|
2004
|
|
|
Itsas bidaian, aireko bidaian, kanpainan edo aurreko artikuluak bere lehenengo lerrokadan aipatzen dituen salbuespeneko inguruabarretan; lazaretoan, kartzelan, kuartelean, ospitalean edo antzeko establezimendu publikoan, leku bakartuan edo Erregistroko bulegotik urrun
|
dauden
biztanle gune jakin batzuetan gertaturiko jaiotza, ezkontza edo heriotzaren inskripzioa egin ahal izango dute, igarotako denboduan aipatutako agintari edo funtzionara edozein izanda ere, erregelamenrioek, horretarako akta eginez, kasuan kasuko idazkunaren betekizunekin.
|
|
|
Erregistroko bulegotik urrun
|
dauden
biztanle guneetan eta Zuzendaritza Nagusiak zehaztutakoetan, Erregistro Zibileko eskuordeak, hori lehen auzialdiko epaileak izendatuta.
|
|
|
Ekoizpen osotik, behi gazta %43, 5 da, ardi gazta %12, 2, ahuntz gazta %5, 4 eta nahaste gazta %38, 9 18 jatorri deitura eta adierazpen geografiko babestu daude Espainiako gaztaren sektorean, eta Mantxakoa da gehien kontsumitzen dena; ondoren, Mahon, tetilla eta Idiazabal datoz. Espainia, ordea, Europako Batasuneko (EB) sailkapeneko azken postuan
|
dago
biztanleko eta urteko gazta kontsumoan, nahiz eta Europako zazpigarren herrialde ekoizlea izan. Greziak du kontsumo indizerik handiena, 28 kilo baino gehiago, eta Frantziako batez bestekoa 25 kilotik gorakoa da.
|
|
|
Horren ondoren, hurrengo egunetan ezagutuko diren azterketa kliniko berriak agindu ziren. Prebentzio neurri gisa, Espainiako Gobernuak oilaskorik eta arrautzarik ez saltzeko eskatu zien Tamba inguruko 30 kilometroko erradioan
|
zeuden
biztanleei. Iturri berberek adierazi zuten granja kutsatuan hazten diren 198.000 hegaztiak hil egingo direla.
|
|
2005
|
|
|
Egoera ekonomiko txukunean bizi garenez, oro har, herritarrek bere erosotasuna lehenetsi nahi eta ahal dute. Baina aizu, Gipuzkoako zenbait herritan auto gehiago
|
dago
biztanle baino.
|
|
|
Abiadura handiak zentzu erabatekoa du hiribilduen artean basamortua dagoenean, Gaztelan bezala. Eta ez du zentzurik, tartea
|
badago
biztanlez betea. Nola joango da Gipuzkoa osoa Donostiara trena hartzera, Gasteiza edo Bilbora bidaiatzeko?
|
|
|
Horien artean, momentu horietan, eraberritzen? zegoen Estatuari beronen menpe
|
dauden
biztanleek aplikaturiko biolentzian zentratuko gara.
|
|
|
Zeregin hori neketsua da, Ekonomia Lankidetza eta Garapenerako Erakundearen (ELGA) azken osasun txostenaren arabera, Espainia botiketarako diru gehien bideratzen duen herrialde garatuetako bat baita. ELGAko 30 kideetatik, gure herrialdea zazpigarren postuan
|
dago
biztanleko botiketan; AEBek bakarrik gainditu dute. Frantzia, Kanada, Italia eta Islandia.
|
|
|
Porlana lurra irensten ari da etengabe Uribe Kostan eta korridorearen bitartez hurrengo asaltoetarako prestatzen ari da bidea. Batek pentsa dezake Bizkaiko edo gutxienez goian aipatutako Lurralde Plan Partzialaren eremuan populazioa izugarri handitzen ari dela, baina azken hogei urteotako demografia datuek ez dute populazio hazkunderik erakusten eta datozen hamabost edo hogei urtetarako ikerketen arabera Bilbao metropolia eta bere eremuko populazioa orain
|
dagoen
biztanle kopuru berdintsuan mantenduko da murrizteko joera izango badu ere.
|
|
2006
|
|
|
Haurren desnutrizioa desagerrarazteko gomendio batzuk ere ematen ditu, hala nola, amagandiko edoskitzea sustatzea eta elikagaiak gotortzeko programak mantendu eta hobetzea. Gainera, haurdun dauden emakumeen artean elikagai gehigarrien kontsumoa hornitu eta sustatzea aholkatzen du, eta diru transferentziarako eta pobrezia gorrian
|
dauden
biztanleentzako elikagaietarako programak ezartzea.
|
|
2007
|
|
|
Baina gehiago dago: Bai autonomia erkidegoetan, bai Estatuko Administrazioan, bazterketa egoeran
|
dauden
biztanleek eta gizarte ekintzako GKEek erabil ditzaketen laguntzak eta finantziazio lerroak daude. Avanza Planeko GKEetako IKTetarako berariazko laguntzak ezagutzeko zain, aurrekontu handiena duten deialdiak ez dira sektorearen beharretara zehazki egokitzen.
|
|
2008
|
|
|
1785erako, nekazari auzoak eta hirigunea parekatuta
|
zeuden
biztanleen kopuruari dagokionez. Arrazainek eskaintzen dituen datuek hiribilduan bizi izandako gorakada demografikoa egiaztatzen dute«?
