|
2002
|
|
|
Hala ere, kopuru hori hirukoiztu egiten da udan, eta horrek hiru milioi zahar abandonatu baino gehiago uzten ditu «familiak traba egiten dituelako», «Solidarioak Garapenerako GKEak» salatzen du. Erakunde honek etxez etxeko laguntza programa bat gauzatzen du, eta horren bidez bakarrik
|
dauden
adinekoei boluntarioa eskaintzen die, konpainia eta afektua eskaintzen diena, askotan ez dutena. Eguneroko lanak, adibidez, paseatzea, kafe bat hartzea edo konfiantzako pertsona bat poztu egiten dira adineko pertsona horientzat, «boluntarioak bisitarien zain igarotzen dira».
|
|
|
«Ulertu behar da familiek atseden bat behar dutela urte osoa igaro eta gero adineko pertsona bat zaintzen, zama emozional eta fisiko guztiarekin», nabarmendu du boluntario batek. Hala ere, errealitateak egiaztatzen du bakarrik urte osoan bakarrik
|
dauden
adinekoak direla, inork ez duela dendarik egiten. Egoera triste horren aurrean, hainbat aukera daude.
|
|
2004
|
|
|
Oro har, gomendioen arabera, gazteenek arrisku handiagoa dute, eta 65 urtetik beherakoek, berriz, txikiagoa. Produktu horiek ez dira soilik erretirotik hurbil
|
dauden
adinekoentzat, baizik eta lan bizitzaren hasieratik harpidetu daitezke; ekarpen denbora zenbat eta handiagoa izan, orduan eta sari handiagoa. Gaur egun, pentsio planen partaide gehienek 35 eta 55 urte bitartekoak dira, egoera ekonomiko sendoagoa dutelako.
|
|
2006
|
|
|
Gazteei zein helduei eragiten dien arren, kasu gehiago
|
daude
adineko pertsonetan
|
|
|
CEACCUk ohartarazten du automedikazioa oso hedatuta
|
dagoela
adinekoen artean.
|
|
|
Astean bi edo hiru igeriketa saio egitea medikuaren agindupean
|
dagoen
adineko askorentzat bihurtu da. Kalkuluen arabera, munduko ehun pertsonatik batek gutxienez artritisaren bat du, eta uretako ariketa erregularrak artikulazioak mugigarriak izaten eta mina murrizten laguntzen die.
|
|
2007
|
|
|
Espainiara iristen diren etorkinek moneta euskarri bat behar dute herrialde horretan jarraitzeko, eta dokumentazio guztia behar bezala ez badute, erraz jo dezakete adinekoak zaintzera, gainerako langileek baino ordutegi eta soldata merkeagoak baitituzte. Bestalde, kontuan hartu behar da, nahiz eta espainiarrak —batez ere emakumeak— prest
|
egon
adinekoei laguntzeko, zaintzaile nazional horien eskaintza etorkinena baino txikiagoa dela. Izan ere, egunkarietan argitaratutako lan oharren %70 atzerritarrak dira; nazionalen %30, berriz, Gallart.
|
|
|
Ospitaleko esparrutik kanpo, zainketen eta lehen mailako arretako zaintzen jarraipena bermatzeko: Egoitza Lagunduak, dituzten ezintasunek bizi normala egiten uzten ez dieten adinekoendako eta Etxez Etxeko Asistentzia Geriatrikoa, dependentzia edo makal
|
dauden
adinekoak artatzen ditu, edo ospitaleko alta jaso eta gero kontrola behar dutenak. Ospitalearen menpekoa da eta Lehen Arretako Zerbitzuekin eta Gizarte Zerbitzuekin elkar lanean aritzen dira.
|
|
2008
|
|
|
Eraiki aitzinetik, Malerrekako Mankomunitatean buruhauste franko sortu ditu Donezteben eguneko zentroa eraikitzeko proiektuak. Halako gune baten beharra ikusten dute Gizarte Zerbitzuen Mankomunitatean, Malerrekan
|
dagoen
adinekoen kopurua altua delako eta menpekotasunen bat dutenak ere ez direlako gutti. 65 urtetik goitikoak biztanleriaren %18, 3 dira, eta kopuru horren %28, 80 urte baino gehiagokoak dira.
|
|
|
–Absurdua zerorri zara! , bota du bat batean nire ezkerretara
|
dagoen
adineko ikasleak.
|
|
2009
|
|
|
Kontuan hartu dugu zenbat zaintzaile
|
dauden
adineko pertsona bakoitzeko, nolako prestakuntza duten egoitzan ari diren osasun profesionalek, egoitzak mediku kontsultarik baduen edo ez, erizaindegirik baduen, zauriak sendatzeko gelarik baduen, mediku tratamendu espezifikoetarako gunerik baduen...
|
|
|
Teatrotik irten ondoren lasterka abiatu ziren kafetegi baterantz. Bidean, lore bat erosi zion Josebak kiosko batean hozturik
|
zegoen
adineko gizon bati eta Angieri eskaini zion, kontuz, busti eginen zara, aterpetu zaitez euritakoaren azpian, aholkatzen zuen bitartean.
