|
2001
|
|
|
Bada ez, gaur egungo gizartean batzuek dena dute dirua, boterea... eta beste batzuek ezer ez, munduan bizi garen ia 6.000 milioi pertsonetatik bi herenek ez dute duintasunezko bizitza bat aurrera eramaterik. Ez Euskadin ezta Espainiako Estatuan ere ez
|
dago
berdintasun eta elkartasunik: jende asko dago langabezian, eta lan egiten duten askok zein baldintzatan ari dira?
|
|
|
Zuen ponentzia, ordea, besteekin batera
|
zegoen
berdintasun mailan, batzarretan ofizialki hartzen zenuten parte eta publiko eta halakoetan eztabaidatu. Joera guztietatik Aralarrekoek bakarrik esan dute ez dela prozesu garbia izan.
|
|
2002
|
|
|
Ildo horretatik, orduko eta gaurko hedabideen artean
|
dagoen
berdintasuna honako hau da: kazetariek ez dute ezelako burujabetasunik lan egiteko eta lan egiten duten hedabideak erabat menpekoak dira; monarkia absolutuen garaian kondearen menpeko, eta gaur egun estatu aparatuen menpeko.
|
|
2005
|
|
|
Beraz, iritzi kontrajarriak
|
egonagatik
berdintasun eskubidearen efikazia etaaplikazio eremuaren inguruan, holakoetan egin ohi den bezala, epaitegietara jotzeaerabaki zen; bide batez, babes soziala zabalagoa eta instituzioen errekonozimendualortzeko eta, ondorioz, herri mailan kaleratutako berdintasunaren aldeko aldarrikapenak oinarri legala duela frogatzeko.
|
|
|
Amatasunak emakumearen lan egoeran etalan promozioan eragin handia du. Administrazioari
|
dagokio
berdintasun politikakindartzea eta berdintasuna bermatzeko baliabideak jartzea. Baina, herritarrok erekontziente izan behar dugu egoera honek dituen inplikazioez, eta egunerokobizitzan bi sexuen arteko berdintasuna errespetatu.
|
|
|
Liberté eta nahikoa, gure kasuan. Hemen nik agintzen diat eta ez
|
zagok
berdintasunik. Dakienak eta talentua duenak agintzen dik, halaxe izan duk beti.
|
|
2006
|
|
|
soldaten diskriminazioak, lanaldi bikoitzak, etxeko indarkeria? arazo horiek areagotu egiten dira lan egiten dugun hegoaldeko herrialdeetan, non ia ez
|
baitago
berdintasunerako aukera ematen duen lege esparrurik. Ildo horretatik, emakume elkarteekin lan egiten dugu metodologia honen arabera:
|
|
|
Estatu Batuetako Kongresua adi ez badago, Interneteko zerbitzuen eskaintza kable bidezko telebistaren eskaintzaren antzekoa izango da, ziurtatu zuen. Sarean indarrean
|
dagoen
berdintasuna gordetzeko, Ed Markey ordezkari demokratak legeak honako hau ezartzea nahi du: “banda zabaleko sarbidearen hornitzaile guztiek ez dute blokeatu, oztopatu, hondatu, bereizi edo interferitu behar bakoitzak banda zabaleko sarbidea erabiltzeko duen gaitasunarekin, Interneten edukia (…) sartu, erabili, bidali, jaso edo proposatzeko”.
|
|
|
Hala, gizarte ekintzako GKEak gizarte berdintasunezkoagoa lortzeko lanarekin konprometituta daude. Gizarte ekintzako GKEak konprometituta
|
daude
berdintasun handiagoko gizartea lortzeko lanarekin herritarren arteko desberdintasunak murriztea, egoera ahulenean dauden kolektiboetako kideek aukera izan dezaten, berdintasun baldintzetan, gizarte osoak dituen ongizate aukerak eskuratzeko. Konpromiso horren arabera, GKEek ahalegin handiagoa egin behar dute beren esparruetan kalitate handiagoz lan egiteko, eta, ondorioz, Gizarte Ekintzako Hirugarren Sektoreko erakundeek puntu hauek zehaztu dituzte:
|
|
2008
|
|
|
Kontzeptualizazioa ez zen 93ra arte egin, Nazio Batuek Vienan egin zen Giza eskubideen biltzarrean. Ostean, 95eko Emakumeari buruzko IV. Biltzarrean Beijingen, definizioa zabaltzen da" Lege integralean 2004ean definizio ona, nahiz eta legeak bere hutsuneak izan, pausu handia
|
dago
berdintasunaren alde eta indarkeriaren aurka. Definizioak zera dio ez da eremu pribatuko arazoa, gure gizartean dagoen desberdintasunaren erakusle bortitzena da, emakumeen aurkako indarkeria emakumea izateagatik da.
|
|
|
Kazeta.info k Euskal Herriko barne kohesioa sustatzeko lan egin nahi baitu. Aspalditik Lapurdiko kostaldea eta Nafarroa Beherea zein Zuberoako barnealdeko eskualdeen artean
|
dagoen
berdintasun falta gainditzen laguntzeko baitezpadakoa delako, lurrarekiko lotura estua duten herri eta herritarren eguneroko bizitzaren berri eman nahi die euskaldun guztiei.
