|
2008
|
|
|
«Hona datozen turistak, oro har, gizarte maila gorenekoak dira; edo zeharo kontzientziatua dagoen jendea da, bere aberastasuna hemen baliatzeko inolako eragozpenik ez duena, monasterioari eta hiriari bizirik iraunaraztearren», azaldu digu Tsendaarrek, eta ondorio hau atera: «Ez
|
dago
eraikinei zutik eutsi ahal izateko lain sinestun; gainera, oro har, sinestunek ez dute dirurik». Behin baino gehiagotan, ahuntzak edo esnekiak jasotzen dituzte ordainetan beren zerbitzuengatik:
|
|
|
Ekaingo leize zuloko labar pinturen erreprodukzioen zehaztasuna egiaztatzeko balio izan zuen batez ere atzoko bisitaldiak, hots, Renaud Sanson ZK enpresako arduradunak zuzendu duen lanaren zehaztasuna. Historiaurreko artistak Ekainen pintatutako zaldi, hartz, bisonte, ahuntz eta gainerako animaliek kopia perfektua dute dagoeneko jatorrizko leize zulotik 300 metrora
|
dagoen
eraikinean.
|
|
|
Zadorra ertzean dagoen kartzelak paisaia balio handia du. Aurkeztutako planari baietza ematekotan, zaharkituak
|
dauden
eraikinak bota, eta larre berdeetarako lekua utziko duela adierazi du alkateak. Gainerako eraikinekin, herriarentzako azpiegiturak eraldatu nahi ditu, eta kiroldegia eta adinekoen etxe berria eraiki.
|
|
|
Bakoitzak bere sarrera eta egitura du, baita diseinu propioa ere. Bisitarientzat ere ez
|
daude
eraikin guztiak irekita. Bakarrik Kristian VI.a eta Kristian VII.a jauregiak ikusi ahal dituzte.
|
|
|
1995eko azaroaren 14an Greziako espetxe handieneko presoak matxinatu egin ziren. Koridalosen
|
dago
eraikin hori, Atenas hiriburutik gertu. Herrialdeko kartzelatako metatzeak salatzea zuen helburu erreboltak.
|
|
|
Diskrezio handiagoz iritsi ziren Uriaren familiakoak, lagunak eta lankideak. Altuna y Uriaren enpresa
|
dagoen
eraikinaren atzeko aldera eramaten zituzten. Hitz egiteko gogorik ez zuten.
|
|
|
Inork ez zuen zauririk egin. Dena dela, su hartutako eraikinetik oso gertu dagoen gasolindegi bat N errepidearen ondoan
|
dago
eraikina ixtea erabaki zuten, sugarrek arriskua sor zezaketelako.
|
|
2009
|
|
|
Enpresa horrek langile batzuk ditu hirian barrena lanetan
|
dauden
eraikinak bilatzeko. Publizitatea jartzeko aproposak izan daitezkeen aldamioen peskizan ibiltzen dira.
|
|
|
1945eko maiatzaren 5ean iritsi zen Armada sobietarra Alemania ipar ekialdeko Peenemundera herrira, V2 suzirien sorterrira. Arma hilgarrien erasoak eten nahian, bonbardaketa bortitzak jasan zituen tokiak eta txikituta
|
zeuden
eraikin gehienak. Denbora gutxira han zen Sergei Koroliov, misilen inguruko informazio ahalik eta gehien biltzeko.
|
|
|
Seismoak suntsitutako eskola baten hondakinen artean lanean ari direnen lekukotasunak ere ez dira baikorragoak. Suria izeneko lagun batek azaldu duenez, eskolan 60 haur
|
zeuden
eraikina behera etorri zenean, eta horietatik 38 erreskatatu dituzte egunotan; horietako batzuk, dena den, hil egin dira zauri larriak zituztelako. Erreskate taldeak gau eta egun ari dira hondakinen artean miatzen, baina, egunek aurrera egin ahala, inor bizirik aurkitzeko itxaropenak apaldu egiten dira.
|
|
2010
|
|
|
Pozik
|
daude
eraikin berriarekin langileak, baina baita zain ere. Bidaiari kopurua ez da oso handia hemen, dio Santiago Esparza aparkalekuko arduradunak.