|
|
|
Horregatik, hasieran mesfidati agertzen badira ere, jarduera bizigarriak egiten dituztela konturatzen direnean, gizarte harremanak hasten dituzte eta, arratsaldea iristean, etxera itzultzen dira, azkenean gozatu egiten dute. Etxean
|
dauden
adinekoek, kasu batzuetan, harreman sozial mugatuak izaten dituzte eta etxetik ez irtetea erabakitzen dute. Eguneko zentroan, parte hartzeko proposatzen diren jarduerek isolamendutik ateratzen laguntzen diete.
|
|
|
–Oso ondo! Hori da eta!?, pozarren
|
dago
adineko andre bat. Are gehiago hunkitu da taldeko neska kantuan hasi denean.
|
|
2010
|
|
|
Lerro hauetatik dei egiten die ikerketan laguntzeko prest
|
dauden
adinekoei, beraien aportazioa oso aberasgarria izango da gure lanerako. 943 224643 telefonoan edo Ingemaren web gunean izan dezakete interesatuek informazioa.
|
|
|
Ekimenetako bat Artista Boluntarioen Taldeak dira, egoitzetan, adinekoen zentroetan, zentro okupazionaletan eta ezgaitasuna duten pertsonei laguntzeko zentroetan dihardutenak, eta Artista Nagusien Gida propioa argitaratu dutenak. Zentroetako bazkide diren adinekoentzako beste aukera bat da pintura, dantza, musika edo hizkuntza monitore bihurtzea, betiere gai horiei buruzko ezagupenak badituzte, edo bakardade edo mendekotasun egoeran
|
dauden
adineko pertsonei lagun diezaiekete edo boluntario izateko prestakuntza jaso dezakete. Gainera, “Europako adinekoak” programaren bidez, atzerriko hizkuntza bat ikasten dutenek Europar Batasuneko adinekoen arteko kultura trukeetan parte har dezakete.
|
|
|
Garapena eta Laguntza GKEak boluntario horiek “prozesu integral” gisa sustatzea proposatzen du. Prozesu horretan, zahartze aktiboaren eta parte hartze sozialaren gakoak ikasten dira, eta, aldi berean, gizarte egoera ahulean, mendekotasunean edo erdi gogortasunean dauden eta ospitaleetan, egoitzetan edo etxeetan
|
dauden
adineko pertsonei laguntzen zaie. Erakundeko 820 boluntario 60 urtetik gorakoak dira.
|
|
|
Laguntza eman aurretik, boluntarioen jarrera, trebetasun, eskubide eta betebeharrei buruzko prestakuntza ikastaroa jasotzen dute, besteak beste. Joan den urtean, Amigos de los Mayores elkarteak “Boluntarioak bakarrik
|
dauden
adinekoen autonomia sustatu eta aktibatzeko tresna” izeneko azterlana argitaratu zuen. Ondorioen artean, honako hau azpimarratu behar da:
|
|
|
Batzar horren ondorioetan, adinekoei zuzendutako politika guztiek Pertsona Nagusien Estatuko Kontseiluaren bidez parte hartzea erabaki zen. Espainia bizi itxaropen handieneko Europako herrialdeen buruan
|
dago
Adineko pertsonen egoera aztertzeaz gain, txostenak eztabaidarako 100 proposamen biltzen ditu, eta kontsulta prozesua irekitzen du adinekoen erakunde guztiekin, GKEekin, gizarte erakundeekin, profesionalekin, enpresaburuekin, sindikatuekin, alderdi politikoekin eta autonomia eta toki administrazioekin. Proposamenen artean, nabarmentzekoak dira bizimodu osasungarriak sustatzeko politikak eta gizarte eta osasun koordinazioa indartzeko politikak.
|
|
2011
|
|
|
Hobe da probatzea eragiketa horiek ordaindu aurretik. Mugikorren gama bat
|
dago
adineko jendearentzat pentsatuak. Kontuz mugikor txikien pantailaren tamaina Mugikorrak tamaina txikikoak oso ondo moldatzen dira poltsan edo poltsikoan, baina pantaila irakurtzean tormentua sortzen da, batez ere, baldin eta ikuspegi nekatua.
|
|
|
Etxeen tamainari dagokionez. Ezkonduta
|
dauden
adineko emakumeen %42, 3 ezkontidearekin eta %18, 8 ezkontidearekin eta seme alabaren batekin bizi da. Bakarrik bizi direnek dolu uneak izaten dituzte galerengatik, baina gero beren independentzia egoeraz gozatzen dute.
|
|
|
“Adineko bat ere ez bakarrik baserrietan” kanpainaren hariraBaztango baserrietan bakarrik
|
dauden
adineko jendeak gainbegiratzeko Foruzaingoak hasi duen “Adineko bat ere ez bakarrik baserrietan” kanpainari buruz, zenbait gogoeta egin ditu Ezker Abertzaleak.