|
|
|
Dauzkagun aztarna urrien arabera, liberalismoa Eibarren bonapartetiarren garaian sustatu zen, neurri batean euren eskutik, eta beste neurri batean euren kontra. Udal gobernuaren funtzionamenduari dagokionez auzokide hautagaien sistema deuseztu zuten, eta sufragio murriztuak udaletxeko ateak zabaldu zituen ordura arte baztertuta
|
egondako
biztanle batzuentzat, ez guztientzat. Foru erregimenean funtsezkoa zen kaparetasunaren baldintza ezabatuta gelditu zen, estreinakoz.
|
|
|
Udaleko partaideei dagokienez, berriztatze argia burutu zen, esperientziarik gabeko udalkideen presentzia nabarmenak adierazten duen moduan. Ziur asko, auzokideak ez izateagatik udalgobernutik baztertuta
|
zeuden
biztanleak genituen. Baina agintaldi hau bukatuta, bolada aurrerakoiaren protagonista gehienen aztarnak galdu egiten dira.
|
|
|
Udalkideen artean maizterrak, herri ordezkariak izandakoak eta esperientziarik gabekoak nagusitu ziren, Eugenio Arostegiren gidaritzapean. Ziur asko, auzokideak ez izateagatik udal gobernutik baztertuta
|
zeuden
biztanleak genituen. Baina agintaldi hau bukatuta, bolada aurrerakoiaren protagonista gehienen aztarnak galdu egiten dira.
|
|
|
Aurreko bi udaletan, Lizarraga sartu aurretik udalean aritutakoen presentzia garrantzitsua bada ere (18tik 8), ondoren izendatu ziren foru udaletako kideetatik bakar batek zeukan esperientzia halako kontuetan. Fernando Simon Atxa Abaunzagak?. Horrez gain, foru udalaren ezintasuna nabaritzen da, batez ere gobernu ardurak hartzeko prest
|
zeuden
biztanleak erakartzeko orduan. Ikusten denez, 1876an aurreko agintaldian aritutako askok karguak errepikatu zituzten (Garagartza alkatea eta Etxeberria alkateordea) eta beste batzuek karguak aldatuta baina udalean jarraitu zuten:
|
|
|
bitartean udalaren bileratan parte hartzen zuten auzokide hautagaien kopurua murrizten joan zen, eta eskribau berriaren izendatzea zela-eta, lurrak bahian zituzten biztanleek auzokideen zerrendan onartuak izatea eskatu bazuten ere, ez zuten beraien helburua lortu. Edonola ere, batzar gelaren okupazioak eta kanpora irteteko aginduei uko egin izanak, erresistentziarako prest
|
zegoen
biztanle esparru baten berri ematen digu. Bozketaren emaitza aztertuta, biztanle haiek nekazarien arketipoan kokatzen dira.
|
|
|
Coro Rubiok azaldu duenez, kontseilu munizipalek ordura arte udal gobernutik baztertuta
|
zeuden
biztanleen partaidetza gehitzea ahalbidetu zuten452 Eibarri dagokionez, bitarteko udal kontseiluetan aritu ziren 18 kideetatik 13 aurretik ere udalkideak izandakoak genituen, Lege Zaharreko erregimenaren kudeatzaileak azken finean, horietatik bederatzik 1808ko maiatzaren 30eko auzokideen batzar orokorrean parte hartu zutela ikusteak frogatzen duen bezalaxe; beste bati buruz abizena baino ez dugu ... Hurrengo taulan, 18 kide haien nortasunak eskaintzen dizkizuegu.
|
|
|
liberalek, frantziar zein espainiarrek? ezarritako erregimenek zein puntutaraino ahalbidetu zuten ordura arte udal gobernutik kanpo
|
egondako
biztanleen parte hartzea. Galdera horri erantzuteko, alde batetik munizipalitateetako eta epe konstituzionaleko udaletako partaideak bildu ditut, eta talde horretatik kendu egin ditut 1810 urtea baino lehen kapitularrak izandakoak, horiek jada auzokide kategoria lortuta zeukaten-eta.
|
|
|
Horren ondorioz, Segurtasun Nuklearreko Kontseiluak (CSN) behin behineko 1 mailako gertakaria birsailkatu du Gertaera Nuklearren Nazioarteko Eskalan (INES), 2 mailan, material erradioaktiboa behar bezala kontrolatu ez delako eta informazio osatu eta eskasa ematen duelako. Nahiz eta CSNk eta instalazioko arduradunek aitortu duten ez zela arriskurik
|
egon
biztanleentzat, 800 pertsona inguru aztertuko dira arriskuak baztertzeko. Oraingoz, 579 pertsonari egin zaizkie neurketak, eta ez da material erradioaktiboaren zantzurik aurkitu.
|
|
|
Lan honen bidez, beren bizitzan ziztada bat baino gehiago izan dituzten pazienteen aldaketak ebaluatu nahi dira. Gainera, UMHk mota horretako intsektuen etengabeko ziztaden eraginpean
|
dauden
biztanleekin egiten ditu ikerketak, hala nola suhiltzaileekin edo landa langileekin, besteak beste. Sendagai edo elikagai jakin bati alergia bat izanez gero, ikertzaileek gene horiek zein diren ere aztertuko dute.
|
|
|
Adibidez, Lurreko Ekosistemak Monitorizatzeko programako ikertzaileak (TEMS sigla ingelesetan) mendietan izandako aldaketei buruzko informazio garrantzitsua biltzen saiatzen dira. Arriskuan
|
dauden
biztanleak Ingurune naturala babesteko, biztanleen garapenaren jasangarritasuna bermatu behar da. Mendietan bizi diren pertsonen kasuan, neurri bereziki larria da:
|
|
|
Cesar Manzanos elkarteko bozeramailearen iritziz, Langraizko herrian beste espetxe bat egiteak aldi berean bi kartzela irekita izatea ekar dezake. Guztira, 2.000 preso inguru egongo lirateke, Langraiz herrian
|
dauden
biztanleak baino gehiago.
