|
2000
|
|
|
iraganari begiratuta, esan zitekeen aspaldiko aje guztiak berpizten ari zitzaizkiola. Baina, hala ere, ezin zion inori kargu hartu, eta Eiderren izena behin eta berriro bururatzen bazitzaion ere, izandakoa kanposantuko G12 kalean
|
zegoen
hilda, ezkerretik hasita seigarren hormako lehen zuloaren barrenean. Txemaren malko guztiekin sartu zuten bertara, eta zulo ilunera begira geratu zen, apurka apurka adreiluz estaltzen ari ziren zulora begira, betiko, betiko eta betiko Eiderren irudia gorde nahi izan balu bezala.
|
|
2001
|
|
|
Eta bera, Arrillaga, berehala ohartu da nire hitzen arrazoiaz. Medikuren bat iritsi eta heriotza ziurtatu arte guretzat inor ez
|
baitago
hila. Guk ezin dugu hori esan.
|
|
2002
|
|
|
–Emmanuelekin ongi
|
nengoenean
hil behar ninan neure burua, baina nekez hiltzen din inork bere burua, ongi dagoenean. Gaizki nengoenean, berriz, Sergiorekin askotan joan nintzèn amildegi batera joatearekin egiten ninan amets, neure burua handik behera botatzeko, baina orduan ez ninan neure barnean behar adina indar aurkitzen, hiruzpalau ordutara baitzegoen toki hura...
|
|
2003
|
|
|
Disimulatzeko eta diru apur bat irabazteko, klaro. Bost liburukoa zen, beraz, E. H. Beregorren obra guztia baina, hala ere, Nobel sarirako kinieletan
|
zegoen
hil zenean.
|
|
2004
|
|
|
Eta berehala, geldi geratu nintzen, askotan errepikatzen zidana gogoratu bainuen bat batean, hainbeste bider esan zizkidan berbak ikusi nituen nire begien aurrean: , niri ez zait ezer geratzen, ez daukat familiakorik, denak
|
daude
hilda; hala ere, badago zerbait nik egin beharrekoa: mendekatzea?.
|
|
|
–Ondo dakizu ez
|
dagoela
hilda –erantzun dio Fray Ciccillok– Eman dezaket haren botoa?
|
|
|
–Uste dut oraindik ez
|
dagoela
hilik –erran zidan.
|
|
|
Ordurako, baina, hilabetak ziren Ana hil zela. Nire lankideak, bestalde, ederki zekien ni ez
|
nengoela
hilik. Eta Anaren heriotzaren berri inork eman ez zidalakoan, berak jakinarazi zidan.
|
|
|
Oraindik ez zekien. Mireia ez
|
zegoen
hilda, ez bizirik, topatzen zuen arte. Zer zen orduan neska?
|
|
2005
|
|
|
Ez da prozesagailua, Amets da. Zuretzat agian proiektu hutsa izango da, ez dakit zelako proiektua ezta zertarako gura duzuen ere, baina Amets da eta ez
|
dago
hilda.
|
|
2006
|
|
|
Amak ere geranioek bezalako indarra duela. Ez
|
dagoela
hilda, urarekin kontaktuan jartzean berpiztu egingo dela eta udaberrirako prest izango dela loratzen hasteko, lehen bezala hitz egiten hasteko. Geranioari loreak haziko zaizkion moduan, berari hitzak irtengo zaizkiola ahotik.
|
|
2007
|
|
|
Elurrak bigun bigun estaltzen ditu hildakoen izenak eta bizien aurpegiak, gauza bera balira bezala. Suediako hilerrietan ez dago farolarik, baina
|
badaude
hildakoak bezainbat kandela txiki, irauten dutenak ñir ñir ordu batzuetan, eta inoiz ez daude berrehun hilarri eta ehun eta laurogeita hemeretzi kandela piztuta, eta beti daudenez hildakoak beste argitxo, ondotik korrika pasatzean, kandelaren bati putz egiteko gogoa ematen dizu, hildakoren bat berpiztuko delakoan, su txikien kopurua ez desorekatzeko. Uste dut hemen inguruan zela.
