|
2001
|
|
|
hautetsien mintzaldien ondotik, aitor dut, Henryren erdarazkoak inarrosi ninduela. Euskararen geroa marrazten zuen, euskararenganako funtsezko amodio errepikaezina, paleolitiko arotik zetorkigun hizkuntzak ikastola neolitikoaren aterpea baino gehiago merezi zuela, euskaldun zintzoarentzat" publiko" hitza naski disgustuaren ortzadarrean" emazte publikoaren" kontzeptuarekin ezkontzen zela preseski" publiko" bilakatzear
|
zeuden
ikastoletan zela euskara hilarazten eta etxean bezain, nehon ez hobeki, blablabla etengabea, biba Frantzia, biba Errepublika oihuka bukatu zuen arte.
|
|
2002
|
|
|
Badago peña hau, baina peña bat ez da Tutera.
|
Badago
ikastola, eskerrak, lehenago egin ahal izan zen arren. Baina zer dago?
|
|
|
Esaerak dioen bezala," zenbat buru hainbat aburu". Baina ez dago bakoitzak bere aldetik asmatu beharrik; kontuan hartzekoa da
|
badaudela
ikastoletan, eta oinarrizko euskal irakaskuntzan, oro har, Euskal Unibertsitatearibidea erakusteko baliagarriak izan daitezkeen lorratzak. Badira hamar urte ikastoletan, eta jarraian baita beste eskola sareetan ere, elebitasun planteamendutik ele askotariko planteamendura aldaketa egiten hasi zirela.
|
|
2003
|
|
|
BIEren eginkizunen arten
|
bazegoen
ikastolak legalizatzeko pausoen inguruko informazioa ematea. Franco hil aurretik, ikastola bakarra zegoen legalizatuta:
|
|
2005
|
|
|
IKASBATUAZ Elkartea 1993 ikasturtean sortu zen. Hain zuzen, 1993anEAEko Legebiltzarrean onartu zen Euskal Eskola Publikoaren Legearen ondorioz, Konfederazioan
|
zeuden
Ikastolek aukera publikoa egin bazuten ere, eskaini zeneredu publikoa ez zetorren bat euren nahiarekin; orduan, Ikastola bakoitzak, ekonomia baliabideen arabera, batik bat, aukera egin zuen. Horregatik, SarePublikora bilduriko Ikastolek elkarrekin antolatuta jarraitzeko behar larria nabaridute:
|
|
2006
|
|
|
Euskal kulturan, adibidez, pizkunde bat nabaria zen. Hor zeuden Arantzazuko Jakin taldekoak; hor zegoen Donostiako Jarrai antzerki taldea; hor zeuden Oteiza eta arte garaikidearen ekoizleak, hor
|
zeuden
ikastolak, hor zeuden idazleak, kantariak, eta abar. Euskara idatziaren batasuna hirurogeita zortzigarren urteko Arantzazuko batzarrean hasi zen egituratzen.
|
|
|
Altzateko eta Eztegarako egoitzak ditu gaur egun Labiagak eta 200 ikasle baino gehiago. 1994 urtera arte ziklo guztiak legeztatuta
|
zeuden
ikastolan, baina Derrigorrezko Bigarren Hezkuntza ezarri zutenetik, ziklo hori legearen babesik gabe gelditu zen. “Ondorioz, hitzarmenik eta dirulaguntzarik gabe gaude, egoera alegalean –dio Maider Senper zuzendariak– eta gurasoek hartu behar izan dute inbertsioen ardura bere gain”.
|
|
2007
|
|
|
Irakasleak ahal zuten heinean saiatzen ziren bertako ikasleak euskaraz aritzera bultzatzen. Baina, etxean gazteleraz hezitako ume gehiago
|
zegoen
ikastolan, eta, kalean ere, jende gehienak erdaraz hitz egiten zuen. Gainera, urte batzuk lehenago euskarazko marrazki bizidunak izan ziren bezala, garai hartan beste erreferentzia batzuk zeuden indarrean:
|
|
2008
|
|
|
Tipologiez gainera bestelako baliabideak ere erabili dira jardueren diseinuan; jarduerak, maiz, audioz eta irudiz hornitu dira, ariketak hala eskatzen zuenean. Eduki horien egituraketa oso lotuta
|
dago
Ikastolen Elkartean garatu diren beste proiektuekin, Txanela Proiektuarekin esate baterako. Bestalde, edukiak sortzen eta zuzentzen ikastola askotako profesionalak aritu dira taldean lanean, eta horrek guztiak, jakina, proiektuari behar duen sendotasuna eta bermea ematen dio.
|
|
|
Ez bada desagertu, hein batean berme txiki bat dakar. Orain artean prefetaren lege interpretazioaren menpe
|
zeuden
ikastolak, ixtea ere erabaki zezakeelako. Badugu orain lege babes bat, gure irakasleek Konstituzioan den hizkuntza batean irakasten dute.