|
|
|
«Babesa eta segurtasuna ematea» eskatzen diote 18 eta 20 urte bitarteko emakume unibertsitarioek bikotekide «idealari»; adin bereko gizonek, aldiz, emakume «politak, erakargarriak» nahi dituzte. «Sistema patriarkaletik eraikitako harreman erromantikoaren isla» dira adierazpen horiek, txostenak azaltzen duenez; izan ere, ez
|
dago
berdintasunik harreman horietan, estereotipo tradizionalek indarrean jarraitzen dutelako.
|
|
|
Oro har, udalerrietan emakumeen egoera hobetzeko helburuarekin atera dute gidaliburua, eta hori prestatu ahal izateko, araudietan, Europako zuzentarauetan eta indarrean
|
dauden
berdintasunerako lege eta planetan oinarritu dira Eudel, Emakunde emakumearen institutua eta Berdinsarea osatzen duten 42 udalerriak.
|
|
2009
|
|
|
Pentsa zer tresnak dituen enpresak berak neurri egokiak martxan jartzeko. 250 langiletik gorako enpresak behartuta
|
daude
Berdintasun Plana garatzera. Enpresek hartu ditzaketen neurrien artean daude akzio positibokoak:
|
|
|
Bestalde, Konstituziotik ondorioztatu nahi bada Autonomia Erkidego elebidunetako bi hizkuntza ofizialen artean ez
|
dagoela
berdintasun juridikorik jakin beharra gaztelaniari bakarrik dagokiolako, baieztapen honi zenbait ñabardura erantsi zaio eta galdetu litzateke botere publikoek nola edo zein modutan bermatzen duten gaztelania jakitea. Honen erantzuna derrigorrezko irakaskuntzaren eta aurreikuspen hori hezkuntza planetan sartzearen bidetik etorriko da.
|
|
|
indarrak batzea zerbitzuen horniduraren eragile osagarri bihurtzeko eta herritarren artean gizarte arazoekiko jarrera aldatzea lortzeko. “Gizarte Ekintzako GKEak konprometituta
|
daude
berdintasun handiagoko gizartea lortzeko lanarekin”, azpimarratu du Adierazpenak. Adierazpena sinatzen dutenek gardentasun eta erantzukizun printzipioak errespetatzeko eta betetzeko konpromisoa hartzen dute.
|
|
|
Kontua baina, ondokoa da: gizartean, errekurtso horiek eta berauek prozesatzeko tasunak ez
|
daude
berdintasun irizpidez banaturik. Autonomia indibidualaren gestio eraginkorra da bizi dugun garai historikoaren agindu nagusietakoa, eta partida horretarako kartak markatuak daude.
|
|
2010
|
|
|
Eta oso gogorra izan zen diputatu izatea, nire kontzientzian, eta askoren kontzientzian, berdintasun asmoa izanda jardutea. Baina, benetan, ez
|
gaude
berdintasun egoeran eta, hortaz, emakumeak %22 ginela parlamentuan aritzea ez zen batere erraza. Ez ginen %30 izatera ere iristen, nazioarteko hitzarmenak ehuneko horixe aholkatzen duenean, gutxienez, emakumearen parte hartzea politikan ziurtatze aldera.
|
|
|
Erakunde publikoengana jo zuten, eta ez zuten erantzun txarrik jaso. " Asko lagundu digute", dio Arantxa Iurrek," batez ere politikoki zuzena delako, boladan
|
dago
berdintasun politikak bultzatzea". Politikarien interesen zintzotasuna gorabehera, Iurrek eta Uriartek Mugagabe zirkuitua antolatzeko diru-laguntza lortu zuten:
|
|
|
Etengabe jarri genuen mahai gainean baldintza batzuk errespetatu behar zirela. Batetik, akordio batean daudelako, baina batez ere, ezin daitekeelako prozesu bat garatu solaskide garenok ez
|
bagaude
berdintasun baldintzetan. Ikusten genuen su etenaren ondoren gero eta arazo handiagoak geneuzkala solaskide gisa errespetatuak izateko.
|
|
|
Hortik abiatuta, euskal hauteskundeetan ere irabazle izatea aurreikusten zuen Alderdi Sozialistak, bai bototan eta bai aulkitan. Denborak aurrera egin ahala, aulki gehiago lortuko zituztela uste zuten, botoei
|
dagokienez
berdintasuna lortuagatik. Martxoaren 1ean herritarrek hitz egin zuten, eta EAJ PNVk emaitza bikaina lortu zuen; boto eta eserlekuak kontuan hartuta, PSE EE PSOE gailendu zuen; alde handiz, gainera.
