|
2000
|
|
|
Ondorio horretara iritsi gara doktorea eta biok saio ugariren buruan. Eta konforme
|
nagoela
esan dudala uste dut. Uste dut esan dudala; uste dut konforme nagoela.
|
|
|
Ez nago ni horien artean, Jainkoak daki. Baina bizitza gauza hagitz aldrebesa da, eta ezuste asko gordetzen du bere baitan, eta ez
|
dago
esaterik esperientziaren ahotsa da mintzo iturri horretara sekula arrimatu ez zarenik edo aizkora horrek zure burua noizbait gogoko izango ez duenik. Herriaren hitzak dioen bezala:
|
|
|
Asteburu hartan ere, aurrekoan egin bezalaxe, bere zaletasunak lantzeko aprobetxatu zuen denbora, eta atzera saihestu behar izan zituen amaren eta arreben eta lagunen gonbit zein baino zein gogaikarriagoak. Sobera
|
legoke
esatea, hala ere, bigarren asteburu hartan, gauzak erabat desberdin joan zirela, eta desberdin joate hartan funtsezko zama izan zuela noski sentzumenen aldaketak. Sukaldaritza kontuak, edo, hobe esan, janariari buruzko gustuak adibidez, zeharo aldatuta zeuden; horretan pasatu zuen larunbat arratsalde osoa, etxean eskura zituen jaki guztiak prestatzen eta probatzen, eta, betekada sekulako baten ondoren, jabetu zen lehen atsegin zituen gauza asko orain ezin zituela begi bistan ikusi ere egin, eta, alde horretatik, haren gastronomia kulturak beherakada nabarmena jasan zuela, oso txirotze tristea.
|
|
|
Beraz, garbi zegoen ezin zuela jada etxetik irten, ez lanera joateko ez ama bisitatzeko ez arrebengana hurbiltzeko ere, eta horretarako premiazko zituela aitzakiak, arrazoi xume baina sinesgarriak, errezelorik sortu nahi ez bazuen. Eta guztietan garbiena, erabiliena eta sinesgarriena gaixo
|
zegoela
esatea zen, ohean zegoela gripe izugarri batek jota. Halaxe bota zuen aitzakia han eta hemen, eta eragozpenik gabe izan zen berriz ere sinetsia (amak aholku ugari eman zizkion telefonoz, baina ez zegoen semearen etxean azalduko zen kuidadorik:
|
|
|
Tira, esaiguzu, bai, esaiguzu, tira...". " Ez
|
dago
esateko zera handirik, Caterpilar andrea. Liburuxka hura erre egin nuen.
|
|
|
Mozkortuta
|
nago
esan zidan, nik bakarrik entzuteko eran.
|
|
|
Belarra bustita
|
dago
esan nion, belarra bustita zegoela nabarmena zen arren. Ez dut gaixotu nahi.
|
|
|
Dutxatzen ari zinen bitartean, neska batek deitu dit. Zurekin maiteminduta
|
dagoela
esateko deitu du, zuk ere maite duzula eta gureak egin duela... esan nion garaipena informazioa eskuraraziko zidan nolabaiteko estrategia inprobisatuz.
|
|
|
Karmelo joan denean, ordea, pentsakor geratu naiz. Pentsatu dut Dabidek urruneko baina, aldi berean, konfiantzako pertsona bat behar zuela ni zelatatzeko; pentsatu dut Karmelo pertsonarik egokiena dela, batez ere beti Dabidekin zorretan
|
dagoela
esan izan duelako eta nik ezagutzen ez nuelako; pentsatu dut momenturik egokiena dela haren historia kontatzeko.
|
|
|
Berak, antza, logelan topatu ditu gaupasa egin, eta hotelera itzuli denean. Rubenek benetan maiteminduta
|
dagoela
esan dio eta Rakelekin loteria tokatu zaiola. En plus, Ruben inbidiagarria zaiola aitortu dit, eta net bikote egokia osatzen dutela, nor norentzat, eta berak esan bezala diotsut nik zuri ere.
|
|
|
Zure gelara deika ibili naiz eta inork ez dit erantzun. Batean Estherrek hartu dit, baina han ez
|
zeundela
esateko eta, nahi baldin badut, haiekin joateko. Zer moduz zaude?