|
|
|
Euskal Herri osoko ikastola guztiak bilduko dituen erakunde berria jaioko da, ikasturtea amaitzearekin batera. Gogoeta sakonean murgilduta
|
daude
ikastolak, eta egitasmoa antolatu bezala ontzat ematen bada, erakunde bakar batean bazkidetuta bilduko dituen egitura sortuko dute, 2009ko ekainetik aurrera. Hala adierazi zuen atzo Koldo Tellitu Euskal Herriko Ikastolen Konfederazioko lehendakariak, Hendaian (Lapurdi) eginiko Ikastolen batzarrean.
|
|
|
Garai hartan Lapurdin ziren errefuxiaturik. Afal ostean, banatu ziren anai arrebak Gipuzkoa aldera itzuli ziren, eta Lasak eta Zabalak Arrangoitzen
|
zegoen
ikastolen besta batera joatea erabaki zuten. Mariano Martinez Kolomo lagunaren autoa hartu behar zuten.
|
|
2009
|
|
|
Bere herrialdeko heziketa bezalakorik ez dago munduan. Horretaz ziur dago, eta ez du bidaliko umea gurean
|
dauden
ikastola, ikastetxe publiko edota eskola erlijioso zahar horietako batera.
|
|
|
Ikastola, lizeo eta institutuetan irakurtzen diren testu historikoak irakurtzen hasten naiz eta ezer gutxi aurkitzen dut Amaiurko gudaz, ezer gutxi Nafarroako Konkistaz, ezer gutxi Ipar Nafarroaz (Gaskonia, Foix, Biarno...), ezer gutxi nafar errege erreginei buruz, euskaldunon estatuaz alegia. Nabarraldeko lagunek egiten dituzten liburuak hor
|
daude
Ikastola eta lizeoetako irakasleek euskaldunon historia hobeto fokatzeko, hobeto zentratzeko. Asko dago egiteko, asko dago Mendebaldeko nafarrak iratzartzeko.
|
|
|
Bai, nola ez! Gasteizko Olabiden ikasi nuen nik, eta orain
|
nagoen
ikastola ere txikia da. Handitzeko bidean doa, baina txikia da.
|
|
2010
|
|
|
Herriko Etxeek, legez, diru laguntza eman behar diete eskolatzen diren haurrei. Alta, herri guztietan ez
|
dago
ikastolarik edo euskaraz ikasteko aukerarik. Haurrak bertze herri bateko ikastolara joan behar dira eta Herriko Etxeak ez die laguntzarik ematen.
|
|
|
" Europan kokatutako herria gara, eta eleaniztasuna ere bada gure Hezkuntza Sistemaren helburu. Aspalditik dakigu hori posible dela, hor
|
dago
Ikastolen Konfederazioko Eleanitz programa, urte askotako emaitza oso onekin"
|
|
|
Europan kokatutako herria gara, eta eleaniztasuna ere bada gure Hezkuntza Sistemaren helburu. Aspalditik dakigu hori posible dela eta hor
|
dago
Ikastolen Konfederazioko Eleanitz programa, urte askotako ibilbidearekin eta emaitza oso onekin! Badaude ere emaitza oneko ikastetxeak bai sare publikoan eta baita kristau eskola sarean ere.
|
|
|
Ikasleen %10 inguru eskuratua zuten ikastolek 1976. Nahiz eta proportzio hori (Gipuzkoan bereziki) goranzko bidean zihoan, Eskolaurrean eta Lehen Hezkuntzan (geroko OHOn) zentraturik
|
zeuden
ikastolak, hasiera hartan.
|
|
|
–Ikastolak lehendik hasita zeuden mugimendu sozialak eta kulturalak indartzen zituen. Oso lotura handia
|
baitzegoen
ikastolen sorrera prozesuan aritutakoen eta beste gizarte mugimenduetan jarduten zutenen artean?. Horregatik, Paulo Agirreren esanetan,, ikastolena ez zen izan mugimendu paralelo bat, elkar lotuta baitzegoen herriko beste mugimenduekin.
|
|
|
Elkartearen ia zeregin guztietan parte hartu du. Haren hitzetan,. Iparraldearentzat behar beharrezkoa zen bertako jendea
|
egotea
ikastoletan. Bestela, ikastolen kontrakoek aitzakia ederra zuten esateko, ikastolak espainolen zerbait da, Enbata zikinaren zerbait??.
|
|
|
Urte hartako abuztuaren 2an ETAk Meliton Manzanas polizia burua Irunen (Gipuzkoa) hil ondoren, Espainiako Gobernuak salbuespen egoera ezarri zuen herrialde osoan. Eta, horrekin batera, irailaren 15erako legeztatu gabe
|
zeuden
ikastolen itxiera agindu. Tentsio politikoa eta soziala gorantz zihoan Euskal Herrian, eta ikastolak ere Espainiako Estatuaren errepresioaren jomuga ziren.
