|
2000
|
|
|
Ikastetxeetan, ingeles mailaren arabera, aukeratzen dira ipuinok. Ez
|
daude
adin finkoko haurrei zuzendurik: ikastetxe batzuetan 3 urtekoek badute ingeles maila nahikoa, beste batzuetan 6 urte arte ez.
|
|
|
Alabaina, Arrakalaren apustua entzuleria zabaltzea da, Lekeitiar guztientzako irratia izan dadin. Hain zuzen, irrati librea izanik ere, ez
|
dago
adin mugarik, horregatik nahi dute nagusiak hurbiltzea euren saioak egin ditzaten.
|
|
|
Aurretiko erretiro politika arbuiatzeko hauxe esan zuen Aznarrek: " Hautsi beharra
|
dago
adinaren mitoa eta 50 urtetik gorako langileek errealitate berrietara egokitzeko gaitasunik ez duten ustea". Zentzuzkoak balira eta esandakoaz behar den koherentziaz jokatuko balute, Lan Ministerioak atzera bota luke Endesak mahaigaineratu duen espedientea edo Iberdrolak proposatu dezakeena.
|
|
2001
|
|
|
Jaiotze tasa apalak, famili harreraren ugaltzeak (Estatuak adin txikiko pertsonaren tutela aldi baterako bereganaturik, familia batek jasotzen duenean gertatzen da) eta babesgabe egoeran
|
dauden
adin txikikoen murrizketak azaltzen dute.
|
|
|
Jaiotze tasa apalak, famili harreraren ugaltzeak (Estatuak adin txikiko pertsonaren tutela aldi baterako bereganaturik, familia batek jasotzen duenean gertatzen da) eta babesgabe egoeran
|
dauden
adin txikikoen murrizketak azaltzen dute, batetik, nazioartekoan eginiko adopzioak Estatu barrukoen bikoa izatearen zergatia eta, bestetik, lehen adopzio motaren kopurua izugarri gehitu dela.
|
|
|
Jaiotze tasa apalak, famili harreraren ugaltzeak (Estatuak adin txikiko pertsonaren tutela aldi baterako bereganaturik, familia batek jasotzen duenean gertatzen da) eta babesgabe egoeran
|
dauden
adin txikikoen murrizketak azaltzen dute, batetik, nazioartekoan eginiko adopzioak Estatu barrukoen bikoa izatearen zergatia eta, bestetik, lehen adopzio motaren kopurua izugarri gehitu dela.
|
|
2002
|
|
|
Gertatzear
|
dagoen
adin piramidearen alderanzketak jakintza eta gaitasuneskakizunak egokitu beharrari buruzko hainbat eztabaida piztu ditu eta bai adinezgaztea den biztanleria aktiboak ikasteko duen erraztasunari buruzkoak ere.
|
|
|
Artrosia oso lotuta
|
dago
adinarekin. Askotan, artrosiak berak adierazten du, beste ezaugarrien artean, gizabanakoen adina.
|
|
|
Niágara laserra ez da erabiltzen prostatako hiperplasia onbera dagoenean (adenoma), baita uretrako maskurian, estenosian (estutzea) eta maskuriaren lepoaren kontrakturetan ere. Odolik ez dagoenez, eta kontraindikaziorik ez dagoenez, ez
|
dago
adin mugarik operatzeko, ez prostatatik, ez maskuritik. Interbentzioaren prezioa 3.600 eta 4.200 euro bitartekoa da.
|
|
|
Ikerlanaren arabera, disolbatzaileek eragindako k ras geneko mutazioak zeharka gertatzen dira; hau da, mutazioak sustatzen dituzten entzimen jarduera sustatzen dute, edo gene mutatua duten zelulen hazkundea bultzatzen dute. k ras geneak, pankrea minbizia agertzean ez ezik, eragin zuzena du; izan ere, pertsonek sufritzen duten minbizian, k rak dira hartutako edo jarauntsitako mutazioak sarrien agertzen dituen genea. Pankreako minbiziak urtean 2.000 heriotza inguru eragiten ditu Espainian, eta horien arrisku faktoreen artean
|
daude
adin handia, gizon izatea, erretzea eta substantzia kantzerigenoak ukitzea.
|
|
|
14etatik aurrera ez dago estaldura publikoko aurreikuspenik. “Ez
|
dago
adin helduentzako planik. Baliabide arazoak direla eta, haurren prebentziozko jarduerak merkeak eta errentagarriak direnez, helduengan patologia asko dago, eta esku hartze konplexuagoa behar da, giza baliabide eta baliabide material askoz handiagoekin.
