola
iritzita?. Isildu egiten zara, egia da beraz, insistituko nion nik, min ematen niola jakitun, senar suminduaren paperean berriro, eta ateari danbatekoa eman ondoren aterako nintzen.
|
|
|
Epailearen auzipetze autoa, ordea, atzera bota zuen Bizkaiko Auzitegiak, auzipetze guztiak aurrera eramateko nahikoa froga ez
|
zegoela
iritzita. Azkenean, 2003ko ekainean egin zen Brouard auziko bigarren epaiketa, hiru auzipeturekin:
|
|
|
Horregatik, orain hirugarren aldiz auzia zabaldu denean, pentsatzen genuen aukera bazegoela hura epaiketara eramateko, bere garaian epaitu ez zutelako. Aukera hori
|
bazegoela
irizten nion, ez orain Morcillok esaten duena sinesten dudalako, baizik eta ulertezina iruditzen zitzaidalako errugabetzat jotako pertsona batek, urte batzuk geroago delitua baliogabe gelditu denean, bere burua erruduntzat jotzea eta beste batzuk salatzea eta hori ez ikertzea, gutxienez lekukoak aurrez aurre jarrita jakiteko nork dioen egia eta nork ez. Epaileak hori artxibatzea erabaki du, eta guk errekurtsoa aurkeztu dugu.
|
|
2014
|
|
|
–Muga naturalen? doktrinari, arbitrarioago eta kaltegarriagorik ez
|
dagoela
deritzo. Hemen agerikoa da, Renan politika frantsesak mendeetan sistematikoki esetsi duen helburu nagusi bat ari dela gogor arbuiatzen(, muga naturalen?
|
|
2015
|
|
|
Donostiako egunkariek ere, tonu apalagoan bazen ere, goratu egiten zuten pelikula, baina kritikarien iritzi eta puntuazioekin egiten zituzten kinieletan Koreako film bat ageri zen nagusi, haize freskoa zekarren zuzendari gazte baten emaitza txundigarria, askok esatera. Madrileko prentsan banatuago
|
zeuden
iritziak, baina denek ere antzeko iruzkinak egiten zituzten: gerraondoan girotutako thriller on bat zen Elejosterena, teknikoki oso ondo egina, kamera ausarki erabiliz, eta oso interpretazio onak zituena, batez ere Elejosteren bikotekide berritzat jotzen zuten Barbara Gil antzezlearena, batzuek zilarrezko maskorrerako hautagai sendotzat jotzen zuten errebelazio berriarena.
|
|
|
Sorturen oharra ere kritikatu zuen ETAk, zuzenean aipatu gabe izan bazen ere: . Honen harira, euskal eragile politiko eta sozialen artean zer hausnartu
|
badagoela
deritzogu. Toxikazio etengabean diharduen Espainiako gobernuak zabaltzen dituen berrien aurrean zuhurtziarekin jokatu behar da, ardurarekin eta tortura latzenak pairatu dituztenekiko errespetuarekin?. 200 ETAren azalpenak, dena den, ez du zertan esan nahi Lopez lehendakariaren aurkako atentatu planik edo asmorik egon ez zenik, baizik eta, inoiz egon baldin bazen, otsailean bertan behera gelditu zela.
|
|
|
Harrezkero, Portal hori Ameskoa ibarrekoa ote zen ustea aipatu da (ikusi, esate baterako, Garcia de Albizu 2004), baina ez
|
dago
iritzi horri eusteko helduleku garbirik eta, nik neuk, Martin Portal alde batera uztea erabaki dut Arabako euskararen aurkezpen honetan, harik eta haren jatorria argitzen den arte.
|
|
|
Jende askotxo elkartu da, ordea, ohe inguruan, eta ez diote uzten arrainak behar bezala ikusten. Zalaparta handiegia
|
dagoela
iritzi dio, gainera.
