|
2001
|
|
|
Akabo! Nazio Batuak ere ez dira gauza izan, urtetan eta urtetan," terrorismoa" definitzeko (eta kontu honen inguruan historian zehar New York eta Genevatik irtendako hainbat testu eta dokumentu benetan bitxiak dira), eta orain bat batean, argi
|
dago
etsaia zein den, manikeismoaren planteamendu okerrenetara itzuliz.
|
|
|
Frankismopetik Parisera joan nintzelarik, duela urteasko, ez dakit zeini irakurri nion (agian Duverger i) demokrazian ez
|
dagoela
etsairik, aurkariak baizik. Beti gogoan dut orain ia 30 urte irakurria.
|
|
2002
|
|
|
Bi kanpamenduen ondotik zihoan Aufidus ibaiak bazuen urketarientzako bidea, borrokatuz bazen ere, bakoitza bere aukerez baliatuz gero. Halere errazago joaten ziren erromatarrak urera Aufidus ibaiaren beste aldean ezarrita zegoen kanpamendu txikitik, hango ibai-ertzean ez
|
baitzegoen
etsaien babestalderik.
|
|
2003
|
|
|
Normala da denen lagun ez izatea. Kirolean urte asko goi mailan
|
dagoenari
etsaiak ateratzen zaizkio, bere lekua hartu nahi izaten dutelako. Bakoitzak bere bidea egin behar du, eta kontzientzia lasai eduki.
|
|
|
Zurequin, ta zure contra, zure arteco, ta zure barrengo, beti celatan, ta gorderic
|
dauden
etsai echeco oriec dira gaiztoenac: era gabeco gogo, griña, edo inclinacio, Pasioac deriztenac (Kardaberaz, Aita S. Ignacio Loyolacoaren Egercicioac..., 1761: 11).
|
|
2004
|
|
|
Etsai handiak baldin badauzkazu zu handia zaren seinalea da. Libretan
|
badago
etsaiarentzako poema bat. Liburua zintzoki idatzia dela uste dut.
|
|
2005
|
|
|
–Hemen ez
|
zagok
etsairik –esan zidan osabak bultzada bat emanez– Zer gertatzen zaik, motel?
|
|
|
Horrexegatik Montaigne eta Nietzscheren esaldi ezaguna errepikatu zuen: " Etsaiok, ez
|
dago
etsairik". Eta Derridaren galdera airean geratzen da globalizazioaren garaian:
|
|
2006
|
|
|
Ura gure zamarien gerriaren heinera genuela zeharkatu genuen erreka. Deskargaturik
|
zeuden
etsaiaren armak. Gure buruzagiaren oparia.
|
|
2008
|
|
|
Non
|
dago
etsaia?
|
|
2009
|
|
|
ezetz, gizon hark ez zuela zerikusirik munduko ezein burgeskumerekin, ez handiekin eta ez txikiekin; arrazoi pisutsu bat ere bazuen, egia esan, jarrera hari eusteko, partidukideei noiznahi jakinarazten ziena: . Potroetan akain bat izan nuenetik, niretzat ez
|
dago
etsai txikirik?; hala, bada, estalinista erretxinaren jokabide hartan guztian, garbi zegoen arrazoia: konbentzituta zegoela; baina, nola ageriko arrazoi batek beti baitu ezkutuko bat guxienez, baliteke merituak egiten ere ibili nahi izatea; Nikolaik, izan ere, argi zuen, argi behar zuen, bere portaera gehiegizkoak salatzen zuenez?
|
|
|
ezetz, gizon hark ez zuela zerikusirik munduko ezein burgeskumerekin, ez handiekin eta ez txikiekin; arrazoi pisutsu bat ere bazuen, egia esan, jarrera hari eusteko, partidukideei noiznahi jakinarazten ziena: " Potroetan akain bat izan nuenetik, niretzat ez
|
dago
etsai txikirik"; hala, bada, estalinista erretxinaren jokabide hartan guztian, garbi zegoen arrazoia: konbentzituta zegoela; baina, nola ageriko arrazoi batek beti baitu ezkutuko bat guxienez, baliteke merituak egiten ere ibili nahi izatea; Nikolaik, izan ere, argi zuen –argi behar zuen, bere portaera gehiegizkoak salatzen zuenez– egun argiz hirian gertatutakoak –borrokatxoak eta liskarrak– beste zerbait iragartzen ari zirela:
|
|
2010
|
|
|
Orduan bai aldarrikatu, aditzera eman, ots eguin, aitortu... Baina aditz horiek ez
|
daude
etsaiaren eskura, ez dira C barrutiko enuntziatzaileen hizketa egintzak markatzeko erabiltzen. Kasuren baten bakarrik agertzen da Luteroc (etsaia izanik) eracutsi zuan zerbait.