|
|
|
Nik, inortxori ere esplikazioak emateko gogorik izan ez, eta, irriño bat egiteko indarrak nolabait bildurik, ezezkoa egin diot buruaz (hain zuzen ere bakarrik, isilik eta ilunpetan egon nahi nuen): ezin dut eraman bulegoan edo kalean aurpegi txarra duzula esaten dizutenen zurikeria, lagundu baino gehiago zein makal zauden nabarmendu nahian dabiltzala dirudielako; ezin dut eraman katedral batean zein bakarrik
|
zauden
esatera datorrenaren eskuzabaltasuna, onberatasuna, ez dakit zer hori, halakoek norbera gehiago hondoratzea nahi luketela dirudielako. Ez dakit nola esan...
|
|
|
Gero, komuneko gelaxka batera sartu, komunontzian eseri, eta hainbatgarrenez berrirakurri dut Dabiden telegrama. barre egingo nuke 6.30ak eta 12ak orduen kontu hori dela eta ez dela (Dabid jostarin jarri, eta, inguruka, arraren dantza erritualak egiten hasten zitzaidanean, 12etan
|
zegoela
esan ohi zidan, erlojuaren orratzak irudikatuz, zakila tente eta alegera zuela alegia; eta noizbait 6.30etan zegoela esanez gero, nik beheraka eta mengel zegoela uler  tzen nuen), baina gaur, gaur ez dit irribarrerik ttikiena ere eragin. Geroenean, komunetik irten, eta taldekideengana hurbiltzean, Ruben harrera gelan giltza itzultzen ikusi dut, eta Dabiden telegramako poemaren giltza galdua agian Dabidek ez, baina Rubenek berak izan dezakeela bururatu zait.
|
|
|
Gero, komuneko gelaxka batera sartu, komunontzian eseri, eta hainbatgarrenez berrirakurri dut Dabiden telegrama. barre egingo nuke 6.30ak eta 12ak orduen kontu hori dela eta ez dela (Dabid jostarin jarri, eta, inguruka, arraren dantza erritualak egiten hasten zitzaidanean, 12etan zegoela esan ohi zidan, erlojuaren orratzak irudikatuz, zakila tente eta alegera zuela alegia; eta noizbait 6.30etan
|
zegoela
esanez gero, nik beheraka eta mengel zegoela uler  tzen nuen), baina gaur, gaur ez dit irribarrerik ttikiena ere eragin. Geroenean, komunetik irten, eta taldekideengana hurbiltzean, Ruben harrera gelan giltza itzultzen ikusi dut, eta Dabiden telegramako poemaren giltza galdua agian Dabidek ez, baina Rubenek berak izan dezakeela bururatu zait.
|
|
|
Kontua da Adelak ere ikusi zuela, eta bideoan grabatu zuela Dan Rakeli jaisten zelan lagundu zion, eta kontua da Adelak Dani txantajea egin gura diola material horrekin: antza, gidaria taldekideak arroilera eraman, eta itzulitakoan atzera dendan sartu denean, Adela joan egin zaio, badakizu, Estherrekin duen apustua irabaztera, baina, normala denez, Dan haserretu egin zaio, eta erotuta
|
dagoela
esan, eta gura duena egiteko mendekuaren bideo horrekin, berak Rakel furgoneta gainean lo egitera gonbidatu baino ez zuela egin. Futxo eta errefutxo!
|
|
|
Teresari kasu egin nahi nioke, baina ez dut ukatuko Dabidi deitzeko gogoa ere etorri zaidala. Behinik behin ongi
|
nagoela
esateko deituko nioke eta niregatik ez arduratzeko (baldin eta arduratua badago; guztiarekin, New Yorken ez bezala, orain ez nuke nahi bera hemen nire bila azaltzea). Baina, esan bezala, ez diot deitu eta, beraz, ezin bada jakin bera zer moduz dagoen.
|
|
|
Baina, esan bezala, ez diot deitu eta, beraz, ezin bada jakin bera zer moduz dagoen. Teresak, Dabid bihotzera tiro egin zidan gansterra dela oroitarazi dit (noski, Chicagon
|
nagoelako
esango zuen hori); berak ez dauka hori zertan oroitarazi, nik hainbeste badakit, baina aldi berean ezin dut ahantzi elkarrekin igaro ditugun urteak, urte gehienbat atseginak. Ez dakit:
|
|
|
Bon, ba olgetan genbiltzan bitartean, Rakelek eta Rubenek net begirakune maliziotsuak luzatu zizkioten elkarri, bai orduan bai sutondoan berbetan jardun genuenean. Rakel nahiko isilik egon zen, baina bizitza honetan bilatu eta apustu egin beharra
|
dagoela
esan zuen, nahiz eta batzuetan galdu, eta nago Rakel karta onenak noiz etorriko zain dagoela... D, ailleurs, serio samar jarri ginenez, Tomek galdegin zidanean ea Rakelen dendara txantxetako izualdi bat ematera joango ote ginen, ze inguruan hartzak ei zebiltzan, nik baiezkoa eman nion.