|
|
2011
|
|
|
Galaxia baten baino gehiagoren talka batetik, sortutako galaxia da Andromeda. Gizon eta emakumeak elkarren eskutik joan daitezkeen lekua adieraz dezake.Non
|
dago
berdintasuna gizon eta emakumeen artean. Hierarkiak berdindu egiten gaitu askotan. Sisteman zenbat eta gorago egin, balio bertsuak nagusitzen dira:
|
|
|
Senaz jarduteko, jokabide morala izan dezakete atzean, gai direlako errukia eta beste hainbat sentipen izateko». Rowlandsek hamar urte igaro zituen otso batekin bizitzen, eta esperientzia horrek azterrarazi zizkion filosofoari gizakien eta animalien jokabideen artean
|
dauden
berdintasunak eta ezberdintasunak.Filosofia telebistanEntzute handikoa izan zen, 2005ean, Rowlandsen Dakidan guztia telebistan ikasi nuen liburua. Liburu hartaz ere jardun du filosofoak Donostiako egonaldian.
|
|
|
Lesbiana, Gay, Trans eta Bisexualen (LGTB) eskubideen ingurunan
|
dagoen
berdintasun «formala» gainditu eta «benetakoa» bihur dadin, ehunka lagun irten dira kalera Euskal Herriko hiriburuetan. Kolektibo horien eskubideen aldeko nazioarteko egunean, gogoan izan dute aurten hiesaren gaia.
|
|
2012
|
|
|
Zer uste duzue
|
dagoela
berdintasunaren arloan egiteko?
|
|
|
Herri batek izan behar du propiotzat ezagutzen ez duen eraikuntza politiko batetik alde egiteko aukera. Hori ezin badu erabaki, herri hori ez
|
dago
berdintasun baldintzetan, menderatua baizik. Merezi al du legediaren indar guztia gure aurka erabiltzen duen (eta horrek berak estatu espainola gurekiko totalitario bilakatzen duen) erakunde politiko batean parte hartzea?
|
|
|
Gainera, historikoki ez dago estatuen arteko izankidego baketsurik, non, esate baterako, elkartruke solidario eta bidezkoak dauden. Baliabideen banaketa, eskuragarritasuna eta kontsumo maila ez dira egon eta ez
|
daude
berdintasunez edobidezkotasunez antolaturik; ez estatuen artean, ezta estatu bakoitzaren barneanere.
|
|
|
Euskaldunok zergatik behar dugu gizarte mugimendu indartsuago bat gaur egun. M.I: Urrats handiak egin badira ere, hemen euskal hiztunak minoria gara eta euskara ez
|
dago
berdintasun egoeran, ezin dugu euskaraz egin gaztelaniaz edo frantsesez egin dezakegun guztia. Eta inertziak egoera hori egonkortu besterik ez du egingo.
|
|
|
Terrorea berdintasunarentzat onuragarria denean soilik onartu behar da; betiere terrorismorik gabe, aberatsek bere terrorismoa inposatzen baitiete gainerakoei. Aberastasunen banaketarik gabe ez
|
dago
berdintasunik. Baina berdintasunak ez du esan nahi bakoitzak bere posizioari edo lortutako botereari eutsi behar dionik; aitzitik, bakoitzak berak hartutako erabakiari tinko eusten diola esan nahi du.
|
|
2013
|
|
|
Horrez gain, soziolinguistikaren korronte guztiek (horietako batzuetan besteetan baino nabarmenagoa da) badute beste ezaugarri bat: kontzientzia izatea edonolako baliabideak —linguistikoak, ekonomikoak, boterearekin lotutakoak eta abar— inoiz ez
|
daudela
berdintasunez banatuta komunitateetan, eta desberdintasun egituratu horrek ondorio nabariak dituela bai aurrez aurreko interakzioen alorrean bai hizkuntzen eta barietateen arteko erlazioetan. Alde horretatik, ideologia estandarizatzaileen analisi kritikoak, ez berdintasunezko eleaniztasunarekiko mesfidantza, eta hezkuntza metodo eleaniztunen aldeko apustuak, hein handi batean, soziolinguistikaren adiera zabal horren DNAren ondorio dira.
|
|
|
Horren guztiaren harira, zinez aproposa da Mendekoen Arretarako Euskal Sistema Publiko baten aldeko Plataformako kideek, Euskal Herriko IV. Jardunaldi Feministetan (Portugaleten, 2008ko apirilean), aurkeztutako txostena: . Ez
|
dago
berdintasunik zerbitzu publikorik eta zainketa partekaturik gabe? (Castro eta besteak, 2008).
|
|
|
Ez da bakarrik aurrerabidea, justizia baizik. Ez
|
dago
berdintasunik gabeko justiziarik. Manos Unidasek aurtengo kanpainan gogoratzen du, eta emakume hauek dira adibiderik onena.
|
|
2014
|
|
|
5 Azkenik onartu behar dut azken mendeetan emakumeak aurrerapauso izugarriak eman dituela berdintasuna lortzeko bidean baina oraindik zenbait lurraldetan ez
|
dago
berdintasun horren usainik adibidez Indian, Afrikan
|
|
|
Ba al
|
dago
berdintasunik belaunaldien artean. Eta ezberdintasunik?
