|
2000
|
|
|
Burlak haatik ezin ez ikusizkoak ziren. Xan hari begira zegoela, bada, bat batean ohartu zen, emakume gaztearekin
|
zeuden
gizonezkoak, jertse gorrikoari ez baina, berari begira zeudela: zorrotz eta lazki.
|
|
2001
|
|
|
Egilearen iritziz," entzun edo irakurtzean, itz bat nola edo zer eratan artzen dan, asko esan nai du eta' etxekoandrea' baiño itz txukunagorik, oitura bezela ez da noski Euskal Errian emakume eldu batentzat, zeren orren urrena ibilli oi dana, neskazarra edo atsua izan oi da". Halere, bere ustetan," aurreko orren idazlanari Luis Haranburu Altunaz ari zen bere esnaia edo muiña ateratzeko ez dago Euskal Erritik atera bearrik", zeren emakumea" etxekoa, etxeari lotua, beti katibu
|
dago
gizonezkoaz konparatuta. Orrengatik, ongi daritzat emen jartzea, emakumearen bizitza nolakoa izan dan; eta guzia dijoa nik nere senitarte, erriko eta inguruetan ikusi ta entzun eta ezagutu dituanaz, gutxi gora beera".
|
|
|
Euskararen erabilera orokorrean aldagai ezberdinek duten eragina ikusita, euskara erabilera altua dutenen perfil soziodemografikoa, soziolinguistikoazein psikosoziala egin da. Subjektu horiek Gipuzkoan eta euskaldunen proportzioa%40 baino gehiagokoa den herrietan jaio eta bizi dira; euskara dute lehen hizkuntza beren gurasoek ere, edo gutxienez horietako batek; gurasoak Euskal Herrian jaioak dituzte; euskararen erabilera altua dutenen artean, emakumezko gehiago
|
daude
gizonezkoak baino; subjektu horiek euskararen ezagutza maila altua dute, baita beren inguruko pertsonek ere (gertuko eta urrutiko sarea); euskararekikoeta euskaldunekiko jarrera positiboa erakusten dute; horrez gain, euskaldunei etaerdaldunei buruzko irudi ezberdina dute, euskaldunak oso taldekoiak ikusten dituzten bitartean, erdaldunak ez dituzte hain taldekoiak ikusten; euskararen bizitasun etn...
|
|
2002
|
|
|
Bidean, pixagalea etorriko zaio, eta emakumezkoen komunen aurrean hainbesteko jendetza ikusirik, gizonezkoenera sartzea erabakiko du besterik gabe. Baina bere ausardi txiki horrek neurriz kanpoko erreakzioak sortuko ditu komun barruan
|
dauden
gizonezkoen aldetik, eta ordura arte eramandako bizimodu lotuarekin hausteko balio izango diote emakumeari. Geroztik ez da giro izango aurkitzen dituen gizontxoentzat.
|
|
|
Hainbesterainoko aldea
|
dago
gizonezko eta emakumezkoen tropelen artean?
|
|
|
Frantzian, adin horretako biztanleen% 53,1ek aitortzen du egunero erretzen duela. Espainian, biztanleriaren% 45,8 da proportzioa, eta alde txikiak
|
daude
gizonezkoen artean(% 46,4) eta emakumezkoetan(% 45,2). Maila horietan ere mugitzen dira Belgika(% 45,7), Alemania eta Grezia(% 44,9), Erresuma Batua(% 43,4) eta Austria(% 42).
|
|
|
Hileta jagoleak, mantal gris bat soinean, auto handiaren atzeko aldea zabaldu eta orgatxo metaliko artikulatu bat ateratzen du. Â Inguruan
|
dauden
gizonezkoek elkarri begiratzen diote. Deseroso daude, ez dakite zer egiten den horrelakoetan.
|
|
|
Idazle zuberotarrak arrazoia du, ziurrenik, kasu askotan, batzuetan gehiegikeriaz jokatzen duela iruditzen zaidan arren. Adibidez, Aingeru Epaltzaren nobeletan, narratzailea eta egilea bereiztea komenigarria izateaz gain (fikziozko lan gehienetan bezala, bestalde), esango nuke, agertzen diren" emagaldu, ninfo eta emakoi likitsen" portaera eta ekintza literarioen atzean, badela krisian
|
dagoen
gizonezko eredu tradizionalaren kritika zorrotz bat, eta, batik bat, ironia (autoironia) dosi handi batzuk; Andolin Eguzkitzaren Herioaren itzalpeetan lanari buruz (1998), bestalde, neurrigabekeria da esatea bertako pertsonaia emeak ez direla" sinesgarritasunaren hein minimora heltzen", arazo hori, salbuespenik gabe, nobelako pertsonaia guztiena baita, hala gizonena nola emakumeena....
|
|
2003
|
|
|
irainik handienak bota daitezke atzerrian entzuten daudenek ulertuko duten beldurrik gabe. Inguruan eserita
|
zegoen
gizonezko batek isiltzeko hots bat egin zidan, behatza ahoaren parean jarrita, hizkuntza guztietan ulertzen da agindu hori. Auskalo nondik etorria zen, bere azkenaz gogoeta egitera beharbada edo isiltasun pixka baten bila.
|
|
|
Zuek zer sentitzen duzuen nahiko nuke jakin edo ahalik eta gehien hurbildu, behintzat, horretara. Esaten du gizonak, esaten du lagunak, esaten du Jose Ramonek, emazte ohiaren bi hatzek lau hankan jarrita
|
dagoen
gizonezkoaren atzeko zuloa bortizki erasan baino pixka bat lehenago.
