|
2001
|
|
|
Ez gara inoiz saiatu behar aguakateak bero zuzenaren bidez heltzen, berehala hondatzen baitira eta zapore mikatza hartzen baitute. Kontsumitzeko prest
|
dagoenean
heltzea geldiarazteko, hozkailuaren alderik hotzenean gorde behar da, ez baititu oso tenperatura baxuak jasaten. Kontsumitzean erdia baino ez badugu erabiltzen, sobratzen den erdia, hurrengo egunerako egoera ezin hobean gorde daiteke, hezurra limoiarekin ihinztatuta, hozkailuan eta film paperarekin babestuta.
|
|
2002
|
|
|
Interneteko Edukia Sailkatzeko Elkarteak (ICRA, ingelesezko siglen arabera) iragazki bat jarri du abian sexuari, drogei edo gorroto hizkuntza duten web guneetara sartzea blokeatzeko, haurrak Interneten
|
dagoen
helduentzako materialetik babesteko. 1990eko hamarkadaren erdialdeaz geroztik, ICRA Estatu Batuetan eta Britainia Handian bulegoak ditu, eta lanean aritu da sareko gune nagusietarako Interneten borondatezko lehen sailkapen sistema ezartzeko.
|
|
2003
|
|
|
Heimlichen maniobra funtsean etzanda
|
dagoen
helduarena bezalakoa da, baina kasu honetan behatz erakuslea eta erdikoa erabiltzen dira, oso elkartuta, zilborraren gainean, erdialdean.
|
|
|
Zornozaren arabera, Espainian 100 emakumek 4 edo 5 emakumek dute bularreko minbizia. Azaldu zuenez, ugatz guruina “kanpoko eragile guztiekiko sentikorragoa da, eta kalte egin diezaioke, zenbat eta heldugabeagoa izan, eta bularra, berriz, haurdunaldia eta bularra
|
daudenean
heltzen da”. Lehenengo haurdunaldian atzerapenik izanez gero, bular hori kanpoko agenteekiko sentikorra izaten jarraitzen du.
|
|
|
Baina, espezialista horren arabera, pertsonei gehien axola zaiena transpirazioak eragiten duen usain txarra da, batez ere gorputzeko eta kanpoko bakterioen, gorputzeko koipeen osaera bereziaren eta zenbait elikagairen ondorioz, hala nola kipula, baratxuria, arrain urdina, brokolia eta azalorea. Haurrei arreta berezia jarri behar zaiela ohartarazi zuen Ortizek; izan ere, izerdi sistema oraindik ez
|
dago
helduta eta bero kolpeak izateko joera handiagoa dute. Adinekoei, berriz, deshidratatzeko eta gatz gehiegi galtzeko erraztasunagatik (sodioa, kloroa, potasioa eta magnesioa).
|
|
2006
|
|
|
Egoera okerrenean
|
daudenak
helduentzako diskotekak dira: bisitatu diren 30etatik bitan bakarrik daude legeak agindu bezala bereiztuak.
|
|
2007
|
|
|
Era berean, zentroen %54tan bakarrik
|
daude
heltzeko esku barandak establezimendu osoan: horrelako barrak arras garrantzitsuak dira zoritxarreko erorikoak saihesteko.
|
|
|
Higienea, funtsezkoa Pneumologoek azpimarratzen dute neurri higieniko familiarrak funtsezkoak direla etxeko haurren artean gripeari aurrea hartzeko, babesik ezagatik eta infekzioak hartzeko erraztasunagatik, bereziki neguan. Alde horretatik, gogoan dute errakuntza arrunt bat dela sinestea gripe edo katarro prozesuetan murgilduta
|
dauden
helduek beren seme alabei, auzokoei edo hurbilekoei soilik transmiti diezaieketela hurbileko arnasketaren bidez, baina, egia esan, eskuekin duten kontaktua kutsatzeko elementu garrantzitsuenetakotzat hartu da. Hori horrela da doministiku edo eztul egin baino lehen haiekin ahoa estaltzeko ohituragatik, eta gure eskuak beste pertsona batzuengana fisikoki hurbiltzeko erabiltzen ditugulako.