|
|
|
Erabili beharreko hizkuntza oso garbi
|
zegoen
ikastoletan. Baina euskara, sasoi haietan normalizatu eta batu gabeko hizkuntza izaki, nola erabili ikastoletan?
|
|
|
–Logikoa zen ikastolek kooperatiba izaera hartzea, kooperatibak ondo ordezkatzen duelako ikastolek historikoki izan dugun zentzu kolektiboa?, dio Ormazak. . Behar bat
|
zegoen
ikastoletan, eta formula bat sortu zen, biak ondo uztartzen zirelako. Zorionez eta zoritxarrez, nahiko kooperatibistak garelako Euskal Herrian.
|
|
|
Baina ondo gogoan ditu ezarri zizkioten zereginak: . Batetik, Nafarroan
|
zeuden
ikastolak batzea. Eta bestetik, ikastola berriak sortzea, batik bat Iruñetik behera?.
|
|
|
esanetan,, soilik legeztatuta
|
zeuden
ikastolek jasotzen zituzten OHOrako diru laguntzak. Eskolaurrearen kasuan, derrigorrezkoa ez zenez, ziklo hau ez zen diruz laguntzen ikastetxe pribatuetan.
|
|
|
Baina, normalizazioaren buruhausteaz gain, barruko antolaketari buruzko kezka bizi zen sasoi haietan ikastoletan. Ezaguturiko hazkunde itzelaren ondotik, egoera lauso antzeko batetan
|
zeuden
ikastolak. –Ikastola eredua zoragarria izango da, baina gorabeherak baditu.
|
|
|
1986ko udazkenean egonezin handia
|
zegoen
ikastolen mugimenduan, hainbat gertaerak eraginda.
|
|
|
Inoiz ez bezalako saltsetan ibili beharra, inoiz ez bezalako errezetak prestatu beharra. Baina sukaldari trebeak
|
zeuden
ikastolen mugimenduaren baitan, gero frogatu zuten bezala.
|
|
|
Eta ebaluaketaren bitartez ere erantzun zieten ikastoletan bertan sorturiko kezkei. . Kezka eta mesfidantza handiak
|
zeudelako
ikastoletan?, Garagorrik berak aitortu duenez. –Zertan ari zarete??, galdetzen ziguten askotan.
|
|
|
Ildo horretan, EAJko zuzendaritzako kide ohiaren hitzetan,, publifikatzeak ez zuen esan nahi derrigorrez ikastolak urtzea, zenbat eta ikastola gehiago publifikatu orduan eta aukera gehiago
|
zegoelako
ikastola izaerari eusteko. Horregatik guk defendatzen genuen ahalik eta ikastola gehien publiko bilakatzea?.
|
|
|
–Lan arloa lotzen saiatu ginen. Baita ondo egin ere, legea onartzerako argituta eta erabakita
|
zegoelako
ikastolekin batera sare publikora pasatzen zirenen lanpostuak gorde egingo zirela. Eta funtzionario izateko aukera ere izango zutela, lehiaketa mugatu baten bitartez, ez oposizio bidez?.
|
|
|
Onartutako lege berriak, baina, Euskal Eskola Publikotik izena baino ez zuen, testuan estatuko legea hartu eta erantsi egin zutelako. Erabat urrun
|
zegoen
ikastolen asmoetatik eta egindako lan guztietatik. Erronka, beraz, argia zen:
|
|
|
Beraz, ikastolen ikuspegi nazionala gorde egin dute. Era berean, gaur egun
|
dauden
ikastolak indartsu daude, matrikulazio altuak dituztelako eta sinesgarritasuna dutelako, gizartean oso txertatuta baitaude?.
|
|
|
–Gertatutakoaren ondoren, nahasmen handia
|
zegoen
ikastolen mugimenduan: nola egin aurrera, nola eutsi batasunari?
|
|
|
Nafarroan egoera alegalean
|
zeuden
ikastolena aspaldiko auzia zen. 1986ko Euskararen Legeak ezarritako eremu banaketaren ondorioz, eremu erdalduneko lau ikastola, Arangoiti (Irunberri), Ibaialde (Lodosa Sartaguda), Argia (Tutera) eta Erentzun (Biana), egoera horretan zeuden.
|
|
|
Beraz, beharrak ez ezik, oinarri sendoak ere egon
|
bazeuden
ikastolen kolektiboaren hurrengo zikloari ekiteko. Iragana ahaztu gabe, geroa prestatzeko unea iritsi zen; lidergo elkarbanatuaren ondorioak gainditu eta zuzendaritza bakarra praktikara eramateko sasoia.
|
|
|
Horiek guztiak dira ikastolen sortzezko gogo arrastoak eta ikastola mugimenduaren ibilbide historikoaren ekintzak, ikastolen gogo kolektiboan
|
egonda
ikastolen batzarretan behin eta berriro aurkitzen direnak, eta ikastolen berrikuntza ekarpen osatzen dute. Alfonso Uncetak bere tesian, hezkuntzaren hirugarren espazioaren aldarrikapena?
