|
2000
|
|
|
Lehenik eta behin, aipatu beharra
|
dago
Hego Euskal Herrian irratia entzuten duenpopulazioaren %77, 1 bost irratiren eskuetan dagoela. Irrati emandegi hauen indarrakbigarren planoan uzten ditu gainerakoak, neurri handi batean emisio eremu lokalekoak direnak, hain zuzen ere.
|
|
|
Aburuaren esparruan sarturik, antolatzen diren tertuliak puri purian
|
daude
Hego Euskal Herriko irrati estazioetan. Espainian, arrakasta handia lortu zuen SER 1984an uhinetaratu zuen La Trastienda izeneko tertuliak, eduki politikoak jorratu zituen lehenbiziko irrati tertulia espainiarrak; baina denboraldi bat baino ez zuen iraun (Toral, 1997, 72).
|
|
2002
|
|
|
Hortaz, gerta daiteke Hego Euskal Herrian dagoen epaile euskaldun bat hemendik kanpora joan behar izatea, bere lanpostua berak baino merezimendu handiagoak dituen beste epaile batek eskuratzen duelako. Hizkuntza ez da lanpostuari lotutako merezimendu objetiboa, Epaile bakoitzaren merezimendu subjektiboa baizik, eta horren ondorioz ez
|
dago
Hego Euskal Herriko epaileen gainean hizkuntzaren normalizazio plangintza bat egiterik.
|
|
|
Espainiako Estatuaren laguntzei
|
gagozkiela
Hego Euskal Herrikoak ere hor kontatzen dira, iaz 5.365 milioi euro heldu ziren laguntza zuzenetan eta 1.160 milioi euro landa garatzeko. Bada, oraingo proposamenaren arabera, landako nekazariek edo abeltzainek 1.200 milioi euroko murrizketa izango lukete patrikara zuzenean sartzen duten diruan.
|
|
|
Gainera, lotura gorakor hori merkataritza arloan kontzentrazio sektorial garrantzitsu baten bitartez hezurmamitzen da. Izan ere, merkataritza espezializaziooso trinkoa
|
dago
Hego Euskal Herriko ekonomian: ekipo ondasunek, garraio materialek eta ondasun metalikoek laburbiltzen dute ehuneko handi batez euskalmerkataritzaren edukia.
|
|
|
Dena dela, eta maiztasun batzuk erabiltzeko aukera zuenez, gazteei zuzendutako irrati formula musikala abian jarri zuen FMn, EITBko irratiak hamargarren urtean sartzen zirela. Ez zen apustu erraza izan, SER kateraren 40 Principales delakoa oso finkatuta
|
baitzegoen
Hego Euskal Herriko gazteen artean, eta ez zuen bere lekua uzteko asmorik, beraz, harekin lehiatzeko zerbait berria eskaini behar zuten, besteak ematen ez zuena, target berdinari zuzentzen zitzaizkien eta?. 1990eko martxoaren 21ean hasi zen emititzen; euskaraz Donostiatik, eta gaztelaniaz Bilbotik.
|
|
|
Era honetako erkaketak egin ahal izateko, barne produktu gordina (BPG) hartzen da inbertsioen erreferentzia gisa. Horrela, I+G/ BPG zatidurak ematen digu I+Gn egiten den ahaleginaren neurri egokia1 Esan behar dut, bestalde, Ipar Euskadirako datu fidagarririk ez dudala eskuratzerik izan, baina uste dut arrazoi nahikoak
|
daudela
Hego Euskadin baino ahalegin txikiagoa egiten dela baieztatzeko.
|
|
2003
|
|
|
Horren atzean, betiko arrazoi bera, komikiak irakurtzeko ohitura eza. «Napartheid»eko kide Iñigo Martinezen esanetan," komikiaren kulturarik ez
|
dago
Hego Euskal Herrian. Hemen 40 urteko gizaseme bat autobusean ikusten duzu komiki bat irakurtzen, eta harrituta geratzen zara.
|
|
2004
|
|
|
herri azpiratu batzuk matxinatu baldin badira, pertsona irizpidearen bidea ezarriko dute horietan. Horretan
|
gaude
Hego aldeko euskaldun gehienok; Iparraldean, berriz, matxino gutxiegi dago oraindik presondegiko giltzaren bat eskuratzeko.
|
|
|
Lehenengo begiratuan, zerrenda luzea dirudi aurrekoak, eta bat baino gehiago harrituta ere geratuko da jakitean halako telebista lokal kopurua
|
dagoela
Hego Euskal Herrian. Baina estatu mailan edo beste autonomia erkidego batzuetan dagoen telebista kopuruarekin alderatuta, alderantziz, laburtzat ere jo daiteke.