|
|
|
Elurrak bigun bigun estaltzen ditu hildakoen izenak eta bizien aurpegiak, gauza bera balira bezala. Suediako hilerrietan ez dago farolarik, baina badaude hildakoak bezainbat kandela txiki, irauten dutenak ñir ñir ordu batzuetan, eta inoiz ez daude berrehun hilarri eta ehun eta laurogeita hemeretzi kandela piztuta, eta beti
|
daudenez
hildakoak beste argitxo, ondotik korrika pasatzean, kandelaren bati putz egiteko gogoa ematen dizu, hildakoren bat berpiztuko delakoan, su txikien kopurua ez desorekatzeko. Uste dut hemen inguruan zela.
|
|
2008
|
|
|
Baina, gauza bat esango dizut, ni neure onean nengoen; zeharo leher eginda, hor dago koska, eta segundo bat lehenago esnatu izan banintz hantxe bertan harrapatuko nuen, bai horixe. Ez
|
zegoen
hilda bere ondora hurbildu nintzenean, ez horixe.
|
|
|
Begirada bat aski izan nuen, ordea; eta ez nintzen, gainera, ausartu begiradatxo bat besterik ematera segurtasunik gabeko batel hartatik. Hands eta bere kidea elkarri lotuta
|
zeuden
hil edo biziko borrokan, biak eskua bestearen zintzurrean jarrita.
|
|
|
Beste O. Brien hori ere oraindik orain hementxe zuan, eta orain hilda zegok, ezta? Horra, bada; ni ez nauk gizon ikasia, eta hi berriz gauza haiz bai leitzeko eta bai numeroak egiteko; eta, garbi esanda, hiri zer iruditzen zaik, hildako bat betiko
|
dagoela
hilda ala baduela berriro bizitzara etortzerik?
|
|
|
–Azalduko deutsut: esan geinke, eta hasi gaitezan logikeak ekarriko leuskigun hipotesi posibleenagaz, nor edo nor lapurretan sartu zala zure etxera; barruan
|
dagoana
hil egin dau, bitxiak ostu, diru zer edo zer hartu, baia, edozelan be, lapurrak badauko zure etxeko giltzea?
|
|
|
–Noiztik
|
zegoen
hilda?
|
|
2009
|
|
|
(E, 180 zenb.). Bitorianoren barru barruan iragana, erreprimitua bai? ez
|
dago
hilda. Bere buruari aitortu nahi ez dion kontraesanean bizi da bere buruarekin etengabe (gai hau Elorri n aztertzea, ezin interesgarriagoa litzateke), poz triste batean legez:
|
|
|
unibertsoaren kanpotik beste unibertsoren bat metafisikoa, honen duplikatu baten antzekoa baina guztiz perfektua: behin eta bat, ez dagoelako kanporik; eta ez
|
dago
hil eta gero nora joan haraindi; eta ez hara joango den arimarik, gorputzaren duplikatua hori ere, baina perfektuagoa. Ez dago duplikaturik (beharbada imajinatu, dena horrelatsu imajinatu beharra badaukagu ere), errealitatea Dena Bat da.
|
|
|
William Place ez
|
zegoen
hila. Buruan bi aizkorakada eman zizkiotela ikusi zuten eritegian.
|
|
|
Erotzen ari zen. Ana ez
|
zegoen
hilik, galdurik baizik. Galdurik bakarrik. Eta odol arrasto hura?
|
|
|
Hantxe zoratu zela esaten dute. Ez dut uste egia denik, apur bat ikertu nuen istripuari buruz eta emakumea bakarrik
|
zegoen
hil zenean. Ezkonduta egon ziren, hori bai, baina tipoak abandonatu egin zuen haurdun geratu bezain laster.
|
|
|
Behin ontzia hartzeko bizikletan zihoala, auto batek jo zuen. Hantxe
|
nago
hilda esan zidan, beste gidari horrek ibaira bota ninduen kolpearekin eta ihes egin gero, alproja zikinak. Uretan behera joan omen zen, eta bizikletaren pedalean oinak ongi sartuta omen zituen, kolpearekin konortea erdi galdu eta bertan ito zen. Ez omen zuten hilotza aurkitu, inork ez zuelako bilatu, eta bertan geratu zen, basatzan eta Erandioko errepidearen urpeko habeetan.