|
|
|
Enplegua sustatzeko eta egoerarik ekonomikorik okerrenean
|
dauden
biztanleei laguntzeko ere hainbat neurri iragarri ditu Gobernuak. Hala, hamar langile baino gutxiagoko enpresek 2009an egiten duten kontratu bakoitzagatik zerga txikiagoa ordaindu dute.
|
|
2009
|
|
|
Birkargak: badakit jende batek oso erraz ikusten duela, baina
|
badago
biztanleen sektore bat nahiago duena betiko kioskoan birkargatu. Hala ere, birkarga sarea zabaltzeko lanean ari gara eta aurten badugu aurrekontua Internet bidez aukera hori jartzeko.
|
|
|
Krisi ekonomikoari buruz, Ibarretxek ziurtatu du Euskadi Europako lehen tokietan
|
dagoela
biztanle bakoitzeko errentan, eta langabezia tasa (%10koa) Estatuko batez bestea baino zazpi puntu txikiagoa dela gogorarazi du.
|
|
|
Espainiako Estatuko langabezia% 2,2 hazi da irailean. 80.367 langabe gehiagorekin, 3.709.447 dira jada Espainian lanik gabe
|
dauden
biztanle aktiboak, Lan eta Immigrazio Ministerioak zabaldu duenez. EAEko langabezia, berriz, %2, 5 igo da azken hilabetean.
|
|
|
baita hire anai arrebak eta hire etxekoak ere, behar bezala konturatzen ez diren arren. Munduan
|
dauden
biztanleekin konparatuta, gutxi gaituk, bazekiagu, baina Kristok ere garbi esan zian asko direla deituak, baina gutxi aukeratuak?; eta hizkuntzaz: –Batzuek esaten ditek euskara paradisuko hizkuntza zela, Adan eta Ebarena, bekatu egin aurretik, eta balitekek egia izatea, euskara, munduko hizkuntzarik zaharrena izateaz gain, bakarretakoa baita, biraorik ez duena?; biraoen kontuaz mintzatu zitzaionean, guztiz hunkituta geratu zen Gabino; hitz ederrak liluratzen zuen bezala, biraoak bere onetik ateratzen baitzuen, halako eran, non, tranbian zihoàn egun batean, tranbia gidariak, oinezko bat ez harrapatzeagatik, bat batean balaztatu zuen, bidaiariak, inertzia indarraren eraginez, aurrerantz jaurtiz?, kargu hartu baitzion gizon bati bizpahiru urte lehenago, bera gaixotu baino lehentxeago, beraz?, honek birao egin zuelako, Jainkoaren aurka; tranbiak jende heldua zeraman nagusiki, baina, ume bat izan zen aurre egin ziòn bakarra:
|
|
|
ez da kuotarik ordaindu behar, analogikoarekin baino kanal gehiagoz gozatu ahal izango dugu eta, gainera, irudiak eta soinuak kalitate handiagoa izango dute. Azken datu ofizialek diotenez, LTD estaldura bermatuta
|
dago
biztanleen %93rentzat, baina orain dela hilabete, Espainiako etxeen %48, 5ek bakarrik zuen LTD eskuratzeko aukera. Euskal ikus entzuleak dira atoirik handienetakoak:
|
|
|
Gizarteratzea: sari honen bidez, biztanle behartsuenen irakurzaletasuna bultzatzen duten proiektuak ebaluatzen dira, hala nola etorkinak, ezinduak edo gizartean baztertuak izateko arriskuan
|
dauden
biztanleak. Jardueraren helburuen argitasuna, bideragarritasuna, originaltasuna eta erabiltzen diren baliabideen eraginkortasuna baloratuko dira.
|
|
|
A gripearen aurkako arrisku taldeetan
|
dauden
biztanleen ia erdiak(% 47) ez du txertorik jarri edo ez du txertorik jartzeko asmorik, Erizaintzako Kontseilu Nagusiak (CGE) egindako azterketa soziologikoaren arabera. Azterketa hori Espainiako populazioaren artean pandemiaren txertoa onartzeari buruzkoa da, eta herritarren artean dagoen H1N1 birusaren aurrean larritasuna hautemateari buruzkoa.
|
|
|
Txostena 18 urtetik gorako pertsonei telefonoz egindako 500 elkarrizketetatik aurrera egin da, eta datu gehiago eman ditu: biztanleen %92, 9 ez da txertorik jarri, eta txertoen %32, 9 arrisku taldeetakoak dira; arrisku egoeran ez
|
dauden
biztanleen %2, 7 bakarrik immunizatu da. Gainera, herritarren ia %87 gutxi edo batere ez daude A gripeaz kezkatuta, eta %13, 2 oso edo nahiko kezkatuta daude.