|
|
2006
|
|
|
Olgetako ontziek bete dute arrantzaleek utzitako lekua, edo beste barik kirol portu berriak sortu dira, gorantz doan eskari bat asetzeko. Orain dela hamar urte, kirol portu bakarra
|
zegoen
Hego Euskal Herrian. Getxon, hain zuzen.
|
|
|
Bi urtetik gorakoen eskolaratzea oso zabalduta
|
dago
Hego Euskal Herrian, baiEAEn baita Nafarroan. Ume gehienak bi urterekin (eginda edo egiteko) hasten diraeskolara joaten eta, urtez urte, eskolaratze tasa gorantz doa1 Hori baino gehiago, gizarteak, salbuespenak salbuespen, gertaera hori ontzat ematen duela esandaiteke.
|
|
2008
|
|
|
Mendigunea ipar mendebaldetik hego ekialdera luzatzen da; orientazio hori dela eta, gaur egun geratzen diren glaziar gehienak ipar ekialdera begira daude. Coronas ekoa bakarrik
|
dago
hego mendebaldera, baina dagoeneko izoztegi bihurtu da, eta zaila du irautea. Mendiguneko beste glaziarrek ere (Maladetako ekialdekoa eta mendebaldekoa, Anetokoa, Barrancs ekoa eta Tempestades ekoa) azalera eta lodiera asko galdu dute azken bi hamarkadetan.
|
|
|
Zerua urdin urdin Bilbon. Azaroa izanagatik argi
|
dago
hego haizeak bazterrak epelduko dituela. Udazkena hego haizearen urtaroa da gurean.
|
|
|
1897ko proiektu honetan, nahiko zehatz deskribatzen dira une hartan Azkuek buruan zuen Akademiaren ezaugarriak. Eraketari
|
dagokionez
Hego Euskal Herriko lau Diputazioen gain jartzen zuen korporazioa sortzeko zeregina, baita mentenu gastuen ardura ere. Iparraldeko erakundeei partaide izateko aukera aitortzen zien Diputazioen baldintza berberetan, baina haien adostasunari itxaron gabe sortu nahi zuen Akademia.
|
|
|
Hala ere, onartu beharra
|
dago
Hego Euskal Herrian, eta zehazkiago Bizkaian, EAJ zela euskarazko kulturarekiko interesa zuen masa mugimendu nagusia. Horrek ez du esan gura interes oso handirik zuenik, aski modu sinbolikoan eta erritualean baitzerabilen, gauza «garrantzitsuetarako» gaztelania baliatuz.
|
|
|
Taimuraz Dzhidzhoev Ipar Osetiako hiriburu Vladikavkazen harrapatu dugu, egun batzuetarako familiarekin haraino joana. Pozik
|
dago
Hego Osetiako Atzerri Ministerioko burua Errusiaren aitorpenaren ostean. Hurrena Bielorrusia izatea espero du, eta segidan Kubak edo Venezuelak onestea herrialdearen independentzia.
|
|
|
Unasur, Telesur, Hegoaldeko Bankua... AEBak erabat aparte utzita, ez
|
baitaude
Hego Amerikan. Gure burujabetza eta independentzia berresteko garaia da.
|
|
|
eskoriatza> Kultura arteko afalostea, hainbat indigenarekinGarabide elkartearen eskutik, Debagoienean
|
dauden
hego mundu osoko –Bolivia, Ekuador, Paraguai, Kolonbia…– indigenekin afalostea egiteko aukera dago gaur, egubakoitza. Euren herrialdeetako egoera kulturalaren eta hizkuntzen berri emango dute.
|
|
2009
|
|
|
Eman dituzten datuen arabera, 160.000 langabe
|
daude
Hego Euskal Herrian, eta horietako %30ek ez omen dute INEMen laguntzarik jasotzen. Gainera, Caritasera eta Elikagaien Bankura iritsi diren eskakizunak azken urtean %40 hazi direla esan dute, EAEn 134.000 pertsona daudela (gehienak emakumezkoak) elikagaiak lortzeko arazoekin, milioi erdi lagunek mila eurotik beherako soldata dutela eta %25ek behin behineko kontratuak dituztela.
|
|
|
Zenbat langabe
|
daude
Hego Euskal Herrian, galderak ez du tranparik, eta XXI. mendeko gizarte hiperinformatuan erantzuteko erraza luke izan.
|
|
|
Langabeziaren igoerak gehiago eragin die atzerritarrei bertakoei baino. INEMek emandako datuen arabera, nortasun agiri espainiarra ez duten 18.799 langabe
|
daude
Hego Euskal Herrian, hau da, langabeen %12, 8 Horietatik 1.861 geratu dira lanik gabe abenduan. Horrek esan nahi du erritmo biziagoan ari direla lanpostua galtzen, urtarrilean langabezian izena emandakoen %14, 4 baitira.