|
|
|
Egia da" Sentitzen dut" esamoldea erabiliegi dagoela, baina halaxe dago oraindik ere hainbestetan erabiltzen dugun" Maite zaitut" adierazpidea ere, eta hala ere bizi bizirik dago, eta konbentziturik
|
nago
esaten den bakoitzean esanahi berria, ñabardura gehiago egokitzen diogula adierazi du ahots sakon bezain pausatuz, denoi epaiketa fartsa bat zela kasik ahanztarazten zigula. Eta begien bistan dago neska hori ezagutu aurretik, eta ondoren, Billek azaldu izan didan maitasuna desberdina dela; baina hanka sartu du eta halaxe onartu du, munduko ohore guztiak jasotzen ari zela, munduko pertsona apalenaren mailara etorriz, gauzarik intimoenak denon aurrean azaldu beharrez.
|
|
2001
|
|
|
D: Lasai, jauna; ez
|
dago
esan beharrik ez baduzu...
|
|
|
Euskara ez da (ba ote
|
dago
esan beharrik?) beste edozein hizkuntza baino zailago nahiz errazago. Zailago da, ordea, inguruko erdaldunentzat beste edozein inguruko erdara baino.
|
|
|
Aukerak eskainiak daude eta, hori aski ez dela, hautespenak ere eginak
|
daudela
esango nuke, bai banaka, bai taldeka, gehienetan behintzat. Aukera, ordea, zahar setatsuoi ez ezik (eta hor sartzen ditut sekula euskalduntzeko gogorik agertu ez duten erdaldunak), belaunaldi berrietako  euskaldunei ere aurkeztu zaie.
|
|
|
Bide batetik eta beretik ez zirela ibili esango didate noski, ez zela sekula Orixe bide nagusitik baztertu ez errebelatu bilaketa luze horretan. Ez naiz nor, ez
|
dago
esan beharrik, auzi hori erabakitzeko. Niri, nolanahi ere, bilatzea iruditzen zait lehen puntua, bilatzeko modua baino areago, eta Pascalek behintzat baietz esango lidake:
|
|
|
Horrela izan da eta horrela
|
bego
esana. Nahiago nuke, egia esan, bestela izan balitz.
|
|
|
Ez da neke kontua ateratzen. Ez; Orixek oker ez
|
banago
dioenez, euskarak hitz elkartuak, grekoaren gisa, aise sortzen dituelako baizik.
|
|
|
Condorcet, Comte, Spencer eta horrelakoen progresismoa malda behera omen dabil mundu guztian; zeharo lur jota
|
dagoela
diotenak ere badira. Ez, horratik, mundu guztian.
|
|
|
Lainezaz betea
|
dagoela
esango luke gogoko ez duen irakurleren batek baino gehiagok, baina ez legoke hori nire ustez ongi esana. Ez baita gehiegi saiatu egilea sinbolo horren alderdi onak, gizon den aldetik?
|
|
|
Diogun ere, gaztelu hurbilgaitzean baino areago pasabideko lurraldean mintzatua denez, beste edozeinek hainbat harreman izan duela gureak bi mila urteotan zehar bederen. Hor
|
dago
diodanaren lekuko, egiaztatzen zailagoak ez ekartzearren, latin eta erromantzeen eragina, alderdi guztietan nabari, hiztegi eta ebakiduratik joskeraraino. Eraginok, jakina, ez zuten beti nondik norako berdina izango:
|
|
|
mezuan bertan, mandatuaren hitzez  hitzezkoan datzala honen izaera. Esanari begira gelditzen bagara âhots, hamaika aldiz ahotan hartu dugun testuariâ, nola
|
dagoen
esana izango da gure lehen galdera, ez zer izan den esana. Hobeki esan, beharbada, gure azken galdera, edota lehena eta azkena.
|
|
|
1 Kongresu honetan egotzi zaidan zeregina 1918ko lehenbiziko hartan Urkixo jaunak bere gain hartu zuenari dagokio nolabait ere, erdaraz aipatu berri dudanari. Egokitasuna, ez
|
dago
esan beharrik, gaiaren funtsari eta mamiari, bestela esan euskarari, dihoakio. Egokitasunaren aldamenean, ordea, ez dira desegokitasunak eskas eta ez dira, bestalde, axolarik gabeak.