|
|
|
Are gehiago, Eduard Kokoiti Hego Osetiako presidenteak lurralde gehiago konkistatu behar direla esan du egunotan. Kazbegi mendiaren azpiko Truso haranean ia ez
|
dago
biztanlerik, baina Georgiako estatuko parte da. Kokoitik ez du ontzat eman:
|
|
|
Orbe, Aldasoro, Barandiaran, Azkona, euskalduna lau aldeetatik... baita hire anai arrebak eta hire etxekoak ere, behar bezala konturatzen ez diren arren. Munduan
|
dauden
biztanleekin konparatuta, gutxi gaituk, bazekiagu, baina Kristok ere garbi esan zian asko direla deituak, baina gutxi aukeratuak"; eta hizkuntzaz: " Batzuek esaten ditek euskara paradisuko hizkuntza zela, Adan eta Ebarena, bekatu egin aurretik, eta balitekek egia izatea, euskara, munduko hizkuntzarik zaharrena izateaz gain, bakarretakoa baita, biraorik ez duena"; biraoen kontuaz mintzatu zitzaionean, guztiz hunkituta geratu zen Gabino; hitz ederrak liluratzen zuen bezala, biraoak bere onetik ateratzen baitzuen, halako eran, non, tranbian zihoàn egun batean –tranbia gidariak, oinezko bat ez harrapatzeagatik, bat batean balaztatu zuen, bidaiariak, inertzia indarraren eraginez, aurrerantz jaurtiz–, kargu hartu baitzion gizon bati bizpahiru urte lehenago –bera gaixotu baino lehentxeago, beraz–, honek birao egin zuelako, Jainkoaren aurka; tranbiak jende heldua zeraman nagusiki, baina, ume bat izan zen aurre egin ziòn bakarra:
|
|
2010
|
|
|
Ekonomian nekazal jarduerak nagusitzen ziren (Agirrerengan exemplen> nolakotasuna aztertzea besterik ez dago: soroak, lanak, laborantzako tresnak?); nekazaritzak ez ezik, burdinolak ere inportanteak ziren, eta zehazki Asteasu hargin tokia zen9 Gizartearen antolakuntzari dagokionez, eskubide, bizimodu eta botere mailen araberako desberdintasun nabarmenak
|
zeuden
biztanleen artean, krisi ekonomiko egoeretan areagotzen zirenak. Alderdi horiek, idiosinkrasiari dagozkionak, ederki asko jaso daitezke Agirreren testuak irakurriz, Koldo Mitxelenak esan bezala:
|
|
|
Gainera, tasa %55, 2koa izango da 2020an. 2006 urtera arte, mendekotasuna duten biztanleen beharrak asetzeko lan egiteko adinean
|
zeuden
biztanleek egin beharreko ahalegina murriztu egin zen. Hala ere, azken 20 urteetan, 65 urtetik gorako biztanleria %50 hazi da, eta lan egiteko adinean dagoena, berriz, %22 Hori dela eta, mendekotasun tasak jarraitzen duen joerak leheneratzeko zantzuak ditu, eta, luzatzen bada, sistemaren jasangarritasuna arriskuan jar dezake.
|
|
|
Egoera horri aurre egin behar diote eskolako maisu maistra askok, eguneroko zereginetan; izan ere, 25 ikasgelako 2 eta 10 ikaslek dituzte arazo horiek edo beste batzuk. Eskola adinean
|
dauden
biztanleen %3 eta %8 artean eta helduen %3 eta %4 artean eragiten duten nahasteak dira. Kopuru horiek adierazten dutenez, Espainian, eskolatuta dauden 7.000.000 adingabeetatik 385.000tik 1.000.000 bitartekoak dira mota horretako nahasteak.
|
|
2011
|
|
|
Modernidadeak, ordea, ez du euskara indarberritzeko saioekin korrelazio positibo handirik oro har. ez du izan orain arte, eta ez dago motibo argirik aurrerantzean hala izango duela uste izateko. hemendik hamar urtera jaioko diren haurrak (haur guztiak: bereziki hiriburu handietakoak, hor
|
baitago
biztanleon gero eta zati handiagoa) ez dira urrundik ere euskarazko familietan jaioko. etxeko hizkuntza nagusia, are gutxiago bakarra, ez dute euskara izango. kalera atera orduko erdal munduarekin egingo dute topo, d ereduko eskolara joaten badira ere gehienak. Are gehiago:
|
|
|
Ebaluazio hori egiteko, aztertutako lagina hiru populazio taldetan banatu zen, esposizio mailaren arabera. Adineko pertsonak zaurgarriagoak dira, eta zailtasun handiagoak dituzte esekiduran dauden partikula xeheak arnastean Sutearen eraginpean
|
egoteak
biztanleengan duen eragina ebaluatzeko (guztizkoa, ertaina edo batere ez), lanaren egileek zeharkako adierazle bat erabili zuten: sutearen aurreko 12 hilabeteetan eta ondorengo 12 hilabeteetan kontsumitutako sendagaien zenbaketa.
|
|
|
Guztira, 16tik 64 urtera bitarteko 1.171.900 lagunek eta etxeetan bizi ziren 1.171.900 lagunek ezgaitasun ziurtagiria zuten 2010ean, 2009an baino %8, 3 gehiago. Kopuru hori lan egiteko adinean
|
zeuden
biztanleen %3, 8 zen, aurreko urtean baino %3, 5 gehiago. Talde horretan, langabezia tasa %23, 3koa izan zen.
|
|
2012
|
|
|
Informazio uholdeak irentsi genituen iritzi propioa izan ahal izateko, eta teknologia nuklearraren arriskuez jabetu ginen. Bigarren erreaktorea eraiki nahi izan zenerako, arrisku horren kontzientzia oso hedatuta
|
zegoen
biztanleen artean". Plan nuklearrak geldiarazteko lehen saiakerak bide legaletik egin ziren.