|
|
|
Denbora gutxiago gelditzen da hurrengo gobernua edo legebiltzarra osatu ahal izateko, lau urteak betetzen baditu. Bitartean, udal eta foru hauteskundeak
|
daude
Hego Euskal Herriko lau lurraldeetan, eta hor test bat dator. Hor alderdi sozialistak bere burua neurtu nahiko du, eta bere erabakiaren kontrastea hor edukiko du.
|
|
|
Gobernuak ematen ditu beste erremediorik ez duenean, eta, beti bere, bere alde. Baina guztiarekin ere, aitortzen dute 159.401 langabe
|
daudela
Hego Euskal Herrian; horietako 40.000 baino gehiago Nafarroa Garaian. Urte bakar batean 53.227 lagun gehiago kale gorrian.
|
|
|
Biharamuneko pilula atzotik errezetarik gabe salgai
|
dago
Hego Euskal Herriko farmazietan. Botikariak prest daude pilularekin batera informazioa emateko.
|
|
|
Besteak beste, langabezia aurreko krisietan baino gutxiago hazi delako. Salbuespenen artean
|
legoke
Hego Euskal Herria.
|
|
|
Irailean, Hego Euskal Herrian, langabezian zeuden emakumeak. INEMek emandako azken datuen arabera, irailean 160.747 langabe
|
zeuden
Hego Euskal Herrian. Horietatik 82.219 emakumezkoak ziren.
|
|
|
Erasoa probokazio armatu larria izan da Ipar Korearentzat. Bere itsasoan bidegabe sartu dena, berriz, Piongiangen ardurapean zegoen ontzia izan delakoan
|
dago
Hego Korea. Eta erantzun irmoa emateko ere eskatu dio azken horrek armadari.
|
|
|
Gaur goizeko giroa eta ortzi gardeneko ikuskaria ere erreparatzeko bezain mirestekoa zen bada. Oso gutxitan, urtean behin birritan ikusi ohi diren hodei klasea
|
zegoen
hego jolas aparretan. Aspil txapal luzexkak batzuk, ziba pottolo punttagabeak besteak, jiraka bailihoazen, eguzkiak gerria gorrixka tindatzen zielarik, eta urrunxeago, marrazo anorexiko mehar luzexkak, han ortzi baxterrean.
|
|
|
Komunitatea ala indibiduoa? Libre
|
gaude
hego bat edo bestea mozteko baina bat moztera bortxatuta. Horrelakoa da, hain zuzen, nazio estatuaren demokraziaren askatasuna.
|
|
2010
|
|
|
Harrotasun hori hainbat txokotan dago ikusgai oraindik ere. Ahaztuak elkartearen arabera, frankismo garaiko 20 kale izen edo sinbolo baino gehiago
|
daude
Hego Euskal Herri osoan barreiatuta.
|
|
|
Ikaslegoaren parean ikastoletako irakaslegoaren handitzea ere eman zen. Hala, 1975 ikasturtean, 1.043 irakasle
|
zeuden
Hego Euskal Herriko ikastoletan; eta 1981, aldiz, 2.798 irakasle (eta Iparraldeko ikastoletan, 56 irakasle).
|
|
2011
|
|
|
Hain zuzen ere, Erorien Haranean gorpuzki horiek jaso zituzten hilobiak oso egoera txarrean daudela adierazi du Paco Etxeberria auzitegiko medikuak. ...natuta daude kasu gehienetan, eta horrek ia ezinezkoa egiten du gorpuzkiak identifikatzea.Gipuzkoako zortzi hobitatik 237 pertsonaren gorpuzkiak atera zituzten 1941 eta 1959 artean; 219, Bizkaian begiratutako 19 hobietatik, eta 146, berriz, Nafarroako 11 hobitatik.108 hobiEspainiako Gerran() eta Frankismoko aurreneko urteetan hildako pertsonen gorpuzkiak jaso zituzten 108 hobi komun erregistratuta
|
daude
Hego Euskal Herrian. Araban hemezortzi hobi aurkitu dituzte, zortzi irekita daude, eta hamar, berriz, ireki gabe?, Bizkaian 35? 23 irekita, eta 12 zabaldu gabe?, Gipuzkoan 39? 24 irekiak, eta 15 ireki gabe?, eta Nafarroan hamasei, guztiak irekiak.
|
|
|
Era berean, litekeena da lau t' erdiko finala eta binakako txapelketa hasi artean binakako torneo txiki bat antolatzea. Egun horietan jai egun asko
|
daude
Hego Euskal Herrian, eta aste horretako telebista betebehar ugariak bete ahal izango dituzte torneoarekin.
