|
2000
|
|
|
Han zegoen ama, baina ez ninduen agurtu. Negarrez
|
zegoen
amonari begira, eta amona zuriegi zegoela iruditu zitzaidan. Ez nuen ezer galdetu, hala ere.
|
|
|
Nola
|
dago
amona. Jaikitzen al da?
|
|
|
Amona! deiadar egiten nuen noizbehinka, goian
|
zeudenek
amonaren bila nenbilela pentsa zezaten.
|
|
2001
|
|
|
Eta kale kantoi berean dago kokaturik zabortokia, non zabor poltsa artean ez dagoen bereizketarik. Eta han, besteen artean
|
dago
amonaren poltsa ere, euriaren eraginez irekia ageri dena. Ikusten dira han manikiaren gorputz atal birrinduak, bai, baina horren araindi irakurtzen da zahartzaroaren oihu zirraragarria.
|
|
|
Zuk kontinente berria marraztu duzu aurrenik eta atlantiar ozeanoren erdian irla erraldoi bat, zure unibertso zeharkagaitza den irla. Hor ile labur zuriko emakume beltz bat marraztu duzu; ziur
|
zaude
amonak bere marrazkia ikusten duenean barre eginen duela. Besoa amonaren sorbaldan jarrita aitona imajinatu duzu, beste eskuan hainbeste urtean bere maitale izan zuen tronpetarekin, dagoeneko behinola amodio abestiak konposatzeko balio izan zuen tresnak ahots kraskatu mingarri bat besterik ateratzen ez duen arren.
|
|
|
Fort George zaharra eta Chisasibi berria ezagutu dituztenak ez dira erraz egoera berrira ohitzen. Chisasibiko zaratak, hautsa eta bizimodu oroko rra jasan ezinik, oraindik sasoian
|
dauden
amona talde batek Fort Georgeko etxeak zaharbe rritu eta uda bertan ematea erabaki du, geuk ikusi ahal izan genuenez. Amonekin batera iloba asko joan dira.
|
|
2003
|
|
|
Bere ama pozez zoratzen zegoen eta lasterka abiatu zen bizilagunei kontatzera. Sutondoan eserita
|
zegoen
amonak, berriz, ez zuen deus esan.
|
|
2004
|
|
|
Bere bizkar okertuaren gainean laurogeita hamabost urte dituelarik, bazter batean
|
dago
amona, ximel ximel eginda, hezur ta azal, hilotz bizi. Bazter batean dago amona, baztertuta, sorgin irudi, lehenaren kronista.
|
|
|
Bere bizkar okertuaren gainean laurogeita hamabost urte dituelarik, bazter batean dago amona, ximel ximel eginda, hezur ta azal, hilotz bizi. Bazter batean
|
dago
amona, baztertuta, sorgin irudi, lehenaren kronista. Eta errekatxo bateko ura bezala, etengabeko jardunean, murmurrean ari da, bakar bakarrik.
|
|
|
Eta nahiko kezkaturik nengoen gainera, Tel Avivetik Jerusalemerako bidean ikusi nituen gauzengatik eta taxilariak kontatu zidanagatik. Ramallahn
|
zegoen
amona, Jerusalemetik hogei kilometrora.
|
|
|
nondik nora joan eta abar. Adila eta Intisar izebekin edo osaba Islahrekin berba egin behar nuen bidaian jarri orduko; bagenekien aurretik norekin
|
zegoen
amona, baina momentu horretan ez nekien norekin egon zitekeen.
|
|
2005
|
|
|
–Ama, triste
|
nago
amonagatik, baina triste bezain pozik nago, haren alde egiten ari garenagatik, esan zion Inesek.
|
|
2008
|
|
|
Aitona Liborio kartzelan
|
zegoela
amona Anak urtebeteko umea zuen, gure aita, eta haurdun zegoen osabarekin. Bakarrik zegoen etxean eta nekez joan ahal izaten zen kartzelara senarrari bisita egitera.
|
|
2009
|
|
|
Egia esan, nire asmoa ez zen heriotza planteatzea, nik amona planteatu nahi nuen. Normaletik kanpo
|
zegoen
amona bat aurkeztu nahi nuen nik. Bizikletan ibiltzen zen amona ausart bati buruzko ipuina idaztea bururatu zitzaidan.
|
|
|
Telebista aurrean topatu du, giza miseriak aireratzen dituen programa bati begira. Gaur pipertuta
|
dago
amona. Anbulatoriora joan da sukar horiaren kontrako txertoa jartzera, eta ez diote jarri nahi izan.
