|
2000
|
|
|
Bi plano hauen gertaerak egoki tartekatzeko, liburuaren atalak ere bi zatitan banaturik daude, hauen hasieran zenbait autoreren zitak eskaintzen zaizkigularik. Honela, gerra garaiari
|
dagozkion
atalak zenbaki erromatarrez adierazten dira, eta bigarren planokoak, aldiz, italieraz emandako izendapenez. Goraxeago aipatu bezala, Axun izango da bere parte hartze eta oroitzapenen bidez, bi planoak uztartuko dituen pertsonaia.
|
|
2001
|
|
|
Urtaroen araberako denboraren antolaketa tradizionalaren oinarrian, igarotako denboraren testuratzea Leturiari adierazgarriak zaizkion bizikizunak soilik aipatuz egiten da. Horregatik, ez du gehiegi axola udari
|
dagokion
atalean gertatutakoen berri ez izatea edo epe hartan hiru hilabete baino gehiago igaro zirela jakitea. Pertsonaiak antolatzen du nobelari dagokion aurkezpen kronologikoa, berarentzat garrantzia duten pasadizoak soilik azpimarratuz.
|
|
2002
|
|
|
Ez dakigu aldaketa horiekin zer iradoki nahi den. Sailkapen irizpide hutsa bada, harrigarria ere bada Torrealdairen datuetan kritikari
|
zegokion
atala desagertu izana, inguruko literaturetan" Teoria eta Kritika" atalak beti izan baitu bere lekua6.
|
|
|
Ez genuke kritika publikoari
|
dagokion
atal hau bukatu nahi oraindik begi bistakoa den hutsune bat gogora ekarri gabe: argitalpen berriei buruzko aipamenak eta informazioa inoiz baino ugariagoak diren arren, badago guretzat deigarria den arazo bat:
|
|
|
Asmo bera du Nevadako Unibertsitateak" Basque Cultural Studies" lemapean antolatu duen graduondoko ikastaro berriarekin. Bertan, euskal literaturari
|
dagokion
atalean, Atxagaren obrari buruzko on line ikastaroa eskainiko da, sei kredituren balioa izango duena.
|
|
|
Azken hamarkada honetan argitaratu diren zenbait literatur historia begiratu besterik ez dago irizpideak guztiz aldatu direla ikusteko. Hortxe dauzkagu, adibide gisara, historiografiari
|
dagokion
atal honetan, Jon Kortazarrek argitara emandako Literatura Vasca Siglo XX (Etor, Donostia, 1990), Euskal literaturaren historia txikia (Erein, Donostia, 1997) eta Euskal Literatura XX. mendean (Prames, Zaragoza, 2000); J.B. Orpustanen Précis d" histoire littéraire basque() (Izpegi, Baigorri, 1996); Xabier Etxanizen Euskal haur eta gazte literaturaren historia (Pamiela, Iruñea, 1998); Patr...
|
|
|
Dela gizonezkoen lanetan emakumezkoen irudia aztertuz, dela emakumezkoek idatzitako lanak komentatuz, gurean gehiegitan ahazten diren idazleez, emakumezkoez, dihardu argitalpen honek ere. Euskal kritika feministari
|
dagokion
atal honetan bereziki nabarmendu nahiko genituzke Nevadako Unibertsitateko ira34 Bibliografia zehaztuagoa nahi izanez gero, lehenago aipatu dudan" Euskal Kritikari buruzko I. Jardunaldiak" direlakoetan esandakoak kontsulta daitezke. kasle den Joseba Gabilondok argitara emandako lan interesgarriak. Gure bibliografian bildu ditugun bere artikulu gehienetan (bereziki, 1998b, 1999a, 1999b, 1999c, 2000a eta 2000b), azken urteotan Estatu Batuetan indar handiz kaleratu diren teoria feminista eta poskolonialak euskal literaturara aplikatu ditu.
|
|
|
Prozedura honekin, poetika eta ekarri bakoitzaren azalpena jatorri dituzten baldintza sozio historikoen argitan egitea dugu helburu. Edonola ere, esan beharrik ez
|
dago
atal honetan egungo literatur sistema soilik izango dugula hizpide eta, hori horrela izanik, denboran hurbilekoak zaizkigun testuak ulertzeko bakarrik suertatuko zaigula argigarri. Has gaitezen, beraz, oso gainetik bada ere, euskal sistema literarioa zehazten eta kritikak bertan lukeen garrantziaz gogoeta egiten.
