|
2000
|
|
|
Joxe Aberasturiri berdin zitzaizkion kontsiderazione haiek, zeren gogaiturik baikenuen hura orduko, geure iritziekin eta geure ideiekin, eta zeren haren asmoa misionearen ondoan
|
zeuden
etxalde haietarik batean enplegatzea baitzen... edo handik Potosirat joaitea, baldin gauzak okertzen hasten bazitzaizkion.
|
|
2008
|
|
|
Ezkutuko arriskua Hegaztien gripearen birusa zabaltzeko arriskuak bere horretan dirau. Hala erakusten dute Polonian eta beste herrialde batzuetan berretsitako azken kasuek, non 110.000 hegazti baino gehiago sakrifikatu behar izan baitira Varsoviatik 120 bat kilometrora
|
dauden
etxaldeetan astebete bakarrik egon ondoren. Azken asteetan Errumanian ere kasuak baieztatu ditu, Danubioko deltan hain zuzen ere, bertan hainbat hegazti hil aurkitu baitira.
|
|
2011
|
|
|
Kanpotik begiratuta, handia ematen zuen, baina behin barruan nengoela, handia ez, ikaragarria zela konturatu nintzen. Patio zabal bat
|
zegoen
etxaldearen erdian eta hara ematen zuten etxeko leihoek. Kalera begira ez zeukan leihorik, horma sendo eta garai batek ematen zuen kanpora.
|
|
2012
|
|
|
Jobsek berak azaldu zuen urte batzuk geroago, izena nondik zetorkion enpresari: . Sagarrak
|
zeuden
etxalde batetik bueltan pentsatu nuen izen dibertigarria eta alaia zela?.
|
|
|
Egia esanda, Bakion ez zan egon goseterik. Esnerik eta arrautzarik ugari
|
baegoan
etxaldeetan, ostera, ez egoan ogirik, ez oriorik, ez eta behar beharrezko ziran bestelango jakirik. Hareatzearen ondoan baegoan kooperatiba eran abertzale ospetsuak egindako etxe bat.
|
|
2013
|
|
|
" Kolektiboak 1980ko hamarkadan existitzen zen beste sozietate bati hartu dio lekukoa. Sozietate horrek noizean behin diru bilketa kanpainak egiten zituen salgai
|
zeuden
etxaldeak eta horien lurrak erosteko. Lurzaindia sortu genuenean, sozietate horrek erosita zituen hamasei etxaldeak gure baitan hartu genituen.
|
|
|
Bennet jaunaren jabego ia osoa urtean bi mila libra ematen zizkion etxalde bat zen. Gizonezko premuen ezean, eta etxeko alaben zorigaitzerako, urruneko senide bat
|
zegoen
etxaldearen jabegai izendaturik. Amaren fortunak, bestalde, bere gizarte maila kontuan hartuta txikia ez bazen ere, nekez osa zezakeen aitaren ondasunen urria.
|
|
2014
|
|
|
Ez jatorrian baina irautean. Ezkontzak, dotea, segida, arrangura handia zen. eta
|
dago
etxalde eta ofiziale etxeetan. Bakarretan entzuten zen/ da:
|
|
2015
|
|
|
Sarde Sardexkak eta Idokik" Eguna etxaldean" programa bidean ezarria dute, eskoletako haurrentzat. Haur multxoak Idokipean
|
dauden
etxaldetara joan daitezke, horietan ekoiztuak diren produktuak eta bizimoldea ezagutzeko, molde pedagogiko eta ludikoan, Sarde Sardexkakoek prestatutako tailerren bidez, Ortzaizeko ikastolako haurrek Pelloenean egin duten gisara, zentzuak landuz, jastaketak eginez, janaria sukaldatuz eta jokoen bidez ikasiz.
|
|
2017
|
|
|
Hego Amerikako independentziaren aldeko borrokaldia: Andeetako eta Rio de la Platako Probintzia Batuetako armadek, José San Martín buru zutela, garaipen erabakigarria lortu zuten 1817ko otsailaren 12an Espainiako erregearen aldeko armadaren bizkar, Santiago (Txile) hiritik iparrera, 50 km-ra
|
dagoen
etxalde honetan.
|
|
|
Limek idatzia zion bere etxean bizi zitekeela, Viennako aldirietan apartamendu haundi bat bait zeukan, haren jabe naziari errekistu ziotena. Heltzerakoan Limek ordainduko zion taxia, beraz zuzenean joan zen hirugarren zonan (britainiarrean)
|
zegoen
etxalderaino. Taxia itxaroten eduki zuen hirugarren bizitzara igotzen zen bitartean.
|
|
|
Hondarrean, iritsi ginen Elizabethen familiaren jatorrira: herriska bat eta bi itsas muturren arteko badiako gain batean kokatuta
|
zegoen
etxalde gaztelua.