|
|
|
Baztango baserrietan bakarrik
|
dauden
adineko jendeak gainbegiratzeko Foruzaingoak hasi duen “Adineko bat ere ez bakarrik baserrietan” kanpainari buruz, zenbait gogoeta egin ditu Ezker Abertzaleak.
|
|
|
Baserrietan bakarrik
|
dauden
adineko jendeen zainketa egiazko arazo bat dela iruditzen zaio Ezker Abertzaleari, arazo larria, modu bereko erantzuna eskatzen duena. Horretarako udaleko zerbitzu sozial eraginkor batzuk behar direla uste du, “baina hori neketan erdietsiko da NaBaik erakutsi duen axolagabekeriarekin eta, batez ere, zerbitzu sozialetako zinegotziaren utzikeriarekin; kargua hartu zuenetik oraino ez baita behin ere bildu udaleko zerbitzu sozialetako teknikariekin”, Ezker Abertzalearen erranetan.
|
|
2012
|
|
|
Helburu horrekin EROSKI CONSUMEReko adituek osasun onean
|
dauden
adinekoentzat irizpide hauek osatu dituzte:
|
|
|
Gainazal barrubigun batek zakurraren artikulazioak zainduko ditu, eta ez du inoiz lurrean lo egin behar. Zahartzea txakurraren genetikarekin lotuta
|
dago
Adineko txakur batekin esperientzia biziak eta onuragarriak ekar ditzake. Txakurra zahartzen ari da eta inoiz baino gehiago behar du.
|
|
|
Beste kasu batzuetan, ideia ona da bidaiarako edo mahairako trona txiki bat erostea, edo haientzako jasogailu berezi bat. Haurraren ordutegira egokitzea irteera Oro har, haurtxoak eta haur txikienak ohituta
|
daude
adinekoenak ez diren orduetan jaten; eta komeni da horiek errespetatzea, etxetik kanpo bazkaltzen ari direnean arazo gehiago sor ez daitezen. Oraindik biberoia edo ahia hartzen duten haurtxoei hobe da lehenengoak jatea:
|
|
2013
|
|
|
Modu honetan, taldean eta lagunartean paseatzera animatu nahi ditugu". Ohitura osasuntsua sustatzeaz gainera, etxean bakarrik
|
dauden
adinekoen gizarteratzea bultzatu nahi du udalak;" etxetik irtenarazi, sozializatzeko eta inguru bat egiteko".
|
|
|
Gizonen artean, berriz,
|
bazegoen
adineko bat, gizaseme nahiz emakumezkoei etengabeko aginduak ematen zizkiena: bikien aitona zen, Abdul Alim Abdallah?
|
|
|
Edatea, egarri sentsaziorik izan ez arren. Familiaren eginkizuna funtsezkoa da haurrak edo bere zaintzapean
|
dagoen
adineko pertsonak goizean edo arratsaldean nahikoa edan duen jakiteko. Erreferentzia bat izateak (ur botilatxoa, kantinplora, salda katilua, goizeko infusioa…) puntu hori kontrolatzen laguntzen du.
|
|
|
Baina horrek ez digu pentsarazi behar hobeto moldatuko dela beste merke batekin. Profil horretarako, ingurune grafikoa eta sistema eragilea jariakorra eta koherentea izatea da garrantzitsuena; bestela esanda, irisgarria. Industria nabarmena
|
dago
adineko jendearentzako telefonoak oso eredu interesgarriak eta ikaskuntza teknologikoa bultzatzeko pentsatuak. Baina, bereziki landutako Android en bertsio batzuek eta, batez ere, iPhone ek erabilera oso intuitiboa adineko pertsona bat ondo egokitu dakiokeena.
|
|
|
Urola Kosta eskualdean
|
dauden
adinekoen egoitzetako eta eguneko zentroetako langileak mobilizatzen hasita daude, lan baldintza duinak bermatzen dituen lan hitzarmen baten eske eta Espainiako lan erreformaren kontra. Baina gaur mobilizazioa gogortu egingo dute, hiru eguneko greba hasiz.
|
|
|
Gizonen artean, berriz,
|
bazegoen
adineko bat, gizaseme nahiz emakumezkoei etengabeko aginduak ematen zizkiena: bikien aitona zen, Abdul Alim Abdallah...
|
|
|
Oso inportantea zen. Ez
|
zegoen
adineko jende alfabetaturik, ahotsa tabakoarekin edo alkoholarekin errea zeukan jenderik. Ikastolako jendea izaten zen.
|
|
2014
|
|
|
adibidez, adinekoen artean ikasketamaila apalekoak asko dira, eta gazteen artean ez dago bakarrik ere. Zehazki, eskolagraduaturik gabeko 111 biztanle
|
daude
adinekoen artean (adin hortakoen erdia etabiztanle guztien% 14). Proportzio hauek kontuan hartuz egin dugu langiketa eta, adibidez, horregatik ez dago ikasketa maila apaleko gazterik.
|
|
2015
|
|
|
Zaintzailearen egoera aldetik, aldea
|
dago
adineko pertsona bat zaindu edo elbarritasuna duen bat zaindu?
