|
2007
|
|
|
Datozen urteotan munduan milaka hizkuntza galduko dira gauzak asko aldatzen ez badira. Gurea, noski, egoera larrian
|
dagoela
esan dezakegu. Globalizazioaren garaian txikiak larri ibiliko dira, baina bidea antolatu eta baliabideak jartzen baditugu, urrats garrantzitsua emateko moduan egongo gara.
|
|
|
• 1990etan sartuta, Tandem estiloko hizkuntzen elkartrukerako bikoteen ideiatik abiatuta, jatorrizko hiztunak eta hizkuntz praktikariak berriketan jarduteko bikote edo talde txikietan batzeko ekimenak hasi ziren martxan. Donostiako Bagera elkarteak 1993an Mintzalaguna bataiatu zuen ideia, eta handik hona Euskal Herri osora zabaldu dira halako ekimenak, gaur egun, izen ugarirekin (Mintzalaguna, Berbalaguna, Mintzakide,...) halako loraldi batean
|
daudela
esan dezakegu. Aipagarria da ekimen hauen sustapena, lehenengo batean behintzat, euskaltegien kanpotik etorri zela, euskara elkarteetatik hain zuzen ere, hau da, erabileraren esparruan lan egiten duten erakundeetatik.
|
|
2008
|
|
|
Eskaintzaren arazoek hedabideek eskaintzen dutenarekin du zerikusia, ez publiko potentzialaren izaerarekin eta kopuruarekin. Gaur egungo egoeran hedabideei a priori publiko mota eta kopuru bat dagokiela aurreikus genezake, baina hedabide zehatz batek eskariaren beharrak asetzen ez dituenean, eskaintzaren arazoak
|
daudela
esan genezake. Hots, eskaria egon arren, hedabide baten eskaintza eskasa denean eta ondorioz bere publiko potentzialarengana iristen ez denean.
|
|
2010
|
|
|
XiX. mende erditik aurrera, jada ohartu ziren horretaz gizon emakumeak. horrenbestez, galdera hori erroldan sartzen lehenak izan ziren oinarri demokratiko sendoak zituzten herrialdeak —hala nola erresuma batua— eta beren mugen barruan hizkuntzaaniztasunaren ehuneko handia zutenak —hala nola belgika, Suitza eta austria hungariako inperioa— hau da, eta ezin zen bestela izan, hizkuntza horiei legezko aitortza edo, gutxienez, kultura mailako aitortza handiena eman zieten estatuak izan ziren lehenak, erroldetan bertako hizkuntzen ezagutza mailaz herritarrei galdera egiten. harritzekoa da, ordea, espainiak, hizkuntza aniztasun hain handia izanik, inoiz ez txertatzea erroldan inolako galdera demolinguistikorik. ...uistikoak betirako galdu dira. bada beste datu bat, espainiako demolinguistika oraindik gaztearen adierazgarriago dena. europako berrogeita hamar estatu ingururen artean, badira zortzi beste guztiengandik bereizten direnak, hizkuntzari dagokionez bestelakoa den biztanleria %25etik gorakoa izateagatik. estatuaren hizkuntza aniztasunari dagokionez, zortzi estatu horiek gure kontinentean lehen mailan
|
daudela
esan dezakegu. espainiak ez zuen soilik datu demolinguistikoak jasotzeko lana mende bateko atzerapenez hasi, gainerako zazpiekin alderatuta, eta hizkuntzaren lurralde batera eta galdera sorta tekniko batera mugatuta. horrez gain, gehiengoaren hizkuntza zein den galdetzen ez duen bakarra da, aipatutako zortzi estatuen artean. zalantzarik gabe, gauzak egiteko modu historiko oso bat eratortzen da da... biztanleen ahozko nahiz idatzizko mailaz, familiaren bidezko transmisioEspainiak bere baitako hizkuntzaaniztasunarekiko historikoki izan duen jarrera izan da hura ukatzea eta hizkuntza bakarra inposatzea.
|
|
2011
|
|
|
Hots, eraldaketaren azpian hizkuntzaarrazionalitate edo ikuspegi bat
|
dagoela
esan dezakegu. Eta zertan oinarrituta?
