|
2000
|
|
|
Ordea, aitona Nikolasek ez zuen laket izan aitak hartu erabakia. Izan ere, jauregiaren errespontsabilitatea gure aitaren esku utzi zuenetik, bere baitan zatiturik
|
zegoen
aitona, zeren, miretsirik bazegoen ere, alde batetik, gure aitaren kemenarekin eta haren suarekin, baita negozioen oihanean aitzina egiteko erakusten ari zen trebeziarekin ere, ez zituen, bertzetik, haren modu eta manera haiek guztiak guztiz azeptatzen eta ontzat hartzen. Eta bazkalorduan diskutitzen aritu ziren biak, aitona Nikolasek ez zuelako begi onez ikusten zein modu desegokian egotzi zuen aitak etxetik Xalbador lehengusua, urte erdiz jauregiko skribatzaile izan zena, oihuka eta ostikoka:
|
|
|
Etxean, berriz, Pedro Huizik osaba Joanikoti eskaini zion koadroaz gain,
|
bazegoen
aitona Nikolasek ekarri zuen bertze koadro bat ere, zerbait hobea... eta gehiago ere esekiko zituen, segur —zeren eta aitona Nikolasek ere maite baitzituen arteak eta zientziak—, baldin gauzak ongi joan izan balitzaizkio, baina kontatu dizut ezen, bertzenaz ere, trabailurik eta egitekorik aski izan zuela aitona Nikolasek jauregiaren eta bere bi olen aitzina eramaiten, koadroak erosten h... Eta bagenituen alfonbra eta tapiz guti batzuk, baita bizpahiru guadamezil ere, gure berraitona jaun Albert Etxegoienek ekarriak, deus guti balio zutenak eta koloregalduak zeudenak.
|
|
2002
|
|
|
Literatur sari ugari eskuratu ditu, eta argitaratu dituen liburuen artean badira haur eta gazte literaturako lan arrakastatsuak (ad.: Zikoinen kabian sartuko naiz, 1986; Londresen
|
nago
aitonarekin, 1987; Ijitoak dauzkat etxean, 1988; Filipinetan bizi den idazlearen kontuak, 1993;... Lehen amodioa Suedian, 1997; Ryski, zaude ixilik!, 2001; Poloniako lautadak, 2001), ipuin liburuak eta eleberriak, baita itzulpenak ere, besteak beste, B. S. Ballinger, Ch. Nöstlinger, E. Hemingway, R.
|
|
2005
|
|
|
–Aitona! –oihukatu nuen– Non
|
dago
aitona. Zer du?
|
|
2006
|
|
|
Zabaltzen saiatu zen, baina giltzaz itxita zegoen. Ane berehala ohartu zen tiradera hartako giltza ez
|
zegoela
aitonaren giltza sortan: sarrailaren formaren arabera, giltzak borobil eta lodia izan behar zuen, eta giltza sortako guztiak zapalak ziren.
|
|
|
Denak adierazten zuen aitona bertan bizi zen garaian lurperatu zutela. Eta gisa bereko beste hiru edo lau hilketaren albisteak
|
zeuden
aitonaren liburutegi makurrean. Besterik behar al zuen?
|
|
2007
|
|
|
Fantasmak balira bezala pasatzen dira herritik, nongoak diren jakinarazi gabe. Jota
|
dago
aitona, gaur egungo erabaki" modernoak" gero eta ulergaitzagoak egiten zaizkiola esan dit. Kotxeei identifikazioa kenduta, mundua leku desatseginagoa da beretzat.
|
|
2008
|
|
|
Haien garaiko erretorea ez zen beraiekin sartu behintzat. Edo zer esan nahi didazu, ama, orduan bekatu egiteagatik infernuan
|
daudela
aitona amonak. Nik badakit ezetz!
|
|
|
Lasterka egiten ari diren neska gazte bi igarotzen dira bere ingurutik eta eserita
|
dagoen
aitonari begiratzen diote, begirunez seguru asko eta sinpatiaz ere bai, nik Lisboako San Jorge gazteluan begiratu nion bezala.
