|
2002
|
|
|
Ezaugarri haiek guztiak, ordea, disekatutako gorpu batenak bezalakoak ziren. Estatua baten keinu eta isla brontzezkoak bezain denboran geldiak
|
zeuden
hildakoarenak ere. Ezin nuen haren aurpegia bere osotasunean berritu:
|
|
2003
|
|
|
Institutuan ez zigutek gure Herria jasaten ari den zapalkuntzaren berririk emango, ez horixe... Institutua kanposantua duk, motel, baina gure Herria oraindik ez
|
zagok
hilik.
|
|
|
Hildakoez ahaztea gogorkeria izugarria dela errepika  tzen da behin eta berriz. Meza bat ateratzea edo, horretarako dirurik ezean, induljentziaren batzuk irabaztea besterik ez dute eskatzen purgatorioan
|
dauden
hildakoek. Arima horiei laguntzeko ezer egiten ez dutenen bihotz gogorkeriak zeharo haserretzen du Jainkoa eta, ahaztuak izan diren arimek hala eskatuta, mendeku hartu ohi du noiz edo noiz.
|
|
2005
|
|
|
–Berdin
|
zagok
hilik edo bizirik, heure nahiaren arabera, heure esku daukak-eta hiltzea edo bizirik uztea.
|
|
2006
|
|
|
Pirandellok zioen hilen begiekin begiratu behar zaiela gauzei, hori dela gauzak bi aldiz ikusteko modua. Badira, ama, hilda egonik bizirik daudenak eta, horiez beste, bizirik
|
egonik
hilda gaudenok ere bai.
|
|
|
Ez dut sekula ahaztuko eman zenidan besarkada hura. Bizirik
|
dauden
hilen begiekin aditzen dakizula erakutsi zenidan orduan.
|
|
2008
|
|
|
Nire besoetan zauzkat. " Ez
|
zaude
hilda!", egin dut garrasi negarrez. Begiak ireki dituzu eta irribarre egin didazu.
|
|
|
Begiak ireki dituzu eta irribarre egin didazu. " Ez, polita, ez
|
nago
hilda, baina mundu guztiak hilda nagoela uste du. Eta nire hiletara etorriko dira ordubete barru.
|
|
|
Ez dakit: dirurik gabe agian biziko zarete, baina dirurik gabe ez
|
dago
hiltzerik". Ehorztetxeko kudeatzailearen iritzia da, eta, iritzi guztiak bezalaxe, kontuan hartzekoa... eta arbuiagarria.
|
|
2009
|
|
|
Nire zain? Zer
|
dago
hil eta gero. Ezin zuen burutik kendu senarraren gorpua ospitalean; beilatokian, ondoren; eta, azkenik, hilkutxa ixteko unean, atexkak betiko ezkutatu zituenean bere ezaugarri fisikoak, ordu arte eskuekin ukitu zitezkeenak, laztandu.
|
|
|
Pozik hil zela iruditzen zait niri. Nahiz eta ez zuen itxaroten hain arin joan behar izango zuela, prestatuta
|
zegoen
hiltzeko. Azkenengo udaldian egun batzuetarako etxera joatekotan nintzela, ea zer egin behar nuen bera hil eta gero, galdetu zidan.
|
|
|
Bere esku egon izan balitz, denbora gehiago emango zidan doña Mercedesek, nirekin pazientziaz jokatu zuelako beti. Ni ez
|
nago
hiltzeko prestatuta eta badakit hil egin behar dudala laster.
|
|
|
Orotarikoak ez baitakar adibiderik, ausart nadin ni neu adibide bat osatzen: " Memoratu zenean,, zer gertatu zait?, ez
|
nago
hilda, ezta?, galdetu zuen".
|
|
2010
|
|
|
Osaba askatu behar zuten egunean zeharo konbentzituta
|
zegoen
hil behar zutela. Arreba bat zeukala Elgoibarren, eta nahi bazuten han utzi zezaketela esan omen zien umorea galdu gabe hiltzera zeramatela zeharo sinetsita.