|
|
|
" Zer nolako balore sistema dugu, adin batetik aurrera jendeak lekurik ez izateko gizartean? Jakinduria eta esperientzia handia
|
dago
adinekoengan eta hori guztia galtzen ari gara". Adinekoen %43 sozialki isolatuta bizi da AEBetan, bakardadeari, depresioari eta gainbehera fisiko eta mentalari lotuta.
|
|
|
Ez
|
daude
adineko bi pertsona berdin.
|
|
|
Autonomoak bateratzeko hobaria. Bizitza pertsonala, familiakoa eta profesionala uztartzea errazteko, urte betez hobaria izango du norberaren konturako langileek zazpi urtetik beherako seme alabak edo mendetasun egoeran
|
dauden
adineko pertsonak zaintzeko lanaldia murriztu behar duten Gizarte Segurantzako kotizazioen% 100 Onura hori langile bat kontratatzen duten autonomoei bakarrik zuzenduta dago, beren jarduerari eusteko.
|
|
2016
|
|
|
Halaber, gazte taldeak antolatzen dituzte, eta gosari beroa eta elkarrizketa eskaintzen diete kalean bizi direnei. Adinekoen Lagunengan boluntarioak behar dituzte familiarik ez duten edo urruti
|
dauden
adineko guztiei laguntzeko. Bartzelonan, Madrilen edo Valentzian lagun daiteke.
|
|
|
Gu ez gara edonork asmatzeko moduko bolatoki horien zaleak, ondo aritu arren, ez baitugu gozatzen; hau da, zailagoak gustatzen zaizkigu?. Dena den, biek onartzen dute, irabazteko, edozeinetara egokitu beharra dagoela, mailari eustearekin batera, zorteak ere zerikusi handia duela ahaztu gabe.Tiraldiak eta trabesak? 10 euro, bi ezetz!?, bota du goiko ertzetik begira
|
dagoen
adineko gizonak. –Baietz!?, erantzun dio behetik gazte batek.
|
|
|
Azpeitiko Udalak, hainbat laguntza eskaintzen dizkie jubilatuei, pentsionistei eta adinekoei, Gizarte Zerbitzuen bitartez. Horiei eta beharrean
|
dauden
adineko herritarrei, jaso ditzaketen diru-laguntzen berri eman nahi diete Udalak eta Baigerak," ahalik eta bizi baldintza duinenak izan ditzaten".
|
|
2017
|
|
|
Bera dermatitiserako krema bat eta ni Frenadola erostera gindoazela. Gure aurretik
|
zegoen
adineko emakume hark errezetekin izan zuen korapiloak eta botikakoak izan zuen pazientziak ireki zuten aukeraren leihoa.
|
|
|
Kopuru hori ia% 30 hazi da 2006tik 2016ra. Horrek erakusten du teknologia gero eta integratuago
|
dagoela
adineko pertsonen egunerokotasunean, eta Sarean konfiantza dutela eguneroko ohiturei buruzko informazioa emateko. Arlo askotan aplikatzen da teknologia, adineko pertsonen bizitza errazagoa izan dadin.
|
|
|
Usurbilgo Udalaren eskariz Aztikerrek joan den maiatzetik ekainera 65 urtetik gorako herritarren egoera, beharrak ezagutzeko eginiko ikerketa soziologikoan egindako eskarietako bati erantzungo dio udal zerbitzu berri honek. Ikerketa hartan hain zuzen, udal zerbitzuei 8,1eko puntuazioa eman arren," eguneko arreta faltan botatzen dute, eta gehienek zerbitzu hori herrian jartzea ondo edo oso ondo baloratuko lukete, eta askok erabiliko zuketela adierazi zuten. Hain zuzen, eskari hori aintzat hartu, eta zerbitzua eskaintzeko asmoa du Udalak". EGUNEKO ARRETA ZERBITZU BERRIAHelburua" Mendetasun arriskuan edo mendetasun egoeran
|
dauden
adinekoei autonomiari eusten laguntzea eta ohiko bizi ingurunean jarraitzen eta gizarteratzen laguntzea, isolamendu egoerak konpentsatuz, behar izanez gero". Hartzaileak Mendetasun arriskuan edo mendetasun egoeran dauden 65 urtetik gorako adinekoak dira. Usurbilen erroldatuak. Pertsonak duen arreta pertsonalizatutako planak eguneko arreta bezalako zerbitzuak dituen beharrei erantzuten dela i... Gainera, aipatutako pertsonak beren ohiko bizitokian egon ahal izatea ahalbidetu eta beren sozializazioa bermatzen saiatuko da, izan daitezkeen isolamendu egoerak leunduz". Prezioak Buruntzaldeko adulen artean adostuko dira.
|
|
|
Nire ondoan
|
zegoen
adineko gizon bat taldetik atera eta azalpen eske hurbildu zen polizia kaputxadun batengana. Bortizki aurre egin zion hark.
|
|
2018
|
|
|
Ekuadorren jaio zen Maria Juncay, eta hemeretzi urte daramatza Bilbon bizitzen. Menpekotasun egoeran
|
dauden
adinekoak zaintzen ditu. Hori izan du lana beti, baina, dioenez, ez du beti jaso lan horren araberako soldatarik.