|
|
|
–Hemen
|
dago
aitonaren palanka zuloa, berak erakutsi zigun honako bidea, baina ez kontatu gero hortik, familiako sekretua baita?.
|
|
|
Haien garaiko erretorea ez zen beraiekin sartu behintzat. Edo zer esan nahi didazu, ama, orduan bekatu egiteagatik infernuan
|
daudela
aitona amonak. Nik badakit ezetz!
|
|
|
Londresen
|
nago
aitonarekin
|
|
2009
|
|
|
zerbait esan zuen marmarka, izebari begiratu gabe, eta gonbidapenik itxaron gabe eseri zen osagile lodiaren aurrean, begirada makur. Argi
|
zegoen
aitona lehenago ere egona zela bertan. Nik ere eserlekua aurreratu, eta izebaren eta aitonaren artean eseri nintzen.
|
|
|
–Edozein dendatan ehun pezeta balio duten gaztaina batzuk biltzeagatik. Zekena edo eroa, biak agian, esan zuen osabak berria ezagutu bezain azkar; izebak, berriz, bazekien dirua ez
|
zegoela
aitonaren jokaeraren atzean. Azken finean, gaztainak eurentzat ziren, berriro oparitzeko asmoa baitzuen.
|
|
|
aurpegia jarri zuen Arianek, eta nik trago bat eman nion neure zerbezari. Argi
|
zegoen
aitonaren istorioari zerbait falta zitzaiola, baina zer, hor zegoen gakoa.
|
|
|
Paularekin egoten nintzenean uzkur egoten nintzen, hitz gutxiko. Berak uste zuen horrela
|
nengoela
aitonarekin gertatutakoagatik. Eta ni oso gaizki sentitzen nintzen, berarekin garbi hitz egiteko gai ez nintzela ikusten nuelako.
|
|
|
UNAI haserre
|
dago
aitonarekin, gorrotoa dio une horretan,
|
|
2010
|
|
|
–Zinta hori lortu behar dut, hor
|
daude
aitonak behar dituen froga guztiak, poliziak bakean utziko du hori ikusita.
|
|
|
Engrazi emakume on puska zen, txeratsua eta eskuzabala; begirada batzuk erakartzeko moduko planta gordetzen zuen gainera oraindik. Anderri, baina, ez zion grazia gehiegirik egiten, hura
|
zegoenean
aitonak harentzako izaten zituelako kontu guztiak. Eta begiak.
|
|
|
ABEL. Damututa
|
zaude
aitona batekin ezkontzeagatik?
|
|
|
Ez zen inportantea. Zer moduz
|
dago
aitona?
|
|
|
ALIZIA. noski. Hor
|
dago
aitona.
|
|
|
IKERNE: Zer moduz
|
dago
aitona?
|
|
|
JOANA. Zer esan dizute medikuek? Nola
|
dago
aitona Benantzio?
|
|
|
Londresen
|
nago
aitonarekin
|
|
|
Itsaso egongelan
|
dago
aitonarekin. Muntatzen ari dira, elkarrekin eta pozik, erregeek neskatilari ekarri dioten etxe polita.
|
|
|
Ramon Martinen bilobak dira ume bakarrenetakoak. Zintzo zintzo
|
daude
aitonaren aldamenean, zutik jarrita. Zuzendariak makilarekin lehen keinua egin orduko hautsi da isiltasuna.
|
|
2011
|
|
|
Hango herri batean bizi da protagonista, zinpeko guarda bat, gatzaga bat zaintzeko ardura duena, eguneroko tristea duena. Lanetik aterata, alzheimerrak jota
|
dagoen
aitona bisitatzera joan ohi da. Apenas lagunik ez du, korreoa beti hutsik aurkitzen du.Halako batean, aspaldian ikusi ez duen arreba etorriko zaio bisitan; mutil berriarekin agertuko da, eta Oscarrek ez zuen haren berririk.