|
|
2015
|
|
|
Oso ondo. Orduan, eta gaizki ulertu badiat zuzen nazak, Ezeiza, hik Euskadirentzat defendatzen duan etorkizun hipotetikoa ez
|
zegok
berdintasunean oinarritua, ez langile klaseen arteko solidaritatean, ez erakundeen subsidiaritatean, ez gizarte laikoan...
|
|
|
Iraultzak borroka egin du berdintasunaren alde. Eta non
|
dago
berdintasuna. Denok dugula eskubidea eskolara joateko, karrera bat egiteko, atendituak izateko, lan bat izateko.
|
|
|
Itzulpen moduak hau da, sorburu eta xede testuaren artekoharremanak berebiziko garrantzia dauka gure kasuan, itzulpen asko batez ere haur eta gazte literaturan (HGL) zeharka, zubi bertsio batetik abiatuta, egin izan direlako, eta egiten direlako. Corpusean, baiustez zuzenean bai ustez zeharka itzuli diren testuak jaso ditugu, bien artean
|
dauden
berdintasun etadesberdintasunak deskribatzeko asmoz. Horretaz gain, HGLko eta helduen literaturako (HL) testuakitzultzearen artean alderik ba ote dagoen ere aztertuko dugu.
|
|
2016
|
|
|
Antzerki munduan ba al
|
dago
berdintasunik emakumezkoen eta gizonezkoen artean?
|
|
|
Betiko gaia da hori. Nik uste dut inon ez
|
dagoela
berdintasunik, eta hor ere ez. Begiratzen hasten bazara zein paper dauden aktore emakumeentzat, ikusiko duzu errepikatu egiten direla rolak.
|
|
|
Zalantzak izan nituen, baina azkenean animatu nintzen, udaleko baldintzengatik eta zegoen jendea interesatzen zitzaidalako. Ainhoa Beola
|
zegoen
berdintasun zinegotzi, Agurtza Zubero aholkulari, eta politika feminista erreal bat bultzatzen ari ziren.
|
|
|
Labur errateko, auto itzulpenak ondorio aberats bezain nahasiak ditu norberaren baitan: batetik, ezagutzen diren hizkuntzen artean, errealitate diglosikoan (aski errepikatzen didate, ohartzen ez banintza bezala) ez
|
dagoen
berdintasun aire bat dabilkit zerebroan, eta bestetik, edozein hizkuntzatan zuzenki idazteko jaidura gogorra bermatzen zait, zergatik ez idatzi frantsesez (ere) galdera (zitala) ardatz (eta baitezpada traditzaile izan gabe).
|
|
|
Bai puntu hori bai hurrengoa Podemos Ahal Dugu eta PSNren babesarekin eta UPN, Geroa Bai, EH Bildu, PPN eta I Eren abstentzioekin onetsi dira. Azkenik, “INAIren mende
|
dagoen
Berdintasunaren Nafarroako Behatokia” sor dadila eskatzen du Nafarroako Parlamentuak. Podemos Ahal Dugu parlamentu taldeak bultzatutako ebazpenak zioen azalpenean ohartarazten du emakumeen aurkako indarkeriaren kausak “genero bereizkeria, arau sozialak eta bereizkeria hori iraunarazten duten genero estereotipoak” direla, eta “Administrazio Publikoan nahiz haren politiketan berdintasun printzipioari” lekua egiteko eskatzen du, halako moduan non “gobernu ona” ez baita “eraginkortasunaren eta efikaziaren” ikuspegitik bakarrik ulertuko, demokraziak osagai “inklusiboa” ere izanen baitu.
|
|
2017
|
|
|
Haiek kontrolatzen dituzte arauak, emakumeek baino baliabide gehiago dituztelako, eta merkatu horietan denbora luzeagoa igarotzen dutelako. Ez
|
dago
berdintasun aukerarik merkatuan, eta horrek azalduko luke emakumeek izaten duten egiturazko mendekotasun emozionala eta indarkeria. Egoera horren ondorioak larriak izaten dira.
|
|
|
Prostituzioan diharduten emakumeen egoera ezagutzen du, eta haien eskubideen alde lan egiten ditu. Uste du abolizionismoa dela sexuaren industria desagerrarazteko bidea.Zergatik esaten duzu prostituzioa gizonen eta emakumeen arteko botere harremanen isla dela. Prostituzioan ez
|
dago
berdintasunik: emakumea gizonaren desiren menpe dago.
|
|
|
Miren Urresti Azpirik azaldu duenez, Berdintasun Forotik bultzatu dute ekimena, Artziniegako Udalaren laguntzarekin. " Helburua herriko elkarteak berdintasunaren aldeko konpromisoa erakustea izan da, denon premia
|
baitago
berdintasunaren alde egiteko, indarrak metatzea ezinbestekoa delako helburua lortze aldera".
|
|
|
“urtean hiltzen den emakume kopurua taxisten sektorean gertatuko balitz, gizartea gehiago larritu eta mobilizatuko litzakeela aurreikusi genezake”.Galdera horretatik abiatuta, gizonak hiru taldetan banatu zituen estatu mailan: kontzientziatu aktiboak (%10), haserre eta ezeroso
|
daudenak
berdintasunaren aldeko urratsekin (%10), eta neutralak (%80). Neutraltasun hori faltsua dela ziurtatu zuen, azken batean laguntzen duelako indarkeria mota hori justikatzen edo isilarazten duen egitura soziala sortu dadin. Mikromatxismoei garrantzia eman beharraMatxistak izan daitezkeen egoerak aipatu zituen hizlariak, eta Nazioarteko Amnistiak erabiltzen duen eskema izan zuen aztergai.