|
|
|
Espezialistak hiperelikaduran (gehiegi jatea) eta hipoelikaduran (gutxiegi jatea) oinarritu dira. Horrekin, beste aurrerapauso bat eman nahi izan dute, eta ez bakarrik ezarritako gizentasunari erreparatu, eskola adinean
|
dauden
biztanleen %20 jasaten baitu, Kontsumoaren, Elikagaien Segurtasunaren eta Nutrizioaren Espainiako Agentziaren (AECOSAN) datuen arabera. Horien% 30 arazo kardiobaskularrak dituzte.
|
|
|
Azterketaren arabera, bizi kalitateak gora egin du, 2008az geroztik, eta batez ere «klase ertainari eta biztanleriaren talde pobreenei» eragin die. Pobreziaren eta baztertzearen indizea 1,5 puntu igo da krisialdia hasi zenetik Pobrezia arriskuan eta/ edo gizarte bazterkeriako arriskuan
|
dauden
biztanleen ehunekoa neurtzeko, AROPE, At Risk Of Poverty and/ or Bárbica adierazlea erabili da. Europako Batasunaren proposamena da, pobrezia tasa baino harago doana, pobreak ez diren baina baztertzeko arriskuan dauden pertsonak barne hartzen baititu.
|
|
|
Euskararen erabilera sustatzearen alde
|
daude
biztanleen %62, 3 EAEn, %38, 5 Iparraldean eta %37, 7 Nafarroan, kontuan izanik euskara sustatzearen ez alde ez aurka daudenen biztanle multzo esanguratsua dagoela (%40, 2 Iparraldean, %27, 8 Nafarroan eta %26, 1 EAEn). Deigarria da ikustea euskara sustatzearen aurka daudenak gutxi badira EAEn (%11, 6), gehiago direla Nafarroa Garaian (%34, 5) Ipar Euskal Herrian baino (%21, 3).
|
|
|
Euskararen erabilera sustatzearen alde daude biztanleen %62, 3 EAEn, %38, 5 Iparraldean eta %37, 7 Nafarroan, kontuan izanik euskara sustatzearen ez alde ez aurka
|
daudenen
biztanle multzo esanguratsua dagoela (%40, 2 Iparraldean, %27, 8 Nafarroan eta %26, 1 EAEn). Deigarria da ikustea euskara sustatzearen aurka daudenak gutxi badira EAEn (%11, 6), gehiago direla Nafarroa Garaian (%34, 5) Ipar Euskal Herrian baino (%21, 3).
|
|
|
Kaosa da nagusi Manhatanen
|
dauden
biztanleen artean.
|
|
2013
|
|
|
Uler liteke elikagai faltagatik gertatzen dela hori, baina UNICEFek desgezi egiten du: «Munduan behar adina elikagai eta baliabide
|
daude
biztanle guztien beharrak asetzeko». 2008an ere, 1.400 milioi helduk gehiegizko pisua edo obesitatea zuten.
|
|
2014
|
|
|
Online inkesten arabera armiarma gizonaren alde
|
daude
biztanleak.
|
|
2015
|
|
|
Zehazki, zifra absolutuetan egoerarik gordinena duen eremua Asia hegoaldea da (Afganistan, Bangladesh, India, Iran, Maldivak, Nepal, Pakistan eta Sri Lanka): 281 milioi pertsonak pasatzen dute gosea, hau da, munduan egoera horretan
|
dauden
biztanleen %35ek.
|
|
|
Koordinazio zentroetako telefono lineen dimentsioak bat etorri behar du jomugan
|
dauden
biztanleekin eta haiek egin ditzaketen
|
|
|
Espainiako Konstituzioak ez du definizio edo kontzeptu hau jasotzen, baina doktrinak dio sistema solidario bat ordenatzen duten neurri publikoak direla, arrisku pertsonalak saihestu eta konpontzera zuzendutakoak. Horrela, prestazio indibidual eta ekonomikoak emanez, beharrizan egoeran
|
dauden
biztanleei errenta minimo bat bermatzeko helburua du (Alonso Olea eta Tortuero, 2002: 38).
|
|
|
2014ko' Bilbao Iparra Hegoa' saria, Eskola Solidarioen modalitatean, Otxarkoagako prestakuntza zentroari eman zioten. Otxarkoagako prestakuntza zentroa Bilbotar Ospetsu izendatu zuten 2013an haren konpromisoagatik, inplikazioagatik, bizikidetzagatik, elkarrizketagatik eta talde lanagatik. Bilboko Udalak Lanbide Eskola honen ibilbide luzea saritu nahi izan zuen, besteak beste, desabantailan
|
dauden
biztanle taldeetakoekin lan egiten duela kontuan hartuta.
|
|
|
Lampedusa, immigrante gehiago
|
dago
biztanle baino.
|
|
2016
|
|
|
Hirugarren hipotesian nioen kanpora gehien irekita
|
dauden
biztanleen artean antzemango zela lan harreman berrien, eta informazio eta komunikazio teknologia berrien eragina. Aurreko paragrafoan aipatu dut
|
|
|
Balizko larrialdi neurriek zenbat laguni eragingo zieten kalkulatzea funtsezkoa zen, haren mende
|
baitzeuden
biztanle gutxiko eremuaren bideragarritasuna nahiz ebakuaziorako aukerak istripu larriren bat gertatuz gero. Gune horretan (4 kilometroko erradioa hartuta kontuan), 30.000 biztanle inguru biziko ziren 2010ean, eta 44.500 2025ean (bisitariak eta Itziarko industrialde berriaren eraginez herri eremuan biziko zirenak kontuan hartu gabe).