|
|
2011
|
|
|
–esan zuen?. Gailur horretan ezkutaturik
|
dago
etsaia. Zuek hemen geldirik, neuk igoko dut.
|
|
|
non
|
daude
etsaiak galdetzen zuten.
|
|
|
ITXASOk telefonoa moztuko du eta, bat batean, MALENbarraren beste aldean
|
dago
etsai aurpegiarekin. ITXASOk sustoa hartuko du.
|
|
|
Trapu txuria izaten zen besteetan lasai pasatzerik zutelako seinalea. Argia piztua uzten bazen... inguruetan ez
|
zegoela
etsairik esan nahi zuen...
|
|
|
Izan ere, amak behin esan zidan Francoren garaian giza akzioari ekitea errazagoa zela, argi
|
baitzegoen
etsaia nor zen. Gaur egun, aldiz, ustezko zoriontasun eta arazorik gabeko gizarte honetan, ez dago etsai garbirik, denok baitaukagu, ustez, gure iritzia esateko aukera, entzuten omen zaigulako.
|
|
|
Izan ere, amak behin esan zidan Francoren garaian giza akzioari ekitea errazagoa zela, argi baitzegoen etsaia nor zen. Gaur egun, aldiz, ustezko zoriontasun eta arazorik gabeko gizarte honetan, ez
|
dago
etsai garbirik, denok baitaukagu, ustez, gure iritzia esateko aukera, entzuten omen zaigulako. Baina Lemoizko eskeletoak badirau, eta bertan izan ezik, beste leku guztietan botatzen dira kolore askotako eta funts gutxiko su artifizialak.
|
|
|
Edonork esango luke ez zela gerra irabaztea nahikoa izan, ahosabaian halako gustu garratza utzi ziela garaipenak, edo ez zutela sinetsi irabazi zutenik. Oraindik gerran jarraitzen dute, aspaldi desagertu arren inoiz baino presenteago
|
dagoen
etsai baten kontra.
|
|
2012
|
|
|
Horretan ere posizioa garbia bai baina orekatua ere izan nahi dut. Beraz, ezker abertzaleak edo kolektiboak berak bide honekiko duen kritikotasun politikoa konpartitzen dut, baina aldi berean horrek ez narama bide horretan
|
daudenak
etsaitzat hartzera. Hau da:
|
|
|
Indarra askotan gure pentsamenduan hartu duten lekuak ematen baitie, ez berezkoak dituzten ezaugarriek. Alde horretatik, ez
|
dago
etsai handirik, zuk horretarako baimenik ematen ez badiozu.
|
|
|
... Ezagutu beharra
|
zagon
etsaia, lehiakidea esan nahi ninan.
|
|
|
Posta tasa guztietatik salbuetsita egongo dira, bai jatorrizko herrialdean eta destinoko herrialdean, bai eta tarteko herrialdeetan ere, egiten diren bidalketa guztiak, laguntzako fardel postalak barne, bai eta beste herrialde batzuetatik bidalitakoak diren barneratuei zuzendutako diru bidalketak edo barneratuek beraien posta bidez igorritakoak, hori zuzenean egin edo 136 artikuluan ezarritako informazio bulegoaren bidez eta 140 artikuluan aipatutako Informazio Agentzia Zentralaren bidez egin. Horretarako, Hitzarmen honen erregimenaren pean dauden barneratutako gainontzeko pertsona babestuei hedatuko zaie bereziki, kanpamenduetan edo presondegi zibiletan atxilotuta
|
dauden
etsaiaren naziokotasuna duten pertsona zibilen mesedetan 1947ko Posta Hitzarmen Unibertsalean eta Posta Hitzarmen Unibertsalaren akordioetan ezarritako salbuespenak. Akordio hauetan alderdi ez diren herrialdeek ezarritako frankiziak baldintza berdinetan emateko betebeharra izango dute.