|
|
|
{ 27} Euskal Herrian, udalerri gutxitan daude Emakumeen Etxeak, adiera hertsian, baina zabaltzen ari da gogoa beraiek sortzeko. Hala ere, leku askotan
|
daude
berdintasunerako arloak eta zerbitzuak, emakumeentzako jarduerak sustatzen dituztenak, jabekuntza eskola modura nahiz bestela. Emakumeen Etxeez ari naizenean, beraz, aintzat hartzen ari naiz errealitate horiek guztiak.
|
|
2018
|
|
|
Gauza asko egin dira, baina gatozen lekutik gatoz eta feminismoa UPNrentzat" vade retro Satanas" izan da. Udaletxea gizartearen isla ere bada eta Iruñean aurrera egiten ari den gisan, hemen ere bai, baina oso urruti
|
gaude
berdintasuna lan esparru guztietan zeharkakotasunez ikustetik.
|
|
|
Hara zer entzun nion behin eskubide sozialen aldeko borrokalari sutsua den lagun bati, Aeroflot aire konpainia sobietarraren diskriminazioaren aurkako politikaren harira: " Ondo
|
dago
berdintasuna, lana merituen arabera ematea, baina sobietarrak pasatu egiten ziren. Moskutik Habanarainoko hegaldi luzea azafata bibotedunez inguratuta pasatzea ere...".
|
|
|
falta zaiela posizio zibil bat. Ez baldin
|
badago
berdintasun zibilik sexuen artean, emakumeak ez badira ez jabeak eta ez beren buruaren ugazabak, Kantek ezin dio eutsi, eskubide pertsonalaren, kategoria bitxi horri, ez eta ezkontza kontratuaren inguruan eman zuen azalpenari ere.
|
|
|
Hain zuzen, desarmatzeari buruzko aipamenak alde batera utzita, kontratuaren teorialari klasikoek esklabo kontratuen gainean izandako eztabaiden tradizioan sartzen da Buchananen arrazoibidea, eta zera erakusten du: beharra
|
dagoela
berdintasun natural batean sinesteko (eta hori ez dela erredundantea), kontratuaren teoriaren berezko arazoak agerikoegi bihurtuko ez badira. Kontsideratzen bada norbanako batzuk naturaz askoz ere indartsuagoak eta kapazagoak direla beste batzuk baino, eta orobat pentsatzen bada gizabanakoak berekoiak direla beti, horrek esan nahi du ezin dela sortu kontratu sozial hori, gizabanako edo herritar zibil elkarren berdinak sortzen dituena, lege inpartzial batzuen arabera gobernatuta.
|
|
|
azken hiru urteetan desfile parekidea antolatu zutenek uko egin zioten urte hartan segitzeari, ulerturik alardeak zuela baimenik lotu andrerik onartzen ez bazuen. . Ez
|
dago
berdintasunezko alarde berezi bat antolatu beharrik?, adierazi zuen garai hartan Maribel Castellok: –Demostratu dugu alardearen funtsa ez dela aldatu emakumeek parte hartuta ere; beraz, orain alarde bakarra antolatu behar du udalak?.
|
|
|
behin eta berriro. . Alardea ulertzeko desadostasunean ez
|
dago
berdintasun arazorik. Kontrakoak diren bi iritziren arteko arazoa da; zenbaitek alardea zalapartatzat dute, eta besteek garrantzi handiagoa ematen diote norberarentzat duen pisu sentimentalari?.
|
|
|
Beste alde batetik, jakin nahi nuke: non
|
dago
berdintasuna Okupatu Gasteiz ekitaldi horretan. Zergatik batzuek okupatu dezakete etxebizitza bat ezer ordaindu gabe, gainontzekook ordaintzen ditugun bitartean gure zergak, gure hipotekak...
|
|
|
Orain dela urtebete sortu zuten Uluka Batuka taldea. Ahalduntze ikastaro bat egin zuten zenbait emakumek eta konturatu ziren Elgoibarren ez
|
zegoela
berdintasuna aldarrikatzera kalera irteten zen emakumezkoen talderik. Aldarrikapenerako emakumezkoen talde bat sortu behar zutela pentsatu zuten, eta batukada taldea osatzea bururatu zitzaien.
|
|
2019
|
|
|
" Protokoloa eta festetan berdintasun irizpideak txertatzea modu paraleloan landu behar diren gaiak dira. Festa Batzordean parekidetasun azpibatzorde bat dago, eta festak antolatzeko garaian, programa osatzerakoan eta ondorengo balorazioetan oso presente
|
dago
berdintasun irizpideak txertatzea". Baina, bai Azpeitiko zinegotziarentzat, bai Hernanikoarentzat, gizartearen isla dira festak.