|
|
|
XX. mendean zehar beste entsegu batzuk egon ziren, baina beti zirkulu mugatu batzuetan geldituz. Mugimendu gutxi
|
zegoen
biztanle euskaldunen kopuru inportantea bizi zen lurraldean euskal antzerkiaren inguruan.
|
|
|
Osasunaren Mundu Erakundearen (OME) grafikoak erakusten du garapen bidean dauden herrialdeek gehiegizko pisua eta desnutrizioa dituzten arazoei aurre egin behar dietela. Eredu hori bera ugaltzen da gure herrialdeko komunitate pobreetan, eta baliabide gutxien dituzten edo gizartean baztertuta
|
dauden
biztanleen segmentuari eragiten dio. Obesitatea ez da aberatsen jangela baten irudia, gosetearen ondoren planetako bigarren elikadura arazoa baita, baita herrialde pobreetan ere.
|
|
|
«Olivenza 2014 Txostena, Espainian minusbaliotasunari buruzko txostena» izenekoaren arabera, Minusbaliotasunaren Estatuko Behatokiak argitaratua, desgaitasuna duten herritarren desabantaila ia %33 da herritar orokorrekiko, enpleguari eta pobrezia mailari dagokienez. Gainera, lan egoera aktiboan
|
dauden
biztanleen kasuan, soldata aldea urteko 2.500 euro ingurukoa da ezintasunen bat duten eta ez duten pertsonen artean, eta alde handiak daude sexuaren eta adinaren arabera.
|
|
|
Inmark Europa aholkularitza enpresak iaz argitaratutako azterlan baten arabera, espainiarren %25ek bakarrik uste zuen ez zuela bankuz aldatzeko arrazoirik, eta horrek bezeroen %75i aukera ematen zien aukera ona ematen bazuten. Baina bankuarekin gustura
|
dauden
biztanleen laurden horretan sartzea lortzea ez dago erakundearen esku bakarrik. Artikulu honetan aipatzen denez, bost urrats errazen laguntzarekin, bankuarekiko harremana hobetu daiteke.
|
|
2017
|
|
|
Estatu azpiko lurraldeak eta lurralde nazionalak, besteak beste, zilegitasun eta erantzuletasun politiko publikoaren guneak dira; izan ere, lanak nazioan ditu erroak: ekonomia nazionala eta lurraldearen barruan
|
dauden
biztanleen bizi maila hobetu nahi badira, tokiko estrategiak ezarri eta tokiko etekinak atera behar dira lanaren arloan. Zentzu horretan, ez dago lurralde demokratiko globalik, eta, egotekotan, tokian toki lurraldetutako demokrazietan izango du oinarria.
|
|
2018
|
|
|
Kontratu sozialaren teoria, oro har, askatasunari buruzko istorio bat balitz bezala aurkezten da. Jatorrizko kontratuaren interpretazioetako baten arabera, natur egoeran
|
zeuden
biztanleek, askatasun naturalak berekin zekarren segurtasun gabezia bazter utzi, eta askatasun zibila lortu zuten, berdintasunean oinarriturik eta estatuak babesturik. Gizarte zibilean, askatasuna unibertsala da; heldu guztiak posizio zibil berean daude, eta beren askatasun horretaz balia daitezke, nolabait, jatorrizko kontratua errepikatzen dutenean:
|
|
|
Hidratazioa gorozkiak behar bezala hidratatuta egoteko eta kontsumitzen dugun zuntza trinkotzeko urik ez izateko. Batzuetan, hidratazio eskasak idorreria eragin dezake, baita gorozki gogorrak eta gorozki mingarriak ere, batez ere oso pertsona sedentarioetan, ohean dauden adineko pertsonetan edo deshidratatzeko prest
|
dauden
biztanleetan (bero kolpeen arrisku talde berak). Bestalde, jarduera fisikoa hesteetako mugikortasuna aktibatzeko eta gorotz boloak aurrera egiteko.
|
|
|
Horri dagokionez, Elikagaien Segurtasunaren, Kontsumoaren eta Nutrizioaren Espainiako Agentziaren (AECOSAN) Zientzia Batzordeak adierazten du gazta onduetan mikroorganismo patogenoen biziraupena 60 egunez baino gehiagoz «ez dela oso litekeena, baina ezin da baztertu». Horregatik gomendatzen da arriskuan
|
dauden
biztanle taldeek ez kontsumitzea, hau da, haurdun dauden emakumeek, haur txikiek, zaharrek eta pertsona immunodeprimituek. Nola kontserbatu behar dugu gazta?
|
|
2019
|
|
|
Buru astintze arin batek errepikatu zuen baiespena. Saintesen sartu ginenean jarraitu zuen isilune baten ondoren, pozik
|
nengoen
biztanleek abegi ona egiten zigutelako. Oso pozik nengoen.
|
|
|
Egun edo gaueko beste edozein ordutan ez zuen ikusezinaren aurreko etsipen hura sumatzen, egunsentiko une honetan bakarrik, une honetantxe, fededunak lehen otoitzera deitzeko alminarreko eskailera igotzera joaten zen honetan. Zalantza superstizioso batek egiten zion ausiki kontzientzian irudikatzen zuenean eguzkia ibaiaren gainean
|
zegoenean
biztanleek lo jarraitzen zutela bere erruz, eta, bat batean iratzarririk, argiak zorabiaturik, galdetzen zutela oihuka non zegoen behar zen orduan bere deiadarra egin ez zuen almuedanoa, errukiberagoak esango zuen, Gaixo egongo da, bere zoritxarrerako, eta ez zen egia, desagerturik baitzen, bai, baina iluntasun nagusien iratxo batek lurreko barru aldera eramanda. Eskailera kiribila zen, eta igotzeko nekeza, are eta gehiago dagoeneko zaharra zen almuedano honentzat, beharrik ez zizkioten begiak estali behar, norietako mandoei bezala, zorabia ez daitezen.