|
|
2008
|
|
|
Aurrezki Kutxen Fundazioaren (FUNCAS) Informazio Ekonomikoko Koadernoen azken zenbakiak adierazten du gure herrialdeak Barne Produktu Gordinaren (BPG) %0, 7 bideratzen duela partida horretara, eta Europako batez bestekoaren %2, 1 Irudia: CONSUMER EROSKI Aldizkari horretan, Madrilgo Unibertsitate Konplutentseko haurtzaroko gizarte politiketan aditua den Lourdes Gaitánek “belaunaldi itun berri” baten alde egiten du lan egiteko adinean
|
dauden
helduen, erretiro adinean dauden adindunen eta adingabeen artean, haurren hazkuntzari lotutako kostuak erantzukizun kolektiboaren bidez ziurtatzeko. Gaitánek erabilitako datuen arabera, familiaren eta haurren gizarte gastua %2, 2 hazi zen, batez beste, 2000 eta 2004 artean, Europan, 25etatik; Espainian, berriz, %9, 2ko hazkundea izan zen, Europako batez bestekoa baino handiagoa, baina Zipreko (%26, 1) eta Irlandako (%13, 6) herrialdeen ahalegina baino txikiagoa.
|
|
|
Ondorioak urriaren hasieran aurkeztuko dira, entitateak Santiagon eginen duen Nazioarteko XVII. Kongresu Konfederalean. Hala ere, gaur dakigunaren arabera," argi
|
dago
helduek beste lehentasun batzuk dituztela", deitoratu du UDPko lehendakari Luis Martín Pindadok. / imgs/ 2008/ 07/ abuelo nieto artío.jpg Belaunaldien arteko Programetarako Nazioarteko Partzuergoak (TXOKO) dioenez, belaunaldi batzuk besteekin lotzen dituzten gizarte aldaketako eragileak dira," adin guztien eta bizi diren komunitate guztien onerako".
|
|
2009
|
|
|
Mezua argia da: bakarrik
|
dauden
helduen kopurua handitu egiten da udan eta lagun egiteko prest dauden pertsonak behar dira. Arratsalde bat nahikoa da errutina hausteko eta beste une bat haiekin partekatzeko.
|
|
|
Mundu osoan, 180 milioi pertsona inguruk jasaten dute ikusmen galera larriren bat, erabateko itsutasuna barne. Urtero, milioi batek baino gehiagok ikusmen guztia galtzen du, eta horrek esan nahi du bost segundoan behin beste itsu kasu bat
|
dagoela
helduen artean eta minutu bakoitzean, bat haurren artean. Espainian, ikuspegirik gabeko ingurune batean bizia garatzeko tresnak eskaintzen ditu ONCEk.
|
|
2010
|
|
|
Ondorioak “European Heart Journal” Europako Kardiologia Elkartearen aldizkarian argitaratzen dira. Batez besteko altuera Ikertzaileek, horri buruzko azterketak berrikusi ondoren, frogatu zuten lotura estua
|
dagoela
helduek garaiera txikia izatearen eta gaixotasun kardiobaskularrak eragindako eritasun kardiobaskularrak biztanleria altuenak baino 1,5 aldiz arrisku handiagoa izatearen artean. Hala ere, autore horiek adierazten dute aukeratutako azterketak oso heterogeneoak direla, eta ezin izan dutela zehaztu arrisku kardiobaskularra zer altueratatik igotzen den, ezta erlazio horri eusten dion mekanismoa zein den ere.
|
|
|
Horrek beren egoera bizitzen lagunduko lieke, beren eremu emozional eta soziala hein handi batean oztopatu gabe, hau da, esperientziari ahalik eta hobekien aurre egin diezaiokete, eta haien bizi kalitatean gutxieneko interferentziarekin. Espainian 127 min unitate
|
daude
helduentzat. Hala ere, haurrak tratatzeko, bi bakarrik daude Madrilen eta bat, oraindik sortzen ari dena, Bartzelonan.
|
|
|
“Oro har, haurrek nahiko ondo ulertzen dute beren rola”, azpimarratu du. Haurrek badakite zer alde
|
dagoen
helduek egin dezaketenaren eta haurrentzat egokiak ez diren jardueren artean. Komunikabideekiko esposizioari eta haien idoloen (abeslariak, futbolariak edo aktoreak) jarraipenari dagokionez, haiek txikien barne munduan garrantzia hartzen duten irudi bihurtzen dira.
|
|
|
Heriotza horietako gehienak garapen bidean dauden herrialdeetan gertatzen dira, erdiak baino gehiago Asian. “Tuberkulosia pobreziaren gaixotasuna da, eta batez ere adin emankorrenean
|
dauden
heldu gazteei eragiten die”, adierazi zuen organismoak. Gainera, tuberkulosi kasuen %5ek baino gutxiagok jasotzen dute tratamendu egokia.
|
|
2011
|
|
|
Pneumokokoaren aurkako txertoak Streptococcus pneumoniae bakterioaren infekzioari egiten dio aurre bi urtetik gorako haurretan eta arrisku taldeetan
|
dauden
helduetan (eritasun kronikoak dituzten urtetik gorako pertsonak daude hor, besteak beste).