|
|
|
Gogoratu, gainera, bilobak zaindu behar direla seme alabak “bizi” daitezen, baina ez “hobeto bizi daitezen”. Megíasek dioenez, azterketa horren bidez, familiek jakin nahi dute zer egoeratan
|
dauden
aitona amonak, laguntza koltxoia ez dadin “aiton amonen kontura eta gurasoen mesederako izan”.
|
|
|
Berriz atera nintzen etxetik lorategira aitona Raymondi esatera bere sonbreirua ez zegoela bainuan, baina orduan Jeanne etxekoandreak, lehen pisuko balkoitik, oharturik zer ari zen gertatzen (hau da, nik ez nuela ondo ulertu aitonak esandako hitz hura) esan zidan garajera joateko eta han, autoan,
|
zegoela
aitonaren sonbreirua. Orduan ikasi nuen beste hitz berri bat frantsesez:
|
|
|
—Eta aitona? Non
|
dago
aitona, esan du halako batean Bernardek.
|
|
|
—Primeran
|
dago
aitona esan dio Bernardi bere amak, ez dauka ezer. Ezin osasuntsuago dagoela esan digu espezialistak.
|
|
|
Hona hemen batzuk: Zikoinen kabian sartuko naiz; Londresen
|
nago
aitonarekin; jitoak dauzkat etxean; Bederatzi gutun t' erdi; Lau bizikleta urrutira joateko; Sute handi bat ene bihotzean; Lehen amodioa Suedian; Espaloiak biltzen; Marmokiñe; Zak zikoina; Kaliforniako neskak; R' sky eta bere lagunak; Riskyren bihurrikeriak; Risky zaude geldirik!; Poloniako lautada izoztuak; Riskyren barrabaskeriak; Azken urtea lizeoan; Santiago Bidean; Olibia, Risky T...
|
|
2012
|
|
|
taldeko argazkien ordua. Familia hartan espero zitekeenez, diziplina militarrez gidatu zituen Carlosen anaiak alde bateko eta besteko senitartekoak, gurasoak lehendabizi, gero bizirik
|
zeuden
aitona amonak, lehengusu eta izeba osabak ondoren?, Carlosen kuadrillakoak, Evaren kuadrillakoak, Evaren teniseko lagunak, Evaren lankideak eta, bukatzeko. Carlosen lankideak gehi aurreko kategorietan sartzen ez ziren gonbidatu solte deserosoak, tartean ni neu.
|
|
|
Bi segundo geroago itxi ziren ateak. Lo seko
|
zegoen
aitona baten ondoan jesarri zen. Ezkerraldean zuen mapan hiru geltoki zenbatu zituen.
|
|
|
–Gaur ere hantxe
|
zegoen
aitona zaharra! Ez dakizue zer nolako ongietorriak egiten dizkidan!
|
|
2013
|
|
|
–Ez
|
hago
aitona Ibrahimekin gustura??
|
|
|
Honetarako ere eman daiteke izena San Joxepen. Bazkaria San Joxepen bertan
|
dagoen
Aitonak jatetxean izango da.
|
|
|
–Ez
|
hago
aitona Ibrahimekin gustura...?
|
|
|
Londresen
|
nago
aitonarekin
|
|
2014
|
|
|
Orduak eta orduak ematen zituzten elkarrekin, nahiz eta alde ederra egon adinean eta esperientzian, eta, lagun zaharren gisara, eguneko gertakari motelei buruz mintzatzen ziren monotonia nekaezinez. Benjamin gusturago
|
zegoen
aitonarekin gurasoekin baino; bazirudien gurasoek beldur moduko bat ziotela beti, eta, semearekin autoritate diktatoriala zerabilten arren, maiz zuzentzen zitzaizkion «jauna» batekin.
|
|
|
Henry joan eta gero, paretan zintzilik
|
zegoen
aitonaren erretratuari begiratu zion epaileak. Aitonaren garaian auzia askoz errazagoa zatekeen.