|
|
|
Arrantzaleari lehen haize bolada bortitzak ekaitza bezala, gaixotasuna ekarri dio une batez gogora zefalopodo horrek, bere buruko beste olagarro hori. Itsasoa oraindik aski bare
|
dagoela
iritzi dio, ordea, marinelak, eta ez dela ekaitzaz arduratzen hasteko garaia heldu, esan dio bere buruari.
|
|
|
_ Hizkuntza ukipenaren ondorioez gizartean
|
dagoen
iritzi ezkorrari aurre egitea, horretarako egoeraren
|
|
2016
|
|
|
Egun horretan ere geldi geldirik zegoen espaloi ertzean, oinezkoentzako semaforoa berde noiz jarriko. Ez zuen gehienek egiten duten hori egiten, autorik edo motorrik ez datorrela aprobetxatuz beste aldeko espaloira pasatzea, are gutxiago zenbaitek, ausartenek edo arduragabeenek, egiten dutena, autoak datozela ikusita ere, oraindik urrun samar
|
daudela
iritzita, kalea korrika batean gurutzatzea. Ez, arauak zerbaitegatik dira diren bezalakoak, eta berak estu beteko zituen beti.
|
|
|
Ordu erdi neramala burutazio alferrikako horiek buruan bueltaka, etxeko atea irekitzen ikusi nuen. Mutila atera zen aurretik, eta bere sudur kakoduna zerura begira jarririk airea garbiegia
|
zegoela
iritzita edo, zigarroa sutzeko makurtu zen bere larruzko beroki beltzaren galtzarbera, eta ke lainoak ateratzen zituen bitartean agertu zen emaztea atetik eta biak gerritik helduta abiatu ziren espaloian gora. Mutila segaila da.
|
|
|
Zaila da planteamendu horietan ez ikustea 70eko hamarkadan egin zituen ahaleginen ernamuina: lehenik, Monzonekin batean, 1971n, Fronte Abertzalea sortzeko ahalegina, eta 1976an, ESBren sortze garaian sortzaileetarik izana; eta, alde aldera, bere hautu politiko guztien oinarrian zeuden ideiak ez ikustea, Aralarrera igarotzeko hautua barne Lizarra Garazikoaren porrotaren ondoan, borroka armatua une hartan desegokia zela eta utzi beharra
|
zegoela
iriztean; izan ere, gorago oso garbi adierazi dugu gerrilla gerrari eskizofrenikoa zeritzola, eta erregimen frankistak utzitako askatasun zirrikituak baliatu behar zirela politika egiteko, taktikoki jokatzeko. Franco hiltzean, honela laburbilduko zuen jokabide taktikoa, aliantza taktikoak egiteko egokia:
|
|
|
Nork lehenetsi du nazio arazoaren kontraesan nagusia sistema sozialaren barruko kontraesanak gutxietsi gabe? Nork jo du begiz Euskal Herriaren ikuspegi orokorra berak egin zuen modu zorrotzean, gure herriaren euskalduntasuna azkenetan
|
zegoela
iritzirik, eta, aldi berean, langile klasearen aldeko aldarriak alde batera utzi gabe. Nik ez dut ezagutzen halakorik egin duenik Txillardegik bezain egoki:
|
|
|
Pertsona bat itotzen ari da itsasoan. Hondartzatik, oso urrun
|
dagoela
irizten diogu igandezale guztiok, lar urrun gainera. –Agian teleobjektibo potente batekin??, bota du norbaitek ozen, guztion etsia areagotuz.
|
|
|
zuen. Horregatik, etxea kentzeko aukera
|
zegoela
iritzita, mailegu bat eskatu zuten eta etxe bat erosi zuten Mutrikun. Inoiz ez ziren han bizi izan, eta, denbora batera, merkeegi saldu behar izan zuten.
|
|
|
dagokionez. Bigarren Errepublikan indarrean
|
zeuden
iritzi politiko kontrajarriak aztertuko dituzu,
|
|
2017
|
|
|
Horietako bat senatari izandako aberats baten familia izan zen. Joan zen Jorge bere maletarekin politikoaren etxera, bota zion igeltsua aurpegian, eta, lehortzen hasita
|
zegoela
iritzitakoan, tira zion bere indar guztiarekin, eta hila eserita gelditu omen zen zerraldo irekiaren barruan, begira zeuden familiartekoen izurako.