|
|
|
A taldekoa da, eta ez da A taldekoa. Normalean, ernamuin horrek kolonizatutako pertsonek ez dute arazorik ez sintomarik izaten, baina ama haurdunak edo ahulduta
|
dagoen
heldu batek infekzioak izan ditzake, jaiotzean kutsatu egin daiteke, eta gutxi batzuk gaixotu arren, mikrobio hori da jaioberriaren septizemien eta meningitisaren erantzule nagusia, bere bizitza akabatzeko edo ondorio oso larriak uzteko gai baita. Estreptokoko B da jaioberriaren septizemia eta meningitisaren arduradun nagusia.
|
|
2012
|
|
|
Hala ere, Espainiako legeriak neurri hori eskatzen ez duenez, ez da ohikoa halako prebentzio neurririk aurkitzea igerileku nazionaletan. Nolanahi ere, adituek gogorarazten dute neurri bakar batek ere ez duela ordezkatzen beren ardurapean
|
dauden
helduek haurrak zaintzea. Espainiako legeriak ez du eskatzen igerileku pribatuak hesitzea prebentzio neurri gisa Haurrak uretan duen unerik arriskutsuenetako bat gizarte zientifiko hau da, janarien ondoren gertatzen da; helduak erlaxatuago edo distraituago daudenean.
|
|
2013
|
|
|
Hala ere, 18 urtetik beherakoetan bi daude arazo garrantzitsuak: botika antirretrobiral baimendu gutxiago
|
daude
helduentzat baino (hamabost inguru); eta horiek ez daude beti eskuragarri bularreko haurren pisuaren eta ezaugarrien araberako proportzioetan eta aurkezpenean. haurrak txikiagoak (adibidez, xarabea).
|
|
2014
|
|
|
Irudia: CONSUMER EROSKI «Zesarea bidezko jaiotzaren eta gehiegizko pisu arriskuaren arteko lotura bat
|
dago
helduen bizitzan», bera dator José Manuel Moreno Villares, Madrilgo Ospitaleko Nutrizio Batzordeko koordinatzailea eta ‘Kontsulta azkarra nutrizio primarioan’ liburuaren egilea (Ars Medica, 2007). «Ikerketek frogatu dutenez, zesarea bidez jaiotako haurtxoek hesteetako flora (mikrobiota) dute, erditze naturalagatik jaio ez diren arren, baina ezin dugu ondorioztatu alde hori obesitatearen kausa dela», erantsi du medikuak.
|
|
|
Esnea egunero jateko elikagai gisa Esneak dietan duen garrantzia kaltzio iturri izateko duen gaitasunean datza; izan ere, inork ez du zalantzan jartzen, nahiz eta esaten den kopuru hori gehiegizkoa izan daitekeela. Hala ere, gaur egun eztabaida gogorra
|
dago
helduen dietatik ateratzearen alde egiten dutenen artean eta esnearen ontasunari buruzko edozein zalantza defendatzen dutenen artean. Nolanahi ere, eztabaida indarrean dago (eta piztu egiten da), eta, beraz, gustu guztietarako arrazoiak eta ondorioak daude.
|
|
|
Hainbat arrazoirengatik, haurrak bereziki zaurgarriak dira zigarroek kutsatutako airearekiko. Alde batetik, arnas aparatua eta sistema immunologikoa oraindik ez
|
daude
helduta, eta, beraz, bere organismoa gai da agente toxikoen eragina arintzeko. Bestetik, arnasketa erritmoa helduena baino handiagoa denez, aldi berean adineko batek baino produktu kimiko gehiago xurgatzen ditu.
|
|
2015
|
|
|
Baina hipotesi hori, telefonoaren erabileraren arrisku eta galerei lotutako ia guztiek bezala, berretsiko duten ikerketa berriak behar ditu. Artikulu honek xehetasunez azaltzen du, eta deskribatzen du zergatik
|
dauden
helduak helduak baino presenteago gailu digitalen gehiegizko erabilerak eragindako asaldurak baino. Osasunaren Mundu Erakundearen (OME) jarrera ere aztertzen du.
|
|
|
Era berean, sukarra oso txikia dela sentitzen denean, arina izan arren, erabiltzea gomendatzen da. Tratamendu antitermikoa helduentzat Oro har, osasuntsu
|
dauden
helduen sukarrak iraupen laburra izango du, astebete baino gutxiagokoa, eta, seguru asko, prozesu biriko batengatik izango da, batez ere, goiko arnasbideetan. Sukarra 38 ºc koa edo handiagoa denean, tratamendua hasi behar da.