|
|
|
artrosia endekapenezko prozesua da; osteoporosia hezurraren metabolismoan gertatzen diren asaldurek eragiten dute; artritisa hanturazko gaixotasuna da, eta erreakzio autoimmune batek eragiten du (organismoa bere buruari erasotzen zaio); lunbalgia nahaste lokal eta mugatua da, eta tendinitisa artikulazio bigunen ukipena da. Batzuk (artrosia eta osteoporosia, esaterako) oso lotuta
|
daude
adinarekin, baina artritisa eta beste artropatia batzuk adin gazteetan ager daitezke, baita haur eta nerabeetan ere. Horregatik ez dira kontuan hartu behar sintomak.
|
|
2003
|
|
|
Horien artean dago Giochi Prezziosi ren “Karaoke UPA DANCE” iragarkia, “Un Paso Adelante” serieko pertsonaiak agertzen dituena. Arrisku egoeran
|
zegoen
adin txikiko baten aurkezpenagatik, “Ghost Hunter” (Sony Playstation) bideo-kontsola jokoaren iragarkia erretiratu da. Bideo-jokoen mundu birtualean sartzeko ispilu baten kristala hausten ari zen neska bat.
|
|
|
— Badirudi kontatu zizunak ez zizula inola ere c ezer garbirik kontatu galdetzen duzun bilera hori ni bertan
|
egoteko
adina gertatu berria dela uste baduzu.
|
|
2004
|
|
|
Ahaiderik hurbilena, edo, halakorik izan ezean, erditzea gertatu denean bertan
|
dauden
adin nagusikoetatik edozein.
|
|
|
Hamar urtetik beherako 1.400 guraso eta zaintzaile elkarrizketatu ondoren, Estatu Batuetako Loaren Fundazio Nazionalak ondorioztatu du 3 eta 11 hilabete bitarteko haurrek 90 minutuko loa galtzen dutela egunero. Baina ez da lehen haurtzaroko arazoa soilik, inkestan ez
|
baitago
adin talderik gomendatutako batez bestekoa betetzen duenik. Hamabi hilabetetik aurrera eta 3 urtera arte, lo orduak ez dira behar diren hamabiak baino gehiago izaten, eta 3 urtetik sei urtera bitartean, batez besteko atsedenaldia 10 ordukoa izaten da, eta gomendatutako 11 ordukoa.
|
|
2005
|
|
|
Esan gabe doa ez
|
dagoela
adin mugarik maitatzeko, ezta sentitzeko ere.
|
|
|
Ordutik, Arabia eta Laurasiaren arteko konbergentzia abiadura gutxi gorabehera 2 cm/ u koa izan da. Abiadura horretan zamalkadura fronteak, hondeagailu baten palak bezala, Hawasina arro ozeanikoaren hondoan aurkitutako metakin guztiak, kontinentetik zenbat eta gertutago
|
egon
adinez zaharragoak direnak, aurretik eramaten ditu. Gaur egun, oso arrunta da Omango ofiolita inguratuz Hawasina arroko sedimentu itsastar horien guztien nahasketa aurkitzea (12.12 irudia).
|
|
|
Ikertzaile talde batek azterlan bat egin du Europako adinekoen ongizate taula oso desberdina dela frogatzeko. Hala ere, iparraldearen eta hegoaldearen arteko banalerroa ez dago erabat definituta, eta osasun inbertsioari eta arreta geriatrikoari, hezkuntza mailei, erabilgarritasun sentsazioari eta autonomia sentsazioari dagokienez alde nabarmenak
|
daude
adin aurreratuetan. “Iparraldeko europarrak osasun egoera hobean daude, eta aberatsagoak dira, baina hegoaldekoak denbora gehiago bizi dira”, dio Axel Börsch Supan irakasleak, “Share” izeneko estatistika lanaren koordinatzaileak, Europako Osasunari, Zahartzeari eta Erretiroari buruzko Inkestaren akronimo ingelesak.
|
|
2006
|
|
|
Nik hori defendatu egiten dut. Zerainen hiru urtetatik abiatu eta zortzi urtera bitartekoen eskola daukagu, eta bi gelatan
|
daude
adin horiek denetakoak. Nik uste kopuru handiagoetan ere sustatu egin behar litzatekeela klasean adin ezberdinetakoak nahastea.