|
|
|
Hemen ez
|
zegoen
biztanle asko, eta gizartea nahiko hierarkizatua zegoen. Erromatar Inperioa desagertu zenean, antza, jauntxoek erromatarrekin Lautadatik alde egin zuten.
|
|
|
Zahartzaroan edo gaixorik, euren borondatearen kontra sexu baraualdian leudekeenek maitasun karitatiboa praktikatuko luketen boluntario erotikoei esker gozatuko lukete. Harmonian ‘gutxieneko sexuala’ bermatuta
|
legoke
biztanle guztientzat. Sexu harmonikoa ez litzateke gaueko orduetara ezta ugalketara ere mugatuko:
|
|
2020
|
|
|
Onartzen duenak, ez diezaioke laguntzen edo jarraitzen dion eskariari ukorik egin. Eskari hori edozer gauzari buruz izan daiteke, giza bizitza batetik akordio arrunt bateraino, eta irla guztian ez
|
dago
biztanlerik, ez bizirik ez hilik, ohorea axola ez zaionik, behin hortza onartuz gero ukatzea ausartu denik. Zenbaitetan betetzea atzeratu izan da, baina aurkako ondorioak pairatuz.
|
|
|
Oliver Wyman aholkularitza enpresak Minbiziaren Aurkako Espainiako Elkartearentzat (AECC) egindako ‘El impacto económico del cancer en las familiares en España’ azterlanaren arabera, kalkulatzen da minbizi kasuen %30 eta %50 artean prebentzio metodoen bidez saihets daitezkeela. Bizi ohitura osasungarriagoak hartzea eta arriskuan
|
dauden
biztanleentzako bahetze programetan behar bezala ezartzea eta parte hartzea sartzen dira. Horrek minbizi kasu berriei aurrea hartzea eta bizi itxaropena handitzea ez ezik, osasun gastu publikoa murriztea ere ekarriko luke.
|
|
|
Phivolcs Filipinetako Bolkanologia eta Sismologia Institutuak laugarren maila eman dio larrialdiari, batetik bosterako eskala batean. Horrek esan nahi du erupzio arriskutsua berehalakoa izango dela, eta hamalau kilometroko erradioan
|
dauden
biztanleak etxetik ateratzeko aholkatzen dute. Gainera, Filipinetako agintariek hondamendi eremua izendatu dute sumendia dagoen Batangas probintzia.
|
|
|
2015ean planteatutako ibilbideak N errepidetik lerro zuzen bat egiten zuen. Ibilbide berriak aurretik planteatutakoa ordeztu zuen, eta Burebako natura balio handiko kokaguneetatik eta Arabako Haranetatik igarotzen da; oraindik erantzun gabe
|
dauden
biztanleen ehunka alegazio eragin zituen horrek.
|
|
2021
|
|
|
Euskal Autonomia Erkidegoan erroldatuta
|
dauden
biztanleen jatorria aztertuta, biztanleria horren hizkuntza aniztasuna ondorengo grafikoan laburbiltzen da, herrialdearen arabera antolatuta.
|
|
|
Mahai gainean jartzen duen irtenbide bat jangelentzat diru publiko gehiago sartzea izan daiteke, “eta ez elkar ulertzea”, azpimarratu du. Pinianen aburuz, paradoxikoa da erakundeek “haurren obesitatearen aurkako kanpainak egitea; arazo hori oso larria da eskola adinean
|
dauden
biztanleen artean, eta ez zaintzea ikastetxeetan zer jaten den”. Kontsumitzaile txiki eta gatibua Koronabirusa sartu ondoren, “normaltasunera” itzultzen ari da pixkanaka, eta horrek pentsarazten du eskola jantokietako erabiltzaile indizeak berreskuratu egingo direla; izan ere, 2020an% 45 murriztu ziren, gurasoen pandemiaren eta telelanaren beldur zirelako.
|
|
|
" Liburuan jasotzen den dokumentazio zaharrena 1438koa da, eta mendez mende kontatzen dut garapena. Liburuak duen beste zati bat da Aretxabaletan auzoz auzo eta baserriz baserri
|
zeuden
biztanle guztiak eta izen guztiak batzen dituena eta abar".
|
|
|
Hurrengo urtean hainbait etxolaren berri dugu, bai Otxarkoagan bai Iturrigorri inguruan. Etxebizitza bezala erabiltzeko zirela argi dagoen arren, ez
|
dago
biztanleen berririk.
|
|
|
Etxoletako batean ez zen inor bizi. Aurretik
|
egondako
biztanleak Matikora mugitu ziren, pisu batera. Seguruenik etxola hori denbora gutxian okupatua izango zen, aurretik udal langile edo poliziek bertan behera botatzen ez bazuten.
|
|
2022
|
|
|
Modu berean, gogoratu beharra
|
dago
biztanle askok ez dutela teknologia digitaletarako sarbiderik edo horiekin jarduteko zailtasun handiak dituztela. Ez da soilik adin kontua, bazterkeria soziala jasaten duten profil ezberdinek, behar materialak dituzten pertsonak edo kognitiboki baliabide digitalak erabiltzeko arazoak dituzten pertsonak kasu, digitalizazio prozesu honetatik at geratzen dira, euren bazterkeria egoera areagotzen delarik.