|
|
|
Musoneren aitak gogoratzen du Dorcas hiltzeko lau saio egin zituztela Ris teilatukoek eta bosgarrenean hil zutela. Familia osoarekin
|
zegoenean
hil zuten Ris teilatukoek Dorcas. Zazpi lagun sartu ziren ikazkin nagusiaren etxera eta segundo gutxitan hil zituzten Dorcas bera, hiru seme alaba, senar emazteak eta lau biloba, hiru eta zazpi urte artekoak.
|
|
|
Eta gaur bertan hilko banintz? Lo
|
nagoen bitartean
hilko banintz. Lokartu aurretik askotan pentsatzen dut ez zitzaidala lotan hiltzea, baina inoiz hiltzen nagoela sentitu dudanean, azazkalak izaretan sartu zaizkit, eta indarrez jaiki zait gorputza, ohe gainean eserita geratu arte.
|
|
|
Alegia deus ez, ez zen gelditzen Frantziako erregerekin ihardukitzetik. Karlos IX.a organ zeramaten, kamastra baten gainean, hilik
|
egon gabe
hila balego bezala. Noizbehinka, hasperen gisako hots ito bat aditzen genuen, eta orduan jakiten genuen irriz ari zela.
|
|
|
–Baina gure alaba ez
|
dago
hilda.
|
|
|
Esatariak gero errepikatu du ez
|
dagoela
hildakorik itxuraz, eta zaurituak arinak direla.
|
|
2010
|
|
|
–Gizarte hau itzulipurdikatzen dugunean, gizona beste gizon bat izango da. Gizon berria sor dadin zaharra
|
baitago
hil beharra, esan zidan Gerhardek behin batean, halaxe hitz egiten hasi baitzitzaidan denbora baten buruan, ni bereetakoa banintz bezala.
|
|
|
eta arrainontzian arrainik ez!; nire larritasuna?!; eta jauzi batean jaikitzen nintzela, istantean ikusi nuen hilotza zoruan, hantxe geldi; eta, ikusi nuena sinetsi ezinean edo, uretara bota nuen arraina? alferrik, hilik zirudiena benetan
|
baitzegoen
hila eta ez hilarena egiten, urdintasun guztiak astuntasunaren itzal trinkoak hartuak eta sabel zuri distirarik gabea goraka; non zen, bada, arrain bizi hura, egun batean arrainontzi esferikoaren erlojuan ikusi nuena, betikotasunaren orratz bihurturik, baldin eta, ordurako, beste orratz bat bazen, heriotzaren ordu ilun guztiak, omnes feriunt, ultima necat, batera jotzen zituena?; jota nengoen, bai, haur abandonatu bat banintz bezala, eta berriro oheratu nintzen, arnasa artean ere estu?
|
|
|
Eta zergatik ez, bada? Gizonak, irakurri nuen beste ezer onik ez zuen libururen batean, den denak
|
daude
hiltzera kondenatuak mugagabeko baldintzapean. Zertan da desberdina nire egoera?
|
|
|
Douheten eta Mussoliniren terra abbruciata, lur erraustuaren politika su eragilea izan zen, Franco eta eliza katoliko ofizialaren inkisizio modernoan. Orain lurrean bertan
|
daude
hildako guztiak baina oroigarri ezberdinetan eta historia bertzelakoetan, jainkoen isilpean eta bizidunen mututasunean. Haien arteko bereizketarik egin ez zuten bakarrak har, zizare eta bareak izan ziren, antropologiarako zoologiaren ikasbide soila gerratean.
|
|
|
Haietariko asko desiratzen daude, ziurrenik, heriotzak lehenbailehen eraman ditzan, hurrengo bizi hobe baten esperantzaz. Tokirik egokienean
|
daude
hiltzeko, sikeran, euren hiririk santuenean, Ganga jainkozko amaren bazterrean.
|
|
|
Handik egun gutxira, baina, goiz batean esnatu, begiak ireki... eta arrainontzian arrainik ez!; nire larritasuna...!; eta jauzi batean jaikitzen nintzela, istantean ikusi nuen hilotza zoruan, hantxe geldi; eta, ikusi nuena sinetsi ezinean edo, uretara bota nuen arraina... alferrik, hilik zirudiena benetan
|
baitzegoen
hila eta ez hilarena egiten, urdintasun guztiak astuntasunaren itzal trinkoak hartuak eta sabel zuri distirarik gabea goraka; non zen, bada, arrain bizi hura, egun batean arrainontzi esferikoaren erlojuan ikusi nuena, betikotasunaren orratz bihurturik, baldin eta, ordurako, beste orratz bat bazen, heriotzaren ordu ilun guztiak —omnes feriunt, ultima necat—batera jotzen zituena?; jota ne...