|
|
2004
|
|
|
Gizartearen ikuspegia aldatu behar da. Salbuespenak salbuespen, emakumeak ez
|
daude
gizonezkoen pare inongo kiroletan, gizarteak berak gutxiesten ditu.
|
|
|
Hotelean sartu eta harrera gelan
|
zegoen
gizonezkoari zuzendu nintzaion ingelesez, gela bat eskatuz. Liburua atera eta dokumentazioa eskatu zidan.
|
|
2005
|
|
|
Eta
|
badago
gizonezkoen literatura bat, ezaugarri jakin batzuekin?
|
|
|
Berriz ere, ispilu efektua sortu zen antzeztokian zeuden aldeen artean. Lehenengo taldeaemakumearen parte hartzearen alde
|
zeuden
gizonezkoek osatzen zuten eta horienhelburua hausnarketa eta gogoeta bultzatzeko guneak sortzea zen. Bigarrena, Alardean emakumearen parte hartzearen kontra zeuden emakumeez osatutazegoen.
|
|
|
La calle edo La farola egunkari saltzailea, eskalearen jite berberaz saiatzen delarik ia begiratu ere egiten ez dioten ibiltariei aleren bat saltzen, eguneko azken ahaleginean. Bere espaloi aldeko erakusleiho handietan bermaturik bera bezala zain
|
dauden
gizonezko bi ere badaude. Hauei, ordea, zerbait arraroa antzeman die.
|
|
|
Leihoko gortinak baztertzean, aurrealdean duten plazatxoan
|
dagoen
gizonezkoari erreparatu dio. Usoei jaten ematen ari da.
|
|
2007
|
|
|
Bestalde, estatuko nahiz autonomia erkidegoetako barne zuzenbidean, mota horretako arauak aurki ditzakegu gizonezkoen eta emakumezkoen berdintasunaren inguruan, jada aldarrikatuta edo aldarrikatzeko izapideetan dauden lege ugaritan, bai estatuan (Emakumezkoen eta Gizonezkoen Berdintasun Eragingarrirako martxoaren 22ko 3/ 2007 Lege Organikoa, aurrerantzean BLO?), bai esparru autonomikoan (autonomia erkidegoetako legeen artean, besteak beste, Emakumezkoen eta Gizonezkoen Berdintasunerako otsailaren 18ko 4/ 2005 Euskal Legea nabarmendu daiteke). Hain zuzen ere, BLOk Espainiako antolamendura tratu berdintasunari buruzko Europako Erkidegoko zuzentarauak gehitu ditu, besteak beste, 2202/ 73/ CE Zuzentaraua, Europako Parlamentuarena eta Kontseiluarena, 2002ko irailaren 23koa, otsailaren 9ko 76/ 207/ CE Zuzentaraua, lana lortzeari, trebakuntzari eta lanbide sustapenari eta lan baldintzei
|
dagokienez
gizonezkoen eta emakumezkoen berdintasun printzipioaren aplikazioari buruzkoa, eraldatzen duena; eta 2004/ 113/ CE Zuzentaraua, Kontseiluarena, 2004ko abenduaren 13koa, ondasunak eta zerbitzuak lortzeko eta horien hornikuntzarako gizonezkoen eta emakumezkoen berdintasun tratuaren printzipioaren aplikazioari buruzkoa.
|
|
|
Barruan zerbait irakiten hasi zaizula sentitu duzu. Haserre zaude, benetan haserre, ez bakarrik zeure buruarekin, baizik eta zure aurrean
|
dagoen
gizonezkoarekin, barre egiten duten haren lagunekin, bideo konferentziaz ikusten duzun Ferminekin, bekadun gazte eta lirainekin, ahia jan nahi ez duen Oierrekin. Oihu egiteko gogoa duzu, baina hain dago musika altu, ez luke inork adituko.
|
|
|
Hiru mota
|
daude
gizonezkoetan bakarrik, eta ez emakumezkoetan
|
|
|
Baileyk, 1995 urteaz geroztik gizonezkoen erdainkuntza prebentzio estrategia gisa ikertzen duenak, adierazi zuen esku hartze horren pean ez dauden gizonek birusa harrapatzeko bi aldiz eta erdi aukera gehiago dituztela. Gaur egun, gero eta interes handiagoa
|
dago
gizonezkoen zirkunzisioak GIBaren transmisioaren aurrean eman lezakeen babesari buruz. Interes hori hiru saiakuntzek markatu dute, eta frogatu zuten zirkunzisioak GIBaren eskurapena %48 eta %61 artean murriztu zuela Keniako, Ugandako eta Hego Afrikako gizonen artean.
|
|
|
Horregatik, pentsatzekoa da onuragarriak izan daitezkeela; haurdunaldia entrenamendu moduko bat izango litzateke, eta bihotza hobeto prestatuta utziko luke etorkizuneko arazoei aurre egiteko. Halaber, baieztatu egin da XY kardiomiozitoak
|
zeudela
gizonezko seme alabak izan zituzten emakumeen bihotzean. Aurkikuntza horren esanahia oraindik argi ez dagoen arren, adituek adierazten dute agian haurdunaldian bihotza gaztetu egingo dela, eta horrek etorkizuneko arazo bati aurre egiteko onura ekarriko duela.