|
|
|
Gehiengo sindikalak salatu du hezkuntza ez
|
dagoela
Hego Euskal Herriko gobernuen «lehentasunen» artean herri baten garapenerako funtsezko tresna den arren. Lehentasunen artean ez egotea egungo inbertsio murrizketen oinarrian dagoela salatu zuten EILASek, LABek eta ELAk Gasteiz, Bilbo eta Donostian atzo egindako manifestazioetan.
|
|
|
1954aren amaieran Orixe etorri zen Ameriketatik, eta 1955aren amaieran Zaitegi. Gernika 1953an desagertu zen, eta euskal kulturaren erdigunea erbestean
|
egotetik
Hego Euskal Herrira etorri zen pixkanaka 1956ko urte giltzarritik aurrera.
|
|
2012
|
|
|
P. falciparum ekin kutsatutako 24 odol lagin jaso dituzte Afrikako hainbat eskualdetan, Asiako beste hainbatetan eta Hego Ameriketako beste hainbatetan. Hala, ikerlariek frogatu dute parasitoa bi talde genetiko nagusitan banandurik
|
dagoela
Hego Amerikan. Iparraldean, Kolonbiako eskualdekoak bereizten dituzte, batetik; eta hegoaldean, Brasil, Bolivia eta Guyana Frantsesekoak, bestetik.
|
|
|
Pilota aukeraketei dagokienez, gaur, Bilbon (11:00), eta bihar Logroñon egingo dira (11:30). Etziko greba orokorrerako deialdia
|
dago
Hego Euskal Herrian eta Espainian, eta enpresek haren eragina saihestu nahi izan dute. Titinek galdu egin du (22) Arretxe II.ak eta Beginok 22 irabazi zieten atzo Tolosan Titin III.a eta Merino I.ari.
|
|
|
Artean ikurrina debekaturik
|
zegoen
Hego Euskal Herrian. 14.000 ikusle bildu ziren Donostiako belodromoan.
|
|
|
Hara: ihesaren ondoren bost urte joan dira, lagun biak urrun ere urrun
|
daude
Hego Amerikako eskualde hartatik; biak Europa aldera etorri dira. Lehenengo ihes egin zuenak, besomotzak, beste bizitza bat hasi du; lan apala eta zintzoa du, konplikaziorik ez, legearekin istilu barik bizi da.
|
|
|
Trantsizioaren bezperatan, beraz, lau sindikatu
|
zeuden
Hego Euskal Herrian.Euskal esparruko sindikatuek ezetz esan zieten, arrazoi desberdinak tarteko, bai Moncloako Itunekin hasitako hitzarmen sozialen politikari, bai 1979 1980urteetan landutako Langileen Estatutuak bultzatzen zuen negoziazio kolektibozentralizaturako egiturari.
|
|
|
paketean dagoen Rubberdium arkatz optikoarekin. LG Vu Optimus salgai
|
dago
Hego Korean joan den hilabetetik martxoan, nahiz eta 2012an Europako merkatuetan aurkeztuko den, eta Estatu Batuak.
|
|
2013
|
|
|
Espainiako Ogasun eta Administrazio Ministerioaren Langileen Erregistro Zentralaren buletin estatistikoetatik eskuratu ditu datu horiek BERRIAk. Horien arabera, 2012an, Espainiako 6.869 polizia
|
zeuden
Hego Euskal Herrian. Zifra horiek handiagoak izan daitezke aintzat hartzen badira urte horretako maiatzean gobernuak Amaiurren galdera bati erantzunez eman zituen zifrak.
|
|
|
Iheslari karlistek ireki zuten euskal etxe hura, orduan Argentinan zeuden euskal etorkinei laguntzeko helburuarekin. Zuk gogo biziz kontatzen zenidan oraindik euskal nortasunari eusten dioten herriak
|
bazeudela
Hego Ameriketan eta baita Ipar Ameriketan ere.
|
|
2014
|
|
|
Krisi galanta bizi dugu, eta amaierarik ez da garbi ikusten. Batean eta bestean enpresak ixten ari dira, eta kopuruei erreparatzen badiegu 80ko hamarkadak emandako langabezia datuak urrun xamar dauden arren (1984an langabezia %25 inguruan zegoen, eta gaur egun %16an
|
dago
Hego Euskal Herrian), egoera oso larria da, eta lanaren kantitatean (langabeziaren gorakadan) eta kalitatean (langileen pobretzean) eragiten ari da besteak beste.
|
|
|
Bai, krisiak triskantza ederra egin du banketxeen artean, bostetik bat desagertu baita azken bost urteotan. 2008ko abenduan 2.704
|
zeuden
Hego Euskal Herrian, eta 2014ko martxoan, berriz, 2.163 Hau da, 541 bulego gutxiago.