|
|
|
‘Gizarte hau itzulipurdikatzen dugunean, gizona beste gizon bat izango da. Gizon berria sor dadin zaharra
|
baitago
hil beharra’ esan zidan Gerhardek behin batean, halaxe hitz egiten hasi baitzitzaidan denbora baten buruan, ni bereetakoa banintz bezala.
|
|
2011
|
|
|
Nere senarrak, Jainkoak barka dezaiola hari ere, ezkutatu egin zizkidanan Karlosek soldadutzan zela bidalitako karta guztiak; ezkondu eta bospasei urtera ikasi ninan, etzanala pentsa, karta horiek izan zirena ere. Hainbeste gauza aditzen hitunan... sinistuta
|
geundenan
hila zela. Ez dakin nola nahi nion, Maitere...
|
|
|
Fiskalak egozten zion traizio delitua baztertu eta faltsutzea eta iruzurra leporatu zizkioten. Urtebeterako espetxe zigorrarekin libratu zen, baina urtebeteko espetxealdian
|
zegoela
hil zen, hain zuzen, bihotzekoak jota.
|
|
|
Hildakoaren aurpegia hartu du beleak. Zerrautsez eta estalita
|
dagoen
hildakoaren aurpegiari jotzen dio haizeak eta haizeak agerian uzten duenean zurea da hildakoaren aurpegia. Nahiago zenuen bele izan, zeure burua justifikatzeko.
|
|
|
–Etxe barruetan gertatzen dira gauzak, baina ez
|
daude
hilik, zarata gutxiago ateratzen dute bakarrik.
|
|
|
Azkena mutil bat bere institutua izandakora itzuli zen bertan
|
zeudenak
hiltzeko, absurdoa iruditu zitzaidan (azken batean, ez da instituzioaren kontrako ekintza bat, mendeku hutsa baino); arrazista izatearen antzekoa da hori, baten delitua arraza osoari egozten zaionean. Eraginkorrago deritzot institutuko kideak banan banan topatu eta neurriz kanpoko zigorra haiei aplikatzeari, dauden lekuan daudela, ziur gainera emaitza hobeak lortzen direla penitentearen beldurra Izaroren begietakoa baldin bada, aspaldi elkar ikusi gabe; pozten naiz jakiteaz frakasatu batzuk izaten jarraitzen duzuela. Polizia eta geroa ohartuko dira hilketen arteko loturaz.
|
|
|
Ensayos de ecología lingüística, 1999, 136 Etxera begira jarrita, zertan gara? . Euskara ez
|
dago
hiltzeko zorian, baina gogor ahulduta dago eta belaunez belauneko jarraipena segurtatu gabe dauka hainbat eskualde, jardungune eta harreman saretan?. Mikel Zalbide,. Euskararen legeak hogeita bost urte, eskola alorreko bilakaera:
|
|
|
Halakoak, pentsatu ere pentsatuko du, aurretiaz ere bagenekiela gauzak nolatsu zeuden hizkuntza minorizatuen mundu hitsean. Ez
|
zegoela
hil kanpaiak jotzen ibili beharrik, hemen berritu dudana berritzeko. Are gehiago: baten batek esan dezake hil kanpaien ahots etsigarri horrek egiantzetik ez daukala askorik, euskararen beraren historia dela horren lekuko.
|
|
|
Sartu genuen balkoitik Xantiren gorputz abatitua eta aretoko zoruaren gainean utzi. Ez
|
zegoen
hilda, zorionez, baina kopetan zeukan zuloaren kariaz Tartalo ematen zuen. Konorterik gabe zegoenez, barre ttiki batzuk egin genituen hirugarren begi haren kontura.
|
|
|
–Ez
|
zegoen
hilik?
|
|
2012
|
|
|
Laino zurien artean ikusi nuen: leihoaren kanpoaldeko erlaitzean txori bat
|
zegoen
hilda. Ezin nuen ulertu nola jo zuen horrelako kolpe handia kristalaren kontra.