|
|
|
Bizkarrean nabaritzen zuen. Ohituta
|
zegoen
gizonezkoen begiak atzealdean iltzatuta eramaten, baina agurearen begirada hura bestelakoa zen.
|
|
2008
|
|
|
Duela hamar urte agertu zen" pilula urdina", eta adituek diotenez mugarri garrantzitsua izan zen gizonezkoen disfuntzio sexualak konpontzeko aspaldi hasitako borrokan. Viagrari esker, sexu jarduera bertan behera uzteko tenorean
|
zeuden
gizonezko askok berriro ere arrakasta osoz eduki ahal izan dituzte sexu harremanak, bestelako metodo erasokorragoetara jo beharrik gabe. Viagraren erosotasuna eta eraginkortasuna ukaezinak diren arren, botika horrek badu eragozpen bat:
|
|
|
Dena den, fitoestrogeno gehiegi hartzea ere kaltegarri gerta daiteke: larregi kontsumitzeak, izan ere, populazio talde batzuetan haurretan eta ugaltzeko adinean
|
dauden
gizonezkoetan ondorio kaltegarriak izan omen ditzake baina ez, ordea, emakumeetan; hauekin egin izan dira ikerlan gehientsuenak baina, hori bai, erabateko emaitzak gutxitan erdietsi dira.
|
|
|
Burutazio horrekin, jotzaile baten eskuetan biolina sentitzen zela pentsatuz alegia, egin omen zuen tarte bat, zeharkatu omen genuen kale bat, noiz askatuko nuen beldurrez, eta han bertan erabaki omen zuen nirekin geratuko zela. Elkarren ezaupideari buruzko bertsio bigun samar horren aurrean, entzuten
|
geunden
gizonezkook deseroso sentitu ohi ginen, baina baziren begiak kizkurtu eta inbidiaz, amesti, begiratzen zioten emakumeak ere.
|
|
|
Bidean arropa umelak erreskadan zintzilikatzen ari zen emakume bati begira egon omen ziren, zer nolako familia izan ote zezakeen kontuak egiten (emakumearen barruko arropak bereziki omen ziren handiak). Ixteko zorian
|
zegoen
gizonezkoen baten atarian Rossiniren operaz hitz egiten egon omen ziren. Bien bitartean ilea mozten ari zen barberoa ikusten omen zuten lanean edo hitz egiten.
|
|
|
Arima galtzeko arriskuak bakarrik dauka sen hori zentzatzeko ahalmena. Gizonezkoaz, gizonezkoaren senaz dihardu Etxeparek eta ez banakotua
|
dagoen
gizonezko jakin baten, gizonezko partikular, zehatz baten senaz.
|
|
|
Konplikazioa bihotz transplantea egin ondoren Osteoporosia bihotz transplanteetarako itxaron zerrendan dauden pazienteen konplikazioa da, duela gutxi Munichen egindako Kardiologiako Europako Biltzarrean bildutako espezialistek ondorioztatu dutenez. Bihotz gutxiegitasun terminala duten eta bihotz transplante baten zain
|
dauden
gizonezkoei buruzko azterketa batetik atera dira datuak, haien hezur dentsitatea zehazteko eta hezur metabolismoarekin eta bihotz gaixotasun aurreratuaren, hormona mailen eta biokimikoen datu klinikoekin erlazionatzeko. Bihotz gaixoen eta kontrol taldearen (gizon osasuntsuak) artean ez zen agertu aldakako eta gerrialdeko hezur dentsitatearekin lotutako diskordantziarik.
|
|
|
Lapurdin, berriz, 700 sorgin erre zituzten 1609an, bizpahiru apaiz tartean, eta kasu honetan ere arrazoiak politikoak izan ziren. Itsasoan
|
zeuden
gizonezkoak matxinatu egin ziren lurrera bueltatu zirenean, eta orduan amaitu zen sarraskia.
|
|
2009
|
|
|
Berdintasunean heztea bilatu behar dugu. Unibertsitateko ikasleen artean emakume gehiago
|
daude
gizonezkoak baino. Hori oso garrantzitsua da baina karrera teknikoetan emakumeak oso gutxi dira.
|
|
|
Hileta mezan, tenpluko lekurik agerienak, lutu bankuak, doluan
|
zeuden
gizonezkoek betetzen zituzten. Familiako andreak, berriz, hilobi sinbolikoaren, jarlekuaren, parean jartzen ziren, tenpluaren atzeko aldean.
|
|
|
Eusko Jaurlaritzako Osasun Sailak adierazi du EAEn ez dituztela txerri gripearen kasu gehiago atzeman, Gurutzetako Ospitalean
|
dagoen
gizonezkoarena dela bakarra, alegia. Gainera, Osakidetzaren artatze sarea normaltasun osoz ari omen da lanean.
|
|
|
Osasun Sailak prentsa agiri bidez jakinarazi duenez, txerri gripeak jota
|
dagoen
gizonezkoa suspertzen ari da eta Osakidetzak ez du atzeman gripe kasuak ugaritzen ari direnik.
|
|
|
Bestalde, Eusko Jaurlaritzako Osasun Sailak atzo adierazi zuen EAEn ez dituztela gripe berriaren kasu gehiago atzeman, Gurutzetako Ospitalean
|
dagoen
gizonezkoarena dela bakarra, alegia. Gainera, Osakidetzaren artatze sarea normaltasun osoz ari omen da lanean.