|
|
|
Politika eta amodioa ezberdinak dira. Amodioan ez
|
dago
etsairik, politikan bai; izan ere, etsaien aurkako borroka da politikaren osagaia. Benetako edozein politikak bere etsaiak identifikatzen ditu.
|
|
|
Segituan egin dio errieta bere buruari erreakzio matxista horregatik. Zergatik ezin dira bada emakumeak
|
egon
etsaien talde operatibo batean. Torturatzaileen artean.
|
|
|
Garbi dezagun gure ezpatetan
|
dagoen
etsaien odola!
|
|
|
Erretorika erabiltzen dugunean" Garbi dezagun gure ezpatetan
|
dagoen
etsaien odola!"
|
|
2013
|
|
|
Zapiraindarrak abertzaleak eta euskaltzaleak ziren, baina inork ezin zituen lerrokatu alderdi batean edo bestean, euren mundua zen familia, baserriko lana, eta kezka edo jakin min politikoak ez zien kentzen denbora asko. Dena den, indar frankisten pentsaeraren arabera, altxamendu nazionalaren alde ez
|
zeudenak
etsaiak ziren; beraz, zigorra merezi zuten.
|
|
|
Gure aitzindariek konfientzia osoa daukate, gudua gure alde trenkatuko dela. Otsailaren hogoi ta seitik goiti, hautsia
|
dago
etsaiaren oldarra: geroztik tokiari josia daukagu, adarretarik zezenari lotuak, buruaz ukaldi gaitzak eman ditu, eskuin eta ezker, urhats bat aintzin, urhats bat gibel, han berean geroztik, aste osoak, odol eta haguna dariola.986
|
|
|
Bestalde, kontserbatze bidezko kontrol biologikoarekin, udalerriko espazio berdeetan ezarrita
|
dauden
etsai naturalak babestu eta zaintzen dira, ingurugirora egokituta daudenak eta kontrolatu nahi diren izurriteekin bateragarriak direnak. Horiek mantendu ahal izateko pestizida eta herbiziden erabilera murriztu behar da espazio urbano berdeetan, eta landare aniztasuna duten zonaldeak eduki espezie hauek bizi daitezen, habitatak dibertsifikatuz eta babes landareak, elikagaia ematen duten landareak eta zenbait etsai naturalen dentsitatea handitzen duten banku landareak jarriz, beste neurri batzuen artean.
|
|
2014
|
|
|
–Ama ikusten baduk, arriskua
|
zagok
etsairen bat nor haizen konturatzeko. duk ama ikusi!
|
|
|
Zein izango zen hurrengo definizioa?
|
Zegoeneko
etsaiak, kriminalak, langileak egon ziren, eta hauek erreboltariak ziren. Niretzat buru erreboltari haiek ondo menderatuak zeuden beren makiletan.
|
|
|
Ez
|
dago
etsaien kanpamenturik.
|
|
2015
|
|
|
Linterna Mère Angéliqueren erretratura zuzendu nuen beste behin. Barreneraino hunkitzen ninduen, izan ere, aurpegi zorrotzeko emakume mehar haren irudiak, egurrezko gurutze soilari bi eskuekin oratuz, otoitzean, bera suntsitzeko zain
|
zeuden
etsaien zelatan. Ikaraz, bai, begiak zabaldurik.
|
|
|
Ustekabean harrapatu zuen Serafin Rezolaren ahots ozenak. Haserre begiratzen zion, bere aurrean zutik, metrailadorearen kargu
|
egonik
etsaiak arretaz zelatatu ordez zerura begira atzeman zuelako. Garaia eta gorputz zabalekoa zen Serafin, eta bere matrailezur sendoak irudi indartsua ematen zion.
|
|
|
Ez
|
zaude
etsaiez inguratuta.
|
|
2016
|
|
|
Garapen ereduari buelta ematen hasteko bidean urratsak proposatu dituzte ekologistek. " Argi
|
dago
etsai nagusietako bat autoa dela", erran du Ekologistak Martxan taldeko kideak. Alde horretatik, hirietan bizikletaren erabilera bultzatzeko neurriak eskatu ditu.