|
|
|
Betaurrekoak aldatzen ari dira, baina sozialki, oraindik ere, oso urruti
|
gaude
berdintasunetik. Berriz diot, erreferenteak falta dira:
|
|
|
Nola
|
dago
berdintasunaren gaia korrika probetan?
|
|
|
Testuingurua oso garrantzitsua da, eta azterketa bat modu zabalagoan egin behar da. Esaterako, Euskal Autonomia Erkidegoan, aspalditik
|
daude
berdintasun politikak, eta 2005ean berdintasun legea onartu zenetik aurrerapauso handiak eman dira, eta horrek oihartzuna izan du kirolean. Berdintasun plan hori lortzeko asko itxaron behar izan dugu, baina hori dela eta, ezin dugu esan aurrez aipatutako fenomeno hori kasualitatez gertatu denik.
|
|
|
Egun batean normaltasunez hitz egingo dugu horretaz, baina seguru nago askok pentsatzen dutela demostratu badu aukerak berdinak izan behar direla emakume zein gizonentzat. Hori postura post matxista da, ez
|
gaude
berdintasun egoera batean. Hortaz, ondo egiten diren gauzak goraipatu eta erakutsi behar dira.
|
|
|
Orain, pentsamendu matxista dutenen barne borroka behar dugu. Egun ikusten dugu pertsona asko
|
daudela
berdintasunaren alde. Guk borrokatzen jarraitu dezakegu baina pentsamendu matxistak dituzten horiek aldatzen ez diren bitartean...".
|
|
|
Bere idatzietan, irmo eskatu zuen emakumearen eta gizonaren berdintasuna, bai familiarako eta bai gizarterako. . Sinetsirik nago berez txarrak direla legearen izenean sexu bat bestearen mende uzten duten harreman sozialak, eta halako harremanak direla traba larrienetariko bat gizadiaren aurrerabidean; sinetsirik
|
nago
berdintasun betegina behar dela haien ordez?. Haren segidan, emakume ingelesak politikoki antolatzen hasi ziren, Mrs.
|
|
|
besteon babesa, berdinen babesa, jendartearen babesa. Boladan
|
dago
Berdintasuna, alde guztietan dago, nonahi eta noiznahi, baina asko daukagu desikasteko eta ikasteko oraindik. Eta horretarako biderik onena praktika da, praktikatu dezagun beraz denok berdintasuna, ez dezagun hitzak bere izaera eta esanahia gal ditzan utzi, ez dezagun berdintasuna berba loro bilakatu!
|
|
|
«Berdintasun plana egina dago Udalean, baina plana aurrera eramateko ez dago baliabiderik. Lehen
|
bazegoen
berdintasun teknikaria, baina kendu egin zuten eta bere lana ongizatera bideratu. Ongizatetik ez dago ateratzerik berdintasun plana aurrera eramateko martxarik», azaldu zuen Goenagak.
|
|
|
2011n, Bildu koalizioaren agintaldian, espektatiba handiak zabaldu ziren. Bai ingurumenaren alorrean zein berdintasunean, eraldaketa sozialerako sinesmena nahiko orokorra zen eragileen artean; konplizitate politiko handia
|
zegoen
Berdintasun Zuzendaritzaren eta mugimendu feministako zenbait kideren artean, eta baita ingurumeneko arduradun politikoen eta erraustegiaren kontrako aktibisten kasuan ere. Gertutasun horrek, ordea, ez zuen eragile eta erakundeen arteko aliantzarik ahalbidetzen, ez baitziren legegintzaldiaren hasierako ildo estrategikoak elkarrekin adostu edo kontrastatu.
|
|
|
Ikasle erdaldunei euren aurkezpena euskaraz egitea iradoki izan balitzaie? Gertatutakoak osasun jardueraren oinarrian
|
dagoen
berdintasuna zapuzten duela bistan da, eta nekez egiten duela bat unibertsitateak eman behar duen irudiarekin. Bestetik, excusatio non petita da funtsean; euren gabeziak, ezgaitasuna, ezjakintasuna eta osasun jarduerak beharrezkoa duen enpatia falta agerian uzten dituena.
|
|
2020
|
|
|
Horrez gain, sortutako baliabide guztiak eskuragarri jarri ditu PLOTINAK. Horien artean
|
daude
berdintasun planak ezartzeko tresnak (Formative Toolkit, ingelesez), lau urratsetan banatuta: genero auditoriak, berdintasun planak diseinatzeko baliabideak, plana arrakastaz ezartzeko aholkuak, eta hartutako neurriek emandako emaitzak ebaluatzekoak.
|
|
|
justizia soziala, zerbitzu publikoen defentsa, askatasuna eta kohesio soziala. Espainiako gizartean
|
dagoen
berdintasunik ezari aurre egin nahi dio, diru sarrera txikienak handituz eta aberastasunaren banaketa eginez. Zerbitzu publikoei dagokienez, merkatuko ekonomia soziala defendatuko dutela agindu du:
|
|
|
Miserian bizi dira gizakiak, lanak itota egunez, kezkaz beterik gauez. Ez dago justiziarik, ez
|
dago
berdintasunik. Gaiztoak mendean hartzen du zintzoa hitz gezurtiekin edota bortxaz Horrela mintzatu zen Hesiodo duela hiru mila urte inguru, eta menderik mende, beti egon da haren hitzak errepikatu dituen norbait.
