|
2003
|
|
|
Beraz, irudi du Estatuaren ereduak emantzipatzeko balio izan duela eta balio diezaiokeela ofizialki zonalde edo erregio hutsa kontsideratuta dagoenari, baldin eta indarrez menderatuta
|
badago
herritarren borondatearen aurka. Baina kultura bat baino gehiago zegoen tokian kultura ofiziala ezarri da, hizkuntza bat exijitu da Administrazio okupatzailearekin hitz egiteko.
|
|
2005
|
|
|
Ezagutza portzentaje hauetara hurbilduz goazen heinean, aldaketa kualitatibo bat ere badakar igoera honek: jasotzaile mailan bada ere (maila pasiboan), gero eta aukera gehiago
|
daude
herritarrei mezuak eta informazioa euskaraz bakarrik edo nagusiki euskaraz emateko (nahi izanez gero, noski).
|
|
2008
|
|
|
Ondorioen atala izan lukeen" HPren zimentarriak eta erronkak" izeneko zatian, aurreko orrialdeetan esandakoa berresan baino ez da egiten: herritarren borondatera eta demokraziaren printzipioetara egokitu behar dela HP, atxikimendua behar dela, Euskararen Legeaz gogoeta egin behar dela (baina ez aldatu), euskararen auzia bizikidetasunaren arazoa dela, errealitatea dela muga, eleaniztasuna behar dela, gizartearen kohesioa, euskaratik urrun
|
dauden
herritarrak erakartzea," norbanakoaren borondatea izan behar dela oinarri", herri erakundeek izan behar dutela aitzindaritza eta gizarteak protagonismoa... Bide batez, hemerotekara jo eta 2006ko urriaren 5ean, erabili.com webguneko Berri Berriak sailean, P. Baztarrikaren" Baztarrika Euskararen Legea aldatzearen aurka" artikuluan antzeko gauza batzuk esaten dira.
|
|
2009
|
|
|
Publiko nabarmen eta zuzenena, agian, Z&Tren garapenak zuzenean erasaten duen hura izan daiteke. Kontuan hartzekoak izan daitezke, orobat, inplikatutako pertsonak (zuzenean erasanak ez izanagatik, balizko ondorioen eraginak jasan ditzaketenak), publiko interesduna (esaterako, auzitan dagoen arazoagatik sentsibilizatuta eta bereziki interesatuta
|
dauden
herritarren erakunde edo taldeak). Azken buruan, edozein herritar izan liteke Z&Tri buruzko arautze eta erabaki hartzeari lotutako prozesuetan parte hartzeko hautagai, baita prozesu politikoetan eskuarki hitzik edo arazoari buruzko ezagutza berezirik ez dutenek ere.
|
|
|
Herritar zientzialaria, Fullerren ikusmoldearen arabera, ezagutzaren ekoizpen demokratikoarekin ere lotu daiteke, hots, zientziak gero eta eragin handiagoz baldintzatzen dituen erabaki politikoetatik eskuarki baztertuta egon diren pertsonei hitza ematea orokortzearekin eta sakontzearekin. Ezinbestean inplikatuta ez
|
dauden
herritarrei ere preseski zabaldu behar zaie parte hartzea, ezagutza mota ezberdinei buruz (tokikoa, aditua, ez aditua) gogoeta egin eta eztabaidatzeko eta, azken buruan, erabakiak hartzeko. Herritarren zientzia modu hori kontsentsu biltzarren mekanismoan islatzen da:
|
|
2010
|
|
|
Badute zentzua eta koherentzia Europar Batzordearen diagnostikoak, ekintza planek eta aurrera begirako kezkek. Ez dago zalantzarik aurrera urratsak eman direla eta orain hurbilago
|
gaudela
herritarren iritziak aintzat hartu eta horri ere arreta ipiniz aritzetik. Baina egiatan eramango gaituzte diagnostikoak, ekintza planek eta aurrera begirako kezkek herritarren gogoak asetzera?
|
|
2015
|
|
|
Ezarritako jendarte baten aurrean, sormenak bestelako jendarte bat ezartzeko ahalmena duela pentsa daiteke, alegia, ezarritako egituretatik at beste norbanako batzuk, beste ideia edo beste zerbait sor ditzakeela. Txomin Badiolak dio arteak funtzio sozial urgentea duela, eta funtzio hori errealitateari adi eta esna
|
dauden
herritarrak sortzea dela. Arteak galderak egitea eskatzen du, errealitatea beste modu batean ikusten laguntzen gaitu, errealitateari buruz susmatzera behartuz.