|
|
|
Mallabiko orduko gazte mugimenduak antolatu zuen eta asmoa batez ere gazteak eta plazan gutxi ikusten zirenak bultzatzea zen. Bertsolariek bizkaitarrak izan behar zuten eta ez
|
zegoen
adin mugarik. Hori bai, behin txapeldun ateratzen zenak ez zeukan hurrengo urtean parte hartzerik.
|
|
|
Urte desberdinetako euskaldungoaren adin taldeak Xi, Yi eta Zi 1981, 1986 eta 1991 urteetako multzoei izendatu diegu. i
|
dagokion
adin taldea izendatzen du eta, k dagoen adin talde kopurua. Guk darabiltzagun datuetan (EUSTATek emandakoak) 13 tarte baino ez daukagu, beraz k= 13 izanik i k 1 eta 13ren arteko balioak har ditzake.
|
|
|
Urte desberdinetako euskaldungoaren adin taldeak Xi, Yi eta Zi 1981, 1986 eta 1991 urteetako multzoei izendatu diegu. i dagokion adin taldea izendatzen du eta, k
|
dagoen
adin talde kopurua. Guk darabiltzagun datuetan (EUSTATek emandakoak) 13 tarte baino ez daukagu, beraz k= 13 izanik i k 1 eta 13ren arteko balioak har ditzake.
|
|
|
Arduraduna ere aurkitu ez bada, jakinarazpena egingo zaio egoitzan
|
dauden
adin nagusietatik edozeini; horretarako, lehenespena izango dute interesdunaren familiako kideek.
|
|
|
adopzioa haurtzaroaren babes neurri bat dela, hau da, adin txikikoarenbeharrak eta eskubideak lehenetsiko dituela, horiei erantzuten saiatuko dela, eta ezdela gurasoengan zentratuko. Adoptatzeke
|
dauden
adin txikikoek maiz aurretikutzikeria, batzuetan tratu txarrak, gehiegikeriak, gurasoen droga mendekotasuna, atxikimenduaren nahasteak... izan dituzte. Horrela, adopzioarekin haurra barneraturik dagoen babesgabetasun egoera horri erantzuten saiatzen da, eta ez gurasoennahiei.
|
|
|
Kasu horietan, beraz, galera 275 eurokoa izango litzateke. Pentsio planei dagokienez, erretirotik hurbil
|
dauden
adinetarako gehitutako ekarpen mugak kendu nahi dira; izan ere, Exekutiboaren arabera, errenta oso handiak dituzten eta 24.000 eurora irits daitezkeen zergadunek bakarrik erabiltzen dituzte. Asmoa da ekarpenaren muga orokorra 8.000 eurotan mantentzea eta errenta gisa kobratzen diren prestazioetarako murrizketa bat sartzea.
|
|
|
Aurreproiektuak, ordea, 8.000 euroko muga ezartzen du denetarako, langilearen eta enpresaren ekarpenak barne, adina edozein dela ere. Horrek enpresaburuen, sindikatuen eta sektorearen kritika handiak eragin ditu, eta Gobernuak erretirotik hurbil
|
dauden
adinetan behintzat kopuru hori handitzeko asmoa du.
|
|
|
AIk gogorarazi du eskubide horren bidez bere herrialdetik ihes egiten duten pertsonak identifika daitezkeela bertan giza eskubideak urratzen direlako, eta horrek pertsona itzultzea galarazten duela. Makukoetara iristen diren bakarrik
|
dauden
adin txikikoei dagokienez, erakunde humanitarioak ohartarazi du beren herrialdeetara itzultzen badira bermatu egin behar dela familiekin elkartzea eta bizimodu duina izatea.
|
|
|
Zero zerorik gabeko edo zero zerorik gabeko garagardoak sustatzen dira. Gainera, debekatuta
|
dago
adin txikikoei alkoholdun edarien edozein publizitate edo babes ematea. Betoak gazteentzako argitalpenak bilduko ditu, eta gainerakoetan ez da edarien iragarkirik jarriko azalean, kontrakoan edo kirol edo denbora pasetako orrietan.
|
|
2007
|
|
|
Hain zuzen ere, baliapen orokorra %4, 2tik %3, 6era igaro da, ondoren %5, 1an kokatzeko. Alabaina, ezberdintasun nabariak
|
daude
adin taldeen artean, zeren haurrek eta adinduek joera bera jarraitzen badute, helduek aurkakoa erakusten dute. Izan ere, 1997tik 2001era %3, 3tik %4, 5era igo ostean, %4ra beheratzen dira lau urte beranduago.