|
|
|
Berehala ulertu nuen izebaren abentura guztiak gerra aurrekoak zirela eta kontatzen zizkigunak desagertutako mundu batean gertatu zirela. Aipatzen zizkigun auto lasterketak, kontatzen zigun Conchan
|
zegoela
aitona Tomasekin Le Blon hegazkinlaria uretara erori eta ito zenean. Egin omen zituen gizonak hamaika itzulipurdi eta jendea txaloka hasi zenean uretara jausi omen zen, erori eta hil.
|
|
|
Non
|
dago
aitona?
|
|
|
Oraingoz hobeto
|
zaude
aitona eta amonarekin.
|
|
|
Bai, anbulantzia, azkar, mesedez Lottie, non
|
dago
aitona orain zehazki?
|
|
|
Esan, non
|
dago
aitona?
|
|
|
Non
|
dago
aitona?
|
|
2015
|
|
|
imajinatzen ari gara), serendipity horietako bati esker, haur boliviar euskaldun horrek bere aitona gogoratzea, Boliviako bazter urrun, pobre eta ahaztu batean gabon gauean edo eguberri egunean edo beste edozein egunetan kantu zahar bat kantatu ziona, ahots apur bat desafinatuarekin beharbada, gaztelaniaz agian, edo ketxuaz, edo aimaren hizkuntzaz. Hala baldin bada, bere aitonaz edo amonaz oroituko da neska edo mutil boliviar hori, bere herriaz gogoratuko da eta malkoak aterako zaizkio apika, baina Euskal Herria ere bere herria dela pentsatuko du suerte apur batez, hemen ere
|
badaudela
aitonak ketxua bezain hizkuntza ezezagun eta maitagarriaz gabon kantak abesten dituztenak, eta irribarre bat aterako zaio orduan.
|
|
|
Etxean
|
dago
aitona?
|
|
2016
|
|
|
Lasterketa besoak gora bukatu ostean, aitona amonengana hurreratu zen. Poz pozik
|
zegoen
aitona, puztuta, harro, bilobarekin. Baina kexati amona:
|
|
|
– Hasi dira eskolan. Patxi, gure puzker umea, Ondarroan
|
dago
aitona amonekin. Beste biak Indautxun.
|
|
2017
|
|
|
Lorpen urria baina esanguratsua dela esan daiteke. Afera honetan, kopurua baino joera aldaketa da garrantzitsuena. Hau da, orain arte zegoen eskaintza orain dela 33 urteko eskaintza bera zen, orain haur hezkuntzan
|
daudenen
aitona amonek ezagutu zuten eskaintza bera, alegia. Eta hori, Iruñeko errealitate soziolinguistikoa aintzat ez hartzea zen.
|
|
2019
|
|
|
Ahots ezagunek transmititzen zizuten oreka. Gertukoenen berri izateko, bidaia hasi zenuenean dagoeneko gaixo
|
zegoen
aitonaren egoerak okerrera egin ez zuela baieztatzeko, inbidia kutsatu nahi zenion norbaiti argazkiren bat edo beste bidaltzeko. Dena ondo zegoela jakiteko, denak berdin jarraitzen zuela ziurtatzeko.
|
|
|
oso ederra omen zen, zirraragarria, beren arbasoek etxea utzi zutenean jendea nola bizi zen ikustea. Dena
|
zegoen
aitona amona haiek kontatu zieten bezala, denbora igaro ez zela ematen zuen. Herrialde askoz aurreratuago batean hazi ziren haiek, ordea eta?, haize berriak ekarri zituzten berekin.
|
|
|
Beste kaxa bat zabaltzean hartu nuen susto itzela, ezusteko galanta, hortxe aurkitu bainuen uste ez nezakeena. Hantxe
|
zeuden
aitona Willemen argazkiak, gazte, irribarretsu, oso lerden, zinemako artista baten antzera. SSetako bere uniforme naziarekin!
|
|
|
Baina oraingoa sorpresa sorpresaren gainetikoa izan zen.
|
Bazeuden
aitonaren sei edo zazpi argazki ikusi orduko bortizki hunkitu nindutenak. Lehenengoan, bolantea gidatzen azaltzen zen, jeep moduko batean hartxintxarrezko bide bat igotzen.