|
|
|
Frantziako Falloux legeak debekatzen du diru publikoa baliatzea hezkuntza pribatua laguntzeko. Berriak egin behar izateaz gain,
|
dauden
ikastola gehienak ere zaharberritu behar dira oraindik. Euskararen aldeko ele ederrak entzunen dira Senperen, nabarmenduz botere publikoek egindako lana.
|
|
2011
|
|
|
–Berdintasun terminoak gai sozio-ekonomikoetan balio du nolabait, baina kulturalean ez. Diferentea izateko eskubidea agerian
|
dago
ikastolen existentziarekin, baina berdintasunerako eskubidea litzateke, ikas garaian dauden haurrak elebidun bilakatzeko bitartekoak ezarriko balira?. Thomas Pierre,. Zientzia ez dago euskalduntasunaren alde?, Argia,.
|
|
|
Frankismo garaian elizaren babespean
|
zeuden
ikastolek, zailtasunak zailtasun, aurrera egin zuten. Gero eta ikastola gehiago irekitzen ziren eta gero eta haur gehiago matrikulatzen zen.
|
|
|
Betez gero txango bat egiteko autobus bat ordainduko dute udalek. Ikastolaren erronka da unitatea lehenbailehen despeditzea interesatuta
|
dauden
ikastola guztiek erabili ahal izateko.Altsasuko Sagrado Corazon ikastetxea bi erronka ditu. Alde batetik, aurreko ikasturteko faktura energetikoa murrizten saiatzea.
|
|
|
Euskal kulturan, adibidez, pizkunde bat nabaria zen. Hor zeuden Arantzazuko Jakin taldekoak; hor zegoen Donostiako Jarrai antzerki taldea; hor zeuden Oteiza eta arte garaikidearen ekoizleak, hor
|
zeuden
ikastolak, hor zeuden idazleak, kantariak, eta abar. Euskara idatziaren batasuna hirurogeita zortzigarren urteko Arantzazuko batzarrean hasi zen egituratzen.
|
|
2012
|
|
|
Haizea eta hotza ere neurrikoak. Ibaialde du gainera izena ikastolak, eta xalo bildu zen gu bezalako jendea, premian
|
zegoen
ikastola bati laguntza ematera. Hortik aurrera?
|
|
|
Espainian faxismoak garaitu ondoren, baita diktadura frankistan zehar ere, ahalmen hori adierazi zen, beste behin ere, jendarte zibil zabalaren eta mardularensorreraren bitartez, Espainiako estatutik at, askotariko adierazpenekin. Eremuhorretan
|
daude
ikastolak, Mondragon taldeko kooperatibak eta beste egitasmoasko. Egunkaria eta Egin egunkariak ezin izango ziren sortu jendarte zibil indartsuriketa ondo errotutako kultura politikorik gabe.
|
|
|
Ni iritsi nintzenerako garrantzitsuena eginda
|
zegoen
Ikastolan. Ikastolari forma juridikoa emateko sartu nintzen ni han, eta niretzako, jakina, kooperatibaren eredua egokitzen zen ondoen ikastolara. Presidente sartu aurretik, berriz, puntualki saiatzen nintzen laguntzen.
|
|
2013
|
|
|
euskararen egoera ilunari argi pixka bat ematea, eta ikastola indartzea eta babestea. Izan ere, zeharo lotuta
|
zeuden
ikastola eta kultur elkartea.
|
|
|
Administrazioari begira, ordea, ikasturtean legalizatu zuten, eta harrez gero ikastetxe kontzertatua da. Nafarroako eremu ez euskaldunean
|
dago
ikastola, eta eskualdeko euskara eragile nagusia da.
|
|
|
Seaskako ikastolen aroak ziklo bat bete du, eta bere ekarpenekin batera, bere mugak gero eta ageriago daude. Jai
|
dago
ikastolekin bakarrik. Ikastolen ahalegin zikloan segitzeaz gain, beste tresna bat sortzeko aroa datorke:
|
|
|
Apustu haren emaitza gara hitz hauek idazten eta irakurtzen ari garen gehienok, zuzenean edo zeharka. Bost hamarralditako bideak erakutsi du zuzen
|
zeudela
ikastolak bi intuiziootan. Euskararen hegemonia nabarmenean ardazten ez den eskola ereduak ez du emaitza egokiegirik eman.
|
|
2014
|
|
|
Ni Andosillako naiz, baina Lodosan
|
dago
ikastola. Beraz, Erriberan haurrek euskaraz ikasteko aukera dute.