|
|
|
Egun zoragarria izan zen, Gabrielen presentzia zebilen arren nire burmuinean. Hortaz, morroia ez
|
zegoen
hilda. Zergatik ez zuen nahi ezer esatea?
|
|
|
–Zu ez al zara bada jakintsua?? . Bai, baina ez
|
nago
hilda!?.
|
|
|
–Ez
|
dago
hilda. Lipotimia bat da.
|
|
|
Ez du taldeak berez sorrarazten duen konfiantzarik batere. Bakarrik
|
dago
hilarekin. Dardarka ari da, eta ikarak akabatzen dago.
|
|
|
Lurretik altxatu nuen eta ahalegin guztiak egin nituen hura adoretzeko. Baina oraindik banuen beste zereginik, konturatu bainintzen lurrera bota nuen basatia ez
|
zegoela
hilik, kolpeak zorabiatu besterik ez zuela egin, eta bere onera etortzen hasia zela. Hatzaz erakutsi nion nire basatiari ez zegoela hila, eta orduan hitz batzuk esan zizkidan; eta, ulertu ezin izan nituen arren, entzuteko atseginak iruditu zitzaizkidan; hori baitzen, neurea alde batera utzita, hogeita bost urteetan entzuten nuen lehenengo giza ahotsa.
|
|
|
Baina oraindik banuen beste zereginik, konturatu bainintzen lurrera bota nuen basatia ez zegoela hilik, kolpeak zorabiatu besterik ez zuela egin, eta bere onera etortzen hasia zela. Hatzaz erakutsi nion nire basatiari ez
|
zegoela
hila, eta orduan hitz batzuk esan zizkidan; eta, ulertu ezin izan nituen arren, entzuteko atseginak iruditu zitzaizkidan; hori baitzen, neurea alde batera utzita, hogeita bost urteetan entzuten nuen lehenengo giza ahotsa. Baina orduan ez nuen gogoeta horietarako astirik.
|
|
|
«Jauna, bai izaki zoritxarrekoa naizela! Gaixotzen banaiz, ziur
|
nago
hil egingo naizela laguntza faltagatik, eta orduan zer gertatuko zait?» Gero malkoak irten zitzaizkidan borborka begietatik, eta ezin izan nuen ezer esan tarte luze batean.
|
|
|
Kontua ez zela, beraz, ea gizonak aukeratuko lukeen beti gaztaroaren ederrenean bizitzea, oparotasunez eta osasunez inguratua, baizik eta nola emango lukeen amaigabeko bizitza zahartzaroak berekin dakartzan ohiko eragozpen guztien menpean. Zeren eta, hain baldintza gogorretan hilezkor izateko nahia pertsona gutxik aitortuko luketen arren, halere aurrez aipaturiko Balnibarbi eta Japoniako erresumetan, bera konturatua omen zen pertsona guztiek nahi zutela heriotza pixka bat gehiago atzeratzea, beranduago iritsaraztea, eta gutxitan omen zuen entzuna inor irrikatan
|
zegoenik
hiltzeko, saminak edo sufrimenduak eraginda izan ezik. Eta galdetu zidan ea nire bidaietan ezagututako herrialdeetan, eta neurean ere, ez al nuen orokorrean jarrera bera sumatu.
|
|
|
Gizon gizagaixoa lehenbizi apoplexiak jota bezala erori zen. Ondoren ulertu zuen bere alaba ez
|
zegoela
hilik. Baina egon zitekeen...
|
|
2013
|
|
|
–Gezurra da, ez
|
daude
hilak. Bere koadroak bizirik dauden bitartean, beraiek ere bai.
|
|
|
–Orain denak
|
daude
hilda, atera zitzaion Ramuntchori ahots hits batez.
|
|
|
Zeozergatik zaude zu bizirik eta bera ez... Ziur
|
zaude
hilda dagoela? ... Barkatu.