|
|
|
Bart, Gasteizen, zauriturik
|
zegoen
gizonezko bat taberna batean laguntza eske sartu zelaren abisua eman diote Ertzaintzari. Zauritua lapurreta baten biktima zen eta belarria eta sabela zituen minduta.
|
|
|
Misoginia? Zehaztu beharra
|
dago
gizonezkoak ez zirela askoz hobe ateratzen.
|
|
|
Azken kutsatua sei hilabeteko haurdun dagoen 30 urteko emakume gipuzkoarra da. Gainera, ostiraletik Donostiako ospitalean
|
dagoen
gizonezkoak zainketa berezien gelan jarraitzen du. Bestalde, Nafarraoan bi kasu berri daude.
|
|
|
intimitatearekiko erosotasunagizonezkoen bikote asetasunarekin estuki lotua dago (Kirkpatrick eta Davis, 1994), eta harremanekiko hersturaren puntuazio baxua emakumezkoen bikote asetasunaren kasuan (Kirkpatrick eta Davis, 1994). Ezberdintasun hori genero estereotipikoen rolen esleipenaren bitartez azaldu da (harremanetan oso urrun
|
dauden
gizonezkoak eta oso arduratuta dauden emakumeak).
|
|
|
Estereotipo sozialen eragina jarrera honetan nabarmenada, ikusi izan baita osasun prozedura mediko mingarri baten aurrean, gizonezkoekmin adierazpen handiagoak egiten dituztela osasuneko profesionala emakumezkoadenean gizonezkoa denean baino (Courtenay, 2000). Beraz, nahiz eta gizonezkoekinformazio somatiko gutxiago izan emakumezkoekin konparatuta, daukaten informazioaren hautematea oso baldintzatua
|
dago
gizonezkoaren rolari atxikitako gorputzarekiko sentikortasun ezaren balioagatik. Gorputzari kasu ez egiteko jarrerahonek eragiten du prebentzio eta osasun neurriak ez hartzean, eta aldi bereanazken horrek gizonezkoen morbilitate eta hilkortasun tasa nabarmen altuagoetan (Martinez, Novo Arbona, Elizondo eta Almirante, 2006).
|
|
|
Aztertutako segmentu guztietan, gehiengoa dira gaiari buruzko iritzirik osatu ahal izateko informazio gehiago luketela diotenak. Gainerakoan, badirudi, AHTren aldeko jarrera errotuago
|
dagoela
gizonezkoen artean emakumezkoen artean baino. Adinari erreparatuta ezberdintasun nabarmenak antzematen dira:
|
|
|
Esan zuenez, emakumeen kontrako indarkeria zela-eta Ertzaintza gizonezko bat atxilotzera joan zenean hasi zela guztia. Mozkortuta
|
zegoen
gizonezko bat Ertzaintzaren auto baten gainean etzan zela, eta hura atxilotu zutela esan zuen Aresek. Gero, kalean ezker abertzaleko norbait atxilotu zutela zabaldu zela, eta orduan hasi zirela istiluak.
|
|
|
Zalantzarik gabe, hori istorio itxi bat da. Drama partikular honekin erakutsita
|
dago
gizonezkoaren nortasunari buruz erakutsi beharreko guztia. Hala ere, ezin izan nuen izeba konbentzitu hori ipuin oso bat zela.
|
|
2010
|
|
|
Gaur egun gaitz larriren bat duten zazpi euskal preso daude espetxeraturik: Jon Agirre Agiriano, Jose Miguel Etxeandia, Jose Ramon Foruria, Mikel Ibañez Oteiza, Gotzone Lopez de Luzuriaga, Josu Uribetxebarria eta familiak eskatuta anonimotasunean
|
dagoen
gizonezkoa. Guztiak kalean luketela azpimarratu du Etxerat ek.
|
|
|
Irailaren 25ean, Donostiako Zinemaldian Exit through the gift shop Banksyren filma eskaini zutela eta, koadro batera begira
|
dagoen
gizonezko baten graffiti zuri beltza agertu zen Alde Zaharrean. Banksyrena izan liteke.
|
|
|
Krisialdiaren ondorioz, langileek dituzten kezka nagusietan aldeak
|
daude
gizonezkoen eta emakumezkoen artean. UGTk emandako datuek diote egoera ekonomikoak bere soldatan izango duen eraginagatik kezkatzen direla gizonak, eta emakumeek, berriz, lana galtzeko beldurra dute ardura nagusi.
|
|
|
Egun, Euskal Autonomi Erakundeko bizi itxaropena munduko handienetariko bat da, Japoniaren atzetik: 77 urtean
|
dago
gizonezkoen bizi itxaropena, eta 84 urtean emakumeena. Hala ere, hurrengo urteetan zenbaki horrek gora egingo duela uste da.
|
|
2011
|
|
|
Urte hauetan guztietan doluaren ikur bilakatu da eremu hori. Atseden har bezate irailaren 11ko biktimek idatzita
|
dago
gizonezko batek helduta daukan txartel batean. Turistek argazkiak ateratzen dizkiote.Irailaren 11ko atentatuen ostetik, hiriko edozein txokotan aurkitu litezke bandera amerikarrak zintzilik:
|
|
|
Oraingoz, bi egunkariek argitaratutakoaren arabera bahituta zituzten etxean bi gazte sartu dira eta aske utzi dituzte. Corriere della Serak dioenez, eurak zaintzen
|
zegoen
gizonezkoak ihes egin du gauean.