|
|
2002
|
|
|
Errezeloa egia bihurtuko zen, beraz. Ez
|
dago
esan beharrik poza sentituko genuela. Izan ere Kafkarekiko irrikan bizi ginen, haren izena gogora etorri zitzaigun lehen momentuaz gero.
|
|
|
Guztiarekin ere, ahots kontrajarriak entzuten nituen neure barruan. Ahots batek lasai
|
egoteko
esaten zidan, hitz haiek ume batengan serioegiak zirela-eta aintzakotzat hartu ahal izateko; beste batek,  aitzitik, erne egoteko adierazten zidan, kezkagarria zela nire semeak, bere zazpi urterekin, bere buruaz beste egiteko azaltzen zuen  asmoa. Nik, ahal izatera, jakina, berehala kenduko niokeen hiltzeko asmo guztia burutik.
|
|
|
Ez diozu desenkusazko deus esan, ez diozu barkamenik eskatu. Legea zurekin
|
dagoela
diozu, eta beharbada hala izango da. Baina, badakizu?
|
|
|
Hitz egiteko modua da, emakumea. Hilda
|
dagoela
esan nahi nuen. Ez duzu pentsa  tuko astakeria horren alde nagoenik, ezta?
|
|
|
Honezkero dendan behar zenuen, ama. Zoaz, ez kezkatu niregatik, ondo
|
nago
esan nion. Beste egoera batean" ez naiz umea" eran  tsiko nukeen, baina ez nuen amaren aldartea zapuztu nahi.
|
|
|
Beno, berdin ere ez. Une honetan nahiago dut an  tzezpena, nekosoa egiten baitzait ondo
|
nagoela
esaten jardutea.
|
|
|
Lehenik gutxieneko ziurtasuna du izan zuzendu behar duen horretan, zuzendu behar duela konturatzeko gai bada, jakina, normalena baita ez konturatzea ere. Umeak hartu mobila, perdida bat
|
dago
esaten duenean zer hartu behar duela esango diogu, zuzentzen hastekotan?: telefono ibiltaria, mobila, sakelakoa, mugikorra, eramangarria, eskukoa, erabilgarria (mahaiko telefonoak ez baitira erabiltzen ahal, antza denez) edo Zuazok berak aipatzen duen?
|
|
|
Izan ere, euskaraz argitaratu den atzerriko umore beltzaren bilduma bakarra (Hamahiru ate, 1985) Joseba Sarrionandiak eta Mitxel Sarasketak itzuli eta aukeratu zuten... haiek biak kartzelan zeudela (ezin ironikoagoa dena, azken batean).
|
Badago
esaten duenik Kafka idazle umorista zela: izan ere, Sarrionandiak berak kontatzen  duenez, barrez lehertzen bide zen lagunei Metamorfosia edo Gaztelua bezalako lanak ozen irakurtzen zizkienean.
|
|
|
Patxi Zubizarretak ere, 2001eko elkarrizketa  batean, ezin argiago hitz egin izan du egungo euskal literaturaren egoerari buruz: " Nik uste dut euforiarako arriskua dugula, bertan goxo egiteko; orain modan
|
dago
esatea oso ondo dagoela, beste literaturen aldean ez duela ezer inbidiatzekorik... Nik, hala balitz ere, ez nuke esango.
|
|
|
ez gaitu bihurtzen aberatsago, ez altuago, ez ilehoriago, ez ederrago; ez da guztiz ziurra onago edo jakintsuago bihurtzen gaituenik ere. Egiatan, ziurtasun osoz esan daitekeen gauza bakarra da plazerra lortzeko eta gehiago bizitzeko balio duela literaturak, garenak izatearen asperra arindu egiten baitigu, eta aukera ematen digu beste batzuk izateko, sekulan bizi duguna bizitzeko, eta pentsa zitekeenik ere susma  tzen ez genuena pentsatzeko", hala dio, topiko ezagun baten ildotik, Javier Cercasek, eta zuzen
|
dagoela
esango nuke.
|
|
|
Prostituzioari dagokionez, praktikan legeztaturik
|
dagoela
esan daiteke. Nevada estatuan baimendurik dago private dancer bat kontratatzea bezeroaren gelan strip tease edo dantza erotiko bat egin dezan.