|
|
|
Lotsatiren itzala, hala ere, gaur egun euskal literaturan dena baino luzeagoa izan zitekeen; izan ere, olerki liburu bat argitaratzeko
|
zegoela
hil zen. El DÃa eta El Pueblo Vasco egunkariek azkenean jaso ditugun Gurutz Sarasolaren hogeita bost olerkioz gain argitaratzeko zorian bide zegoen Lotsatiren liburu baten berri eman zuten.
|
|
|
baserria kantatu gabe, baserritik bota duten baserritarra kantatzen du. Eboluzio batean
|
zegoela
hil zen, zoritxarrez".
|
|
2011
|
|
|
Hirugarrena gurutzadetako pasadizo bati buruzkoa zen: tenplu ilun baten barruko eskaileretan soldadu mordoa
|
zegoen
hilda, gorputzak geziz zulatuta; haien erdian, hilda baita ere, elizgizon bat, apezpikua edo, gurutze handi bati besarkaturik; gorpu guztien gainetik, eszena beldurgarriari argi apur bat emanez, uso txuri bat hegan. Irudi horiek, dendako argi motelak eta barruko isiltasunak antzinako garaietara eramaten zituzten bezeroak eta ez zen harritzekoa horietako batzuk alde batera eta bestera begiratzen hastea, euren oinek egurrezko oholei ateratzen zizkieten karrazka hotsekin izututa.
|
|
|
–Baliteke, aitortu zuen Janek?; baina bada beste kontu bat: hiru martiriren irudiak aurkitu genituen atzo, baina bakarra
|
dagokie
hildakoei: Santa Luziarena, Alexandrarena alegia; beste biak Santa Ines eta Santa Teklaren irudiak direla esan digute, eta ez Santa Apolonia eta Santa Agedarenak:
|
|
|
Bizirik zaudetela uste duzue, baina hilda zaudete: denak
|
gaude
hilda. Noizbait bizirik egon ginen, baina orain infernuan gaude, hildakoen munduan.
|
|
|
Polizia ona izan nintzen ez hain aspaldi; orain, ordea," eza" gainetik kendu ezinik dabilen gizajoa baino ez naiz. Horrexegatik
|
nago
hilda eta horrexegatik ez diot beldurrik heriotzari.
|
|
|
Ez dakit zorionez, baina ez
|
zaude
hilda, eta Bartzelonako hartan egin ez nuena egiten ari naiz orain. Ez duzu esaten ari natzaizun ezer ulertzeko gaitasunik, baina ez zaude hilda, ondo bizirik baizik.
|
|
|
Ez dakit zorionez, baina ez zaude hilda, eta Bartzelonako hartan egin ez nuena egiten ari naiz orain. Ez duzu esaten ari natzaizun ezer ulertzeko gaitasunik, baina ez
|
zaude
hilda, ondo bizirik baizik. Medikuek esaten dutenez, primeran egin ditzakezu beste hogei urte.
|
|
|
Baina ez
|
baleude
hilda...
|
|
|
Soldaduek ez zegoela eurei aurre egingo zienik ikusi zutenean, etxerik etxe ibili ziren, barruan
|
zeudenak
hiltzen eta bertan aurkitzen zituzten gauzak harrapatzen edo, besterik gabe, apurtzen eta hondatzen. Txakurren ulu eta zaunkak ere nahinon entzuten ziren.
|
|
|
Tiroketa askotatik ihes egina zen eta aipatzen zuen ez zela, nonbait ere, beretzako moduko balarik, bestela aspaldian egon behar zuela hila. Laster utzi zuen taldean egiten zen kontrabandoa eta armekin maiz ibiltzen ziren elementuak ezagutu zituen, Frantzisko Etxeberria, Aranazko kazkazuria, esaterako, Anttoni bere lagunarekin Arditurriko meategien ondoko Ursoroeta baserrian
|
zegoela
hil zena," Mangas" sarjentua hainbat guardia zibilekin etorri eta baserria inguratu zutenean. Anttoni bere etxetik aterarazi zuten, baina Frantzisko ganbaran gorde zen, eta, sarjentua sartu zenean, tiroketan sarjentua beso batean zauritu zuen.