|
|
2015
|
|
|
Bestetik, Izagirrek behin baino gehiagotan azpimarratu izan du garai hartan ikaragarrizko ingenuitatea zegoela euskal kulturaren baitan. Diktaduraren finitzearekin, instituzionalizatze baten atarian
|
zeuden
Hego Euskal Herrian, instituzio publikoak (unibertsitatea, telebista, gobernua, polizia eta abar) osatze bidean alegia, eta horrek itxaropen gehiegizkoak ekarri zituen hainbat jenderengan Izagirreren ustetan.
|
|
|
Oraindik ere asko «harritzen» diren arren, aurrerantzean ohikoagoa izango dela iruditzen zaio.Urrian atera zituen lehenengo eskumuturrak CaixaBankek, eta geroztik handitzen ari da eskaria. Oraingoz, banketxe horren modeloak baino ez
|
daude
Hego Euskal Herrian. Orotara, 5.500 dendak baino gehiagok dute eskumuturrekoa irakurtzeko datafonoa Araban, Gipuzkoan eta Bizkaian; Nafarroan, berriz, 3.500 inguru dira.
|
|
|
Gaur eguneko euskal nazionalismoak (Hegoaldera mugatuko naiz gogoeta honetan) Euskal Herria edo Europara begiratzen du, eta gutxi Espainiara. Espainiartasunarekin bat egiteak nahiko zentzu zeukan XX. mendeko lehenengo herenean, noiz foruzaleen espainiartasuna eta Espainia kontzeptua bera biziago
|
baitzeuden
Hego Euskal Herrian (gogora dezagun nazionalistek bat egiten zutela Iberiako Konfederaziorako proiektuarekin). Baina gerrak eta Francoren erregimenak heriotza kolpea eman zioten lotura hari.
|
|
|
Bizkaian 2.319 langabe gutiago (%2, 4), Gipuzkoan 1.056 (%2, 25), Araban 589 (%2, 11) eta Nafarroan 2.057 (%4, 25). Orotara, 213.811 langabe
|
daude
Hego Euskal Herrian.
|
|
2016
|
|
|
30 URTEKOEN GUTXITZEA, HEGO EUSKAL HERRIANEtorkizunean gerta daitekeen langile gazteen eskasia irudikatzeko datu bat badago: 2014an 30 urteko 650.000 lagun
|
zeuden
Hego Euskal Herrian. INEk kalkulatu duenez, 2029an 255.000 gutxiago izango dira (%39, 3).
|
|
|
Joan den hilabeteaz geroztik 2.615 langabe gutiago
|
daude
Hego Euskal Herrian. Lurraldeka, Nafarroa da datu hoberenak eskuratu dituena.
|
|
2017
|
|
|
Justiziak bankuen interesen alde egiten du, Espainiako Estatuko alderdi nagusiek bezalaxe. Tamalgarria da HMEIk indarrean segitzea, kontuan harturik 40.000 kaltetu
|
gaudela
Hego Euskal Herrian, eta 1,3 milioi inguru Estatu osoan. Eta ez da ahaztu behar preferenteak eta zoru klausulak ere hor daudela.
|
|
|
Iparraldeko ikuspegia ekarri dio Bat Aldizkariari Xan Airek ondorengo artikuluan. Oinarrian, azpimarratu nahi izan du Ipar Hegoaren arteko zubigintzan aurkitzen diren trabak azpimarratu, irudipena
|
badagoelako
hego aldeko euskal eragileen arteko konkurrentziek ez diotela laguntzen iparraldeko mugimenduen fokalizatzeari. Erreferente argien beharra aldarria eginez, euskalgintzak bere osotasunean hartu lukeen zentraltasuna gogora ekarri nahi izan du bere artikuluan.
|
|
|
Bolivar, berriz, atzerabiderik ez duten gertakariz datorkio: bera
|
dago
hego itsasoetako ontziola nagusian, mendeetan piratek irrikatutako portuan, kolonbiarra izango den hiriburuan.
|
|
|
3.2 Masa kritikorik
|
dago
Hego Euskal Herrian prozesu konstituziogilerik zabaltzeko?
|
|
|
Bestalde, Reclusen pasarteak zuzenean ez badio ere, argi ulertzen da demasekoa dela populazio galera. Elisee Reclusek berak idatzi bezala, emigraturiko euskaldun frantses gehiago
|
zegoen
Hego Amerikan Frantzian baino. Areago oraindik, oin oharraren arabera, asko eta asko izateaz aparte, badoazenak elitekoak ziren gehienbat, hots, herri honetako" lore eta argia", eta kemenez beteak, adinik ederrenean fleitean.