|
|
|
Osasunaren Mundu Erakundeak dioenez, ez
|
dago
adineko pertsona mota bat.
|
|
|
Zuen fundazioak laguntza eman nahi izaten die etxean bakarrik
|
dauden
adinekoei?
|
|
|
Osasunaren Mundu Erakundeak dioenez, ez
|
dago
adineko pertsona mota bat.
|
|
|
Hor bai egin behar izan nuela lan benetan zaila. Hasteko, arrastoan sartu beharra
|
zegoen
adineko jendea, enpresan itzal ekonomikoa zeukana, gainera. Baina lantegia martxa hartzen hasi zen.
|
|
|
Prozesu naturala eta saihestezina da nagusi bihurtzea. Osasunaren Mundu Erakundearen hitzetan, «ez
|
dago
adineko agurerik»: pertsona batzuek beren gaitasun fisiko eta psikikoak mantentzen dituzte 80 urte betetakoan; beste batzuek, berriz, askoz ere lehenago hondatzen dituzte adin horiek.
|
|
|
Hidratazioa gorozkiak behar bezala hidratatuta egoteko eta kontsumitzen dugun zuntza trinkotzeko urik ez izateko. Batzuetan, hidratazio eskasak idorreria eragin dezake, baita gorozki gogorrak eta gorozki mingarriak ere, batez ere oso pertsona sedentarioetan, ohean
|
dauden
adineko pertsonetan edo deshidratatzeko prest dauden biztanleetan (bero kolpeen arrisku talde berak). Bestalde, jarduera fisikoa hesteetako mugikortasuna aktibatzeko eta gorotz boloak aurrera egiteko.
|
|
|
Txakurrekin lagundutako terapia edozein esparrutako mediku eta terapeuten lanaren osagarri da, hala nola, autismoa duten haurrekin, bakarrik
|
dauden
adinekoekin edo depresioa duten pertsonekin egiten den lan profesionala. Animaliek gaixoak edo parte hartzaileak motibatzen dituzte eta psikologoari edo giza terapeutari beren lana hobeto egiten laguntzen diote.
|
|
|
Baina norbaiti ideiak falta bazaizkio, ekimenaren web guneak 300 ekimen baino gehiago biltzen ditu egun horretan laguntzeko eta, hobeto esanda, urteko 365 egunetan laguntzeko. Proiektuen artean sartzen da zelula amak sortzen laguntzea, Josep Carreras Fundazioa, Educoren opari solidarioak edo bakarrik
|
dauden
adineko pertsonei laguntzea Familia Ekintza. Baina asko daude, askoz gehiago. Egun hori odola emateko ere erabil daiteke, etxe bila dabiltzan animaliei laguntzea edo… katamotz iberiarra kontserbatzen laguntzea WWF. Beste aukera bat da ACNUR, Asociación Española contra el Cancer (AECC), Munduko Medikuak edo Mugarik Gabeko Medikuak. Baina badira tamaina txikikoak ere.
|
|
2019
|
|
|
Gaur egun, Azkoitiko Santa Kutz auzoko muino batean kokatuta
|
dago
adinekoen San Jose egoitza, eta gunea herrigunera lekualdatzea eta gaia herriratzea nahi du Egoitza Kalera taldeak. Izan ere, egoitzaren kokapena ez zaie egokia iruditzen talde horretako kideei, batez ere," irisgarritasun" arazoak eragiten dituelako.
|
|
|
Hauskortasun egoeran
|
dauden
adinekoen egoera aztertzeko, ikerketa egingo dute Azkoitian. 65 urtetik gorako herritarren egoera zein den jakin nahi dute, haien egoera hobetzeko helburuarekin.
|
|
|
Horren harira eta adituen aburuz, adineko pertsonek pairatzen eta deskribatzen dituzten portaera aldaketa ohikoenak usadiozko adinekoentzako egoitzetan bizi duten bakartasunari, gelditasunari eta isolamenduari egotz dakizkieke, bertako zentzumen gabetze nabaria dela-eta (17). Izan ere, egiaztatuta
|
dago
adineko pertsonen% 97ren bizi kalitatea esanguratsuki okerrera joaten dela adinekoen etxeetan barneratu ondoren, hots, instituzionalizatu ostean (18). Gizakion zahartzea eta pixkanakako bost zentzumenetan bistaratutako narriadura zuzenki proportzionalak eta aldi berean gertatzen diren bi prozesu paralelo dira.
|
|
|
Lale pozik dago bere ideiak onartzen dituztela ikusita, eta liluratuta
|
dago
adineko emakumeei irakasle rola eman dietelako. Lehen ez zeukaten txinparta txiki bat ikusten du Lalek haiengan.
|
|
2020
|
|
|
Zahar etxeetan
|
dauden
adinekoei erasan die, batik bat, koronabirusak Gipuzkoan, baina ez haiei bakarrik, noski. Otsailaren amaieran baieztatu zuten lehen positiboa lurraldean, eta ordutik 2.230era igo da gaixotu direnen kopurua.