|
|
2020
|
|
|
Aitona amonak ekarri nahi ditut lerrootara gaurkoan, Euskal Herriko aitona amonak. Bilobekin maiz egotera ohituta
|
dauden
aitona amonak. Azken asteotan, birusaren zamaz gain, bilobekiko distantzia tarteko, barruan sekulako hutsunea sentitzen duten haiek guztiak.
|
|
|
Eda bigarren argitalpena
|
dagoen
Aitona!
|
|
|
Hor
|
dago
aitona.
|
|
2021
|
|
|
Amona ez
|
dagoenetik
aitonak edaten du whiskia bere omenez igandero igandero; baina aitonak ezin du pentsatu amonak bere kolkorako pentsatzen zuena. Botila aterata amona presente izan dezagun nahi du aitonak, baina nik pentsatzen dut erritoak amona bera baino are presenteago egiten duela aitona alarguna.
|
|
|
Arazo bat
|
dago
aitonarekin.
|
|
2022
|
|
|
Adi adi
|
daude
aitona amona guztiak, aurpegiak beirateari pega pega eginda.
|
|
|
Ioritz ondo
|
zegoen
aitona amonekin, baina nire amarekin eztabaida dexente nituen, eta ez nuen ulertzen zergatik. Ez nuen entenditzen zergatik hartzen nuen horren gaizki berak nahi zuena egitea eta ez nik eskatzen niona.
|
|
|
Alboan bizi den Cristina zaharrak egun osoan barrundatu ez eta arratsaldeko bostetan etxeraino hurbiltzea erabaki zuen, dena ondo ote zihoan jakiteko. Ez
|
zegoen
aitonaren eta Hendrixen arrastorik, eta izebari dei egin zion. Izebak erabat aztoraturik sumatu atsoa, eta alarma piztu zuen.
|
|
|
Egun bi geroago, bere ohe parera heldu nintzenean, ez
|
zegoen
aitonarik bertan. Bere begirada herabe eta galduan irakurri nuen hori.
|
|
|
Goizeko bederatziak aldera, uda bukaeran eta udazken epelean larreak eta pinudi argiak aterki itxurako perretxikoz josita uzten dituzten euri zaparrada horietakoa bota zuen. Hamar eta erdietan egoitzaren kanpo aldeko larrean
|
geunden
aitona eta biok, mahai batera eserita. Hogei gradu inguru, eguzkia laino zuriekin zeruan eta giro ezin atseginagoa airean.
|
|
|
Ez
|
zegoen
aitonaren isolamendua urratzerik. Estrategia aldaketa zegokion egoerari.
|
|
|
Eta agureak tu egin zuen surtara biraoka, baina neskak ez
|
zeuden
aitonaren hitzak entzuteko. Nahi zuten bakarra harrikoa albait azkarren amaitzea zen Montmorteko parkera alemanak ikustera joateko.
|
|
|
heriotzaren kultua. Nire alboan
|
dagoen
aitonak ez du ikasi irri egiten &a ondoan duen amonak biziarengatik apustua egiten du, hiru edo lau usori ogi apurrak jatera emanez.
|
|
2023
|
|
|
Ingurura begiratu zuen, ardiak eta txoriak besterik entzuten ez ziren puntu batean, garbitegiaren ondoan. Ez
|
zegoen
aitonaren arrastorik bertan. Gipuzkoako Astozaleen Elkarteko kamioi txiki urdina bere ondotik pasa zen eta barruan zihoan astoaren arrantza ozenak apurtu zuen hango bakea.
|
|
|
hil da Charlot, esanez. Ni gaixo
|
nengoen
aitonak errezetatutako bakailao gibel koipezko pilulek erreakzio egin eta aurpegia puztuta nuelako. Gabon egunaren biharamuna zen, ondo gogoan dut.
|
|
|
Harategiko mostradorearen albo batean
|
daude
aitona Santiagoren eta aita Felixen argazkiak, Ordizian irabazi zutenekoak. Aita eta ama Benidormera (Herrialde Katalanak) joanak dira egun batzuetarako.
|