|
2007
|
|
|
Atomoen tenperatura neurtzeko modu bat eremu magnetiko batean
|
dagoen
atomo hodeiaren tamaina neurtzea da. Atomoek zenbat eta energia gehiago izan, orduan eta urrunago mugi daitezke indar magnetikoen aurka, eta, beraz, orduan eta handiagoa izango da hodeia.
|
|
|
Tenperatura jaitsi ahala, trinkotu egiten da itzala. Beheko aldean, aldiz, abiadura edo energia zinetiko bakoitzean
|
dagoen
atomo kopurua ikus daiteke. Gorria abiadura motelenari dagokio.
|
|
|
Geroztik, gauza txikiena bilatzeari ekin zion, eta lan horretan ari da oraindik ere. Bidean, atomoak eta molekulak aurkitu zituen; dena
|
zegoen
atomoz eta molekulaz eginda. Haiek detektatzea bilakatu da gizakiaren erronka nagusietako bat.
|
|
2008
|
|
|
Atomo bakoitzak seinale bat ematen du. EHUko ikertzaileek ikusi zuten partikularen gainazalean
|
dauden
atomoak soilik direla magnetikoak. Logikoa ere bada hori.
|
|
|
12 gramo karbono isotopok duten atomo kopurua. Zenbaki hori 6,023 x 10 23 da, gutxi gorabehera; horiek dira 12 gramo karbonotan
|
dauden
atomoak.
|
|
2009
|
|
|
Harvard Smithsonian Astrofisika Zentroko ikertzaile talde baten arabera, unibertsoko hauts eta gas hodeietako molekuletan
|
dauden
atomo kargadunek eragiten dute horrelako hodei guztietan izarrik ez sortzea.
|
|
|
Garai hartan, protoiak (Rutherfordek berak aurkituak) eta elektroiak ezagutzen zituzten. Baina Rutherfordek iragarri zuen bazitekeela kargarik gabeko beste partikula batzuk ere
|
egotea
atomoen nukleoetan.
|
|
|
Esate baterako, fisikari batek zehaztu dezake non
|
dagoen
atomo bat. Baina neurketa horren zehaztasuna handitu ahala, atomo horren abiadura zein den esateko aukera galtzen du.
|
|
2010
|
|
|
Lehen kasuan, ez litzateke indar nahikoa izango atomoen nukleoei elkarrekin eusteko. Ez
|
legoke
atomorik. Bigarrenean, hidrogenoaren fusioa azkarregia izango litzateke; Big Bang gertatu eta gero, helioa besterik ez legoke.
|
|
|
Gainera, nahi den potentzia lortzeko platino kantitate handiak erabili beharrak “gehiegi garestitzen ditu erregai pilak” esan zuen “Nature Chemistry” aldizkariaren azken alean, Ángel Cuesta CSICeko ikerlarian, argitaratutako lanaren egileetako batek. Cuestak Rocasolano Kimika eta Fisika Institutuan zuzendutako taldeak, Illinois-eko (Estatu Batuak) Argonne National Laboratoryko zientzialariekin lankidetzan, platinoaren azalean
|
dauden
atomoak manipulatzean jarri du arreta. Platinoa metala pilaren katalizatzaile gisa erabiltzen da, elektrizitatea sortzeko behar den erreakzio kimikoa azkartzeko aktiboena delako.
|
|
2011
|
|
|
Geruzen eredu nuklearraren arabera, fisioa gertatzen denean aukera gehiago
|
dago
atomo jakin batzuk eratzeko. Hain zuzen, nukleo egonkorrenak dituzten atomoek dute sortzeko aukera gehien.
|
|
2015
|
|
|
|
daude
atomoaren nukleoaren inguruan. Lehenengo
|
|
2016
|
|
|
Atomo guztiek ez dute neurri edo tamaina bera. Irudian
|
daude
atomoen tamaina erlatiboak.