|
|
|
Jakina, hain arrazoi gardenen aurrean, ozta ozta lortuko duzu mundutik zein errealitatetik kanpo jarraitzeko indarra. Eta eskertu behar zuk ipinitako nota aldatzeko modua pentsatu duen zuzendaririk ez baduzu edo ez
|
zaudela
ikastola baten errepikatzen dizun irakaskiderik (hori guztia eta gehiago, institutu baten lanean hasi nintzenean gertatutakoa). Izaki Gardenak eko Jon Basagurenen indarrez kantatu nuke Ez etsi, bagoaz, bagoaz!
|
|
|
Nola edo hala erantzun zien arrebaren galdera asaldatuei. Miren tematuta
|
zegoen
ikastolara joateko. Anderrek nekez lortu zuen ulertaraztea hobe zuela amarekin gelditu eta lasaitzen saiatzea.
|
|
|
Eta prozesu horretan, euskaltzale askoren jarrerak ere lagundu zuen: muga pasatzen genuen Labeguerie ren diskoak Charles Aznavour-enen zorroetan ezkutatuta ekar tzeko edo liburu debekatuak erosteko; pastoralak ikustera joaten ginen, bertso lehiaketetara ere bai, hitzik ulertzen ez bagenuen ere, eta baita ardi txakurren edo gazta lehiaketetara ere; ahal zuenak ahal zuena jartzen zuen erdi sasi artean
|
zeuden
ikastolei irauten laguntzeko; Mairulegorretako leize zuloetara joaten ginen edo Ez dok Amairuren kontzertuetara, adibide batzuk jartzea rren, gure kultur identitate arpilatua nork bere erara gordetzeko
|
|
|
Albiste honetan beherago duzue, egitarau osoa.Herri bazkarirako txartelak salgaiAdi bestalde, Ikastola Egunerako Udarregikoek herri bazkaria antolatu dute eta frontoian. Otordurako txartelak salgai
|
daude
ikastolako idazkaritzan. Helduen txartelak 15 eurotan, ikasleentzat 7 eurotan.
|
|
|
Uda amaitu aurretik hasi zen Xabi eskolarekiko izua sentitzen. Mundu guztia
|
zegoen
ikastola berriak zein sentimendu sortzen zion jakiteko irrikaz. Eta galdetzen ziotenean, mundu guztiak hala egiten baitzuen, orduan ohartzen zen benetan ikastola berri batera joan zuela, eta ikaskide berrien aurrean agertu zuela laster, bere jantzi zahar eta futbolerako gaitasun gabezia betikoarekin.
|
|
|
Xabi ohartuta
|
zegoen
ikastola ez zela eskola huts bat. Ez zela ikasteko toki bat bakarrik.
|
|
2015
|
|
|
Legalki egonkortasuna emango dien araudiaren aiduru
|
daude
ikastolak eta kristau eskola. Publiko zer den definitzea, hor ikusten du gakoa Ikastolen Elkarteko lehendakariak:
|
|
|
euskara eta euskal kulturaren defentsa, pedagogia berritzaile batean aldeko apustua eta gurasoen parte hartzea. Egia da gizartea nabarmen aldatu dela azken bost hamarkadetan, baina ezaugarri horiek bizirik
|
daude
ikastoletan.
|
|
|
Ikastola bakoitzeko jantokia ikastolak berak kudeatzen du. Hego Euskal Herrian 74 ikastola
|
daude
Ikastolen Elkartean, eta horietatik 36tan bazkaria bertako sukaldean prestatzen dute. Bertako langile eta begiraleak ikastolako langile dira.
|
|
|
Diktaduran zehar sortutako hainbat mugimendu euskaltzale ere garai horretan indartu ziren, alde batetik egoera politiko berriak bultzatuta, eta bestetik, mugimendu politiko kultural geroz eta indartsuagoen bidez. Horien artean
|
leudeke
ikastolen mugimendua, euskalduntzerako erakundeak (gau eskolak, AEK...), unibertsitatea (UEU) eta abar. Eremu horretako elkarte eta erakundeetan jardun ziren lanean orobat aldizkariotako kide ugari, euskara irakasle gisa gehienetan.
|
|
|
Egindako aldarrikapenak ozen entzun direla uste baitu. Hain zuzen, Bilboko San Frantzisko auzoko Harrobia plazan
|
dagoen
ikastola Lanbide Heziketarako da, eta aurtengo Ibilaldiaren asmoa horixe izan da: euskara eta lanbide heziketaren inguruko eztabaida sustatzea.
|
|
|
Garrigosek esan du ikastola San Frantzisko auzoan eraikia izan zela bide batez euskarak auzoan bertan presentzia izateko.«Gure ikasleak auzoan bertan daude, eta horrekin berarekin euskara gehiago entzuten da». Harrobia plazan
|
dago
ikastola, eta, hain justu, aurtengo Ibilaldiaren leloa izen horretatik atera dute. Harro ibili zen aurtengo leloa, eta joan den igandean ere horrela gertatu zen.