|
|
|
Eta familiako laborantza ezagutu dutenek badakite estakuru hortan emaztek, haurrek eta adinetakoek lan frango egiten zutela etxaldetan, batzutan esker guttiren truke, edo gehienetan dohainik. Bestalde badakigu gaur egungo laborantza moldetan, familia izenaren aterbean,
|
badaudela
etxalde mota guziak, iraunkorrak eta berdin guziz industrialak... Ez da beraz gutarteko guzien gostukoa familiako laborantza ospatzea.
|
|
|
Ez liteke ordea etxalde handiegi ainitzen beharrik gure mendi eta zelaiak biziarazten dituzten hazkuntza sailen barreiatzeko.
|
Gauden
etxaldeekin, jarrai giten irabaziaren ateratzen etxekoa ongi baliatuz eta giderrak gure esku begiratuz.
|
|
|
Eskualdeko Andere deputatuak eta herriko auzapezak galdeginik, UMP alderdiaren izenean, senar emaztek onartu zuten beren etxaldean bisitari berezi hori. Basaburuarrik ez da
|
egon
etxaldeko bisita bitxi hortan, nahiz Juantxuineko etxekandreak herriko laborari bezala gomitatuak gintuen batzu ala besteak. Aspaldiko legez, politikarik ez da egiten gure auzoan, are gutiago gure herrian!
|
|
|
Bizitza gehiena iragan du zaldien eta behien artean, noiztenka ostatuetan langile leial ibiliz. Eta, eta, donado
|
egonez
etxaldea bukaeran noren esku, ez dakit! Agurrik hoberenak auzokoeri.
|
|
2018
|
|
|
Ingurura behaturik, ohartu naiz errepide ondoan
|
bazegoela
etxalde bat eta emakume gazte mantaldun bat zetorrela handik, arinka; klaxonak erakarririk, dudarik gabe. Ni aurreraturik, oiloa beso artean hartu, eta urrumatzeari ekin dio, desenkusatu ahala.
|
|
|
• Ehizaren kontrako ahotsakZanbranan bertan
|
dago
etxaldea, eta txapelketa egunean ehiztariko bi pieza inguru lagatzen dituzte libre goizean goiz. Haiek nork azkarrago bota da jokoa, baina ez dute joko soiltzat ehiza.
|
|
2020
|
|
|
" Non ibili ote dira" bere buruari galdezka haurrak. Berehala lotu zuen parajea han alboan bizi zen Bangerarekin, berea baizen bertatik hurbilen
|
zegoen
etxaldea, malda luze baten goialdean zegoena, aurrez aurre lau eta bost mila metro arteko gailur berdeek osaturiko ikusmirari adi begira kokatua.
|
|
2021
|
|
|
Arima bizirik ez
|
dago
etxalde honetan...
|
|
|
Barrentxeko borda aipatzerakoan hastapenetik idazten dut Zugarramurdin zela. Egia zuzentzeko, kadastraren arabera, Azpilikuetako lurretan
|
zegoen
etxaldea, nahiz eta autoz lehen herrira hamar minutu behar izan, aldiz Azpilikuetararaino ordu bat. Alkateak kontatu zidan honako argibidea.
|
|
|
Diru aski neukan erosketa egiteko. Nire aldetik hitzartzeko ahal zen bezain laster agiriak batu nituenez gero Bittoriren amarekin batera izenpetu genuen salmenta, Espainiako edo Nafarroako legez, Iruñeko abokatu baten bulegoan, Nafarroan
|
zegoelako
etxaldea.
|
|
|
Hartxintxarrezko errepide bat
|
dago
etxaldera daramana.
|
|
2022
|
|
|
Arratsaldea aurrera zihoan eta bero zegoen, bero, uztailaren hasiera baitzen, eta uztaileko kixkali haietakoa, Zerbantesen hitzetan errateko. Santxo morroi
|
zegoen
etxaldera abiatu ziren, behorra eta astemearekin lehen ateraldia egiteko asmotan, ateraldi laburra, probarakoa gehienbat. Bidean patinete edo trotineta elektriko banaren gainean zetozen bi gazte, neska eta mutila.
|
|
|
Etxean bertan ez ote dauzka gure Santxok azienda bikainak, nahiz eta bere nagusiarenak izan? Zerbitzari
|
dagoen
etxaldera joatea izango dinagu onena, eta han ikustea, zer nolakoak diren behor astoak eta zer moduz jasaten dituzten gure ipurdi lausoak.
|
|
|
Eraikin handi horiek Habitat Et Humanisme elkarte erlijiosoak erosi berri ditu, etxebizitza sozialak egiteko. Beloken baratzen diren hamahiru beneditanoak metro batzuetara
|
dagoen
etxalde baterat aldatuko dira, dena ongi bidean, uda honetan. Aita Marzel Etxehandi satisfos da egin duten hautuarekin:
|
|
|
Lehengusua kontrabandista handia izana du berak: «Behi bat hartzen zuten, Nafarroarat igortzeko, frankotan haurrek sokatik tiraka eramaten zuten mugatik hurbil
|
zegoen
etxalde batetarat, erranez estaltzeko zela, zezenarengana, hots. Baina, han, hirugarren baserriko behi batekin trukatzen zuten.