|
|
|
Nire etxea jabego publikokoa dela esaten dute, itsasadarretik hiru metro baino gutxiagora dagoela esaten dutelako. Legearen arabera, jabego publikoan
|
dauden
eraikinak bota behar dira. 1988 urtean egindako lege batek nola eragingo dio 1683 urteko etxebizitza bati?.
|
|
2012
|
|
|
Era horretan, Bilboko erdiguneko azken hirigintza proiektu handia amaituta egongo da. Denetariko iritziak Hiriaren erdigunean
|
dagoen
eraikina botatzeko lanek bizilagunen ikusmina piztu du; aldeko eta aurkako iritziak daude. «Historia bat daukaten eraikinak galtzea, gure hiriaren memoria galtzea bezala da.
|
|
|
Eraikina, exekuzio unitate batean zegoen, eta, hala ere, lurren jabeari Kukutza botatzeko lizentzia eman zion». Exekuzio unitatean
|
dagoen
eraikin baten, herritarrekiko betebehar batzuk dituzte, lur sail horretan edozein aldaketa egin aurretik: aisialdirako inguruak eta beste zerbitzu batzuetarako lurrak eman behar dituzte, urbanizatzeko dagoena ordaindu behar dute, eta eskumen pribatuaren zati bat udalari eman.
|
|
|
Bertan dira arte estilo honetako lanik gehienak, eta nahikoa da eraikinok mapan duten kokapenari begiratua ematea bideak izan zuen eraginaz ohartzeko. Izan ere, bi bide garrantzitsu pasatzen dira lurralde honetatik, Aragoitik datorrena eta Orreagatik heltzen dena, eta haietatik hurbil
|
daude
eraikin nagusiak. Adituen hitzetan, ordea, egia da bideak izan zuela eraginik erromanikoaren hedapenean, baina ez zen faktore bakarra izan.
|
|
|
Autoa hartu eta Gernikara itzuli zen. Lautik hiru etxe birrinduak, ospitale suntsitu batean 30 gorpu, oraindik sutan
|
zeuden
eraikinak... Bezperakoa, zoritxarrez, egia zen.
|
|
|
Guk denbora daramagu hori eskatzen. Administrazio publikoak baditu hutsik
|
dauden
eraikinak, eta egokituz gero baliagarriak izan daitezke kanporatu dituzten pertsonei eskaintzeko. Baina hor ere zehaztapen bat egiten da:
|
|
|
Haietako bat hil egin da, eta gutxienez sei zauritu dira. Israelgo armadak esan du Jihad Islamikoko kide garrantzitsuak
|
zeudela
eraikin horretan. Ehundik gora hildako Zibilez beteta dauden «leku terroristak» dira bonbek harrapatzen dituztenak.
|
|
2013
|
|
|
Harmailek forma ezberdinak dituzte, eta mendi aldera luzatzen dira San Telmorekin bat egiteko. Horren aurretik
|
zeuden
eraikinak harmailak egiteko material berberez eginak zeudenez, harmailak naturaltasunez egokitu ziren espazio hartara, betidanik bertan egongo balira bezala. Garrantzi historiko handiko plaza da Trinitatea.
|
|
2014
|
|
|
Ukraina ekialdea gerra zibilaren atarian jarri duen sua Odesan piztu zen, iragan den ostiralean. Kieven aldekoen eta kontrakoen arteko istiluetan, ukrainar nazionalistek su eman zioten errusiazaleak gotortuta
|
zeuden
eraikin bati, eta horren ondorioz, dozenaka pertsona hil ziren. Ukrainako Barne Ministerioak hasieran aitortu baino gehiago dira, ordea, Odesan zendutakoak:
|
|
|
«Guk ezin dugu horrenbeste esan. Hala ere, argi
|
dago
eraikin garrantzitsua zela». Aurkitutako objektuetan oinarritu dira datazioa berriz planteatzeko.