|
|
|
Hemengo ekintza erlijioso kultural batzuen artean, katekesia, musika (kantua) eta antzerkia aitatzen ditu: . Ermuan
|
bazegoen
gizonezkoen korua, eta erdarazko katekesia ondo eratuta. Antzerkiak eta zartzuelaren bat ere antzeztu izan omen zuten.
|
|
|
Borreroak, izan ere, borreroa izan behar zuen beltzak? pinturaren ertzetan
|
zeuden
gizonezkoei begiratzen zien, emakumea hiltzeko seinalearen zain egongo balitz bezala. Harrigarriena, ordea, hauxe zen:
|
|
|
Hori entzutean, haren alboan
|
zegoen
gizonezkoa ere estutu egin da. Horretaz konturaturik, hauxe itaundu diot Nuño Enriquezi:
|
|
|
Kostaldekoak ziren, giputzak eta bizkaitarrak. Halako batean, ondoko mahaian
|
zegoen
gizonezko batek ipini zuen haserrebidea:
|
|
|
Mahai luzeko euskaldunek ez zioten jaramonik egin eta eurenean jarraitu zuten, baina ostatuko ertzean, beste mahai batean
|
zegoen
gizonezko bat zutitu eta honela erantzun zion berbakera sendo eta lodiz:
|
|
2012
|
|
|
Lehena, Ramallahen. Manifestazio bateko borroketan zaurituta lurrean
|
zegoen
gizonezko bati tiro egin zion polizia batek. Bigarrena, berriz, Hebron hiritik gertu hil zuen Israelgo armadak.
|
|
|
Bilboko Konpartsek urtero jarri ohi duten txosnan, burduntzian prestatutako txerri pintxoak eman baitzituzten. «Bizirik ez bada ere, txerria eduki badugu oraindik Bilbon», esan zuen pintxoa hartzeko zain
|
dagoen
gizonezkoak. Denek, ordea, ez dute txerrikirik jan gura izaten.
|
|
|
Gainera, ikertzaileek ikusi dute ugaltze unitatean baliabide material asko inbertitzen dituzten gizonezkoek ez dutela denbora asko igarotzen semea edo alabarekin; eta alderantziz, ondasun materialak jarri ezin dituenak denbora gehiago ematen duela haren ondoan. Gizartearen goiko mailan, aberatsenean, oso ondo ikusia
|
dago
gizonezkoak ondasun asko izatea, eta ez zaio eskatzen seme alabekin egoteko. Aldiz, beheko mailan, askoz gehiago balioesten da seme alabak zaintzeko eta haiekin egoteko jarrera duen gizonezkoa.
|
|
|
Zer ordu da?, galdetu dizu tabernan
|
zegoen
gizonezkoetako batek. Ondo ondoan duzu.
|
|
|
talde heldua osatzen dute parte hartzen duten emakumeek (batez besteko adina 50 urtekoa da). Emakume ezkongabe, alargun eta banatutako gehiago dago egoera berean
|
dauden
gizonezkoak baino, nahiz eta gehienak ezkonduta edo bikotekidearekin bizi diren. Parte hartzen duten emakumeetatik% 14ak besterik ez ditu hamabi urte baino gutxiagoko seme alabak; gizonezkoen artean, berriz,% 22ra iristen dira adin horretako haurren aita direnak.
|
|
|
Aldiz, egin litzatekeena, abolizionista modernoek uste dutenez, zigorraren pisua eta estigmazio sozialaren behatza gizonezko putazalearen gain ezartzea da; puta bera, ez delitu baten egile baizik eta biktima gisa ikustea. Miseria egoeran dauden emakumeak eta sexuagatik ordaintzeko prest
|
dauden
gizonezkoak existitzen diren bitartean ez da erraza prostituzioa desagertzea, baina, arrazoi moralengatik zein praktikoengatik, zerbitzu sexualen kontratazioa bera zigortu behar litzateke; hori delakoan gaitzaren jatorria eta zigor horren bidez lortuko delako gizonezko putazaleek beren irrikari eustea.
|
|
2013
|
|
|
Komunikazio alorrean lanean diharduten emakumezko eta gizonezkoen kopuruak berdintsuak dira oso; aldiz, zuzendaritzako ateak itxiak dituzte emakumeek. Kazetaritza lanbidearen txostenak jasotzen duenez, oro har, goi karguetan
|
dauden
gizonezkoen kopurua hiru aldiz handiagoa da kargu berdinetan dauden emakumezkoena baino. Orokorrean, kazetarien kexa nagusiak bi dira:
|
|
|
Fiskala eta mafia errusiarraren buruzagietako bat izateagatik akusatuta
|
zegoen
gizonezkoa akordio batera iritsi dira eta 16 urteko espetxe zigorra beharrean, 4 urte eta erdiko zigorra onartu du taldeko buruzagiak.
|
|
|
Sexua eta generoa medikuntzan duten eraginarekiko nola erlazionatzen diren ulertzeko erabiltzen den adibideetako bat biriketako minbiziarena da. Orain dela urte gutxira arte, gaixotasun hori askoz ere zabalduago
|
zegoen
gizonezkoen artean emakumezkoen artean baino, eta horretarako arrazoiak ez ziren biologikoak (gizonezkoen birikak ez dira emakumezkoenak baino ahulagoak edo ez dute minbizia sortzeko joera handiagoa), sozialak baizik: gizonezkoek ohitura handiagoa zuten tabakoa erretzeko, eta gazte zirela hasten ziren erretzen.