|
|
|
Gipuzkoan, bestalde, gobernadore zibilak, 1967ko Lehen Hezkuntzaren Lege berritua baliatuz, legeztaturik ez
|
zeuden
ikastolak ixteko agindua eman zuen Gipuzkoako Aldizkari Ofizialean. Horren ondorioz, probintziako ikastola gehienek(% 68 inguru) Donostiako Elizbarrutira jo zuten babes bila.
|
|
|
4 neska eta 4 mutiko, eta bi kapitain: taldeko partaide bat eta
|
dagokion
ikastolako irakasle bat. Taldeen osaketan bezala, hemen ere genero berdintasunaren alde egin da; ondorioz, kapitaintza emakume batek eta gizon batek konpartitu dute.
|
|
|
Lehen Hezkuntzako guraso eskolak ikasturtean beste bi saio gehiago izango dituzte eta guztira 70 gurasok parte hartuko dute bertan. Argi
|
dago
Ikastolako gurasoek parte hartu nahi dutela beraien seme alaben hezkuntzan eta iraskasleekin elkarlanean aritu, elkarri lagunduz.
|
|
2016
|
|
|
Ume bakoitza nolakoa den ikusten dugu, eta horri erantzuteko gaitasun handia daukagu. Esan beharra
|
dago
ikastolan eraldaketa martxan jarri genuenetik oldarkortasun maila jaitsi egin dela, eta azpimarragarria da hori.
|
|
|
348 Sistema pribatuan
|
daude
ikastola gehienak, baina ez horiek bakarrik: hasieratik beretik eredukoak diren ikastolekin batera, ikus gero eta euskaldunago (sarri ereduko) diren Kristau Eskolak.
|
|
2017
|
|
|
Hortxe
|
dago
ikastolako zuzendarietako bat, 11 urteko mutil batek gelako leihoetako kristalak nola garbitzen dituen ikusten. Danel zain dago atean, gelara nirekin jaisteko
|
|
|
Kideek berritu dizkizuten zure istorioen artean al
|
dago
ikastolako zure bizipen gogoangarriena?
|
|
|
Kideek berritu dizkizuten zure istorioen artean al
|
dago
ikastolako zure bizipen gogoangarriena. Hala bada, aberastu ezazu zure ikuspegiarekin.
|
|
|
Agiñan jan edana izanen da eta autobusa plazatik abiatuko da 17:00etan eta 22:00etan itzuliko da. Autobuserako izena emateko epea ekainaren 22ra arte irekia
|
dago
ikastolako bulegoan edo mailto:koordinazioa@oinez2017.ikastola.eus helbidean (7 euro).
|
|
|
Aña Mari Ondicola k xarmanki kondatu du nolako bidea egin den 45 urtez. Manex Fuchsek azpimarratu denak pozik
|
daudela
ikastolak azkenean holako tokia segurtaturik, gela zabal, argi eta egoki batzuekin, mijntaduraguziakerearaberan, hiribarnetik hoin hurbil gainerat. Eskerrak deneri beraz, bereziki Herriko Etxeari eta Peiuko Duhart auzapezari (hau falta haatik, Euskal Elkargoaren biltzar batean baitzen tenore berean).
|
|
2018
|
|
|
Gainera, goizean izandako bisitaldian haritz bat landatu dute. Horrela, haritzez inguraturik
|
dagoen
ikastolako jolastokian beste zuhaitz bat gehiago egongo da aurrerantzean, Euskaltzaindia izenekoa. Ikastolak beste haritz bat oparitu dio Akademiari, baina, kasu honetan, txikia:
|
|
|
Pozteko datuak dira, gaur egun, Iparraldean, ikastolak baikara ikasleak euskaldundu ahal ditugun ikastetxe bakarrak, murgiltze ereduari esker. Euskaraz bizi nahi dugun guztiontzat berri pozgarria da gero eta haur gehiago
|
egotea
ikastoletan, eta gero eta familia gehiago izatea ikastolen aldeko apustua egiten dutenak, eta horietarik asko ez dira euskaldunak. Baina guretzat pozgarria dena, Frantziako Gobernuarentzat kezkagarria ei da."
|
|
|
Nafarroan
|
zeuden
ikastolen artean, mugitzen hasita zegoen gerora buruhauste handiak ekarriko zituen afera: ikastolen izaera publiko ez estatala.
|
|
2019
|
|
|
Alabaren bila. Elorrietan ez
|
zegoen
ikastolarik oraino, iparraldeko hiri handietan bezala. zuen, bistan dena, abertzale guztien ametsa baitzen, Jesika murgiltze ereduan eman baina errealitatea kontuan edukitzekoa zen:
|
|
2020
|
|
|
Lau urterekin, sortu berria zen ikastolan hasi nintzen; Mattin, aldiz, eskola nazionalera joan zen, bera hasi zenean ez
|
baitzegoen
ikastolarik.
|
|
2021
|
|
|
Bestalde, izenak agertzen direnean aukera bakarra artikulurik gabeko adibideak dira: Neskame egon zen hiru urtez Iñaxi; Iñaki irakasle
|
dago
ikastolan; Miren zuzendari dago Petronorren.