|
|
2003
|
|
|
Baina gaur egun ezin da bere kasa ibili eta silladerruedasean eraman behar izaten dute. Lehen, baita Joseba Luisarekin ezkondu ondoren ere, noiz edo noiz bisita egitera etortzen zitzaidan, eta egin zidan azkenekoan, sekula ez dut ahaztuko, gaixorik
|
nengoela
esan zidan eta neure burua zaindu beharra neukala.
|
|
|
Zergatik ez du deitzen? Zer kostatzen zaio sakelako telefono bat hartu eta etxera deitzea, bakar bakarrik ondo
|
dagoela
esateko. Burua altxatu du.
|
|
|
Egia esan, ez zeunden oso aldarte onean amarekin hitz egiteko, bezperan pastilleroarena esan zizunetik mutur beltz baitzenbiltzan harekin. " Pastillero hutsa eginda
|
zaudela
esan didate", esan zizun, edo antzeko zerbait. Gajoa.
|
|
|
" Euskaraz edozein txorrada esan zitekean", pentsatu duk," xuxen eta jator âbatez ere jatorâ esaten bazen". Ina garai hartan euskara ikasten ari zuan, eta
|
bahago
esaten huenarekin baino areago, hire euskara simaur esklerotikoarekin zegoela txora txora eginda. Nahikoa huen haren aurrean baserritar kaletartu berriarena egitearekin ânik usteet, nik usteet, nik usteet... â oso kontuan har hintzan.
|
|
|
Orain barre egiten diate. Eta dena honi
|
bagagozkio
esateko duan mania ergel horrengatik. Egon seguru zenbatu eta guzti egiten dizkiatela.
|
|
|
Iradoki ere, iradoki zuen handik nola edo hala alde egin behar zutela. Aterpea erreta
|
zegoela
esaten zuen, eta bertan geratuz gero erortzeko arrisku handia zegoela. Korreo bila atera nahi zuen kosta ahala kosta.
|
|
|
Egunak zeramatzan neskaren kontura purrustadaka. Sarritan ikusi zuen gajoa manta azpian dardaraka, hotzak
|
zegoela
esan ezinean. Kontua zen ahuldade seinalerik ez erakustea.
|
|
|
Komisarioa bilakatzeko anbizioa nuelako bakarrik? Jesus lasai
|
zegoela
zioen, ez zuen hautatzearen beharrik ukan, bi mila urteotan matela batean zaflakoa biltzean, bestea eskainiz bigarren pelata sail baten erdiesteko, ez nintzen sartu ondorioen  beldur nintzelako aitortzen ziola bere buruari. Jendetzak" emaguzu betiereko bakea" marmaratu zuenean, gehitu zuen, ez zela historia honen funtsa kuraiaren eta lazakeria soilaren artean trenkatzen ahal.
|
|
|
Bai, hiru galdera eta kolorezko lapi  tzen kaxa bat. Kaxa horretan erantzunak
|
daude
esan zuen Higiniok, pentsakor.
|
|
|
Portzierto, lehen hasi naiz bada mitologiakeriatan,
|
badago
esan beharreko zerbait. Nire izena, jaun andreok, Juan Martin Ulises  da.
|
|
|
Teodizea probidentzialista horrek erruduntasun sentimena areagotzen du, zer esanik ez, baina bekatariari ere nolabaiteko boterea ematen dio. Egiten dugun orori begira, zeharo adi, Jainkoa
|
dagoela
esan nahi baitu. Gertatzen den edozerk
|
|
|
Hauxe da askotan errepikatu izan den kontu bat argitzeko abagunea. Euskal izaera âserioa, zorrotza, latza eta oso jainkozalea omen denaâ postulatu jansenistetik arras gertu
|
dagoela
esan izan da. Baina Espainiako euskal probintzietan ez dago jansenismoaren figura aipagarririk, eta, esan bezala, fede bizia, barnerakoia, eta zorroztasun erlijiosoa ez ziren soilik jansenisten ezaugarri izan, garai hartako giro orokorraren ondorio baizik.
|
|
|
Hogeita bosten batek ikusten dute argia gainerako herrialdeetan. Gauzak horrela, euskal prentsaren gune traktorea Gipuzkoan
|
dagoela
esan daiteke beldurrik gabe, traktore horrek gurdi onak ditu bere inguruan, batez ere Bizkaian; beste modu apalagoan gainerako herrialdeetan. Euskal prentsa horretan, batez ere, herri edo eskualde zabalkundekoak dira gehienak, baina ez ahaztu euskal esparru honetan bokazio nazionaleko argitalpenak ere badaudela, euretako batzuk oso estrategikoak gainera (informazio orokorreko egunkaria, astekariak, uniber  tsitate prentsa, prentsa zientifiko teknikoa, prentsa kulturala, esparru txikiko aldizkarien federazioa âTopaguneaâ eta abar).