|
|
2018
|
|
|
Langabezia apaltzen Langabezia apaldu da 2017ko azken hiruhilekoan Euskal Autonomia Erkidegoan (EAE) eta Nafarroan. Orotara, 138.200 langabe
|
zeuden
Hego Euskal Herrian: 108.300 EAEn eta 29.000, berriz, Nafarroan.
|
|
|
Egun, gero eta gehiago atzematen da. 47.000 kasu inguru
|
daude
Hego Euskal Herrian eta 15 urtetan kopurua bikoiztu egin daitekeela aurreikusten dute.
|
|
|
2008an baino 1.800 salaketa gehiago jarri zituzten iaz genero indarkeriarekin lotuta, alegia, %34 gehiago.Genero indarkeriari buruzko datuak atzo eman zituen argitara CGPJ Espainiako Botere Judizialaren Kontseilu Nagusiak. Barruan
|
daude
Hego Euskal Herriko lau herrialdeei dagozkienak.
|
|
|
Hori bai, ez litzateke gauzatuko epe motzera. Azkar jota, diru eta zorte askorekin, 2030erako izango litzateke, eta hor eragin handia izango du zenbat izotz
|
dagoen
Hego poloan. Izan ere, izotzetik oxigenoa eta hidrogenoa atera daitezke, eta horiekin erregaia ere izango lukete.
|
|
|
Ez
|
dago
hego haizerik, ni geratuko nauenik!
|
|
|
–Ez
|
dago
hego haizerik ni geldituko nauenik!?
|
|
|
Ez
|
dago
hego haizerik ni geldituko nauenik!
|
|
|
AIR IZARO: . Ez
|
dago
hego haizerik ni geldituko nauenik!?
|
|
|
Ez
|
dago
hego haizerik ni geldituko nauenik!
|
|
|
Eutsi, Erro2Ken5! Ez
|
dago
hego haizerik ni geldituko nauenik! (Eta badoa)
|
|
|
EUSKO JAURLARITZAREN 2019rako AURREKONTUAKLehenik eta behin esan, komunikabideek alde batera uzten gaituztela eta denbora asko daramatela gure mobilizazioak ezkutatu nahirik. Baina ezin da eguneroko zerbait ilunpean utzi, gu astelehenero kalean
|
gaude
Hego Euskal Herriko kale eta plaza garrantzitsuenetan. Araban; Gasteizen, Laudion, Amurrion, Agurainen... astero kalean.
|
|
|
Gainera, Eusko Jaurlaritza bakegintzan ez da ausardiaz jokatzen ari. Frustrazioa
|
dago
Hego Euskal Herrian, eta bakegintzan une honetan Frantzian eta Ipar Euskal Herrian dago jarrita fokua. Espetxe eremuan Espainia baldintzatzeko bi faktore garrantzitsuak izan daitezke:
|
|
2019
|
|
|
Ez
|
dago
hego haizerik ni geldituko nauenik! (eta badoa)
|
|
|
Ez
|
dago
hego haizerik ni geldituko nauenik! (eta badoa)
|
|
|
Ez da ahaztu behar artean ere Francoren diktadurapean
|
zegoela
Hego Euskal Herria, eta agintariek Euskaltzaindiari ezarritako kontrol politikoak zorrotza izaten jarraitu zuela. Horren ondoriotzat jo daiteke garai hartan akademiak buruzagitza argirik ez izatea.
|
|
2020
|
|
|
Mokoroaren hitzok testuinguruan ezarriz, argi
|
dago
Hego Euskal Herri industrializatu eta elebidundua erlatiboki konparatu behar zaiola Nafarroa Behereko mendialdeko baserri inguruari. Azken horretan, kanpoko eraginik bazen ere, eskualdea elebakarra zen eta bereziki familia elebakarrak ziren.97
|
|
|
Administrazio publikoaren esku hartzea oso nabarmena da haur gazte (%86, 1) zein hala nola emakumezkoentzat (%70, 6) eskainitako plaza proportzioan. Hala ere, kontuan izanik adineko pertsonentzako plazak %73, 9 direla, eta horietatik %63, 3k titulartasun pribatua dutela, argi
|
dago
Hego Euskal Herriko ongizate erregimena Espainiaren berbera dela.
|
|
|
Greba orokorraren aurka
|
dauden
Hego Euskal Herriko pentsiodunen elkarteek mugimendua «despolitizatzeko» eskatu zuten atzo, eta arduratuta agertu ziren, deialdiak «konponezina izan daitekeen haustura bat sor dezakeelako». Era berean, esan zuten ez dietela muzin egiten kaleko mobilizazioei, eta eskaerak mantentzen dituztela, «baina garai berrietara egokituta».