|
|
|
Heriotza ez da exaltatu behar, heriotza da halabeharrezko zerbait, eta, Borgesek esaten zuen bezala, denok hilko gara, bere garaian etorriko zaigu heriotza, eta mendekurik handiena, eta uste dut ideia hori oso inteligentea dela, mendekurik handiena ez al da ahaztea? Ze guk, mendekuz, kastigatu nahiko genituzkeen horiek heriotzarekin, bizitzak berak hilko ditu, hilko dira, kondenatuak
|
daude
hiltzera, egon lasai, andaluzek esaten duten bezala: " eseri zure atarian eta ikusi nola pasatzen den zure etsaiaren gorpua aurretik".
|
|
2012
|
|
|
Esaiozu Hélène horri, hain zuhur eta hain bertutetsu horri, gezurretan ari dela. Esaiozu bere maitalea ez
|
dagoela
hilda. Presakaegi ibili dela ni lurperatu nahian, baina bizirik nagoela eta den denaz oroitzen naizela.
|
|
|
" Gaitajolea memoratu zenean, eta ikusi zuenean gurdi batean zeramatela hainbat gorpuren artean, galdetu zuen izuturik: baina ni ez
|
nago
hilda, ezta?".
|
|
|
". Orduan, zeren zain
|
hago
hiltzeko?
|
|
|
artxibatuta
|
daude
hilak liburuen antzo.
|
|
2018
|
|
|
Begiak itxi, eta edonork esango luke, armada baten partez, metalezko ehunzango izugarri handi bat hurbiltzen ari zitzaiela. Beldur ziren erasoaren zain zeudenak, eta beldur ziren, era berean, erasotzaileak; baina, ematen zuen denak
|
zeudela
hiltzeko prest, eta inork ez zuen atzera egiten.
|
|
|
Egia esan, hura ez zen bere gerla; egia ere bazen, ordea, hiltzailea harrapatu nahi zuela, harrapatu behar zuela, beste inor akabatu baino lehen. Bihotzak esaten zion zorretan
|
zegoela
hildako bost gizon eta emakumeekin: Arnold Valois, Chloé Mourchois, Juliette Morel, Flaurent Battiston, Didier Fontaine...
|
|
|
–Baina ni ez
|
nago
hilda, ezta? –jakin nahi izan zuen gaita jotzaileak.
|
|
|
Atzera itzuli nintzen. Asto zaharraren ondoan beste bi bele
|
zeuden
hilda.
|
|
2019
|
|
|
–Ez
|
dago
hil zorian, eta familia joanen zaio konpainia egitera. Urkok, lasaitu nahian.
|
|
2020
|
|
|
Ez zait gustatzen, kontua. Begiratua egin dut baratze aldera, ez dago inor, ez
|
dago
Hilari. Lo segitu dudan itxurak egin nituen beharbada, lapurtu egiten zaion jendearen moduan.
|
|
2021
|
|
|
–Eta zuk nola dakizu hori, ume? Erditu zen egunean han
|
geundenok
hilda daude, edo hementxe bertan, zure aurrean.
|
|
|
Erraztu gauzak, zu zirikatu ezinik ez dut, justizia oztopatzea argudio, baldin eta zure iturria nor arraio den esaten ez badidazu. Orain arte bakean utzi zaitut, eta beharbada horrexegatik
|
daude
hilda nire koinata eta Eneko. Ez dakit nola daukazun barrurik Germani begietara begiratzeko.
|
|
|
–Beldurra ematen zidan mutila bakarrik uzteak, ziur
|
nengoen
hilko zutela. Ukabilkada batzuk jo zizkioten, eta gero, lurrera erori zenean, bikietako bat ostikoka hasi zitzaion; besteak laineza eman zion.