|
|
|
«Hasieratik ikusgai egitea izan da helburua, bisitatzeko aukera egotea beti». Baliabide arkeologikoak ikertu zituzten lehenengo, eta ondoren hasi ziren lur azpian
|
zeuden
eraikinen bila. Harri lapurrak Balio handiko fabrika da Eugikoa, Sanchezen ustez:
|
|
|
Ari dira, hala ere. Berriki, esaterako, horretarako baimenak eskuratu, eta sutea gertatu zeneko orubean
|
zeuden
eraikinen aztarnak eraisten hasi dira, bertan etxe berriak altxatzeko asmoz. Kiskalitako etxebizitzen jabe ziren bizilagun dezente daude orain eraikuntza prozesu berri horretan murgiltzekotan, eta tartean dago Piñeiro bera:
|
|
2015
|
|
|
Halaber, energia iturri horrek basoetako sute arriskua murrizteko balioko duela gaineratu du sailburuak.Biomasa sustatzearen aldeko proiektuak gogoraraztearekin batera, Tapiak Neiker zentro teknologikoko biomasa galdara ikusi zuen atzo bertatik bertara. Hain zuzen ere, galdara horrek berotzen ditu Arkautiko eremu horretan
|
dauden
eraikin guztiak. 2012ko urrian inauguratu zuten azpiegiturak 820 kilowatteko potentzia du, eta sistema hori erabiltzen dutenetik %30 urritu dute energiaren faktura.Inguruko mendi eta landa eremuetatik hartzen dute erregaia, kamioiz garraiatu, eta galdarekin lotuta dauden biltegietan bildu.
|
|
2018
|
|
|
Nazioartekotzeko estrategietan euskarak leku urria izateak marka gisa joka dezakeen rola «ukatzea» dela uste du Galder Unzalu Etxabek (Bilbo, 1977). Halaber, ingelesezko izenen erabilera euskarari «toki zentralak emateko erresistentzien» adibide dela dio.Zer
|
dago
eraikinei, egitasmoei eta halakoei ingelesezko izenak jartzearen atzean. Korronte globala da, ez da soilik Euskal Herrian gertatzen den fenomenoa. Nolanahi ere, gurean baditu osagai lokalak, eta, hain zuzen, gure erakunde publikoek Guggenheim museoa ikur duen Bilboren eraldatze eredua ñabardurarik gabeko arrakastatzat hartu eta saltzeak eman dio indar eta abiada berezia joera orokor horri.
|
|
2019
|
|
|
Begien aurrean agertuko dira, era berean, dozenaka emakume, ur ontziak gora eta behera garraiatzen, edo erremintak eskuetan, edo palei heltzen. Urteetan utzita egondako etxe bat bizitzaz eta feminismoz betetzeko asmoz.Gasteizko Alde Zaharrean abandonatuta
|
dauden
eraikin historikoetako bat da Alaba Belasko jauregia. Arriagako Atearen ondoan, hamahiru urte egin ditu hutsik.
|
|
|
Supermerkatu handietara joan behar dutenean, Bizkaiko herriak irisgarriago egiten zaizkie Castro eta Laredo baino.Etnografiaren Interpretazio Gunea daukate herrian. 2001ean inauguratu zuten, udalerriko eskolak
|
zeuden
eraikinean, La Matanza auzoan. 1898 urteko eraikina da, eta Hernandez Mendiritxaga familiaren dohaintza izan zen.
|
|
2020
|
|
|
Okupazioa, adibidez: toki bat okupatzea ekintza desobedientea da, baina hutsik
|
dagoen
eraikin bat jendearen esku jartzea onuragarria da, eta gizarteak ulertu egin behar du.
|
|
|
Pertsona bat hil da, eta beste bat desagertuta dago, Bartzelonako Proquibasa enpresa kimikoan izandako leherketaren ondorioz. Montsolis industrialdeko Trajana kaleko 47 zenbakian
|
dagoen
eraikinean izan da leherketa, 14:30ean. Hemeretzi pertsonak zauri arinak egin dituzte, eta bertan artatzen ari dira.
|
|
|
Orduan hiru lagun hil ziren, horietako bat haren etxearen zati bat erorita. Iqoxe enpresatik bi kilometrora
|
zegoen
eraikina, Torreforta auzoan. Leherketa izan eta biharamunean, suhiltzaileek hilotz topatu zuten hiriko Canonja industrialde petrokimikoan bezperatik desagertuta zegoen langilea.
|
|
|
Konfinamenduak ere ahalbidetu du gure aurrean
|
dagoen
eraikinaren balkoiko familia ezagutu ahal izatea eta egunero elkar agurtzea, baita hitz egitea ere, antzinako komunitatearen hurbiltasuna gogora ekarriz. Aldi berean, ohitura bihurtu den arratsaldeko 20:00etako txaloaldiak balio handia hartu du, osasungintzako langileak goraipatzeaz gain, inguruan bizi diren auzokideekin bakarrik ez gaudelako sentimendua partekatzeko, baita irribarreak trukatzeko ere.