|
|
|
Langabezia jaitsi den baino gutxiago igo da langile kopurua. INEren arabera, 2019 urtearen azken hiruhilekoan 1.221.000 okupatu
|
zeuden
Hego Euskal Herrian, urtebete lehenago baino 5.600 gehiago.
|
|
|
Eta egunotan guztion ahotan dabilen koronabirusaren kutsatzea ere esponentziala da. Martxoaren 1ean 10 kasu
|
zeuden
Hego Euskal Herrian, 14an 667 kasu, eta 17an jadanik 1115 kasu zeuden erregistraturik. Horiei, ziurrenik, positiboak diren baina probarik burutu ez zaien kasuak gehitu genizkieke.
|
|
|
ELAk azaroaren 17rako, asteartearekin, greba orokorra deitu du" lan merkatu formal prekaritzatuan egoera bereziki kalteberan dauden pertsonak zaintzeko ardura duten sektoreetan" (adinekoak, adin txikikoak, aniztasun funtzionala dutenak edo bazterkeria sozialeko arriskuan daudenak…). Grebara deituta
|
daude
Hego Euskal Herriko milaka langile.
|
|
|
492 gaixo berri
|
daude
Hego Euskal Herrian; aurreko egunean 341 izan ziren. Positibo berrien banaketa lurraldeen arabera honakoa da:
|
|
|
Izan ere, haurrak etxetik ez ateratzeko agindua ezarria
|
dago
Hego Euskal Herrian. Iparraldean, berriz, egunean ordubetez atera daitezke paseatzera, etxe inguruan betiere, eta heldu batek lagunduta.
|
|
|
Bizkaia da kutsaturik gehien
|
dauden
Hego Euskal Herriko herrialdea (1.501) eta azken 24 orduetan kasu berri gehien atzeman dituztena ere (312). Araba (1.207) eta Nafarroa (1.197) dira hurrengoak, 121 eta 183 positibo berrirekin, hurrenez hurren.
|
|
|
10 Seigarren atalean –Pentsioen gaineko eskumenak izenekoan– jorratuko da sakonago bai zer aukera
|
dagoen
Hego Euskal Herriko pentsio sistema propio baterako eta bai zenbaterainoko defizita izan lezakeen.
|
|
|
Nakabuyeren hitzen oihartzuna oraindik buruan zuela azaldu zion Ángela Valenzuelak Berria ko kazetariari zer nolako triskantza eragiten ari diren Txilen ere lehorteak. Valenzuelarekin solasaldia izandako garaian –2019ko udazkenean–, azken 50 urteetako agorraldirik larrienean murgilduta
|
zegoen
Hego Amerikako Pazifikoko herrialde hori, eta, liburu hau idazteko garaian –2020ko ekaina–, larriagotu egin da ur eskasia. Non, eta ura ere esku pribatuetan dagoen herrialde batean.
|
|
|
Puntu kardinalekiko erreferentziak (hala nola lehendik arautuak
|
dauden
Hego Korsikaedo Ekialdeko Pirinioak).
|
|
2021
|
|
|
Gerraurreko kultura plataforma osoa hautsita geratu zen. Gerrak eta gerraosteko erregimen frankistak, hartara, egiazko parentesi kronologikoa ekarri zuen euskal kultura produkzioari
|
dagokionez
Hego Euskal Herrian. Baina, etenaldi bortxatu horrek ez du esan nahi pentsaera mailan aldaketarik ekarri zuenik[...] Belaunaldi beretsua da gerraurrean nahiz gerraoste garaian euskal kulturgintzan diharduena, XX. mendeko bigarren hamarralditik aurrera hasi zen belaunaldi huraxe, hain zuzen.
|
|
|
Hiru egun gelditzen dira Euskal Herrian milaka enplegu salbatu dituen arau bereziaren azken luzapenak indarra galdu aurretik, eta erlojuaren aurka aritu dira negoziatzen aldeak. Apirilaren amaieran 32.474 langile
|
zeuden
Hego Euskal Herrian aldi baterako erregulazioan, martxoa bukatu zenean baino 2.522 gutxiago. Horietatik bi herenek ez dute batere lanik egiten, eta besteek, partzialki.
|
|
|
Ez, behintzat, Iberiar penintsulako argindar sisteman. Atzo, batez beste, inoizko argindarrik garestiena ordaindu zuten merkatu arautuan
|
dauden
hego euskal herritarrek: 106,74 euro megawatt ordua.