|
|
|
Eleberri historikoari
|
dagokion
atal hau osatzeko, Patxi Zabaletaren (1947) eleberrigintza izango dugu hizpide. Idazle, politikari, abokatu eta Euskaltzaina da Zabaleta, Aingeru Epaltzarekin batera, euskaraz idazten duten idazle nafarren belaunaldi berriaren kideetako bat.
|
|
2005
|
|
|
90eko hamarkadarekin batera Jon Arretxe basauriarra literaturaren plazara irten zen. Labayruko idazleei
|
dagokien
atalean esan dugun bezala, Arretxeren lehenengo lanak Idatz & Mintz aldizkarian aurkitu behar ditugu. Labayruren eskutik argitaratu zuen lehenengo lana (Hakuna matata, 1991) narrazio bilduma.
|
|
|
Hakuna matata liburua dagoeneko aipatuta dago Labayruko idazleei
|
dagokien
atalean. Horregatik, beste hirurak iruzkinduko ditugu oraingo honetan.
|
|
2008
|
|
|
Bestalde, EAEko curriculumean, generokako antolaketa da nagusi literatur diskurtsoari
|
dagokion
atalean, eta ez kronologiaren araberakoa, orain arte bezala. Hori da, hain zuzen ere, irakaskuntza berriaren ezaugarrietako bat.
|
|
|
Curriculumari
|
dagokion
atalarekin amaitzeko, Hego Euskal Herriko bi curriculumen gaineko hausnarketa laburra egin gura dut. 1970eko hamarkadatik hona ikuspegi pedagogiko berriak sortu dira, baina horiek ez dira, oraindik orain, guztiz txertatu Hego Euskal Herriko hezkuntza legeetan.
|
|
2009
|
|
|
Sinestea zegoen, mezarik atera ezean hildakoen arimak etxekoei agertzen zitzaizkiela. Eta mitologiari
|
dagokion
atalean sartuko ditugun hainbat kasu batu ditugu. Horietan, Jatabe inguruko herrietan eman izan diren arimen agerraldien berri jaso dugu.
|
|
|
1 Kukuaren eta berari buruzko sineskeren gaineko informazio gehiago Mitologiari
|
dagokion
atalean aurkituko duzue. ziren. Ingelesak izango zuen bere indarraldia, baina horretarako gerraostera itxaron behar dugu.
|
|
|
Eta jai giro barruan, marea handien irailaren hasierako sasoian, iraileko Andre Mariaren egunean, Basordako kalan bainatzeko ohitura zegoen. Herri egutegiari
|
dagokion
atalean ikusiko dugu hori.
|
|
|
Urkiolara erromesaldian joateko ohitura hain zen zabala, ezen horren inguruko kontakizunak ere batu ditugu. Horiek herri literaturari
|
dagokion
atalean ikusiko ditugu. Eta Urkiolako harria eta Anbotoko Damari buruzkoak, Mitologiari buruzko kapituluan aztertuko ditugu sakonkiago.
|
|
|
Bazkalostean senitartekoei soro eta abereak erakusten zitzaizkien, adindunak etxean lotzen ziren eta gazteak erromeriara. Elikadura eta etxekoen ohiturei
|
dagokien
ataletan ikusi litezke sakonago ohitura horiek. Etxearen gaineko atalean irakur litezke jaien aurretik egiten ziren beharrak, etxea garbitu eta zuritzea.
|
|
|
Hain zuzen ere, eta izen bereko mendian, hasieran, eta eliza ondoan, erauzia izan arte, egondako ermitaren akorduari esker irauten du jaiak gaur egun ere. Santa Kurtze egunez egiten ziren idi proben gaineko informazioa, astialdiari
|
dagokion
atalean azalduta dago.
|
|
|
Badira oraindik ere ardi txabola eta eskorta batzuk, baina horien gaineko zehaztasunak artzaintzari
|
dagokion
atalean emango ditugu.
|
|
|
Lukibuztan (Equisetum fluviatilis) landarearekin egiten zena, esaterako, sano ona ei zen diuretiko moduan. Dena dela, jatabearrek landareen gainean ikasitako gauzarik gehienak herri medikuntzari
|
dagokion
atalean ikusiko ditugu.
|
|
|
Frutak garrantzitsuak izan dira dietan. Nekazaritzari
|
dagokion
atalean ikusiko ditugu mota ezberdinak. Fruitu sikuen artean gaztainak, hurrak eta intxaurrak jan izan dira batez ere.
|
|
2021
|
|
|
Literatur sistemaren egoeraz mintzatu gara aurreko kategoriari
|
zegokion
atalean, baina honetan literaturak gizartean, oro har, eta instituzio desberdinetan duen babesaz modu zehatzagoan elkarrizketatuek esandakoari helduko zaio.
|