|
|
|
Gipuzkoako adineko pertsonen egoitzetan koronabirusagatik hildako lehen pertsona da; guztira, 5.425 persona artatzen diren une honetan egoitzetan. Azken orduetan, gainera, emandako positiboak 17 direla azaldu du Aldundiak, eta guztira 68 kasu
|
daudela
adineko pertsonen egoitzetan eta 13 desgaitasuna dutenen artean.
|
|
|
Ez. Bakarrik baimenduta
|
dago
adinekoei, adingabekoei, menpekotasuna dutenei, elbarritasunen bat dutenei, edo bereziki zaurgarriak direnei laguntzeko denean.
|
|
|
Bizkaiko zahar etxeetan
|
dauden
adinekoen senideek sortu zuten Babestu elkartea 2016an, garai hartan greban zeuden langileen kezkak bere eginda. Gerora, loraldian dauden bi mugimendurekin uztartu ziren ezinegon horiek:
|
|
|
Jarri harremanetan zure herriko mugimenduekin edo udalarekin, jakiteko inguruan halako talderik baden. Eusko Jaurlaritza ere hasi da boluntario sare bat antolatzen, etxean bakarrik
|
dauden
adinekoei, ezinduei eta egoera zaurgarrian daudenei laguntzeko. Guztion Artean izena du zerbitzu horrek, eta telefono bat jarri dute:
|
|
|
Bide batez, herritarron babes eta maitasun osoa helarazi nahi diegu egoitzan ingresatuta eta konfinatuta
|
dauden
adineko guziei ere.
|
|
|
sakelako telefonoa, tableta... Hala ere, ez da samurra, eta horregatik sekulako pena sentitzen nuen ondoko geletan
|
zeuden
adineko pertsonekin akordatzean. Bakardade absolutuan eraman dute gaitza askok.
|
|
|
14 Joan al naiteke familiarteko baten bila aireportura, geltokira...? Ez. Bakarrik baimenduta
|
dago
adinekoei, adingabekoei, menpekotasuna dutenei, elbarritasunen bat dutenei, edo bereziki zaurgarriak direnei laguntzeko denean.
|
|
|
Kontuan izan behar da, halaber, badirela zenbait elementu pandemiaren larritasuna arintzeko aukera ematen dutenak, Europarekin alderatuz gero. Gaur egun, badirudi COVID lotutako hilkortasuna bereziki lotuta
|
dagoela
adinekoen edo gaixotasun kronikoak dituzten pertsonekin; Afrika, berriz, kontinente gaztea da, bertako biztanleriaren %40 baino gehiago 15 urtetik beherakoa baita. Gainera, dirudienez, beroak geldiarazi egiten du birusa, eta Saharaz hegoaldeko herrialde askotako klima onuragarria izan daiteke zentzu horretan, baina ez dago erabateko ziurtasunik agertu besterik egin ez den gaixotasun honen inguruan.
|
|
|
Euskadi osoan, zentro soziosanitarioetan
|
dauden
adinekoei bisitak murriztea gomendatzen da, bizitzaren amaieran gutxieneko laguntza eta zaintza izateko eskubidea zainduz.
|
|
|
Ez. Baina aurreikusita
|
dago
adinekoei, adin txikikoei, menpekotasuna dutenei, desgaitasuna duten pertsonei edo bereziki zaurgarriak diren pertsonei laguntzeko denean.
|
|
|
22 Baimenduta al
|
dago
adinekoen egoitzetara joatea?
|
|
|
Akats eta ahulezia horien ondorioz, munduko BPG per capita altuenenetako bat izateak ez gaituela pandemiatik salbatu jakin dugu eta, era berean, ez digu osasun arloko langileak babesten lagundu, eta herritarrak oro har babesteko bitartekoak ere ez dizkigu eman, are gutxiago egoitzetan
|
dauden
adinekoak babesteko. Are gehiago, pandemia gelditzeko herrialdea gelditu behar izan dugu.
|
|
|
Ildo horretatik, aipatutako nahasmenduak pairatzen dituzten edo gara ditzaketen pertsonak antzemateko beharra azaleratzen da. Haatik, egun ez
|
dago
adinekoen dimentsio emozionala doi neurtzen duen euskarazko neurketa tresnarik.
|
|
|
Euskarara egokitutako eta baliozkotutako ebaluazio tresnak garatzeak behar bat izaten jarraitzen du. Egun ez
|
dago
adineko pertsonen dimentsio emozionalaren ebaluazioa egiteko aukera ematen duen euskarazko galde sortarik. Behar horri erantzuteko, lan honetan, Escala de Ansiedad y Depresion de Goldberg (EADG) galde sorta euskarara egokitzeko ikerketa pilotua gauzatu da.
|
|
2021
|
|
|
«Salbuespen erregimenean egongo ez balira, horiek guztiek izango lukete aske izateko aukera», nabarmendu du Sarek. Atxaren eta Azkarragaren hitzetan, egoera «are larriagoan»
|
daude
adineko presoak eta zigor luzeak dituztenak, baita 7/ 2003 legearen arabera zigorturikoak ere, azken horiei gradu aldaketak eta baldintzapeko askatasuna lortzeko epeak anitz luzatu baitizkiete.