|
|
|
âSeguru
|
nago
hilda dagoela, eta ez ni bakarrik, O Con da SaÃnzako guztiak ere bai. Hilda dago, David, hilda dagoenez.
|
|
|
Ahal zuen bezain azkar korrika egin zuen, hankek eman ahala, arnasarik hartu gabe, barrutik garrasika, erabat konbentzituta
|
baitzegoen
hildako marinel baten fantasma (edo ehunena) atzetik segika zuela, eta eskua luzatuta lepotik helduko ziola, leku izugarriren batera eramateko.
|
|
2022
|
|
|
Baina pozik eta harro zegoen horregatik. Pozik
|
zegoen
hiltzeko unean zerbait polita esan zuelako. Esana geldi zitekeen zerbait, azkenekoa izateko ongi zegoen zerbait.
|
|
|
Leiho sarearen barren parpailazkoaren artetik sartzen zen urrezko ilunabar argiaz blaiturik zegoen gela, argitasun hartan su lama mehe margulak ziruditela kandelak. Hilkutxan sarturik
|
zegoen
hildakoa. Nanniek gidaritza harturik, ohearen oinetan belaunikatu ginen hirurok.
|
|
|
Auzokoa ez
|
dago
hilik. Ahuntz esnea isurtzen diogu ahora.
|
|
|
–Benetan
|
zaude
hiltzeko irrikaz?
|
|
|
Ba, berak bai, antza denez amak bai, nahi zinan. Eta nola nik ezetz, ezetz eta ezetz esaten nuen, ama ez
|
zegoela
hilda, ba ez zitzaionan hesolarik sartu. Baina orain ulertu dudalarik basoak irentsi zuela, izendegitik natorren, hesola bat jartzetik, moxal baten burua taillatu diodan hesola bat.
|
|
|
Eta Javierrek," Ez zekinat, Lea Txiki ikusten dinat, betikoa, beti guapo deitzen didana". " Tira, hator, hator nirekin, mundu hau erotuta
|
zagok-eta
hilda baino gehiago", esan nion. Eta geunden lekutik berrien lanpaserainoko bide laburrean, bizilagunak Catalinaren aitaren eta Juanaren arteko ezkontza bitxi hura ospatzen ari zirelarik, denbora izan nuen gogoratzeko Estebanek hamabost urte bete nituenean esan zuena.
|
|
|
...aipatuko nizkizuke paisaia ederrak eta ilunabarrak, lilen usaina eta gainerako guztia, zorion iturri den guztia, sexurik ez duten gauza kaltegabeak, gau izarratua, adibidez, edo, are, herri baten historia, Kristoren jaiotza eta Antartikaren konkista, munduaren edertasuna deskribatuko nizuke begiratzen jakingo banu, fedeak eta adoreak zorigaitzak bentzutu ditzaketela esango nizuke, baina lanpetuegi
|
nago
hiltzen, zuzen jo behar dut muinera, hiltzen nauen horretara, eta batez ere jakin behar dut zergatik den hau horrela, gaurgero badakit, baina neure burua konbentzitu behar dut, batere dudarik gabe jakin zer egin, nire biziaz ordaindu amaren heriotza, bai, neure ama hil dut, gaztetasuna eta gizonen arreta galarazi nizkion, hori ez da zure errua esango didazu zeren nik ez nuen hautatu modu honetara...
|
|
|
bat biziko bada, besteak hil egin behar! Eta ni ez
|
nengoen
hiltzeko prest... barru barrutik hilda nagoen arren.
|
|
|
Laugarren egunean, Belaniako Lazaro gogoz bestera jaiki zen hilkutxatik. Gustura
|
zegoen
hilda, ez zuen gehiago bizi nahi. Kanposantutik irten, Belania eta ingurumarietatik bueltatxo bat eman, eta inork ez zuen ezagutu.