|
|
|
Argitalpen horien artean, kasu batzuetan bizitza oso da ahula, beste batzuen kasuan, aldiz, sustraiak ondo errotutakoak dira. Ez
|
dago
esaterik esparru erabat egonkortua denik, ezta gutxiago ere; baina hor dago, hor dugu. Ikus dezagun, hobetzeko.
|
|
|
Lan honetan bihotz negarra ere
|
badagoela
esan behar dizut lehen berbeta hauetan. Abertzale negarra aurkituko duzu orrialdeotan; izan ere, abertzale batek idatzitako lana da eskuartean hartu duzuna.
|
|
|
Iruditzen zait, batez ere erdalduna dela komunitate bitasunik ikusten ez duena, besteak erdal hiz  kuntza ere badakielako; erdaldunak berea bakarrik ikusten duelako esango nuke, gainera. Agian komunitate bakarra
|
dagoela
diote, euskaldunek ez dutelako berea inposatu, ez dutelako bere indar talderik eratu, bere lobbya; enfrentamendu zuzenera jo ez dutelako euskaldunek, agian. Hori al da eskatzen ari direna erdaldunak?
|
|
|
Komunitateak hemen badaude, linguistikoak ere badaude; ez ikustea, gor izatea da. Arazoa leun  tzearren ez
|
daudela
esatea esneari ura eranstea da.
|
|
2005
|
|
|
Etxera iristean, buruko minez
|
nengoela
esan nion amari, eta ohera joan nintzen zuzenean. Ama, handik pixka batera, esne beroarekin eta aspirina batekin gelara sartu zenean, lo itxurak egin nituen, eta bakean utzi ninduen.
|
|
|
Arratsalde hartan, aitak garraio bat zuen, eta ez zen bazkaltzera etorri; afaltzera iri  tsiko zela abisatu zuen. Hura etortzerako jaikitzea erabaki nuen, eta hobeto
|
nengoela
esatea, bien artean galdezka eta medikuari deitu behar zitzaiola has ez zitezen. Asmo horixe nuen oraingoz, baina ez nekien hurrengo egunean zer egin, eskolara joan ala ez, eta, batik bat, Adelak arratsaldeetan ematen zigun eskolara joan ala ez.
|
|
|
Harro nago Idoia maitatu izanaz; oraindik ere harekiko
|
nagoela
esango nuke, barruan sarturik dudala. Harro nago hartaz, ezen beti izan zuen kemenik bihotzak agintzen ziona betetzeko, nahiz eta haren erabaki batzuek ni zauritu, samindu, bakar eta huts utzi.
|
|
2006
|
|
|
Ez
|
zegoen
esaterik non hasten ziren urteak eta non alkoholaren eragina azal mailatu hartan. Zimurduraz beteta zeukan aurpegia.
|
|
|
Errazena, jakina, erotuta
|
nagoela
esatea litzateke; gaztaroko episodio ziztrin horrek ez duela zerikusirik nire bizitza zitalaren gorabeherekin, baina hala da. Lehengoan sorgin batek konfirmatu zidan, etorkizuna eta iragana esku ahurraren lerroetan irakurtzen duen emakume horietako batek:
|
|
|
Asko lagundu dit zure aitaren heriotzaz geroztik. Bueno, ba duela hilabete batzuk hasi zen tailerreko bileretara joaten, eta poz pozik
|
zegoela
esan zidan. Piliri bost axola zaizkio batzordean esan ditzaketenak; tira, ostiraletako kontzentraziora etortzen da noiz edo noiz, baina uste dut ni laguntzearren egiten duela, eta gero elkarrekin afaltzera joaten garelako biok, batzuetan.
|
|
|
" Hogei urte inguru. Ez duk gurasoei disgustu bat ematen dien lehenengo aldia; bide batez, gurasoak banatuta
|
daudela
esango nikek. Lehenago ere izan zitiztean istiluak, edonola ere.
|
|
|
Urte haietan guztietan sufriarazi nizun guztiagatik barkamena eskatzeko gauza izan ez banintz ere, ezin nizun purea oso goxo
|
zegoela
esan gabe utzi, ama, eman zenidan besarkadaren ostean?" gozo daude sardinak, baina goxoago zegoen purea".