|
|
2021
|
|
|
Emakume migratu baten ikuspuntutik hitz egiten badut, ez
|
dago
berdintasunik. Esparru artistikoan migratzaileen irudikapen diskriminatzailea edo partziala dago; batez ere, fikziozko programetan.
|
|
|
32.2.1.1a Adjektibo adberbioen mailari
|
dagokion
berdintasunezko konparazioa bezain morfemak bideratzen du nagusiki —bezein, bezin, bezen, bikain aldaerak— Bizkaieraz baizen morfema ere erabiltzen da —baxen forman inoiz— (Xirdo mutil lerdena baizen atsegingarria zen, Erkiaga), morfema hori beste zenbaitetan baino ren parekoa bada ere. Besteko ere maizenik zenbatekoa alderatzeko erabiltzen den arren, maila erkatzeko erabiltzen da zenbaitetan, bizkaieraz:
|
|
|
32.2.2.1a Bat baino gehiago dira zenbatekoari
|
dagokion
berdintasunezko konparazioa bideratzen duten morfemak. Hauek dira erabilienak:
|
|
|
32.6.1b Berdintasuna ematen dute aditzera mota honetako esaldiek. Morfema kuantifikatzailea adjektibo adberbioekin doanean mailari
|
dagokio
berdintasuna: Espainiako errege ez zen hain dohatsu izan behin ere, nola baitzen, arrats hartan, Migel Pocodinero (Barbier); Hain ongi dagokio gaiztoari infernua nola onari paradisua (Axular).
|
|
|
32.1.1d Parekotasunezko alderaketa bideratzeko, azkenik, bezala adberbio konparatiboa erabiltzen da —legez, bizkaieraz— Guk utzi genuen bezala dago etxea esaldiak, esate baterako, etxearen egoera bi parekatzen ditu, utzitakoa eta oraingoa. Bistakoa denez, konparazio mota honetan ez
|
dago
berdintasun desberdintasun bereizketarik, parekotasuna baita aditzera ematen dena. Parekotasuna, hori bai, baieztatu edo ezeztatu egin daiteke:
|
|
|
Ignorantzia da berdinduko gaituena. Eta ignorantzia horren alde dagoen justizia inpartzialari
|
dagokio
berdintasun arlote hori bermatzea.
|
|
|
Alde horretatik, gogoan izan behar da gizarte talde ahulenek aukera gutxiago dutela erabaki osasungarriak hartzeko, eta horrek zahartzearen inguruko ibilbide oso desberdinak sortzen dituela. Horrenbestez, biztanleria osoarentzat zahartze osasuntsua lortzea oso lotuta
|
dago
berdintasunean lan egitearekin, desberdintasun sozial eta ekonomikoak gutxitzeko. Egindako azterketen datuen arabera, helduen heren bat bi gaixotasunekin bizi da, eta azpitalde horren erdiak bi patologia kroniko baino gehiago ditu.
|
|
|
Nahiz eta «herio bizian eta bihotz taupaden erritmo biziarekin» arraunean joan, aurrekalarientzako zirt edo zart egiteko unerik garrantzitsuena ziabogakoa da. Iraolaren esanetan, «gaur egun
|
dagoen
berdintasunarekin, ziaboga ona egitea giltzarria da. Denborarik galtzen ez baduzu, hobe».
|
|
|
estropada batek lau zati izaten ditu; kanporanzkoa, barruranzkoa, kanporanzkoa eta berriz barruranzkoa. Hiru luze on egitearekin ez da aski bandera etxeratzeko; eta are gehiago, urtetik urtera Eusko Label ligan
|
dagoen
berdintasunarekin. Bada, Hondarribiak, bederen, hogei minututan burututako lan onaren saria jaso zuen atzo, Castro Urdialesen (Espainia); ligako lehen bandera.
|
|
|
Errenteriako (Gipuzkoa) estropada ekarri du gogora Elizondok: «Gure betiko arraunketa aurkitzeko denbora gehiago behar izan genuen, eta ziaboga ere ez genuen oso ona egin; ligan
|
dagoen
berdintasunarekin, ezer ez da behar bi edo hiru postu atzerago geratzeko sailkapenean». Beraz, liga amaitu arte kontu handiz ibili behar dutela gehitu du.
|
|
|
Baina, gazteak eskura ditzakeen baliabideen kopuruak eta baliabide horien nolakotasunak eragina izan ohi dute aipatu eraikuntza egiteko aukeretan. Nahiz eta askatasun pertsonala, autonomia eta autogarapena diren kultura indibidualizatuaren balio nagusiak, askatasuna gauzatzeko aukerak ez
|
daude
berdintasunez banatuta gizartean. Ustezko askatasun horren atzean egiturazko murrizketak ezkutatzen dira, hain zuzen ere, pertsonaren kokapen sozioekonomikotik, haren kultura mailatik, esleituta duen generotik, familian eta jatorrizko ingurune sozialean izandako sozializazio politikoaren intentsitatetik eta antzeko baliabideetatik datozenak.