|
|
|
«Gure hezkuntza sistemaren derrigorrezko etapetan, ikasleen ia erdiek —%48k— itunpeko ikastetxeetan ikasten dute; gehienak Ikastolen Elkartea eta Kristau Eskola eragileen eskupean...». Baina nabarmendu beharra
|
dago
Ikastolen Elkartearen eta Kristau Eskolaren eskupean dauden ikastetxe horiek guztiak itunduak direla; beraz, diru publikoari esker bizi dira neurri handi batean. Horren truke hartutako konpromisoak, ordea, ez dituzte betetzen.
|
|
|
Ikasturtean zehar arau malguagoak dituzten protokolo berriak martxan jartzea espero duela ere adierazi du. Ados
|
gaude
ikastolen elkarteak lehen hezkuntzako ikasleentzat patioan derrigorrezko musukoa kentzeko eskaerarekin ere. Eta, jakina, 12 urtetik gorakoetan ere deseskalatzea aplikatzea eskatzen dugu, protokoloak dioen bezala.
|
|
|
Barakaldoko La Milagrosa, Ondarroako Txomin Agirre edo Bilboko Hijas de la Cruz. Horregatik, Ikastolen Elkarteak pribatutasunarekiko duen jarrera birpentsatu du, elkartearen menpe
|
dauden
ikastolen biziraupena bermatzeko.
|
|
|
Bukatzeko, aitortu eta miretsi beharra
|
dago
ikastolak herritik eta herriarentzat sortu zirela, eta euskal gizartearen gehiengo bat euskalduntzea; hainbat eskubide ukatzen zituen larderiazko erregimen politiko batean. Hala eta guztiz ere, azken urte hauetan iritzi zabala dago:
|
|
|
Gurasoek arduraturik jarraitzen dute, baina metodologia pedagogiko berriek kurtso erdian metodologia pedagogikoz aldatzea gomendatzen dutela esan diete. Horregatik, XIX. mendeko landaguneetako eskoletan bezala, adin desberdinetako haurrek eta hain haurrak ez direnak elkarrekin eserita
|
daude
ikastolako kirol areto nagusian, batzuentzat jakina eta besteentzat oraindik konplexuegia den ikasketa bat jasotzen.
|
|
|
Baina, bestetik, militantziarako baldintzak falta direla esango nuke. Gure garaian ondo ikusia
|
zegoen
ikastolak sortzen aritzea, AEKren inguruan lan egitea, Iparraldearekin harremanak edukitzeko saioak egitea... Dena behar genuela pentsatzen genuen, egoera etsigarria zelako, eta hori egiten genuen.
|
|
|
Are gutxiago Euskal Herria bere osotasunean hartuz. Euskal Herri osoan hedaturik
|
dagoen
Ikastolen Elkartea salbu, gainontzeko eskoletan egoera oso desberdina aurkitzen dugu. Frantzian, jakina denez, euskara ez da hizkuntz ofiziala eta, horrenbestez, euskara edo euskaraz ikastoletan baino ez da irakasten.
|
|
|
Lehen transferentziak 1980an egin zituen lehen mailako irakaskuntzan[...]. Esan behar da artean oso indarrean zegoela gizarte mugimendua eta ikastoletako gizarte egileak, gurasoak nahiz irakasleak, hauek, batik bat, oso sartuta zeudela herri dinamikan eta horien eskuetan
|
zegoela
ikastolen protagonismoa[.]. Irakasleek ikastolari egin dioten ekarpena modu askotarikoa izan da, baina, batez ere, pedagogikoa[.].
|
|
|
Buesaren legeak Administrazio publikoak euskararen berreskurapenean diru gehiegi gastatzen duela esateko ausardia izan zuen haren legeak, EAJren baimenarekin, ikastolen mugimendua bitan banatu zuen, kasu askotan lagunek eta senideek elkar agurtzeari ere utzi ziotelarik (Alderdiek eta sindikatuek ere ez zuten jakin non kokatu). Rodriguezek eta Txapartegik lege horren atzean amarrua ikusten dute, publifikatzearen aldeko argudioetan onura ekonomikoak eta lanpostu ziurtasuna eskaintzen baitzitzaien ekonomikoki itota
|
zeuden
ikastolei. Are gehiago, amarru edo arte horren zioa ikastolak mendean hartzea zela diote, ez baitzegoen sare bien konbergentziarik bilatzeko inolako asmorik.