|
|
|
Noizbait izatekotan oraintxe naiz Penelope, bi Ulisesen zain. Zeu ere egoera berean
|
zaudela
esango didazu, ezta?
|
|
|
Aitzitik: amorrazioa eragin zidan, eta horrek bizirik
|
nengoela
esan nahi zuen.
|
|
|
Behin komisarian, alferrik izan zuan hilketa gertatu zen orduan ni Triesten
|
nengoela
esatea, alferrik treneko txartelak erakustea, baina horixe duk egia, Greta hil zuten unean ni Triesten nengoela, hori besterik ez. Hilketa gertatu zen egunean, Triesten nengoan ni, bai, Gretak eta biok Miramare gaztelutik hurbil eraiki nahi genuen etxearentzat terrenoak begiratzen.
|
|
|
Banekiela gazteegia nintzela artean izena emateko, baina ez nuela besterik buruan, goizero goizero ekiten niola prestakuntza fisikoari eta hegazkintzari buruz topatutako guztia irakurtzen nuela. Familiakoek zer zioten galdetu zidanean, jakinaren gainean
|
zeudela
esan, eta adina beste arazorik ez banu bezala hitz egin nion.
|
|
|
nondik zetorren, zenbat urte zituen. Ezkonduta
|
zegoela
esaten zuen, eztei egunean jantzi nituen nire bizitzan estreinakoz zapatak, hala aitortu zidan behin?, baina ez zekien senarra bizi zuenik ere.
|
|
|
Ez zaiala askorik gustatzen? Seguru
|
hago
esaten ari haizenaz?
|
|
|
Non
|
gaudela
esan duzu?, Müller jaunak.
|
|
|
Esker oneko buru mugimendu bat egin zidan. Gero, pixaguraz
|
zegoela
esan, eta komunerako bidea hartu zuen.
|
|
|
|
bego
diogu, egoki denean eta ez badagokio.
|
|
|
Bederatzigarren palkoan zegoela. Orduan begi keinu bat egin eta lasai
|
egoteko
esan zigun. Ez zigun sar  tzen utzi.
|
|
|
Zegamako Etxetxurin gu baino okerrago dagoenik izango dela esan ondoren. Bakarrik
|
gaudenean
esaten du hori. Aitonaren aurrean ez du hitzik egiten.
|
|
|
Ariketa polita litzateke 15 urtekoekin osatutako euskalkien eta hizkeren mapa bestelakoekin alderatzea. Ez dut uste oraindik erabateko aldaketa edo iraultza gauzatu denik, baina prozesu hori hasita
|
dagoela
esanen nuke.
|
|
|
a. Iberikoa idazkera mota ezagunetan idatzita egon arren, ez
|
dago
dioena ulertzerik. Honatx iberikoz idatzitako testu bat, gaur den egunean ulertzen ez duguna:
|
|
|
Guk ematen baitugu hori askotan. Ez
|
dago
esan beharrik: gu prest gaude esaldian lehenago agertzeko; ez dugu gustuko irakurlea edo entzulea sufriaraztea, eta zer gertatuko den jakiteko hainbeste itxoinaraztea.
|
|
2008
|
|
|
Atzo telefonoz deitu zenidanean eta bi orduz hizketan aritu ginenean, gauza asko kontatu zenizkidan. Zure aita gaixo
|
zegoela
esan zenidan, eta lana utzi eta Bilbora itzultzeko asmotan zinela. Lur jota zeunden, eta barrua husteko deitu zenidan.
|
|
|
Frank da eta pizza bat jatera joatea proposatu dit. Mifurekin
|
nagoela
esan diot.
|
|
|
Ni ere bueltatu naiz, bolada handi batez kanpoan egon ondoren. Frank lan bidaian
|
dagoela
esan daiteke. Badaki norekin hitz egin nahi duen eta zertaz.
|
|
|
Ez daki zer egin. Ezin dio Arari deitu Belgikako lekuren batean
|
dagoela
esateko, ez baitauka Araren telefonoa. Hamabietan hitzordua dauka berarekin taberna errusiar batean.
|
|
|
Gelaraino ailegatu naiz gaixo paseanteen artetik. Gogoa ihesi dabiltza, bizien mundukoak dirudite, baina harantzago
|
daudela
esanen nuke, fikzioaren munduan, errealitateak ezaugarri bakarra duen lurraldean. Barrutiak, ez naiz akordatzen zeren harira, aipatutako Purgatorioa etorri zait burura.