|
|
|
hidrogeno eta oxigeno atomo bat elkartzen direnik, baizik eta bertan
|
dauden
atomo guztiak erlazio
|
|
|
12 gramotan
|
dauden
atomoen kopurua da. Avogadroren
|
|
|
du, hau da, erreaktiboen aldean
|
dauden
atomo kopurua eta produktuen aldean dauden atomo
|
|
|
du, hau da, erreaktiboen aldean dauden atomo kopurua eta produktuen aldean
|
dauden
atomo
|
|
|
zenbat atomo
|
dauden
atomo mota bakoitzetik. Hauxe da aurreko marrazkian irudikatutako
|
|
|
Atomoen elektroiak geruza mailakatutan kokatuta
|
daude
atomoaren nukleoaren inguruan. Lehenengo mailan, bi elektroi sar daitezke, bigarren mailan, aldiz zortzi, gehienez ere.
|
|
2017
|
|
|
Erreakzio kimiko horren ekuazio doitua ohiko eran idatz dezakezu orain, aurreko marrazkiari begiratu eta iaz ikasitakoa gogora ekarrita. Ekuazioko koefizienteek zenbat molekula edo egitura dauden adierazten dute, eta formuletako, berriz, molekula barruan zenbat atomo
|
dauden
atomo mota bakoitzetik. Hauxe da aurreko marrazkian irudikatutako aldaketa kimikoaren ekuazioa:
|
|
|
aldaketa kimikoa nola gertatzen den pentsatuz gero, ez dugu esan nahi zehazki bi atomo hidrogeno eta oxigeno atomo bat elkartzen direnik, baizik eta bertan
|
dauden
atomo guztiak erlazio horrek adierazten duen proportzioan elkartzen direla.
|
|
|
12 gramotan
|
dauden
atomoen kopurua da. Avogadroren zenbakia ere deitzen zaio (NA), zenbaki hori proposatu zuen italiar zientzialariaren ohorez.
|
|
|
Ekuazio kimiko hori kalkuluak egiteko baliagarria izan dadin, ekuazioak doituta egon behar du, hau da, erreaktiboen aldean
|
dauden
atomo kopurua eta produktuen aldean dauden atomo kopurua berdinak izan behar dira.
|
|
|
Ekuazio kimiko hori kalkuluak egiteko baliagarria izan dadin, ekuazioak doituta egon behar du, hau da, erreaktiboen aldean dauden atomo kopurua eta produktuen aldean
|
dauden
atomo kopurua berdinak izan behar dira.
|
|
|
Atomo guztiek ez dute neurri edo tamaina bera. Irudian
|
daude
atomoen tamaina erlatiboak. Ikusten denez, periodo bakoitzeko ezkerreko atomoak handiagoak dira eskubikoak baino, eta talde bakoitzeko behekoak goikoak baino ere bai.
|
|
2018
|
|
|
Eraldaketa kimikoetan, erreaktiboetan
|
dauden
atomoak berrantolatzen dira, produktuen osatzeko.
|
|
2019
|
|
|
Eta belarri gorrak egiten ditugu: OMEk urteak daramatza ohartzen sodio gutxiago hartu behar dugula (gatz molekulan
|
dagoen
atomoa), eta, ondorioz, potasio gehiago kontsumitu behar dugula. Baina bada beste arazo bat:
|
|
2022
|
|
|
Ateko kristal gardenetik kanpora begira dago katua, bizirik. Bere atzean, erradioaktibitatearen sinboloa duen tutu bat hor
|
legoke
atomoa, Geiger kontagailua izan daitekeen tresna, kable batez zerbaiti konektatua zianuro flaskoa, eliminazioz. Eta honen azpian, ontzi bat, mukuraino betea azidoz, dio testuak.
|
|
2023
|
|
|
Gauzak konplikatzen zaizkigu, beraz, azken partikula zatiezinaren bilaketan. Zenbat oinarrizko partikula
|
daude
atomoa apurtzea posible bada?
|