|
|
2010
|
|
|
PAULA. Esan dit? oso pozik
|
dagoela
amona bat edukitzeaz.
|
|
|
jokoa eman ziezaiokeen aurrerago. Gogo biziz
|
zegoen
amona biloben ahotik istorioa oso osorik entzuteko. Gero flashbackak erabiliz idatziko zuen Argentinako egonaldia, Paularen haurtzaroa, bere gurasoengandik aldentzeko unea...
|
|
2011
|
|
|
Bikote horietatik jaiotako haurrek beren gurasoen heldutasunik ezaren ondorioak jasaten dituzte, eta, sarritan, aitona amonen gain edo harrera zentroetan bukatzen dute; izan ere, ohikoa da gurasoek beren bizitzak berregitea familia nukleo berritik kanpo. Kasu horietan,, ez
|
dagoen
amona, delakoa agertzen da, hau da, amonak amaren papera egiten du bai bere alabarekin, bai bere bilobarekin, alaba amaren etxera itzuli ohi baita.
|
|
|
Lehen dena bekatua zen, eta orain dena libre". Nahastuta
|
dago
amona gaixoa. " Eta purgatorioa?".
|
|
|
Neskato ederra zen, oso handia bere adinerako, eskolako ikaslerik onena. Adi
|
zegoen
amonak jendarmeekin ari zuen elkarrizketara. Etxeko mantal beltz bat zeukan jantzita eta bere adats horaila bi txirikordatan bildua zeukan, muturrak begizta urdin banarekin lotuta.
|
|
2012
|
|
|
Hala zen. Egia esatea nahi baduzu, askotan galdetu nion neure buruari zergatik ote
|
zegoen
amona han.
|
|
|
Bigarren solairuan
|
dago
amona, azken alditik aldatu ez badute behintzat. Badakizu amonarekin Verari buruz hitz egitea aitarekin baino zailagoa izango dela eta gaia nola atera dezakezun pentsatzen ari zara eskailera maila bakoitza bi oinekin zapalduaz.
|
|
|
Hamabost bat urte edukiko ditin orain, nire gurasoekin zagon, hemen sartu nindutenetik ez dinat ikusi, ziur
|
nagon
amona duela amatzat. Gure amak beti nahi izan zinan hori.
|
|
|
Amona neska koskorra zen garaietan, gerrako eszena asko gertatu zen baserriaren inguruetan. Etxekoak seguru
|
zeuden
amonak haiexek berritzen zituela bere kabutako imajinetan: amonak burua guztiz galduta zeukala, koska garbia zen; are garbiagoa, amonak memoriaren gelaren bat zabaltzen zuela kantuarekin.
|
|
|
Gambetta kale horretan bertan. Hunkituta
|
dago
amona. Kontatu digu Xantakon zegoen sardina poto lantegian hartu zituztela emakume eta neskatilak.
|
|
2013
|
|
|
Gizonak bilatu egin zuen, amonaren bitartez ama harrapatu eta bere esanetara jarriko zuelakoan. Jakinaren gainean ote
|
zegoen
amona dagoeneko. Handia izango zen haren desengainua?
|
|
|
Nolatan etxetik bota berria den amonari ipuina kontatzeko eskatuko ote dio, bada? Zer gogo mota eduki behar du ipuinetarako argirik eta erosotasunik gabeko estalpean babesturik
|
dagoen
amona zaharrak. Ez al lezake isekatzat edo ankerkeriatzat har?
|
|
|
Baina harridura oraindik gehiago handitu zaie amona Xunbelek baiezkoa eman dionean Ahalgineri keinu xume batekin. Are gehiago Orkitz ere adi adi jarri dela ikusi dutelarik, eta badirudi hiru txakurrak berak so
|
daudela
amonaren ipuinaren zain:
|
|
|
—Arrunt nekatuta
|
dagoela
amona Xudra ez al duzue ikusten, esan die.
|
|
|
Ordura arte isil isilik
|
egondako
amona Xunbelek erantzun zion. Tinkotasunez erantzun ere:
|
|
|
Lehenengo pisuan
|
dago
amonaren gela. Zazpi urte dira hil zela, baina oraindik badu bere gela etxean, ez dute ezer ukitu ordutik.
|
|
|
Ospitalean, korderik gabe
|
dagoen
amonarekin zaudela.