|
|
|
Oraindik bizirik
|
dagoela
esanen nuke, horren da zuri maindirea eta biziaren kolorekoa masailetako gorrikara. Dena bere tokian dago, liburuaren ertzek mesanotxearen ertzekin bat eginik, ur botila ondoan, klinex kaxa segidan; lurrean, zapatilak bata bestearen ondoan, ezkerrekoa bost bat zentimetro aurrexeago.
|
|
|
Haizea altxatzen da, argi aldaketa eragiten du. Goñi lehen baino urrutiago
|
dagoela
esan liteke.
|
|
|
...ulegotxoan sartzen zen ordainketa egitera eta oparitxo bat ematen zidan, kolonia bat, ezpain margo bat gorri gorria, lepoko zapi bat, berorri ez zaio gauza asko irudituko, baina oparitxo batzuk ziren detaile osoz emandakoak, ulertzen du berorrek?, bai, banekien arriskutsua zela Inazio gasolindegian agertzea, baina berarekin nengoenean ez nuen beldurrik sentitzen eta hori gauza handia da, berarekin
|
egotea
esan nahi dut, eta beldurrik ez sentitzea ere bai, nola ez, eta Tomasek galdetzen zidanean, nondik atera duzu lepoko hori?, nik esaten nion, nire amarena da, eta Tomasek aza jaten zuen gordinik eta oso osorik, edo esaten zidan puta bat ematen nuela ezpain gorri gorriekin, eta nik pentsatzen nuen, ez dakizu ondo nork oparitua den rimmela, Tomasek berea nintzela uste zuen, ez zitzaion burutik pasat...
|
|
|
Urruti
|
dagoela
esan duzu.
|
|
|
Albisteak hasten dira. Lauzpabost berri entzun eta gero, gehienak tragikoak, mundua erotuta
|
dagoela
diotso Rosari, eta irratia itzaltzen du albistegia bukatu baino dezentez lehenago.
|
|
|
Ama etxean falta zen batean, etxera etorri zunan. Ama medikuarenean zela eta bakarrik
|
nengoela
esan nionan nik. Eskua pasatu zidanan buruan, oso adeitsu, eta etxean sartu zunan.
|
|
|
Bestalde, gero eta gutxiago ulertzen ditut gauzak. (Ez
|
dago
esan beharrik). Ulermen osoaren lagunik onena gorraize betea delakoan nago.
|
|
|
[Txiste bat,.] Hil eta gero" putrefakzioa" besterik ez
|
dagoela
dio nere aurrean nihilista lainezatuak. Nik, aldiz, uste dut zerbait badagoela edo egon daitekeela:
|
|
|
" Lasai, ume: ezin litekeen gauza da hori; dena ez
|
dago
esanda: dena ezin egon liteke esanda; are gehiago:
|
|
|
dena ezin egon liteke esanda; are gehiago: dena ez da sekula
|
egongo
esanda".
|
|
|
Noiztik? eta Hura neure baitan
|
zegoela
esan zidatenetik. Jaungoikoa ni neu nintzela ulertu nuen, eta ongi ulertu nuen, nik uste.
|
|
|
[" Life kills".] Aspalditik
|
dago
esana eta badu egiantza: " hiltzen gara eta hiltzeaz bizitzen" (Axular).
|
|
|
Ulertzen ez ditugun gauzak" iluntzat" jotzen ditugu, ezina gauzetan beretan balego bezala, eta ez gure moztadean. Historiagileak garai batzuk ilunak direla deklaratzen du; filologo belarrimotzak esaldia iluna dela dio; antzik ematen ez zaion gertakari batean arrazoi ilunak
|
daudela
dio poliziak, soziologoak edo fisikoak. " Sujetu behatzailearen laineza goi harroa", diot nik argi argi.
|
|
|
Boterearen kontra
|
daudela
diotenak boterearen kontra egon ohi dira, bi eratara: batzuk, zergatik eta hargatik, baina beste batzuk botere hori ez dagoelako beren eskuetan," eta, aizu, nik ere nahi dut".
|
|
|
Batzuek eskemak egiten dituzte, atal bakoitzean kontatuko dutena zehatz mehatz jakite aldera eta beste batzuk ideien kaosaren barnean murgiltzen dira handik nahi dutena aterako dutelakoan. Ez
|
dago
esan beharrik bakoitzak bere metodologia daukala eta ez dagoela eredu txarrik. Azken batean, idazteko pare bat gauza behar baita:
|