|
|
|
Aita hil berri zaion emakume gazte bat du protagonista, Haas (Hannah Schiller). Bakarrik dago paisaia huts baten erdian
|
dagoen
etxalde zaharrean, zorrak direla eta, banketxeak laster kenduko diona. Aitaren sorterrira joango da hura lurperatzera, eta bera bezain bakarrik dagoen gizon gazte bat ezagutuko du.
|
|
|
–Bai, ongi
|
legoke
etxaldea erostea –esan zuen emazteak, ametsetan hau ere, eta aurpegian nabari zitzaion bere pentsamenduekin liluratuta zegoela.
|
|
|
Montagneko Bérard  tarrei dagokienez âjarraitu zuen, eskualdeko ohituraren arabera, abizenaren aurretik, maizterrak bizi ziren etxearen izena adierazizâ, gizona preso daukanetik, andre gajoari, nekearen nekeaz eta kezkaz, burutik egin zaio. Aitona eta hamahiru urteko neskato bat bakarrik
|
daude
etxaldeko martxari aurre emateko. Clémentenean, ama akiduraz hil zen.
|
|
2023
|
|
|
Bistan da onerako hortan sartzen direla gaurko egunean etxaldeetan dituzten beharrezko tresnak eta lanerako baldintza hobeak. Aldiz, alde txarretan
|
dago
etxalde ttipi anitzen desagertzea, beste zonbaitetan erdarak euskararen lekua hartzea eta ohidura kulturalak bazter uztea.
|
|
|
Zerbait biziagoa espero zuen han, baina harri isilak besterik ez zituen aurkitu. Inguruan
|
zeuden
etxaldeetako abereen marruak soilik ezkila desolatuen oihartzunak gainditzen zituen. Hitz egiteak ere errespetua ematen zion.
|
|
|
–Xan Agirretxek ez zuen saldu nahi. Gainera, haren semea prest
|
zegoen
etxaldearen segida hartzeko.
|
|
|
Xalbatek ongi gogoan du baserriaren segida hartzea egokitu zitzaionean zer kalapitak izan zituen Jean Claude anaiarekin. Xalbat zen premu, eta, euskal arau zaharraren arabera, hari
|
zegokion
etxaldearen kargu egitea. Anaiak finantzak ikasi zituen, eta ederki zekien zein zen Frantziako legeak zioena, eta ez zitzaion bidezkoa iruditzen anaia zaharrena geldi zedin lur guztiaren jabe eta besteak petzero.
|
|
|
Hortxe behean, sotoan, gonak jaso ditinat, arratsaldean parkean bezalaxe, ez dakin zeinen indartsua den, jaso egiten nindinan, eta jaitsi eta igo eta jaitsi eta igo, bere zer hura sartu sartuta... eta ni, inozoa, poltsikoan egur zatiren bat zuelakoan, esaten zuen barreka Rozinak maindire garbien artean, Tereren parpailetan bil bil eginda; eta nik egur zati hari heldu, oso leunkiro, noski, poltsikoan eskua sartzeagatik haserretu ez zedin, ez nekinan zer zen, eta ni bi eskuekin bila eta bila, gona artean neukanan eta ukitu egin ninan, oso emeki, konturatu ez zedin, orain gora, orain behera, gora, behera, gora, behera... poliki eta kontu handiz, ea zer ote zen, eta gero eta gogorragoa zunan, zera, hau ez dun egurra, esan ninan ahots ozenez, esku artean neukanari begira, gero berari begiratu nionan, begiak itxita zeuzkanan, arnaska, gehiago, esan zinan, gehiago, neuk ere egingo dinat... eta eskuak gora eta eskuak behera jardun nindunan, indar gehiagoz, bizkorrago, zoratu egin ninan, eta ni neu ere bai... ...eske, ni eserlekuan nengonan eserita, arropa janzten, eta bera negarrez, estutu egiten nindinan eta eskuak bustitzen zizkidanan, hain ondo mintzo zunan esanez bere ametsetan nindukala ezagutu aurretik ere eta oso bakarrik sentitzen zela herrialde honetan, mundu zaharreko bere etxera itzultzeko irrikitan zegoela, amak sarri idazten ziola itzultzeko eskatuz, denak etxetik alde eginak zirela, inor ez
|
zegoela
etxaldea zaintzeko, anaia guztiak hemen, Ameriketan; neuk ere egin ninan negar pixka bat, eta gero esan nionan aurrerantzean ez zela gehiago bakarrik egongo eta egunen batean etxera itzuliko ginela, eta inoiz ez nuela hain ondo pasatu, zertarako eskatu ba barkamena; bihar joango gaitun kapilaua ikustera, gero izebekin hitz egingo dinat, hala esan nionan berari ere; burua besarkatu nionan, laztand... Tere, ai, Tere... eta lurrera erori gintunan, lurrean bertan jo geninan berriro...
|