|
|
|
Egun horretan Sarek bukaera emanen dio bere buruari egina zion desafioari. " Izan Bidea" izendatu zuten dinamika honen xedea zen hiru milioi kilometro egitea, hots, Euskal Herrian
|
dauden
biztanle bezainbat kilometro. Urriaren 8an eginen dituzte azken kilometroak, Bulebar deitu gunean.
|
|
|
Ez da gutxiagorako, bere aginteko zortzi urteetan herrialdea norabide onean jartzeko gai izan baitzen. Dirulaguntzen programak jarri zituen martxan pobrezia egoeran
|
zeuden
biztanleei laguntzeko, horien artean ezagunena izan zen" Bolsa Familia" delakoa, eta bere eta Rousseffen agintaldien artean 25 milioi lagun inguru irten ziren pobreziatik. Manos Unidas nazioarteko erakundearen txosten baten arabera, milioika biztanle horien ekonomiak hobera egitea ekarri zuen Lularen gobernuko programa horrek, baita gutxieneko soldataren igoerak edota lan merkatuaren egoera hobetu izanak ere.
|
|
|
Taula osoak, datuen xehetasunekin, PDF aldizkariaren urtarrileko 36 eta 37 orrialdeetan kontsulta daitezke (akats fedea: taula honetako paperezko bertsioan akats bat
|
dago
biztanleko osasun gastuaren zifretan eta 1.000 biztanleko diet nutrizionisten kopuruan).
|
|
|
Pertsona guztiok ez dugu aukera bera minbizia garaiz prebenitzeko eta detektatzeko. Gizonek eta emakumeek ez dute aukera bera koloneko minbizia goiz detektatzeko, beren autonomia erkidegoek ez dutelako lortu arriskuan
|
dauden
biztanle guztiek baheketa programetarako sarbidea izatea; edo ez dituztelako behar adina babesten tabakoaren kearen aurrean, legearen aplikazioa oso laxoa baita. Pertsona guztiok ez dugu bermatuta minbizia diagnostikatzen zaigunean gure behar guztiak beteko dituen arreta integrala eta jarraitua.
|
|
|
Horretan ari gara. Prest
|
gaude
biztanleen eta industriaren esku uzteko energia prezio apalean, baina hori guztia lantzen gabiltza, formula jakin bat bilatzeko.
|
|
|
Aste batzuk igaro dira txertatuta zeuden herritarrek berrogeialdirik egin behar ez zutela adierazi zutenetik; ondorioz, txertatu gabe
|
dauden
biztanleengan du eragina atzo hartutako erabakiak. Ministerioaren arabera, erabaki honek bereziki ikastetxeetan izango du eragina, kontaktu estuen etxeratzeen protokoloa bertan behera geldituko baita.
|
|
2023
|
|
|
Bularreko minbizi hirukoitz negatiboari, minbizi oldarkorrenari eta hazteko eta ugaltzeko ahalmen handiagoari buruzko ezagutza hobetzea. Detekzio goiztiarreko programetan gehiago parte hartzea Arriskuan
|
dauden
biztanleei zuzendutako detekzio goiztiarreko programetan parte hartzea sustatzen jarraitu behar da. Horri esker, minbizi kasu berriak garaiz detekta daitezke, eta, beraz, bizi itxaropena eta kalitatea handitu.
|
|
|
Laguntzak, gainera, nekez eman eta erraz kentzen dira. Ez dakit zeren eredu izan nahi duen laguntza jasotzera behartuta
|
dauden
biztanleak susmagarritzat hartzen dituen gizarteak, baina DSBE jasotzen duten hainbat lagunek Ertzaintza haien etxeetara joan izana salatu dute. Joatea da gauza bat, baina baimen judizialik gabe etxera sartu eta batek daki zein datu jasotzen saiatu diren.
|
|
|
Zehaztu dutenez, kanpaina hau jendarteko talde konkretu batzuei zuzenduta dago, bereziki: 50 urtetik gorako pertsonak, jubilatuak, etxekoandreak, iraupen luzeko langabetuak, etorkinak eta baztertzeko arriskuan
|
dauden
biztanleak.
|
|
|
Desberdintasun horiek egoera ahulenean
|
dauden
biztanle taldeei eragiten dietela bereziki, eta agerian uzten dute pobrezia/ desberdintasuna zeharkako faktore gisa jorratu behar dela osasun publikoko politiketan.
|
|
|
Farmazialariek, oso erlazio estua daukate biztanle/ paziente askorekin, farmazia komunitarioa gertutasuneko zerbitzu bat delako eta ondo ezagutzen dituztelako pertsona hauen baliabide eta bizimoduak. Medikamentuak eta aholku farmazeutikoa eskaintzeaz gain, farmazialariak oso ondo kokatuak
|
gaude
biztanleen beharrak eta baldintzak aztertzeko, familiaeta gizarte testuingurua ezagutzeko, beraz, komunitateko aktiboekin konektatzeko, baliabide oso garrantzitsua dira. Zentzu horretan, farmazialariek funtsezko rola jorratu behar dute osasunaren sustapenean, biztanleen osasun sistemarekin harremanetan jartzeko lehen puntua direlako, eta sarritan puntu bakarra ere badirelako.
|
|
|
9. " Talde jakin batean langabezian
|
dagoen
biztanle aktibo kopuruari esaten zaio langabezia tasa" (EUSTAT).
|