|
|
2022
|
|
|
Horrela, badirudi inoiz baino jende gehiago
|
dagoela
berdintasunaren alde, baina era berean, erasoek bere horretan jarraitzen dute. Ezin dugu pentsatu indarkeria matxista hezkuntzaren bitartez soilik alda dezakegunik, ezta forma kulturalean gaindi daitekeenik ere.
|
|
|
Orain arteko bideak aukera eman digu BERRIA Taldearen diagnostikoa egin eta indarguneak eta ahulguneak identifikatzeko. Berdintasun Plana baliabide bat da guretzat, helburu bat baino gehiago; abiapuntua ere ez da, BERRIA Taldean aspaldi hasita
|
baikaude
berdintasuna lantzen. Plan horien balio nagusia zera da, bidea egituratzen dutela, ikusarazten dutela eta gure konpromisoa biltzen dutela.
|
|
|
Legebiltzarreko prozesuan talde feministek eta adituek kritikatu dute lege «boluntaristegia» dela, zigorrak jartzeko gaitasun txikia duela. Zabalduegi
|
dago
berdintasun arauak ez betetzeak ez duela ondoriorik?
|
|
|
«Jarrera arras itxia erakutsi du gobernuak», esan du Karrerak: «Herritarren eskubideak bermatzeari begira inolako zuzenketarik onartu ez izanak agerian utzi du atzean zer nolako borondaterik eza
|
dagoen
berdintasunaren aldeko politikak garatzeko».
|
|
|
Orain, aldaketarako garaia dela uste dute, gizonen eta emakumeen arteko berdintasuna alardean ere bermatuta egon dadin. Izan ere, nabarmendu dutenez, legez jasota
|
dago
berdintasunerako eskubidea: «Emakumeen eta gizonen arteko berdintasun printzipioa eta sexuagatik ezein bazterkeriaren debeku berariazkoa jasota daude gure toki erakundea barne den ordenamendu juridiko guztietan».
|
|
|
Espainiako proiektuari atxikia, antieuskalduna eta atzerakoia. Guk erraten dugu hemen mendekotasun eta inposizio egoera bat dagoela, ez
|
dagoela
berdintasunezko harremanik. Hori ikusita, bertzelako nafartasun bat ahalduntzen eta indartzen ari da, bestelako balio batzuekin:
|
|
|
2007an onartu zituen Espainiar Gobernuak Berdintasun legeak eta horiek ezartzen zuten 250 langile baino gehiago duten enpresak derrigortuak
|
zeudela
berdintasuna sustatzeko plana garatzera.
|
|
|
Jakintza modu desberdinak ez
|
daude
berdintasun egoeran. Testuinguru gehienetan, zientziaren baieztapenek abantaila ukaezina dute.
|
|
|
Izan ere, independentziaz geroztik egindako aurrerapenak gorabehera, Marokoko emakumearen egoera urrun
|
dago
berdintasunezkotzat hartzetik. Horrela, desberdintasunaren ikuspuntutik aztertu beharreko zenbait puntu ikusten dira:
|
|
2023
|
|
|
Horren ildotik, adierazi du bien kontrako helegitea aurkeztuko dutela, Jaurlaritza horiekin ados ez dagoelako. Lehendakariaren arabera," euskara eta gaztelania urrun
|
daude
berdintasun egoera batean egotetik, asko dago egiteko. Arlo judizialean desoreka nabarmena da, sentsibilitate handia falta da gai hauek tratatzeko orduan".
|
|
|
Osteguneko Bartzelonaren aurkako partidak, adibidez, zehaztu dezake taldearen etorkizuna epe laburrera.
|
Dagoen
berdintasuna eta oreka ikusita, edozeinek irabazi diezaioke edozeini, eta hobe da zortzi talde onenen artean sartzeko borrokan sartzea.
|
|
|
Proposatutakoari forma ematen joaten gara. Beti
|
dago
Berdintasun Zerbitzua aholkulari moduan. Pandemiarekin eten handi bat izan zen, baina urtero elkarte horiei zuzendutako prestakuntza saioa egiten saiatzen gara.
|
|
|
Horren arrazoiak nabarmenak bezain argiak dira: sozietate kontratua baterako interesak dituzten subjektuek egiten duten bitartean, lan kontratua interes kontrajarriak dituzten subjektuek egiten dute; sozietate kontratua egiten duten subjektuak ikuspuntu juridikotik berdinak dira, eta lan kontratua egiten duten subjektuen artean, gehienetan, ez
|
dago
berdintasunik, langilea kontratuko alderdi ahula izan ohi delako; lan kontratuan sozietate kontratuaren oinarrizko osagaia falta da, hots, bi pertsonak edo gehiagok euren gain hartzea dirua, ondasunak edo industria erkidegoan jartzeko betebeharra, irabaziak euren artean banatzeko asmoarekin.
|