|
|
|
Ez genuen, izan ere, apaizen tonu solemnean edo arranditsuan erori nahi eta gutxiago oraindik hileta laikoetan ohikoa bihurtu den mitin kutsuko jardunean, hildakoak ozta ozta ezagutuko lituzkeen gaztetako burkideak ateratzen baitira jendaurrera eskuetan orrialde sorta dutela eta ordubete ematen baitute ahoberokeriak esan, ekintza burugabeak aipatu edo ukabila gora altxatuta aldarriak egiten. Ezin dugu jakin, baina
|
nago
hildakoari ez zaizkiola gustatuko indiskrezio horiek eta behin baino gehiagotan amorruarekin zerraldoan ukabilkada jo eta, ixo!, esateko gogoa izango duela.
|
|
|
–Ez
|
zegoen
hila! –hots egin zuen, areago bere kolkorako niretako baino.
|
|
|
Weissen eta Doerren hiletetan mila nomada inguru elkartu ziren. Tartean
|
zeuden
hildako bien zazpi seme alabak.
|
|
2014
|
|
|
Munduan bizirik aurki ditzakezun pertsonak bezainbeste modu
|
dago
hiltzeko. Eta hala ere, kategorietan sailka genitzake, bizitzak bezala, heriotzak ere.
|
|
|
konturatu nintzen ehun eta berrogei karakterek ez dutela zuribide on baterako tarterik eskaintzen. Ez
|
nengoela
hilda, josteta izan zela dena, txantxa, olgeta, adar-jotzea. Barkatzeko.
|
|
|
999 Jende gehiago
|
dago
hilda bizirik baino. Tendentzia hori aldatu behar da.
|
|
|
369 Bizi direnak oporretan
|
dauden
hilak dira (Maeterlinck). Nik, aldiz, uste dut hilak abuztuan Mediterraneo aldeko hondartzetara joaten diren biziak direla.
|
|
|
Han baldin badago gorpua, bale, jasoko du. Ez badago, alde egin eta etxean ez
|
zegoela
hildakorik esango dio nagusiari.
|
|
|
Zu ez
|
zaude
hilda, baina nahiko zenukeela pentsatzen duzu, labana batekin titiburu bat erauzten dizutenean. Ez zaude hilda, baina bai heriotzatik hurre, eskumuturreko zainak ebakitzen baitizkizute, bizitzak odolean disolbatuta nola ihes egiten dizun ikus dezazun.
|
|
|
Zu ez zaude hilda, baina nahiko zenukeela pentsatzen duzu, labana batekin titiburu bat erauzten dizutenean. Ez
|
zaude
hilda, baina bai heriotzatik hurre, eskumuturreko zainak ebakitzen baitizkizute, bizitzak odolean disolbatuta nola ihes egiten dizun ikus dezazun. Azazkalak banan banan erauzi.
|
|
|
Ez haute beti joko zoritxarrak eta atsekabeak. Hire aita ikusiko dun, bihotzak ziostan, eta, beharbada, arreba deitzen zinan hori ez
|
zagon
hila! Jainkoak ezin din onartu hire lagun kementsua hiltzea!...
|
|
|
Jakina da tatariarrak Tomsken nola sartu ziren ikusi zutela, bai eta jaialdiaren bukaerako zigor basatiaren aurretik abiatu zirela hiri hartatik. Ezin jakin, beraz, haien bidelagun zaharra ez
|
zegoela
hilik, eta itsutu baizik ez zutela egin emirraren aginduz.
|
|
|
Baina sekula ez ninduten atxilotu. Joder, hilik nengoen, ez
|
dago
hildako bat atxilotzerik! –amaitu zuen, barrea botaz.
|
|
|
–Bi gorpu horiek ia kasualitatez aurkitu ditugu, erran zuen?, elurra lurmentzen hasi eta berehala. Nola dakigu ez
|
dagoela
hildako gehiagorik mendietan?
|
|
2015
|
|
|
Zalantza egiten hasia da nor
|
dagoen
hil aurretik hilago, mundua ala bera.
|
|
|
Urrats bakoitzarekin erlojuetako penduluen modura mugitzen ziren bi besoei begiratu nien ondoren, eta, esku artean lore sortarik ez ikustean, burutazioa baztertu behar izan nuen. Ez
|
zegoen
hildako alabarik hemen, lorerik gabeko esku hutsek agerian uzten zuten moduan.
|
|
|
Kurutx ala pil. Kurutx atera zen: hamar egun koman
|
egon ostean
hil zen. Horregatik ez nizun esan haurdunaldi proba horrek emaitza positiboa izan zuela eta horrela jaso nuela berria, kuleroak jaitsita, irratia piztuta, malkoak (azkenean) masailetan behera.