|
|
|
Kaleratzeak Stop taldeak jakinarazi zuen atzo Azora higiezinen funtsak Inmobiliaria Vascongada erosi duela, eta operazio horrek 300 familia etxegabetzeko bidean jarri dituela; gaur, berriz, «egoera tamalgarri» horren inguruko xehetasun gehiago eman ditu, Donostiako Udalaren aurrealdean egindako agerraldi batean. Ijentea kalearen beste aldean
|
dagoen
eraikinean dauka egoitza Azora funtsak, Vascongadaren erosketa gauzatu denetik, eta handik esan dute, ozen, maizterrak ez dituztela beren etxetatik botako «borrokarik gabe».
|
|
2021
|
|
|
Koronabirusarekin eri zen 85 urteko emakumezko bat zendu zen urtarrilaren 21ean Bilboko Haro plazako eraikin batean; Santutxu auzoan
|
dago
eraikina, zehazki. Hiru egunera 50 urteko gizonezko bat hil zen, 21ean hildako emakumezkoaren semea; birusak kutsatua bera ere.
|
|
|
Atzoko protestan azpimarratu zuten obraren ibilbidetik urrun
|
dauden
eraikinen osotasunari kalte egin diezaioketela. Jaurlaritzari eta udalari aurpegiratu zioten ohartarazpen larri horiek jendaurrean «isilpean» gorde dituztela.
|
|
|
Lehen bi urteak Medikuntzako Fakultatean egin zituzten, eta hartako ikasle batzuk oldartu egin zitzaizkien: arbelean mezuak utzi, eta probokatu egiten zituzten, Peñafielek dioenez; egoerak bultzatuta, Unibertsitateko Gobernu Kontseiluak Kazetaritzako ikasleak lekuz aldatzea erabaki zuen, oraingo tokian
|
zegoen
eraikin batera. Eta, hala ere, «urte ederrak» izan zirela dio Peñafielek.
|
|
2022
|
|
|
16:00etan, Gobernazio Ministerioaren egoitzara iritsi ziren protestariak, egun Sociedad Bilbaina
|
dagoen
eraikinera. Telesforo Monzon sailburua saiatu zen asaldatutako hiritarrak lasaitzen, baina alferrikakoa izan zen haren ahalegina.
|
|
|
Duela urtebete erabaki zuten zentro hori San Frantzisko Asiskoaren elizan sarraskia gertatu zen plazan
|
dagoen
eraikinean jarriko dutela, Gasteizko Zaramaga auzoan. Ainhoa Campo Arabako Foru Aldundiko Berdintasunerako eta Giza Eskubideetarako zuzendariak ziurtatu zuen 1976ko martxoaren 3an Espainiako Poliziak hil zituen bost langileak «omentzeko gune bat» izango dela:
|
|
|
Lehen egunetan Ane Irazabal Kieveko erdialde hustu hartatik. Laster Mikel Aiestaranek hartu zion erreleboa; planoan orain beti
|
daude
eraikin txikituak, kea dariela. Amagoia Mujika Poloniako ertzetik aritu da.
|
|
|
Bilboko Guggenheim museoaren bildumaren parte diren hainbat artista ere aipatuko dira testuetan, Jorge Oteiza, Ansel Kieffer, Yoko Ono eta Sonia Delaunay, kasurako. «Gero, hortik gaur egunera ere egingo dugu jauzi, eta ikusiko dugu zer den Euskal Herrian sortzea, euskaraz sortzea, munduari begira, eta nola, baita ere, museoek egin egiten gaituzten, eta ez diren, besterik gabe, hor
|
dauden
eraikin batzuk, pasiboak. Egin egiten dute pertsona, eta egin egiten dute herria.
|
|
|
Gasteizko erdialdean zegoen orube bat erosi zuen prezio baxuan, hondamen egoeran zegoen etxe bat zuelako. Orain, udalak babesa kenduz gero, hotel berri bat egin du, hondamenean
|
zegoen
eraikin horren barnealdea eta bi fatxada botaz eta ia ia zerotik eraikuntza berri bat eginez. Beraz, horrek eragingo du eraikinaren zaharberritzerako erabili lituzkeen baliabideak aurreztea, udalaren konplizitatearekin, hotel horrek suposatuko dituen mozkinak pribatizatuz eta eraikinak hiritarroi eskainiko ligukeen onura kulturala betirako galduz.