|
|
|
Hemendik abiatuz, aurrera egin eta azken urteetako hiri eraldaketaren burmuin instituzionalak bere baitan hizkuntza arrazionalitate bat txertaturik ote duen aztertu nahiko litzateke. Hots, eraldaketaren azpian hizkuntza arrazionalitate edo ikuspegi bat
|
dagoela
esan dezakegu. Eta zertan oinarrituta?
|
|
|
2 hizKunTzA diglosia berez, txarra edo ona den juzgatu gabe, euskal herrian diglosia galduta, euskarari dagokionez, hizkuntza egoera makurragoan
|
gaudela
esan dezakegu. hau da, diglosia egoera berreskuratu behar dugu hizkuntzaren egoera hobetuko bada. Lehen esan moduan, zalbideren testuak, inplizituki, aditzera ematen du euskara biziberritzeko (lehengo) diglosia egoera oraingo egoera baino hobea dela. euskara biziberritzeko diglosia egoerara itzuli behar dugula, alegia. hagatik, euskararen egoera ez dela diglosikoa nabarmentzearren, seguru asko, zalbidek izendatzen du euskara ahuldutako hizkuntza eta ez du behin ere aipatzen euskara hizkuntza gutxitu gisa. zalbidek (2003) esaten du:
|
|
2012
|
|
|
Nabarmentzekoa da aipatu igoera lehen urteetan eman zela, azken hamar urteko epean erabilera trabatu egin baita, 2001eko erabilera 2011koaren berdina izan zen Beraz, euskararen kale erabilera geldiune batean
|
dagoela
esan dezakegu.
|
|
|
Ahuldade hori, begi bistakoa da, ez da lurralde guztian modu berean eta intentsitate berarekin gertatzen. Leku batzuetan, oso ahul dago, beste batzuetan osasuntsuago eta hainbatetan (arnasgunetan), lehen begiradan behintzat, aski osasun onean
|
dagoela
esan genezake. Hori bai, gorputz atal guztiak elkarlotuta eta elkarreraginean dauden bezala, han hemengo hiztun taldeak euskararen hiztun elkartea osatzen duela esan genezake, horiek ere elkarlotuta eta elkarreraginean.
|
|
2013
|
|
|
— Trinkotze maila: erabilera isotropikoak euskaldunen trinkotzearen kontzeptuarekin lotura zuzena du; izan ere, neurtutako erabileraren eta erabilera isotropikoaren arteko aldea zenbat eta handiagoa izan, euskaldunak orduan eta trinkotuago
|
daudela
esan dezakegu. Hori dela-eta, EMUNen, bi adierazle horien arteko zatiketari trinkotzemaila deitzen diogu:
|
|
|
Hortaz, euskaldunak trinkotu gabe, sakabanatuta,
|
daudela
esan dezakegu. Ez da hori, beraz, gure enpresako erabilera positiboaren arrazoia; alderantziz, euskararen ahozko erabileran eragin negatiboa izan du.
|
|
2014
|
|
|
Beraz Soraluzeri
|
dagokionean
esan genezake, euskararen ezagutza datuak honakoak direla:
|
|
|
Autozentratzeaz ari garenean, zertaz ari gara? Bere burua satelizatua, mediatizatua eta beste giza komunitate baten ikusmiratik ulertua izan den giza komunitatea bere perspektiba propio jakinetik ikusten denean autozentratua
|
dagoela
esan dezakegu(...) Autozentratze prozesua autoestimua beraren berreskuratzearekin batera ematen da. (Joan i Mar�, 2012).
|
|
|
Inkesta erantzundako haurren %63ak Atxutxiamaikan egoten ez denean bezainbesteko euskararen erabilera egiten duela dio eta %37ak, Maialen Arnedo – Atxutxiamaika aisialdi taldeak haur, guraso eta hezitzaileen euskararen erabileran duen eragina aztertuz aldiz, euskaraz gehiago hitz egiten duela aitortu du. Emaitza positiboen aurrean
|
gaudela
esan genezake, beraz.
|
|
2019
|
|
|
Autozentratzeaz ari garenean, zertaz ari gara? Bere burua satelizatua, mediatizatua eta beste giza komunitate baten ikusmiratik ulertua izan den giza komunitatea bere perspektiba propio jakinetik ikusten denean autozentratua
|
dagoela
esan dezakegu(...) Autozentratze prozesua autoestimua beraren berreskuratzearekin batera ematen da.
|