|
|
|
Hainbat erantzun jaso ditut: neuri asko lagundu izan didalako antzeko egoeran
|
daudenen
iritziak eta aholkuak aditzeak; lotsatzeko arrazoirik ez dudalako; egoera bat salatzeko... Izan dut horikerian edo dramatismoan erortzeko kezka.
|
|
|
2.2 a) Lurretik kanpo bizia
|
egoteari buruzko
iritzia azaldu dut?
|
|
2018
|
|
|
–Zaharkitua
|
dago
iritzi hori.
|
|
2019
|
|
|
Elkarrizketa guztietan zehar azaltzen da gaur egun transexualitatea presenteago
|
dagoelako
iritzia, ikusgarriagoa dela behintzat. Hala ere, nik Brayanekin topo egiteko, kasualitate kate bat beharrezkoa izan da.
|
|
|
Beti mairuek xaxaturik, ezin izan dugu inoiz altxorrik metatu, altxorrak metatuz gero, maiz, ezin daitekeelako segurtasunez bizi. Baina gure baliabideak eta gure zuekiko asmoak zeintzuk diren jakin dezazuen nahi dugunez, uste dugu gure promesa ez duzuela mespretxatu behar, gure lurrak duen guztia zuen jabetzaren menpe
|
dagoela
deritzogulako. Gauza bat bederen ziur dakigu, errukiak bultzatuko zaituztela lan hau egitera, hau bezalako ekintza handia egin nahi izatera, gure diruaren eta gure ordainaren promesak baino areago.
|
|
2021
|
|
|
Gizon ezkongabe bat etxean edukitzearen inplikazioez ohartu zenean, mindu eta urduritu egin zen. Junius sendatuta
|
zegoela
iritzi orduko, alargunak bere arrangurak agertu zizkion. Juniusek emaztetzat hartu zuen, berehala eta pozik.
|
|
2022
|
|
|
Alderdiaren tesi ugari XX. mendeko akatsetatik atera dituzte; borroka iraultzailea mantentzeko eta asimilatuak eta garaituak ez izateko gai izan dira. Zehazki, Europan militantzia eredu iraultzailea krisi sakonean murgilduta
|
dagoela
deritzot, sistemaren barruan guztiz asimilatua eta militantzia bizitza pertsonalaren ‘beste alor bat’ balitz bezala ulertuz. Kurdistanen, aldiz, militantzia iraultzailea bizimodu integral gisa ulertzen dute, eta aurrera eramaten duten sakrifizioa benetan eredugarria da.
|
|
|
Lasaitu egin du egiaztapenak: indarrak berdinduak
|
daudela
iritzi dio.
|
|
|
–Berarekin denbora gehixeago emango bazenu ez
|
zeundeke
iritzi berean. Uste duzuna baino ume bizkorragoa da.
|
|
|
biolentziari erantzuteko derrigortasun argi bat. Emakumeekiko indarkeriari dagokionez, banatuta
|
daude
iritziak. Nolabaiteko atseginez, Eelek kontatzen du nola kendu zuen bere motozale taldeak emakume ausart bat paretik:
|
|
|
Bi modutan aplika dakioke rol kontzeptua generoari. Adieretako batean, rolak egoera konkretu bati
|
dagozkiola
irizten da. Adibidez, Mirra Kamarovsky k, Blue Collar Marriage (1964) [Langile ezkontza] AEBetako langile klaseko familien azterlan klasikoan, gorte egite eta ezkontzetan jarraitzen ziren gidoien deskribapen zehatzak eman zituen.
|
|
2023
|
|
|
Rabatek, ordea, beste maniobra bat egin zuen: 140.000 pertsonaren helegiteak aurkeztu zituen, erroldan erregistratuta ez
|
zeudela
iritzita. Kolonoek ere bozkatzeko eskubidea zutela argudiatuta erreferenduma beste behin oztopatzea zen asmoa.
|