|
|
|
Nafarroako Gobernua datorren astean hasiko da egoitzetan ez
|
dauden
adinekoak txertatzen, Javier Remirez lehendakariordeak jakinarazi duenez. Litekeena da astelehenean hastea 90 urtetik gorakoekin, eta adinaren arabera jarraitzea:
|
|
|
2021ean ere, Hauskor programaren baitan," hauskortasun egoera larrian"
|
dauden
adineko pertsonen esku hartzean jarraituko du Arrasateko Udalak, Hurkoa Fundazioarekin elkarlanean. Horretarako, 14.262,30 euroko partida erreserbatu du aurtengo udal aurrekontuan.
|
|
|
Hurkoa Fundazioa Caritasek sortu zuen, eta hauskortasuna, mendetasun zein babesgabetasun egoeran
|
dauden
adinekoen edota gaixotasun mentala dutenen arreta, defentsa eta tutoretzaz arduratzen da, batez ere Gipuzkoan.
|
|
|
2018an, azterlanaren oinarri izan zen programa pilotua jarri zuten abian fundazioak eta Arrasateko Udalak," hauskortasun egoeran
|
dauden
adinekoei arreta emateko asmotan". Udalak azaldu duenez, Adinberri Fundazioaren laguntza jaso zuen ekimenak eta proiektu horren helburua izan zen gizarte baliabideak eta zerbitzuak iristen ez zaizkien pertsona ahulak identifikatzea," haien ongizatean laguntzeko eta narriadura egoerak prebenitzeko".
|
|
|
Guztira, hiru saio egingo dira, eta Uribe Kostako udalerrietan erroldatuta
|
dauden
adineko pertsonei zuzenduta egongo dira. Doako jarduerak dira, eta Uribe Kostako Gurutze Gorriaren bulegoan emango dira (Landabe kalea, 14, Sopela), aurrez aurre, segurtasun neurri guztiak hartuta:
|
|
|
27 Baimenduta al
|
dago
adinekoen egoitzetara joatea. Bai, betiere zentroak berak baimendutako bisitak badira.
|
|
|
Kafea prestatu artean guasapetan begiratu dut. Oraingo Aldundiak –Foru Aldundi deritzo bere buruari–" BIZKAIAN BAKARDADE EGOERAN
|
DAUDEN
ADINEKO ZAURGARRIEI LAGUNTZA EMATEKO BOLUNTARIOEN SAREA" iragartzen duen idatzia helarazi dit Txabok. Termometroa ipini diot neure buruari.
|
|
|
Bizilagunaren konplizitatea besterik ez du behar. Haren denbora ordaintzeko prest dago, egoerak hala eskatuko balu, baina ez du eskatuko, bakarrik
|
dauden
adineko emakumeei gustatu egiten zaizkie zazpi urteko neskatoak. Bakarrik dauden zazpi urteko neskatoak batez ere.
|
|
|
Atzerako ispiluaren arabera, bi bidaiari bakarrik gelditzen dira. Leihotik kanpo begira
|
dagoen
adineko emakume bat. Ez du sartzen ikusi duenik gogoratzen.
|
|
|
" Hildakoen erdiak baino gehiago zahar etxeetako egoiliarrak dira", leitu nuen Berrian... Itxita soilik ez, ezkutatuta ere
|
bazeuden
adinekoak. Ez zen beraien irudi barregarririk ikusten, ezta txisterik ere.
|
|
2022
|
|
|
Dagoeneko, biztanle gehienek naturaltasunez jotzen dute bankuetara sosekin zerikusia duten kudeaketa oro egitera; digitalki, askotan. Hain justu, gestio horiek teknologia berriei estuki loturik
|
egoteak
adinekoei ekartzen dizkien oztopoak salatu zituen orain dela astebete Iruñean eginiko mobilizazio batek. Adinekoak Krisiaren Kontra plataformak deitu zuen protestara, arrakala digitala eta finantza bazterkeria salatzea helburu.
|
|
|
Kabiaren historia oso luzea da, baina laburbilduz: Bildu Gipuzkoako Diputazioko agintean zegoenean(), lege bat zegoen esaten zuena diputazioek hartu behar zituztela udalen esku
|
zeuden
adinekoen egoitzen ardurak. Legea betetzeaz gain, Bilduk proiektua zuen egoitzak publifikatzeko eta langileak funtzionario bilakatzeko.
|
|
|
|
Badago
adineko pertsonak infantilizatzeko joera orokortu bat, eurengatik erabakiak hartzeko eskumena izango bagenu bezala. Badirenez nor, erabaki dezatela zer eta nola gustatzen zaizkien edo nahi dituzten gauzak.
|
|
|
Gaur eta hemen adineko eta euskaldun izatea menderakuntzarako eta zapalkuntzarako bide direlako.