|
|
|
Bi eserleku aurrerago
|
zegoen
gizonezko batek ere begiak egunkaritik altxatu zituen guri begiratzeko. Hizkuntzagatik izango zela pentsatu nuen.
|
|
|
gizonezkoena, emakumezkoena eta gaztetxoena. Udaben eta Zaldibian jokatutako ligako aurreko saioen ondoren, Joxe Gabirondo
|
dago
gizonezkoen sailkapenaren buru. Igor Esnaola dago bigarren tokian eta horien atzetik, puntutan berdinduta, Jexuxmari Goenaga, Bixente Mitxelena eta Mikel Garaialde.
|
|
|
Eman dezagun bi kulturako jendea nahasten dela, eta kultura horietako batean izugarrizko aldea
|
dagoela
gizonezkoen eta emakumezkoen bizimoduen artean. Bigarren kulturan, ordea, egoera orekatuagoa da.
|
|
|
Giacere con me fino a che il mondo finisce trenbideko lagunari esaten nion irudimenean, eta ez nago ziur horrelakorik ez ote nion esan elkar ulertzerik ez
|
zegoen
gizonezko ahots urrun hari. Voi non affidabile, ez, maitasunak zauritutako gizon bat nola izango da fidagarria.
|
|
2014
|
|
|
" Urtetan atalarekin egon diren" babesleak zein emakumeen arloa aipatu zituen bereziki Urdangarinek: " Une honetan nesketan jokalari gehiago
|
dago
gizonezkotan baino. Urtetan lan handia egin da emakumeak erakartzeko eta emaitza izan du.
|
|
|
Ez pilula, ez bestelakorik. Hala, 2014 urtean, bi antisorgailu baino ez
|
daude
gizonezkoentzat, kondoiak eta basektomia, eta biek dituzte mugak. Kondoiek abantaila nabarmenak dituzte:
|
|
|
Osasuntsu
|
dauden
gizonezko helduek 50 gramoko bi lata har ditzakete astean; zalantzarik gabe, egon litezkeen arriskuak baino (merkurioarenak) handiagoak izango dira alderdi onuragarriak.
|
|
|
122). Horrela, genero indarkeria lotua
|
dago
gizonezkoen nagusitasunabermatzen duten erakargarritasun eredu femenino eta maskulinoetan jendarteareniruditerian. Genero desberdintasunaren gako garrantzizkoenetarikoa egun emakumeeta gizonezkoen gorputz identitate nahiz irudi ezberdinean indartzean legoke (Esteban, 200:
|
|
|
Emakumezkoen eta gizonezkoen kopurua parekatua izaten da haurtzaroan; baina adineko emakume gehiago
|
dago
gizonezkoak baino.
|
|
|
Eliza barruko emakumeen ahots gordinak isildu egin ziren. Zain
|
zeuden
gizonezkoak bideari begira jarri ziren. Auto luze bat zetorren elizarantz.
|
|
|
Agenteetako bat harrapatu zuen autoak ia, abiada handia hartu zuen... Egun batzuk geroago jakin zen nortzuk ziren autoan
|
zeuden
gizonezko biak eta zer ari ziren prestatzen. Hilabete batzuk geroago jakin zen Luis Carrero Blanco almirantea hil zuenari" Txikia komandoa" izena eman ziotela.
|
|
2015
|
|
|
Gertu
|
zegoen
gizonezko ezezagunarekin hitzordua jarri zuen kafetegia, zinemaldiak irauten duen denboran oso animatuta egoten den lokal luze bat, barra ezkerretara eta eskuin aldean mahaiak dituena, denak ilara batean jarrita, launa aulkirekin. Elejoste bera iritsi zen aurrena, eta barreneraino jo zuen, bidean aurkitzen zituen aurpegi ezagunei jaramonik egin gabe.
|
|
|
Kexu honekin, hain zuzen ere, inguruko jarlekuetara begira hasi nintzen, nire lotsagabekeriaz inor jabetu ote zen galdezka. Pasilloaz bestaldeko eserlekuan
|
zegoen
gizonezko batengan erreparatu nuen berehala. Begira begira zegokidan,, auskalo noiztik?
|
|
|
Inguruko guztiarekin itsutzeraino. Autobusetik jaitsi eta Izaskuni agur egitean, ez zuen erreparatu ere egin bere alboan
|
zegoen
gizonezkoaren irudi ezagunean.
|
|
|
Garaienak baino ez zuen hitz egiten, baina besteak bekozko ilunagoa zuen. Laguntza bilatu zuen begiradarekin, baina barra aurrean
|
zegoen
gizonezko bakarrak burua egunkarian sartu eta gorrarena egiten zuen, eta zerbitzariak, nahiz eta begirada haserreak bota, ez zuen ahorik zabaltzen.
|
|
|
Mutikoek irteerarantz egin dute, kanposantuan
|
zegoen
gizonezkoak kutxa gainera lurra botatzen duen bitartean; etsaiaren beste hildako bat lurperatzeko.