|
|
2014
|
|
|
Segi, segi horrelaxe» hori. Ziur
|
nago
amona horiek Jon Sarasuak Hiztunpolisa liburuan azaltzen duen pasarte bat oso ongi ulertuko luketela. Hala dio adiskide aretxabaletarrak:
|
|
|
Semaforo batean gelditu ginen. Hantxe zain
|
zegoen
amona bat agurtzearekin batera, sasoi hartan Soriako espetxean hainbat ihesaldi saiakera gertatu zirela komentatu zidan. –Baina behin zuloa deskubritu zutelako, hurrengoan erremintak?
|
|
|
Hernandezi ere emakumeak etorri zaizkio gogora, euskal amonak, museoetaneta erakusketetako argazki zaharretan
|
dauden
amona horiek, gure historiaren ikurbihurtu direnak/ ditugunak:
|
|
|
Non
|
dago
amona?
|
|
2015
|
|
|
Aurreko egunean telefonoan entzundako arnas hots hura ez zen hiltzaile psikopata arriskutsu batena, hasieran pentsatu nuen bezala, baizik eta amonarena. Nik uste baino okerrago
|
zegoen
amona gaixoa, amatxok eta aitatxok kontatu zidatenez, eta azkenean ospitalera eraman behar izan zuten, egun batzuk pasatzera.
|
|
|
Inor ohartu gabe sartu ginen berriro artalde beltzean, azken lerroan
|
zeuden
amonaren ahizpa erdi itsu eta erdi gorren artean. Begi keinu konplizea egin genion elkarri, misioa behar bezala konplitu duten pelikuletako bi espioiren antzera.
|
|
|
Aspaldi ikusi gabe eta zein handia egin zaren eta ekarri bi musu eta antzekoak, ohikoa. Baina umore onez
|
zegoen
amona, umore ikaragarri onez, eta, eskua poltsara eramanda, ohikoa baino paga oparoagoa eman zidan, billete potoloa?, hori bai, arrebatxoarekin erdibana egiteko, behin eta berriz hitz emanarazi zidanez, gogoratu e, Jontxu!
|
|
|
Horregatik esango nuen mamuez ari nintzela Itsasondoz mintzatzean, ezagutzen nituenak joan direlako, geroztik etorri direnak ezagutzen ez ditudalako. Joan zen Larregi eta joan zen Beitia ere, baserriak, beste aukerarik gabe, edo txalet edo alferrikako harri pila bilakarazi dituen gizarte batean; joan zen aitona eta Tolosan
|
dago
amona, heriotza besalagun duela; joan ziren Ibai-Ertz, Lotsati, Kruz Lete, Txikia, Txato... Beste nonbait bizitzera joan dira nire izeba guztiak, han ez daukat ezta lehengusu txikirik ere.
|
|
2016
|
|
|
Baina bihotzaren zimurrak zimur, gauza aurrera doa. Igo dizkigute hatuak, jarri dituzte hor txokoan, eta hemen
|
gaude
amona eta biok Topo deitzen dioten tren honetan, Hungariarako bidean.
|
|
|
Lasai egoteko. Ondo
|
nagoela
amonarekin.
|
|
|
Larunbata da eta etxean
|
gaude
amona, Carrington eta hirurok. Aita erosketak egitera joan da.
|
|
|
Informazioa ematea eta informazioa estaltzea dira fikziozko istorioak idazterakoan erabili ohi diren mekanismo arruntenak: batzuetan, irakurleak informazio gehiago du protagonistak baino; adibidez, eleberri baten hasieran kontatzen zaigu nola lapur batzuk etxe batean sartu eta bertan
|
zegoen
amona xaharra hil duten, uso tiraketako garaikurrarekin burua maspilduta; handik pixka batera, emakume zoritxarreko horren seme mutilzaharra, lanetik edo txikiteotik edo putetxean parrandan ibiltzetik etxera bueltan dator; gizajoak ez daki zer topatuko duen, irakurleak bai, eta honek bere buruari galdetzen dio nola erreakzionatuko duen ama hilda aurkitzean: ehizako eskopeta hartuta mendeku gosez hara eta hona hasiko da?
|
|
2017
|
|
|
Azken batean, ez zuen ezer txarrik egin. Egunak ziren Lunaren amak Nikaraguara egin zuela, oso gaixo
|
zegoen
amona zaintzera. Claudiak bazekien zer zen hori.