|
|
|
Péricand jaunari injekzio bat eman eta alde egin zuen. Mojek ondo neurtuta zeukaten kontua; hain ohituta
|
zeuden
hil hurrenekin, non ez baitzuten asko behar heriotza hurbil zela antzemateko: intziri soil bat, aiene bat, izerdi tanta izoztu haiek.
|
|
|
Berriro ikusi zituen Maillart, Lesourd, Bocher, ez, hura hondar dunetan geratu zen, Dunkerquen, obus puska batek bihotzean jota?. Zer zaila zen oroitzea nor
|
zegoen
hilda eta nor bizirik... Ezpainak ikaran hasi zitzaizkion.
|
|
|
–Ez, ez, esan zuen Madeleinek berarengana makurtuz?. Ez da
|
egon
hildako askorik. Seguru preso daudela.
|
|
|
Haien aurpegi zurbilak larriminak jota ageri ziren; lotan ere uzkurtuta, beldurrez. Hala ere, atseden hain astunean zeuden, non garbi ikusten baitzen ezerk ez zituela esnatuko eguna argitu arte; konturatu ere egin gabe igaro zitezkeen lo
|
egotetik
hilda egotera. Hubertek errukiz eta harriduraz begietsi zituen:
|
|
|
Eta askoz geroago, luzaro zorabiatuta egon ostean konortera bihurtzean bezala: " Baina, hala eta guztiz ere, ez
|
nago
hilda... agian zera albotik pasatuko da...".
|
|
|
–esan zuen Croquant andreak, negar eta barre aldi berean?. Ai, nire Hubert txikia, banekien ez
|
zeundela
hilda! Bihurriegia zara horretarako, laztana!
|
|
|
Beheraka gero. Ez
|
dago
hilik. Ez dago hilik.
|
|
|
Ez dago hilik. Ez
|
dago
hilik. Lasterka, ni.
|
|
|
Mehdi Ben Barka ez
|
dago
hilik. Ezin da hilik egon.
|
|
|
Mehdi Ben Barka hortxe dago, preso, arrazoi duzu. Mehdi Ben Barka ez
|
dago
hilik.
|
|
|
Oihuka dabilkit. Allal ez
|
dago
hila. Ezkutatu baino ez da egin.
|
|
|
Ospitalekoak esate baterako. Txiki laburretik gutxi dute gaixo baten eta hura zaintzen ari den senidearen orduek, gauaren erdian haur minetan dagoen amarenek, azken ainenetan
|
dagoen
hil hurrenarenek.
|
|
|
". Baina ni ez
|
nago
hilda, ezta? –jakin nahi izan zuen gaita jotzaileak".
|
|
|
–Baina ni ez
|
nago
hilda, ezta?
|
|
|
Gaita jotzailearen dudak âni ez
|
nago
hilda, ezta? â Defoe baino ehun urte lehenagora narama, Descartesen Diskur  tsoaren metodoako duda sistematikora. Bost urteko alaba hil zitzaiolarik, Descartesek tragedia onartzen ez nonbait, eta neska koskorraren neurri eta antza bereko panpina automata bat fabrikatu omen zuen.
|
|
|
Baina ez
|
zegoen
hilda, eta esnatu zenean, bere burua hil  kutxan ikusteak eman zion izuarekin, berriro zorabiatu zen. Han zeudenek dei egin zieten medikuei eta forentseei, eta haiek adierazi zuten:
|
|
|
–Ez
|
zegoen
hilda lehenago, baina orain benetan da hildako bat.
|
|
|
Zer oroitzapen gorde behar da oroitzapen guztiotatik? " Nigan den Garenneko bidea ez
|
dago
hilik, eta hori da inporta duena".
|
|
2023
|
|
|
Jostatzen ari balira bezala. Ahots atsegina eta sinesgarria zuen Pernalesek, eta segitu zuen," Bizirik
|
gauden
hilak baikinen", ziurtatu zuen. " Koba bat bagenuen, leku ona itxuraz, eutsiko ziola ematen zuena, eta habetu beharra ez zena".
|