|
|
|
Euskaldunek edo bederen nafarrek frankoak garaitu baitzituzten. Bestalde, nobleziako familia batean sartzen gara eta familia horretan berean traizio giroa dago, behintzat kolaborazio franko
|
dago
etsaiarekin. Azpimarratu behar da nafarrek harreman oso hurbilak eta onak dituztela arabiarrekin, erlijioko gerlako aipamenik ez dagoela.
|
|
|
– Ni apaiza naiz eta niretzat ez
|
dago
etsairik. Denak ditut lagunak.
|
|
2017
|
|
|
Baina drone pilotua, azkenean, gehiegi ikustera behartua dago, eta hortik datorkio bere galera. Behartua
|
dago
etsai munstro hori eguna joan eta etorri bere egunerokoan ikustera haurrekin jolasean, emaztearekin ohean. Eta ikusten duenean bera bezalako gizajo bat dela hil duena (haurra bera edo emaztea edo inguruko zaharren bat ez bada), konturatzen denean hiltzaile arrunt bat dela pertsona arruntak hiltzen, orduan jada ezin dio eutsi etsai munstroaren fantasiari, eta mundu guztia erortzen zaio, ahaztu duen trauma batek harrapatuta.
|
|
2019
|
|
|
zer uste duzue, bada? Eta ez
|
gaude
etsaia etxean hartzeko ez haiek onartzeko prest! –gero, Txefe eta Klara garrasika hasi ziren, biak batera?:
|
|
|
Ustirira iristen zarenean ez joan jauregira zuzenean. Argi
|
dago
etsai bat daukazula bertan eta agerian utzi behar duzu. Badaukat lagun on bat hirian, ihes egiten lagundu zidana.
|
|
|
Lehen sinesgabeek gorrotatzen gintuzten, eta orain hautatuek mespretxatzen gaituzte. Orain behintzat ohituta
|
gaude
etsaiak izatera.
|
|
|
Etxe barrura sartu zen gero eta etsaiaren indarrez eta jarreraz jakitun jarri zen. Mutu
|
zegoen
etsaia; hain mutu ere, pentsa baitzitekeen desagertua zela, hutsaldua, argizulotik lurrundua.
|
|
2020
|
|
|
Indibidualismoak beldurraren zama handi bat ekartzen du eta hori gurea bezalako gizarte desegituratu batean oso arriskutsua da. Jendea nekatuta dago eta egoerak gaindituta; eta birusa ez harrapatzeko histeria kolektibo horretan sartuta
|
dagoenean
etsaiak bilatzen ditu, eta horiek beti izaten dira ahulenak.
|
|
|
Zerbaitetan arrazoia badute, hain zuzen gudan gaudela dioen ideian da. Baina ez
|
gaude
etsai berri eta ikusezin baten aurkako (koronabirusa) gudan. Gure etsaia zaharra da (hainbat mende dauzka jada) eta begi bistakoa (miseriara kondenatzen gaituzten horien neurrigabeko aberastasuna bezain begi bistakoa).
|
|
|
Joseba Zulaikak (2006) esaldi labur bat aipatu izan du halako kasuak ilustratzeko: " Etsaiok, ez
|
dago
etsairik".
|
|
2021
|
|
|
Baina hortaz gure aita hil eta gero jabetu ginen, gureganako gorrotoa hain gogorra eta sakona zen, hain bortitz eta temoso azaleratu zitzaion Luzaroko askori, ezen, ene gogoa musikan bakarrik edo bestelako gauzetan izan arren, bat batean guk ere sekula ezin asma genuen zerbaiten errudun bilakatu ginen. Bat batean ere isilean edo ezkutuan
|
zeuden
etsaiak nonnahi asmatu genituen, urtetan zelatan izandakoak, besteak beste gure amaren senitarteko asko, garizabaldar prestu eta leinutsuak, sekula ere barkatu ez ziotenak gure aitarekin ezkondu izana, Nafarroako Erriberaren aldetik etorritako gizontxo harro eta egoskor horrekin, herrira heldu orduko kontserbategi batean sartu eta arrainari buruz behar beste ikasi eta gero bere kontserbategi prop... Gure aita Luzarora iritsi zen ia ia esku hutsik, bere ondasun bakarra kemena zen.