|
|
|
Hori da, azken batean, ikastolak bereizten dituena eta, hortaz, familia euskaltzale ugari erakartzen dituena; sare publikoak osotasunean erakusten ez duen euskalduntzeko gaitasuna eta nazio ikuspegia, alegia. Azken horri dagokionez, Euskal Herriko sare publikoa hiru administraziotan dago zatiturik, bi estatu zentralisten menpe, bakoitza bere berezitasunekin, ikastolak Euskal Herri osoan zehar hedaturik dauden bitartean; euskalduntzeari dagokionez, sare guztietan beherakada nabaria den arren, agerian
|
dago
ikastolak eraginkorragoak direla sare publikoa baino. Sare publikoan eredua gero eta indartsuagoa den arren, egun euskaraz ikasteko ikastolara joan beharrik ez badago ere, eremu erdaldunetako ikastolen eta ereduko publikoen arteko aldeak handia jarraitzen du izaten.
|
|
|
5 Murgiltze eredua erabiltzen duten ikasleei dagokienez, lehen zein bigarren mailak batuta, guztira 4.018 haur eskolatua
|
daude
ikastoletan 2020 urtean (Euzet eta Kerlogot 2021: 11).
|
|
2022
|
|
|
Mende erdiko bidea bete du aurten ikastolak, eta urte horietan guztietan, ikasle eta irakasle ugari pasatu da hezkuntza zentroko ikasgeletatik. Denbora tarte horretan, Marisa Aranburu (Orio, 1958) eta Mari Karmen Arrillaga (Orio, 1958) irakasle ohiak
|
daude
ikastolan urte gehien pasatu dituztenen artean; aurrenekoak 34 urte egin zituen hezitzaile lanetan, eta bigarrenak 45. " Bizitza oso bat", bien hitzetan.
|
|
|
Auzo honen itzulia eginen du prestatua duten 4,2 kilometroko ibilbideak. Antolatzaileek" auzoari begira
|
dagoen
ikastola" irudikatu nahi izan dute horrela.
|
|
|
(Barka, ez noa sartzera" espainiar publikoa" ez dela" euskal publikoa" eta halakoetan ikastolak ere espainiar sistema horrexen parte dira, EAE espainiar autonomia bat den gisa berean). (Besterik gabe, Gabriel Aresti frankismo garaian(!)
|
zegoen
ikastolako kuoten kontra, eta neu 2022an ere bai).
|
|
|
Gure bandokoei: ez
|
nago
ikastolen kontra, eta ez zait gustatzen euskal eskola publikoaren" defentsan" ikastolak iraintzea.
|
|
|
Aldatz «harro»
|
dago
ikastolako irakasle, ikasle eta gurasoez, baina baita jaialdian parte hartu zuten lagun guztiez ere, izan zuten jokabideagatik. «Komentario orokorra izan zen oso garbi egon zirela guneak, auzoa eta parke guztiak».
|
|
|
Fernando Buesaren hitzak aipatzen dituzte («Hemendik aurrera ez
|
dago
ikastolarik, ikastetxe publiko eta pribatuak baizik») testuingururik gabe, eta bere benetako esanahia ahaztuz. Izan ere, berak ikastolen publikotasuna proposatu zuen ez ikastolak akabatzeko, ikastola pribatuak akabatzeko baizik.
|
|
|
Izan ere, berak ikastolen publikotasuna proposatu zuen ez ikastolak akabatzeko, ikastola pribatuak akabatzeko baizik. Horren harira, publikotasunaren kontra
|
zegoen
Ikastolen Konfederazioak honako lelo hau erabiltzen zuen bere komunikatuetan: «Denok pribatura» (El País, 1993ko maiatzaren 27a).
|
|
|
ikastolak sortu ziren euskara salbatzeko, batez ere, nahiz eta egia den frankismoaren kontrako erresistentzia gune bilakatu zirela. Baina sorrera eta garapena ez dira berdinak eta, denboraren poderioz eta kasu askotan, ikastetxe publikoak gune hori bilakatu ziren (froga garbia, bestela, ikastetxe hauetan ikasleek zein irakasleek nola egin eta egiten dituzten mobilizazioak Euskal Herriaren eskubideen alde eta, berriz, nola mobilizaziorik ez
|
dagoen
ikastoletan). Ikastolak sortu zirenean ez zegoen arlo publikoan euskara ikasteko aukerarik, baina hori guztia aldatu zen bai Euskadin, bai eta Nafarroan ere, hezkuntza eskumena bere gain hartu zutenean.
|
|
|
Guretzako, aro berrikoa edo zaharrekoa izan, berezia izango zen, gurea delako. Zubimusuk [Amasa Villabona eta Zizurkilen
|
dagoen
ikastolak] eman zituen aldaketa horren lehenengo pausoak, eta urtea ere haiek beste modu batera irudikatu zuten. Gurea izango da eguna aurrera eramateko aukera izango dugun lehen Kilometroak.
|
|
|
Tafallako eta inguruko hamalau herriz osatuta
|
dago
ikastola [Amatriain, Amunarrizketa, Artaxoa, Artariain, Barasoain, Beire, Garinoain, Iratxeta, Larraga, Miranda, Erriberri, Puiu, San Martin Unx eta Tafalla]. Urte hauetan, herri horiek aldatu dira.
|