|
|
|
Hala gertatzen ari da elektrizitatearen prezioarekin. Inoizko garestienetan
|
dago
Hego Euskal Herrian, Espainiako argindarraren sistemak eraginda. Orain, ezohiko neurria hartu du bere burua ezkerrekotzat jotzen duen gobernu batek:
|
|
|
Loiun Europako Batasuneko hegaldiak baino ez badaude ere, beste edozein herrialdetako jendea ere sar daiteke estatu barruko hegaldien bidez, eta
|
badago
Hego Euskal Herria penintsula osorako ate gisa ikusten duenik ere. Francisco lehenengoa da taxiek eratu duten ilaran, eta, bizi izandakoagatik, uste du Euskal Herrira heltzen diren bidaiari askok inguruko erkidegoetara joatea dutela helburu.
|
|
|
Asteotako kutsatzeak nabarmen ari dira eragiten ospitaleetan, eta egunetik egunera gero eta gehiago dira ZIU zainketa intentsiboetako unitateetan erietxeratutakoak ere. Osakidetzak eta Osasunbideak emandako azken datuen arabera, oraintxe 197 paziente larri
|
daude
Hego Euskal Herriko ospitaleetako zaintza berezietan, herenegun baino zortzi gehiago: Arabako, Bizkaiko eta Gipuzkoako ZIUetan daude horietako 154, eta Nafarroakoetan 43 Azken bost hilabeteetako daturik okerrena da.
|
|
|
Baina olatu bat ez, tsunami bat izan zen: martxoaren 31n 2.818 gaixo
|
zeuden
Hego Euskal Herriko ospitaleetan; 587 ziren hilak.
|
|
|
Gutxi gorabehera bi taldeen artean
|
legoke
Hego Euskal Herria: 26,5 euroren lan kostua du.
|
|
|
Egungo egoerak ez dauka zerikusirik duela urtebeteko olatuarekin ere. Urriaren 20an, 1.030 kasukoa zen batezbestekoa, baina egun hartan 634 gaixo
|
zeuden
Hego Euskal Herriko ospitaleetan —orain baino 293 gehiago—, eta horietako 97k behar zuten ZIUetako arta, egun baino 37 gehiagok.
|
|
|
Beste 41 paziente
|
daude
Hego Euskal Herriko ospitaleetan
|
|
|
Gutxieneko soldata jasotzen duten 64.000 langile inguru
|
daude
Hego Euskal Herrian, eta segurua da egun gutxian igoera bat izango dutela; eztabaida noizko izango duten, hor kokatu da orain. Espainiako sindikatuek iraileko soldatan aplikatzea nahi dute, eta horregatik ari dira estu hartzen Lan Ministerioa datorren asteko Ministro Kontseiluan onar dezaten.
|
|
|
Osasun langileek onartu dute «nekatuta» daudela, baina «aurrera» egin beharra dagoela. 914 gaixo
|
daude
Hego Euskal Herriko erietxeetan, eta horietatik 172, ZIUetan. Txertoan dute esperantza.
|
|
|
«Terrorismoaren aurkako borroka indartzeko» gaurtik aitzinera itxita
|
daude
Hego eta Ipar Euskal Herriaren arteko zortzi pasabide, horien artean Lizuniagako lepoa (Sara Bera), Lizarietako lepoa (Sara Etxalar), Berruet bentako pasabidea (Sara Zugarramurdi) eta Izpegi (Erratzu Baigorri). Horren harira, EH Baik eta EH Bilduk «Frantziako eta Espainiako estatuek Euskal Herriaren barne bizitza baldintzatzeko edo zuzenki eteteko duten gaitasuna» salatu dute.
|
|
2022
|
|
|
Orotara, 142.203 langabe
|
daude
Hego Euskal Herrian. Lurraldeka, Araban apaldu da gehienik langabezia.
|
|
|
azken hamalau egunetan, batez beste, 123 pertsona erietxeratu dituzte gaixotasunaren sintomak larriagotuta. Oraintxe, 1.110 lagun
|
daude
Hego Euskal Herriko ospitaleetan birusarekin: 955 daude gela arruntetan, eta 155 ZIU zainketa intentsiboetako unitateetan.
|
|
|
Mozal legearen erreformaren eztabaidan tratatzen ari diren gaietako bat polizia horiek erabili beharreko tresneriaren ingurukoa da. Besteak beste EH Bilduk, ERCk eta CUPek, giza eskubideen aldeko hainbat erakundek egin bezala, gomazko pilotak debekatzea exijitu dute —dagoeneko debekatuta
|
daude
Hego Euskal Herrian eta Katalunian— Izan ere, Iridia elkartearen arabera, estatuko poliziek lagun bat hil dute tiroz, eta beste 11 begi batetik itsu utzi dituzte azken bi hamarkadatan. Ayguasenosa ere bat dator material errepresiboen erabilera mugatzearekin, eta uste du gasa dela manifestariak sakabanatzeko tresnarik egokiena.
|