|
|
|
Behintzat, buruan igaro zen Filottranotik, Michlele Scarponi zenaren herritik. 2017an istripuz hil zen txirrindulariaren argazkiz beteta
|
zeuden
eraikinak, eta jendez lepo kaleak. Frankie, Scarponiren loroa ere batu zen omenaldira.
|
|
|
«Ez da beharrezkoa proiektu faraoniko bat planteatzea: gotorlekuaren aurrealdean
|
dagoen
eraikin gorputza zaharberritu liteke, eta bisitarientzako interpretazio gune bat paratu, tokiaren esanahia eta memoria historikoarekin lotutakoak azaltzeko». Horrez gain, ziegetan bisita gidatuak egiteko aukera ere aipatu du Ezkietak, «era seguruan, ongi zehaztutako ibilbide baten bidez».
|
|
|
«Buldainek bere tailerrean ari ziren bertze herritar anitzekin egin zuen mural hori; nire aita ere aritu zen margotzen, eta nik neuk ezagutu nuen, desagertu zen arte». Murala
|
zegoen
eraikina eraitsi egin zuten, eta, ondorioz, obra galdu zen.
|
|
2023
|
|
|
2010eko hamarkadatik, «hiriak eraldatzeko» planak abiatu zituzten, Istanbulen batik bat, ustez hiria lurrikaretarako prestatzeko, baina, sendo ez
|
dauden
eraikinak berritu ordez, diru sarrera aski handiko herritarrak bizi diren barruti eta auzoak eraldatu zituzten, eta, beraz, halako lekuetan, eraikuntza dinamika horri etekin handia atera diote arazo handirik ez zeukaten eraikinetan. Auzo pobreetan, aldiz, ez zuten ezer egin:
|
|
|
Alegia: onetsi egin zuten behera erortzeko arriskuan
|
zeuden
eraikinetan bizitzea jendea.
|
|
|
Duela bi urteko elkarrizketa batean, Andre Dzenitisek kontatzen du musika eskola
|
zegoen
eraikina gustuko zuelako hasi zela musika ikasten, inolako presiorik gabe. Kontrastez betetako obra sortu zen grina natural horretatik.
|
|
|
Horkasitas jauregian izango dira bisitak, eta hamabost minutuko txandetan banatuko dira. XV. mendean herria nolakoa zen, eta jada ez
|
dauden
eraikinetako asko ikusteko aukera emango du bisitak. Esperientzia doakoa izango da.
|
|
|
Argazki ugari atera, lantaldeari bidali, eta argi ikusi genuen Bilbon girotu behar genuela. Isozaki Atearen inguruan
|
dauden
eraikinek Bostonen tankera dute; Gothamena ere bai, akaso.
|
|
|
Eraikin berriekin ez dago hainbeste problemarik; normalean, kudeatzeko zailagoak dira lehendik hor
|
dauden
eraikin zaharrak. Etxeak hobeto isolatzeko, badaude ekimen publiko pribatuak; gobernuek parte bat kudeatzen dute, baina jabeek finantzatu behar dute beste partea.
|
|
|
Baserria da nire izena. Hiri eremutik aparte
|
gauden
eraikinoi hala deitzen digute. Banituen garai batean izter lehengusu batzuk kale baserri deiturikoak, denborarekin galtzen galtzen joan direnak.
|
|
|
2015ean, erreketaren 80 urteurrenean, gertaera gogoratzeko ekitaldia egin zuten Tolosan. Panel bat jarri zuten Ixaka Lopez Mendizabalen omenez, inprenta
|
zegoen
eraikinean, euskarari eta euskal kulturari egindako lana eskertzeko. Liburuak erre baitzituzten, baina ez memoria.
|
|
|
Sua egin dugu bukatu gabe
|
zegoen
eraikin bateko bigarren solairuan. Irina, ura eta gatza nahastu ditut.
|
|
|
Hondakinak nonahi. Bitxia izan da oraindik zutik
|
dauden
eraikin gutxi horietako batetik begira egotea.
|
|
|
Hutsik dauden siloak bisitatzen ditu argazkilariak, eta hormigoizko katedralen barrenean murgiltzen da goiz batean, izoztuta
|
dauden
eraikinak betikotzeko asmoz. Bilboko Zorrotzako Euskal Errota askotan izan da haren lanen protagonista, baina barneko aldea islatu nahi izan du batez ere:
|