|
|
|
Hau idazten
|
nagoen bitartean
hil egingo naizela pentsatzen dut askotan. Eta orduan eskatzen dut beranduxeago izan dadila; testu hau idazten bukatu eta gero, adibidez.
|
|
|
Eta hala ere, hala ere ez
|
dago
hiltzen nauen tristura hau adierazteko lain den beltzik nire armairuan.
|
|
|
Yonathan zen! Ez
|
zegoen
hilda. Gertatu berri zen guztiarekin ez nuen izan Ateko Zaindariaren hitzak hausnartzeko astirik ere.
|
|
|
–Polizia batek tiro bat jaso du, baina ez
|
dago
hildakorik.
|
|
|
Eskorpioiak ez du suz inguratuta
|
dagoelako
hil behar duen kontzientziarik, eta inola ere ez du berariaz eztena bizkarrean sartzen.
|
|
|
–Beno, aita, gaur ez daukat umorerik zure betiko historiak entzuteko. Azaina galanta esku hutsik
|
daudenak
hiltzea, oldartu zitzaion aldamenean liburu bat irakurtzen ari zen semea.
|
|
|
Berak ere ibili zuen inoiz horrela, gaixoari besapetik helduta, hari azken indarrak ahitu ahala. Alabaina, alde ikaragarria
|
zegoen
hil hurren bere azken irakaspenak azaltzen ageri zen Seneka zaharraren eta gaixo baten artean: Senekak bazekien Neronen bidegabekeriari zor ziola bere azken ordua; gaixoak, aldiz, bidegabekeria baten biktima dela sentitu arren, ezin du jakin nor den erruduna, ez dauka errua nori leporatu, nahiz eta jakin lagungarri litzaiokeela, eramangarriago dela zuzengabekeria norengandik datorren jakinez gero.
|
|
|
aztertzeko ea zer zailtasun
|
dauden
hil
|
|
2016
|
|
|
Orduan prismatikoak hartu, eta goiko solairura igotzen da, biltegiko nabearen parean goiko solairuan dagoen terrazara, eta han egoten da gaueko zerubidea egiten duten izar eta konstelazioei begira. Behaketa saioa hasi aurretik, bulegoko mahaiko tiradera batetik ateratzen ditu zeruko planoak, karpeta batean urteko sasoiaren hurrenkeran sailkatuta dituen izarren mapak, edo, bestela, planisferioa hartu, eta
|
dagokion
hilean eta orduan jartzen du, zeruak une horretan izango duen itxuraz jabetzeko, baina gogokoago izaten du zeruko karta handien eskala eta zehaztasuna. Urte sasoiari dagokiona errepasatu ondoren, karga jasogailua hartu, eta hor igotzen da goiko terrazara, mapan ikusitako konstelazioak bakoitza bere tokian daudela egiaztatzera eta guztiz aurresangarria den zeruko ordenarekin gozatzera, ustekabe gaiztorik inoiz ematen ez duen ikuskizunean buru belarri murgiltzera.
|
|
|
deitua. Zelda berezi horietako batean
|
zegoen
hil zai; komutazioaren berririk ez baitzuen Tupak goizeko 6:30 ak arte izan! Sinetsi ezina gertatu:
|
|
|
Eta ama? ote nion jakinarazi egunen batean edo bestean, berari gutxienez, Micòlen bitartez beharbada, ez
|
nengoela
hilda. Eta bera berriz ikusi, nire lurpeko biziaz aspertuta Ferraratik alde egin eta behin betiko desagertu baino lehen?
|
|
|
Azkenik, neure buruari ere begiratzen nion, pareko ispiluko ur opakoan islatuta; ni ere ilea urdintzen hasia, ni ere engranaje berberean harrapatua, baina uzkur, artean etsi gabe. Ni ez
|
nengoen
hilik, esaten nion neure bururari?, oso bizirik nengoen! Baina orduan, artean bizirik banengoen, zergatik jarraitzen nuen han, besteekin, zertarako?
|
|
|
Ohatila bat pasabidean zeharka, eta ez
|
nago
hilda. Badaezpada ere, etzan egin naiz.