|
|
|
Hala ere, inola ere dudatan jartzen ez nuena Euskal Herria askatzeko eskubidea izan zen, beste batzuek Aljeria edo Irlanda askatzeko izan zuten bezala. Horregatik ezin argiago zegoen ere geure eskubidearen aurka
|
zeudenak
etsai genituela, eta jakina, nola edo hala garbitu behar genituela beraiek berrogei urtetan egin ere bezala.
|
|
|
Goizean Gerrikaitz eta arratsaldean Gernika bonbardatu zuten egunean, bakarra ere ez
|
zegoen
etsaiari aurre egiteko egoeran.
|
|
|
Dok.: Erdozia (2004), Salaberri (2010), OEH (Batak dutu aiziak eramaiten, berziak
|
daude
etsaiaren ahalkiaren jakile. Egiat 238).
|
|
2022
|
|
|
Pentsatzen dut era batean haien prozesuaren parte izan nintzela, bi izateko prozesuaren parte, beldurrak gainditzearen eta harrotasunez horren inguruan hitz egitearen parte. Oso zaila behar du horrelako komunitate itxi eta kontserbadore batean, zeinean gizarteak eta poloniar politikek LGTB mugimendua
|
dagoen
etsairik handiena gisa ulertzen duten. Badira kolektibo horren kontrako legeak, eta kontrakotasuna antzeman daiteke telebista publikoan, espazio publikoetan eta elizan ere.
|
|
|
Orduan, ardo espeziatua edan eta gero, al Mutanabbiren poema epiko batzuk gustura irakurri zituen giro hartan. Husein al Muzzafar, Medinako zaldun arabiarra zaurituta
|
zegoen
etsaiekin izandako borrokaren ondorioz. Bere leinuko zaldunak segada batean erori ziren eta bera zen eskapatu zen bakarra.
|
|
|
Jende olde hartatik zurrumurru ahul eta sor bat altxatzen zen: arnasestuak, intziriak eta erdi isilka esandako hitzak, zelatan
|
zegoen
etsairen batek entzuteko beldur balira bezala. Batzuk lo egiten saiatzen ziren, kopeta maleta baten ertzaren kontra jarrita, hanka minduak eserleku estuan tolestuta edo masaila beroaz leihoa sakatuz.
|
|
|
Jakin minez begiratzen zieten denek baina, aldi berean, emakumearen jokabidea txalotuz bezala. Zalantza gabe jakitun
|
zeuden
etsaiari bere harrapakinen apurtxo bat kentzera zihoala (aitaren hortzordeak, portzelanazko te zerbitzua eta balio praktiko edo sentimentala baino ez zuten beste huskeria batzuk besterik ez bazen ere). Amonatxo bat, uniforme alemana ikusi orduko izuak hartzen zuena, halere, Lucilerengana hurbildu zen eta belarrira esan zion:
|
|
|
hilak eta zaurituak ehunka — 1500 bat omen orotara — eta presonerak ere franko. Gainera ondoko gau batez frantsesek ustekabeko ateraldi erasokor bat egin zuten lo
|
zauden
etsaien aurka, beste triskantza bat eraginez.
|
|
2023
|
|
|
Gainera, ziurtatu zuenez, talde paramilitar pribatuak «53.000 metro koadro» hartu ditu azken egunotan izandako borroketan. «2, 37 kilometro koadro
|
daude
etsaien kontrolpean. Aurrera goaz.
|
|
|
Gogoan diat Cacimboko bero kiskalgarrian, lurreko hartxintxarrek txingarrak ziruditenean, Maria oinutsik etortzen zela hotelera hiri aldirietako mussequeetatik, ilargiko kraterrak baino handiagoak ziren obus zuloak saihestuz bidean. Gerra frontea auzo txiro haien ondo ondoan zegoan, eta errekaz bestaldeko sakonguneetan
|
zeuden
etsaiaren lubakietatik obus zaparradak iristen zituan gauero, aldiko hiruzpalau txabola eta barruan zeudenak txikituz. Gogoan diat nola esaten zidan Mariak, bere begi nekatuei irekita eutsi ezinik, bere haurrak ez zuela batere lorik egiten gauez gerrak eragindako aztoramenagatik, eta egunez negar batean egoten zela gosez.
|