|
|
2016
|
|
|
Batzuen ustez, Euskal edo Nafar estatu batean bizitzea da irtenbiderik egokiena (Parte Hartuz taldeak egindako inkesta soziologikoaren arabera, 34 aukera hori uste baino jende gehiagok partekatzen du, eta esanguratsua da ere aintzat hartzeko prest
|
dagoen
herritarren kopurua); beste batzuen iritziz, Espainiaren barruan botere politikoa beste era batera banatuta lor daiteke irtenbidea; beste batzuk, ordea, politika sozialekin eta ekonomikoekin ez daude konforme... Baina jende horrek guztiak aldaketa nahi du, modu batekoa zein bestekoa, eta bat dator ideia garrantzitsu batekin:
|
|
|
" Euskal Herriak eskubidea du bere etorkizuna erabakitzeko, Eusko Legebiltzarrean 1990eko otsailaren 15ean gehiengo osoz onartu zen bezala, eta nazioartean onetsitako herrien autodeterminazio eskubidearekin bat etorriz, besteak beste, Eskubide Zibil eta Politikoen Nazioarteko Itunean eta Ekonomia, Gizarte eta Kulturako Eskubideen Nazioarteko Itunean". " Euskal Herriak bere etorkizuna erabakitzeko eskubidea erabiltzea, egun eremu juridiko politiko ezberdinetan giltzatuta
|
dauden
herritarrek, gizonezko zein emakume, beren etorkizuna erabakitzeko kontsultatuak izateko duten eskubidea errespetatuz gauzatzen da. Hau da, egungo Euskal Autonomia Erkidegoko herritarren erabakia errespetatuz, Nafarroako Foru Komunitateko herritarren erabakia errespetatuz, eta Iparraldeko euskal lurraldeetako Lapurdi, Behe Nafarroa eta Zuberoaherritarren erabakia errespetatuz".
|
|
2017
|
|
|
Are gehiago, diasporaren zortzigarren lurraldean pentsatuta, aurrez aurre ez bada ere aipatu herrietako pertsonak bezalaxeherritar horiek ere espazio berean daude. Eta, beraz, herri barnean zein kanpoan
|
dauden
herritarren arteko distantzia bera da, espazio bera partekatzen dute eta espazio berean bizi dira.
|
|
2021
|
|
|
hain zuzen ere, une jakin batean pasibo agertu arren, egoerak merezi izanez gero ekintza politikorako prest egongo liratekeen gazteek osatutako multzoan. Azken horiek ‘zain’
|
dauden
herritarrak dira, erne inguruan gertatzen denaren aurrean, informaturik politikari buruz, jakitun beren eguneroko bizitzan eragina duten arazoez eta gertu parte hartzeko, partaidetza horretarako gai baitira behar izanez gero. Horregatik, nolabaiteko ‘erreserbako herritartasuna’ izatea egozten zaie.
|
|
2022
|
|
|
Estuago lotuko gatzaizkio beharbada gai honi estatu egintzaren kontzeptuaren atzean raison d’tat deritzanaren teoria dagoela gogoan hartuta. Teoria horren arabera, herriaren bizimoduaren eta, hortaz, hura arautzen duten legeen erantzulea den estatuaren egintzak, ez
|
daude
herritarren egintzak arautzen dituzten arau beren mende. Legearen aginteak, nahiz eta indarkeria eta denak denen kontrako gerra desagerrarazteko antolatua izan, indarkeriazko tresnen premia izaten du beti bere existentzia segurtatzeko, eta modu berean gerta daiteke gobernu bat, bere iraupena eta legeen iraupena segurtatzeko xedez, gehienetan delitutzat jotzen diren egintzak egitera beharturik.
|
|
2023
|
|
|
Hori guztia aintzat hartuz, nabarmendu behar da zentro horiek direla gaur egun Euskal Herrian
|
dauden
herritarren eta erakundeen arteko parte hartzerako ekimenen artean orekatuenetariko eta arrakastatsuenetarikoak, mugimendu feministak berak ez ezik, oro har betiere, gizarte eragile zein indar politiko nagusiek ere aitortuta eta babestuta. Horretan ere laborategi funtsezkoak izaten ari dira, eta etxeen dinamiketan parte hartzen dutenen arteko eztabaida, tentsio eta gatazkek euskal ezkerra egun bultzatzen ari den politikaren nondik norakoen indarguneak, ahulguneak eta gakoak ezin hobeto seinalatzen dituzte.
|