|
Badago
adineko pertsonak infantilizatzeko joera orokortu bat, eurengatik erabakiak hartzeko eskumena izango bagenu bezala. Badirenez nor, erabaki dezatela zer eta nola gustatzen zaizkien edo nahi dituzten gauzak.
|
|
|
Lehenik eta behin, udaleko gizarte zerbitzuek bakardade egoera hauskorrean
|
dauden
adinekoak identifikatuko dituzte, geolokalizazio bidez. Hainbat adierazle gurutzatuko dituzte sistema teknologiko batekin: igogailurik duten, udal zerbitzuak eskura dituzten, mendekotasunik duten… Ateratako zerrenda hori izango dute ardatz programa koordinatuko duten Zabalduz kooperatibako Alazne Corral eta Idoia Mariñelarena hezitzaileek.
|
|
|
Dagoeneko, biztanle gehienek naturaltasunez jotzen dute bankuetara sosekin zerikusia duten kudeaketa oro egitera; digitalki, askotan. Hain justu, gestio horiek teknologia berriei estuki loturik
|
egoteak
adinekoei ekartzen dizkien oztopoak salatu zituen orain dela astebete Iruñean eginiko mobilizazio batek. Adinekoak Krisiaren Kontra plataformak deitu zuen protestara, arrakala digitala eta finantza bazterkeria salatzea helburu.
|
|
|
Familiaz, etxeko haurrez, gure helduez... horrenbeste hitz egiten dugun urte sasoi honetan, jabetzen al gara zein egoeratan
|
dagoen
adineko jende asko. LABen uste dugu adinekoentzako asistentzia eredu osoa berrikusi behar dela.
|
|
|
Egia da pandemiak inpaktu handia eragin diela pertsona ahulei, hala nola haur eta gazteei, bakarrik
|
dauden
adinekoei, buruko arazoak dituztenei, migratzaileei, talde gutxituei, langabeei, zailtasun ekonomikoak dituztenei, indarkeriaren biktima diren emakumeei eta, oro har, oso egoera txarretan dauden pertsonei. Kolektibo hauek intentsitate handiagoko gizarte eta osasun laguntzak dituzte.
|
|
2023
|
|
|
Zalantza dut banketxe pribatuen lehentasunen artean ote
|
dagoen
adineko pertsonen oinarrizko eskubideen babesa
|
|
|
Eta bigarrena, gai zehatz honekiko erantzun gisa publikotik zein pribatutik etor daitezkeen alternatibak parekatzea da. Zalantza dut banketxe pribatuen lehentasunen artean ote
|
dagoen
adineko pertsonen oinarrizko eskubideen babesa. Babes hori merkatu finantzarioaren menpe uztea arriskutsua izan daiteke.
|
|
|
COVID pandemiaren itxialdian isolamendu egoerak goia jo zuen: bakarrik bizi zen jendeak ezin izan zuen bi hilabetez inor ukitu; zahar etxeetan
|
zeuden
adinekoek ezin izan zuten jaso senideen bisitarik eta maitasunik; haurdunek ezin izan zuten inoren hatsa gertu eduki erditu bitartean; eta ezin izan genituen hildakoak agurtu. Adibide batzuk jartzearren.
|
|
|
Adineko pertsonak oso heterogeneoak dira eta, zorionez, gehienak osasun egoera onean daude. Baina, gainera, zahartzearekin lotutako mendekotasuna prebenitu egin daiteke, eta frogatuta
|
dago
adinekoen beharretara egokitutako sistema soziosanitarioa erabiliz zahartzearen mugen zati handi bat itzul daitekeela”, azaldu du Cristina Alonso Medikuntza Geriatrikoko Espainiako Elkarteko lehendakariak. Iturriaren Vâniak ere iritzi bera du Núñezek, OMEren Adinaren aurkako Munduko Kanpainaren arduradunak.
|
|
|
MART PRODUCTION Zahartzaroa: kandididiasiarekiko zaurgarria den garaia Ez
|
dago
adineko pertsonaren berariazko kandididiasirik, baina zaurgarritasun handiagoa dago; izan ere, zahartu ahala, gure immunitate sistema ahuldu egin daiteke. Kontuan hartu behar da adinekoentzako kandidiasia faktore hauekin lotuta egon daitekeela:
|
|
|
Gure egoitzetan
|
dauden
adineko pertsonei kalitatezko arreta eta zaintza ematea da gure misioa. Kalitatezko arretaren barruan kontuan eduki behar ditugu beraien hizkuntza eskubideak.
|
|
|
Egun osoan txikigunea, gaztelu puzgarriak, haurrentzako jolasak eta tailerrak egongo dira. Bakardadeari aurre egitea erronka zaila da, bizi zikloko edozein etapatan gertatu daitekeen banakako esperientzia subjektiboa da-eta. Arrunta da bakardadea zahartzaroarekin lotzea, oro har, haien babes sozialerako sareen murrizketa eta isolamendu sozial handiagoa sustatzen dituzten egoeren eraginpean
|
daudelako
adinekoak. Urteen joan etorrian, saihestezina da galera nabariak edukitzea:
|