|
|
|
Nik begiak ireki besterik ez nuen egiten ea barreiatzen nintzen, baina ez zen aski gogoa hartatik aldentzeko, baizik eta txoritxoen eta aingeruen soinu bat zegoela begitantzen zitzaidan; arimak hartaz gozatzen zuen, nik entzun ez arren; hura atsegin hartan zen. Ni konturatu nintzen han ez
|
zegoela
gizonezkorik hura baino besterik. Hau esan zidaten:
|
|
|
LIko emakumezkoaren irudikapenak aurreko lanetako emakumezkoen irudikapenekiko alde handia dakar: hemen, emakumezkoak ez daude leihotik bizitzari begira, ez
|
daude
gizonezkoen zain, ez beraiengatik sufritzen. LIko emakumezkoek gizonak gidatzen dituzte ez bakarrik borrokan, baizik eta baita bizitzan ere, baina batez ere beren buruaz arduratzen dira, ez dira objektu, subjektu baizik, argudioak eta sentimenduak dituzte, borondatea eta ahotsa dute, eta gainera ahotsa dira (nora ezean daudenen ahotsa), zentzua dute, arrazoimena dute, sentimenduak dituzte baita kontraesanak ere, eta horretaz, esan daiteke, estereotipotik oso aparte daudela.
|
|
|
Urte hasieran baino 405 gutxiago dira eta aurreko urteko irailarekin alderatuta 314 gutxiago. Sakandarrak Nafarroako populazioaren %3, 19 izanik ibarreko langabeak %2, 99 dira.Generoari erreparatuta gero eta alde handiagoa
|
dago
gizonezko eta emakumezkoen artean. Ia hamar langabeetatik sei emakumezkoak dira, 732 (%59, 32 eta aurreko hilean baino1 gehiago).
|
|
|
Donostiako Eason eta Gaztelupen ibilitakoa da, besteak beste, baina herri mailan zerbait egin nahi zuen: " Azpeitian eta bailaran ez
|
dago
gizonezkoen ahots grabeetako korurik. Afalondorenetan eta kantuan ibiltzen ginen, lagunartean, eta zerbait egiten hasteaz hitz egiten genuen".
|
|
|
Mireille eserita
|
zegoen
gizonezkoetako baten belaunen gainean. Doinuaren konpasari kasu eginez balantzaka higitzen zuen gorputza batera eta bestera, behartuz gizonaren besoak gerria indarrez estutu ziezaion.
|
|
|
Atentzioa deitu zidan bikoteak, itxura susmagarria hartu bainien: atezuan
|
zegoen
gizonezkoa itzaletan, gaizkile kaskarrak baino urduriago. Emakumezkoak, sosegu handiz, esprai pote bat astintzen zuen ezelako disimulurik gabe.
|
|
2016
|
|
|
Aldea argia da kode aldaketaren erabileran ere sexuaren arabera: emakumeen bikoitzak baino gehiagok egiten duelako —%18; eta gizonek, %8— Bestetik, kode aldaketa egiten den elkarrizketen %53an
|
daude
gizonezkoak eta, aldiz, %82an daude emakumezkoak, alegia, elkarrizketa horien %18 dira gizonezkoak beren artean soilik ari direnekoak eta %47 emakumeak beren artean ari direnekoak.
|
|
|
Itxialdia eta erdeinuagatik erotu, eta umetxoa besoan hartuta leihotik salto eginda bere buruaz beste egin zuela dio kondairak. Mende luze batez, logeletan atsedenaldian
|
dauden
gizonezkoei ahots batek egindako proposamen sexualei buruzko istorioak zabaldu dira. Baita dutxan haien alboan biluzik azaltzen den emakumearenak ere.
|
|
|
Baina, azkenean, uste baino hutsune gutxiago izango ditugu».Bere ondoan Francis Sistiaga (Pasai Donibane, Gipuzkoa, 1965) ariko da. Oiartzungo entrenatzaile ere izango da?, eta berretsi egin du Etxabek esandakoa: «Azkenean, geurea izango da San Miguel liga osoan hutsune gutxien izango dituen taldea».Korapilo bat askatua
|
zegoen
gizonezkoen lehen taldeko entrenatzailea aukeratu zuenean zuzendaritzak. Ordurako, beste bat ere libre izango zuen, jakina:
|
|
|
Hortaz, osasuntsu
|
dauden
gizonezko helduek 50 gramoko bi lata har ditzakete astean, eta alderdi onuragarriak handiagoak izango dira egon litezkeen arriskuak baino.
|
|
|
Antza denez, oinarri genetikoa du, eta heredagarria da. Zenbait ikerketen arabera, emakumezkoetan zabalduagoa
|
dago
gizonezkoetan baino; horregatik, X kromosomarekin zerikusia izan dezakeela pentsatu izan dute batzuek. Alabaina, ez da halakorik frogatzerik lortu, eta Helena Meleroren ikerketak ere ez du baieztatu hipotesi hori, galdeketari erantzun zietenen artean ez baitzegoen sexuaren araberako diferentziarik.
|
|
|
Hurrengo lerroetan, espazio eraikiaren garrantziaz arituko gara, indarrean
|
dauden
gizonezkoen espazio hegemonikoak abiapuntua izanik. Eraikitakoa heziz, eta, batez ere, txikienen heziketa espazioei buruzko gogoeta eginez, genero ikuspuntua aplikatuz, gizarte justuago baten bidean ibiliko garelako.
|
|
|
Aipamenik ere merezi ez duen alderdi politikoak zera aurkezten du: eginahalak eginagatik gogaitutako guraso prestua eta langabezian
|
dagoen
gizonezko nazkatua, besteak beste, barra alboan bizimodu petralaz kexaka. Batak lan larregi duela, bestea lana topatu ezinda dabilela… Dena dela, duela gutxi agertu den politikari motosdun baten antza daukan alferrontzi ipurterreak ematen du arreta gehien.