|
|
|
Lan zailtasunak, errealitate bat bakarrik amentzat 2012an, heldu batek eta bere ardurapeko haur batek osatutako familiei buruzko azterketa batek, Osasun Ministerioak argitaratutakoak, gai horiei buruz ohartarazi zuen. Esaten zuenez, «lan arazoak dituzte», eta «beren batez besteko soldata, etxe baten kargura
|
dauden
helduen taldearena baino askoz txikiagoa». Gainera, «ez dute beste pertsona batzuen lana ikuskatzen, eta askotan aldi baterako kontratuak izaten dituzte», esan zuen.
|
|
|
1 Errege magoz, Olentzerorez edo Aita Noelez mozorrotutako norbait Baliabide hori oso baliabide eraginkorra da. Aita Noel, Olentzero edo Errege Magoaz mozorrotuta
|
dagoen
heldu batek beti sortzen du magia une bat; izan ere, haurrek fantasia beraiekin egia dela sentituko dute. Nahikoa da minutu gutxi batzuk igarotzea Gabon afarian edo urtarrilaren 5eko goizaldean:
|
|
2016
|
|
|
Aitak eta amak beren gauzak partekatzen badituzte, haurrak ikasgai onenak jasoko ditu errepikatzeko. Eta alderantziz, Gonzalezek dioen bezala, «haurrak oso prest
|
daude
helduen kontraesanak eta ez betetzeak aurkitzeko».
|
|
|
Beste batzuen aurretik doa, hala nola elikagaien eskuragarritasuna, maila sozioekonomikoa, lotura emozionalak edo bizi den gizarte taldearen kulturaren inguruko ohiturak. Hori gertatzen bada, argi
|
dago
helduek –batez ere gurasoek eta gurasoek– berebiziko garrantzia dutela seme alaben dietan. Artikulu honetan aipatzen den bezala, gurasoek osasuntsu jan nahi badugu, erosten ditugun elikagaiak eta ematen dizkiegun aholkuak garrantzitsuak dira, baina, egiten duguna eta haurren aurrean jaten duguna erabakigarria da.
|
|
2018
|
|
|
Baina barietateak ahal dela gozatu urtea. Zure baitan
|
daudenak
heltzeko unerik onena astunak dira tamainaren arabera. Hau egin da:
|
|
|
Afariak eta bazkari solidarioak Gabonetan Eta ez ahaztu opariak erosteko (moda, kosmetika, elikagaiak, etab.) dendetan bidezko merkataritza edo Oxfam Intermón eta Gabonetako zorion txartela eskuratu Adarbakarra (10 euro 12 euro) edo zerbait gehiago. Izan zaitezke Majo erregea egoera txarrean
|
dauden
helduentzat Miaportación fundazioa eta, Worldvision en bidez, eltxo sareak, bitaminak edo ur garbia erostea: opari solidarioak beste herrialde batzuetan behar dituztenentzat.
|
|
2019
|
|
|
Kontuz ahal duzunarekin! Produktua
|
badago
heldua bada, zenbait onura lor daitezke dastamenak, osasuna bezala. Baina bilatu hori … usteltzea eta, jakina, elikagai ustel bat dagoeneko ez da osasungarria.
|
|
|
Mito horien aurkako ebidentziak urteak ditu. 1997 eta 1998 urteetan esne kontsumoaren eraginpean
|
zeuden
helduen talde ezberdinei buruzko azterketa bana egin zuten, eta horrek, era berean, ez zuen arnasketa sintomen sortzaile izan nahi. bronkokonstrikzioa, baita esneak asma okertzen zuela uste zuten subjektuen% 50 ere». Eta zer dago diabetesa eta esnea?
|
|
2020
|
|
|
FAOk egindako txosten luze baten arabera, “Elikagaien segurtasunaren eta nutrizioaren egoera munduan” du izenburua eta 2019an argitaratu zen. Horren arabera, “gehiegizko pisuaren prebalentzia handitzen ari da adin talde guztietan, eskualde guztietan, eta joera nabariak daude eskola adinean
|
dauden
helduen eta haurren artean, nerabeak barne”. Dokumentu horren beraren arabera, malnutrizioaren aurkako borrokaren aurrerapena motelegia da 2025 eta 2030eko munduko helburuak lortzeko.
|
|
2021
|
|
|
Horregatik, gainazalaren zati batek, lurraren gainean dagoenak eta ohe izenarekin ezagutzen denak, gainerakoek ez bezalako kolorea du, ez baitu eguzkiaren zuzeneko argia jasotzen. Sandian ikusten badugu eremu hori zurixka dela, horrek esan nahi du oraindik ez
|
dagoela
helduta, eta hori distiratsua edo ia laranja kolorekoa bada, berriz, gehiegi dagoela esan nahi du. Heltze unerik onenean dagoenean, ohea hori argia da.
|