|
|
|
Nikaraguan bizitakoagatik eta bizitzan konpartitu zituzten amets eta ilusioengatik. Ziur
|
zegoen
amona harro sentituko zela bere erabakiaz. Eta hala egin nahi zuen Lunak.
|
|
|
–Lasai ama, moldatzen naiz, ahal dudan bezala. Zer moduz
|
dago
amona?
|
|
|
Luna harrituta
|
zegoen
amonaren koadernoan irakurtzen ari zenarekin. Benetako abentura liburu baten aurrean zegoela ematen zuen.
|
|
|
Luna erabat kontzentratuta
|
zegoen
amonaren koadernoan eta ia ez zuen Claudiak esandakoa entzun.
|
|
|
Ez. Hutsik
|
dago
amona hil zenetik. Ez.
|
|
|
Volker ziur
|
dago
amonaren baserrian egin zuela egonaldia izen bereko haren aitonak. Marrazkiak ditu froga.
|
|
2018
|
|
|
Jonaneren ganoraren oroitzapenak bakarrik lasaitzen nau, eta neure burua ere zuritu nahi izaten dut, pentsatuz hark bere aldarte apart hura erakuts eta froga ziezadan bihurritzen nintzaiola hala. Katu hozkiak ere halaxe jokatzen du, adorerik gabearen plantak eginez sutondoan
|
dagoen
amonaren oinetan, haren arreta bereganatu, eta haren magalean goxo kiribiltzeko itxaropenez.
|
|
2019
|
|
|
Dena zen berak gogoratzen zuenaren berdin berdina: hantxe
|
zeuden
amonaren altzari guztiak, hain usain bitxia zutenak; hantxe zegoen zintzilik frutaz betetako ontziaren margolana (mahats mordoa, bi okaran, melokotoi bat eta sagar bat); hantxe zegoen egurrezko mahai baxua, lehoiaren oinak zituena; eta tximinia, gelako epeltasuna xurgatzen zuela zirudiena.
|
|
|
Kasper van Druuik, egia esateko, biziki ongi portatu zen nirekin, hirian instalatzen lagundu baitzidan, eta, bereziki, nahitaezkoa izan zen gainera jausi zitzaizkidan izapide guztiak diren matazaren hariak askatzen. Abokatuen bulegotik atera eta bere autoan eraman ninduen Keizersgracht kalean
|
zegoen
amonaren kaleraino.
|
|
|
Argi dagoela iruditzen zait. Zerbait
|
dago
amonaren atzean, kanpoko familiaren atzean, norbait. Iturriak argi utzi nahi zuela ematen du.
|
|
|
nor? Nor
|
dago
amonaren atzean. Zer dago?
|
|
2020
|
|
|
Gizon okupatuen erdiak 2 ordu edo gutxiago pasatzen ditu seme alabak zaintzen. Hala ere, aditu eta arituek esan bezala, zerbaiti eskainitako denboraz gain, jarduera horren edukia eta jarraikortasuna hartu behar da kontuan, ez baita berdina errutinazko lana (erosketak egin, garbitu eta umeak, gaixoak edo zaharrak dutxatu) eta errutinazkoa ez dena (umeak ekitaldi batetik jaso edo eraman, elbarri
|
dagoen
amonarekin bidaiatu, igandeko bazkaria egin, etxeko zerbait konpondu, etab.), eta horren barne, errutinazkoa baina ludikoa (kirol partiduetara joan astero) eta errutinazkoa eta ez ludikoa (ipurdia garbitu zaharrei edo umeari egunero, gauero biberoia eman, etab.). Zentzu horretan, arazo bat ikusten dugu Eustaten datuetan eta haien interpretazioan. Eustatek dio, emakume langileen gogobetetasuna seme alabak zaintzen handia dela, %60, baita etxeko lanekin ere, %44, 9?.
|
|
|
Eta denbora gehiagoz bagoaz (edo ez) eta, gure seme alabak bezala, ingurukoei erreparatzen badiegu eta haiei laguntzen badiegu? Poltsatan kargatuta
|
dagoen
amonak ezin du atariaren atea ireki, bankuaren sarreran limosna bat eskatzen duen sintaxia, eskuetan ogi barra bakarra duen isatsean itxaroten duen gaztea, noranzko bat bilatzen duen desorientatua… Keinu bat, txanpon bat (edo billetea), leku bat, elkarrizketa bat… Gure denbora eta adibidea emanda, txikienek ere horretan arreta jartzea lortuko dugu, beste une batean egingo dugu.... Hezkuntzaren alde, baina baita elkartasunaren alde ere.