|
|
|
Taldeko zuzendaria Jon Barbarin ihabardarra da eta muntaia honi bere ukitua eman dio. Oraingo honetan ez
|
dago
gizonezkorik. Denak emakumezkoak dira.
|
|
2017
|
|
|
" Aurrera pausu handiak egin diren arren, bide luzea geratzen da oraindik berdintasunera iristeko. Kirolaren munduan joera handia
|
dago
gizonezkoekin konparaketak egitera, edo behintzat nik hori sentitu izan dut. Ez zait atsegina egiten, ezin baitira batzuen eta besteen gorputzak alderatu.
|
|
|
«Uste dugu ausaz aukeratu zituela biktimak, baina bereziki emakumeak hartu zituela jomugan. Hamar biktimatik zortzi emakumezkoak dira, eta zaurituta
|
dauden
gizonezko bakarrak bi dira, emakumeak laguntzera edo erasotzailea geldiaraztera joan zirenak». Hildako biak emakumeak dira; 67 urtekoa bata eta 15 urtekoa bestea.Krisi kabineteaFinlandiako Gobernuak, krisi kabinetea egin, eta dolu eguna ezarri zuen atzo.
|
|
|
Jarduera medikoaren maskulinizazioa islatzen da Ingalaterrako diseinu honetan: aingeru batek emakume sendalari bat urruntzen du gaixorik
|
dagoen
gizonezko baten ohetik. Pankartan, emakumearen gaitasunik eza salatzen da.
|
|
|
Aurreko ebaluazioetatik banekien horrelako galdera inozoak egiten zituztela eta laburregi erantzuteak, bai edo ez soil batekin alegia, ez duela balio. ...la erantzun diot, batzuetan mutilzaharra naizela jarri ohi dudala curriculumetan,, gaur eguneko mutilzahar bat?, argitu diot berehala,, berrogeita hamar urteak beteak ditudan arren?, hori ere zehaztu behar izan diot, ez zezatela pentsa maitasunaren merkatutik erabat erretiratua nengoenik, halatsu banago ere, eta jarraitu diot kontatzen, jarraitu diedala esan nuke, laurak isilik eta adi baitzeuden,
|
bagaudela
gizonezko batzuk hamar aldiz ezkonduta ere mutilzahar izaten jarraituko dugunak, agertzen zaila bada ere, geure buruarekiko gutxiespen bat ere badagoelako hor, mutilzahartasuna ez baita egoera bat, izaera bat baizik, eta, nola neskak ezer gutxi ulertzen zuen itxurarekin jarraitzen zuen, erantsi behar izan diot emakumeekiko jarrera bat ere badela,, zakarrak gara kanpotik, baina ukitu orduko uzkurt... esan diot,, baina ez dago, bere arantzak gorabehera, trikua baino animalia bakezaleagorik, defentsa pasiboaren ikur ere badela esango nuke, abereen arloko Gandhi bat, inoiz ez baitu erasorik jotzen, bere baitara bilduz defendatzen baitu bere burua?, jarraitu dut.
|
|
|
Bihotzekoen arrisku faktoreak berdinak izaten dira gizonezko zein emakumezkoentzat. Arrisku faktore klasikoen artean gure datuen arabera, emakumeen artean hipertentsio kasu gehiago
|
zeuden
gizonezkoen artean baino. Nahiz eta gure datuetan ikusitako diferentzia hori adinaren ondorioa izan, literaturak dio hipertentsioak lotura estuagoa duela MIArekin emakumeen kasuan:
|
|
|
Gurasoekin erlazionatutakoen artean, hauen esperientziarik eza, guraso bakarraizatea eta espektatiba irrealak edukitzea dira aipagarrienak. Haurrekin erlazionatutako arriskufaktorerik garrantzitsuenak negar kontsolaezina, honek gurasoei sorrarazten dien estresa, haurrak urtebat baino gutxiago izatea eta biktima zein erasotzailea generoari
|
dagokionez
gizonezkoa izatea dira.Erasotzailearen perfilarekin eta ingurumenarekin erlazionatutako arrisku faktoreen artean, substantziatoxikoak kontsumitzea, etxeko indarkeria jasan izana, tratu txarren biktima izan izana, mailasozioekonomiko baxua eta kanpo laguntzen gabezia daude. Arrisku faktore horietako batzukprebenigarriak izan daitezke.
|
|
|
...k bat datoz esatean sindrome honen arrisku faktorerik garrantzitsuenakhaurren negar kontsolaezina (Walls, 2006; CDC, 2010; CDC, 2013; Allen, 2014; Barr, 2014; Hinds etal., 2015), honek gurasoei eragiten dien estresa (Walls, 2006; CDC, 2010; CDC, 2013; Barr, 2014), haurrak urte bat baino gutxiago izatea (Walls, 2006; CDC, 2013; Allen, 2014; Hinds et al., 2015) etabiktima zein erasotzailea generoari
|
dagokionez
gizonezkoa (Walls, 2006; CDC, 2010; CDC, 2013; Allen, 2014) izatea direla.
|
|
|
Eta barneko ahotsak esango dizu: " Agian oso ohituak
|
gaude
gizonezkoen begietatik bizitza ikusten. Hori dugu normaltzat joa.
|