|
|
|
Berriz atzera egiten saiatzen da Joanes baina ezin; pareta berriz. Leo auto barruan, tiro batez
|
dago
hilda. Mercedes aren aurreko kristalak lehen ikusi ez duen pitzadura du, eta zulo borobil bat erdian.
|
|
|
aztertzeko ea zer zailtasun
|
dauden
hil amaierara iristeko.
|
|
2017
|
|
|
Gunder Franken deskripzioaren arabera, enkomienda, sistema bat zen, indiar komunitateen lanaren gaineko eskubideak espainiar lur jabeengana bideratzeko erabiltzen zena.? Baina, 1548an, espainiarrak, zerbitzu bidezko enkomiendaren ordez banaketa erabiltzen hasi ziren (cuatechil zeritzon Mexikon, eta mita Perun), zeinaren bidez indiar komunitateko buruzagiak behartuta
|
zeuden
hileko zenbait lanegun Espainiako ofizialari (juez repartidor) ematera. Espainiar ofizialak lan hornidura hori horretarako prestatutako kontratatzaileei esleitzen zien, ustez gutxieneko soldata ordaindu behar baitzieten hauek langileei?
|
|
|
Nahiz eta idea hark ez hanka eta ez buru izan, Uncle John Tom baino ia bi egun geroago hila izaki, eta biak tiroa hartu eta seko hilak izan arren, inori ez zitzaion horretaz ezer pentsatzea burutik pasa. Ez ziren hildako batek bizirik
|
zegoena
hiltzea nola lortu zuenaren peskizan hasi.
|
|
|
Harryk eskatu zidan zu ondo zaintzeko. Bere ondoan
|
nengoen
hil zenean.
|
|
|
Hemendik zuzen begiratu nuen eta aurpegia ikusi nion. Badakit nik gizon bat noiz
|
dagoen
hilda. Begira, nolabait nire lanbidea da.
|
|
|
Ama zena izan nuen ondoan Jainkoak bere altzora eraman zuen arte, orain urte batzuk, gogoratuko duzunez. Hemen bada, serora nor hartuko ibili ote nuen ari nintzen nire artean pentsatzen, lehengo erretorearekin
|
egondakoa
hil berria zela-eta. Hori baino kezka iturri handiagoak ere banituen, egia esan, eta ez nuen horrekin buru-hauste gehiegi ere erabili, baina hara non, uste baino errazago aurkitu nuen aukerako emakumea:
|
|
|
Urteak eman nituen, telefonoa hartu eta deitu beharrean, egunkariko eskelak begiratzen, Gabriel noiz agertuko zain. Bizirik jarraitzen zuen, eskeletan agertzen ez bazara ez
|
zaudelako
hilik. Itxaropen handirik gabe, ondo egotea espero nuen, ez oso gaizki behintzat.
|
|
2018
|
|
|
Cronanek, hain zuzen, parekatu egin zituen Alabamako 1852ko esklabo kodea eta 1972an emazteen eginkizunei buruz eginiko deskribapen bat, baina horrek ez du frogatzen, hark uste bezala, emazteak esklabo direnik. Izan ere, emazteak ez
|
daude
hilda esparru zibilean, behiala zeuden bezala; gaur egun, gauza gehienetarako, juridikoki askeak eta besteen berdinak dira: herritartasuna eskuratu dugu.
|
|
|
esan nuen birritan, inpropioki. Areago zen hil bizikoa, kartzelan ere moduak
|
baitaude
hiltzeko eta bizitzeko. Hargailua kartzela barruan, transmisorea kanpoan, Duero ibaia erdian.
|
|
|
–Buah, ba orduan hobeto
|
daude
hilda.
|
|
|
Bestalde, genero indarkeriaren emaitza emakumearen hilketa denean, legez, Estatuari, Bizkaiko Aldundiari kasu honetan, dagokio biktimaren tokia hartu eta ofizioz jardutea. Argi
|
dago
hildakoek ezin dutela salaketarik ez hitzik egin, eta kasu honetan Genero Indarkeriaren aurkako Legea aplikatzeko eskaera ez dugu apetaz egiten, ez axolagabekeriaz. Hilketa lazgarria pairatu duen emakumearen defentsa hartuz egiten dugu.
|