|
|
|
Esaterako, aurrekoan eltze batekin kozinatzen
|
zegoen
amona baten irudiarekin, iraultza feminista prestatzen zegoela adierazi nuen, haurren bazkariaren ordez. Beti saiatzen naiz beste zentzu bat ematen.
|
|
|
deitu dio loturik daraman txakurrari. Terrazan
|
dagoen
amona bat poztu egin da txakurra ikusita, aspaldiko ezagun bat balitz legez. Maitasunari buruz ari da hitz egiten bilobekin, algaraka, baina ez nik idealizatu nahi nukeen moduan.
|
|
2021
|
|
|
Negarrez
|
zaude
amona. Ez zaitut sekula negarrez ikusi...
|
|
|
Eta garai batean emakumezko guzti guztiek josten zuten, puntua egiten zuten, kateorratza egiten zuten... Etxe guztietan
|
zegoen
amona bat, izeba bat, ama bat egin eta irakasten zuena. Gaur egun badaude belaunaldi asko josten ez dakitenak, inoiz orratzik esku artean hartu ez dutenak.
|
|
|
Propio eskatu zion Oihanak amari arren eta arren. Kontatzeko Lukasi zergatik ez
|
zegoen
amonaren ondoan aitona bat. Berak ezin zuela.
|
|
|
Amona hil zen egunean, berreskuratu nahi izan zuen, baina ez zeraman jarrita. Aita sinetsita
|
zegoen
amonaren zaintzaile Dianak gorde zuela berarentzat. Ez zion inoiz barkatu.
|
|
2022
|
|
|
«Zorionez, gauzak aldatzen ari dira: lehen oso lotuta
|
zegoen
amonaren ideiari».
|
|
|
Aldi berean, gauza berbera egin zuen Ugutzek pareko emakumearekin. Lurrean zorabiatuta
|
zegoen
amona immobilizatu eta Igoneri begiratu zion, jarraian zer egin behar zuen jakin nahian. Igonek neska gazteari heldu, eta sartzeko keinua egin zion Ugutzi.
|
|
|
Etxera bidean nindoala Genorekin gurutzatu nintzen. Ziur
|
nago
amonaren etxetik zetorrela.
|
|
|
Goiz batean, neguaren amaieran, sukaldean eseririk
|
gaude
Amonarekin. Atea jotzen dute; emakume gazte bat sartzen da.
|
|
|
Zoaz lasai. Oso ongi
|
gaude
Amonarenean.
|
|
2023
|
|
|
Neuronen sinapsiak argiaren abiaduran dabilzkio. Ea ba… begietan, zoriona… gaixotasun batetik ateratzea… burua zapiz estalita duen haur batek minbizia gainditzea, haur bat sendatzea, arruntegia…erresidentzian
|
dagoen
amonari bisita egitea, ez, ez… larregi ahaleginduta haurdun gelditzea lortu duen bikotea… bai, izan liteke… prediktorea… bideko neke eta zailtasunak… bikote harremana trinkotzea… eta bukaera nolakoa… baina bikote izan gaitezen berriz guraso aurretik… bai, izan liteke…hortaz, haurdunaldiaren berriarekin eta prediktorearekin hasiko naiz… Bi minutu e...
|
|
|
–Seguru
|
nago
amonak pozik zainduko dizula Iraitz. Etor zaitez, laztana.
|
|
|
...en ume gaixoon gozamenerako berehala itzuli zen normaltasuna etxe hartara urrezko kaiola egunez egun errepikatzen zen erritu bera jaikitzeaz bat gure Zamorako aitonak gauean erabilitako kamiseta eta galtzontzilo gainean praka beltz marraduna jantzi tiranteak sorbaldetan estutu gotak trakesturiko oinak bota beltzetan sarrarazi eta jangelara zuzentzen zituen haren lehen urrats herrenak larriki gaixo
|
zegoen
amona tartetxo batez ohean utziz egongela barruan, leihondoa hartzen zuen kamilla mahairaino heldu eta bertan gaua igarotzen zuen kaiola babesten zuen oihala erretiratu, kontu handiz tolestu eta alboan zegoen apalategi batean kokatzen zuen une horretantxe kardantxiloa txio eta doinurik ederrenak kantatzen hasten zen etxe barruko giroa astun eta kerratua izanagatik txoriak gauaren osteko argitasun...
|