|
|
|
–Irlanda eta Britainia Handiko ur guztiak batuta ere, ez lukete Ness lakuan
|
dagoen
adina ur lortuko. Horren handia da lakua.
|
|
|
Batetik, ez zegoenharremanik nazio identifikazioaren mailaren eta talde nazionalekiko atseginmailaren zein ezaugarrien egozpenaren artean. Bestetik, nazio identifikazioaren etabarne taldearekiko atsegin mailaren artean korrelazioa
|
zegoen
adin guztietan.Azkenik, ez zegoen korrelaziorik nazio identifikazioaren mailaren eta barne taldenazionalari egotzitako ezaugarrien artean, haur espainiarren kasuan izan ezik. Kasuhorretan, zenbat eta identifikazio maila altuagoa izan, orduan eta ezaugarripositiboagoak egozten baitzizkioten barne talde nazionalari.
|
|
|
12 urtetik gorakoa izatea (NAN edo pasaportea erakutsi behar da). Ez
|
dago
adin mugarik, baina kasu batzuetan muga bat dago deskontua aplikatzeko. Urtean 6 euroko tasa ordaintzea.
|
|
|
Gobernuko lehen lehendakariordeak, María Teresa Fernández de La Vegak, jakinarazi du Ministroen Kontseiluak ad referendum sinatu duela Espainia eta Marokoren arteko akordioa, bakarrik
|
dauden
adin txikikoen legez kanpoko emigrazioaren prebentzioari, haien babesari eta itundutako itzulerari buruzkoa, eta Gorte Nagusietara bidaltzeko xedatu duela. Ministroen Kontseiluaren ondorengo prentsaurrekoan, lehendakariordeak azaldu zuen Espainiaren eta Marokoren arteko lankidetza hitzarmen hori baliagarria izango dela bakarrik dauden etorkin marokoarren itzulera modu itunduan prebenitu, babestu eta ziurtatzeko.
|
|
|
99 kurtsoan logika, metafisika orokorra eta matematika gaiak urriko deialdian gainditu zituen. Bere ikasketekin eta
|
zegokion
adinera helduta, Blas Alegria seminarioan sartu zen.
|
|
|
Eta bigarren zehaztapen bat egin beharra dago: egiazko elkarrizketak bi partaideen adin nagusitasuna aurresuposatzen du, alegia, elkarrizketa posible da, bakarrik, baldin eta hezte bidean
|
dagoenaren
adin nagusitasuna jada burutua badago. Elkarrizketa hori, beraz, ez dugu postulatu abstraktu bezala irudikatu behar, baizik eta —modu oso ezberdinean eta lortutako adin nagusitasun mailaren arabera— eraldatzen den zerbait bezala.
|
|
2008
|
|
|
Gazte horiek Gipuzkoan bakarrik
|
dauden
adin txikiko atzerritarrak dira eta Foru Aldundiaren babesean daude. Gurutze Gorriak ekintza osagarriak prestatzen ditu hemengo gizartean integra daitezen.
|
|
|
Piramidea 2 eta 29 urte bitarteko seme alaben adinaren eta sexuaren arabera lantzean (2 irudia), zenbait diferentzia ikus ditzakegu zenbaki absolututan, gizonezkoen kopurua emakumeena baino handiagoa delako. Baina portzentajeen balioei begiratzen badiegu lehen hizkuntzaren banaketari
|
dagokionez
adin talde desberdinetan ere sexuak ez du aldaketa adierazgarririk eragiten, adin talde bakoitzaren barruan, bi sexuentzat lehen hizkuntzaren portzentajea antzekoa delako. Sexuari dagokionez, ohikoa den bezala, gizoneak emakumeak baino zertxobait gehiago dira adin tarte gazteetan5 Seme alabak lehen hizkuntzaren arabera banatzen baditugu, portzentaje horri berari eusten diote talde bakoitzean.
|
|
|
Ez
|
dago
adinik erorikoentzat, baina pertsona zenbat eta zaharragoa izan, orduan eta maizago erortzen da, eta ondorioak ere larritu egiten dira.
|
|
|
Bakarrik bizi direnen itxura higatu eta nekatua hartzen hasia ote zen iruditu zitzaidan.
|
Badagoela
adin bat erabaki nuen, gizakion barne egitura osoa erortzen hasten dena, eta kataklismo hori isilik, inolako harrabotsik gabe gertatzen dela, guztion begi bistan, eta emakumeak, inguruan dauden emakume batzuk bakarrik ohartzen direla sarraskiaren handiaz. Horietako batzuk, ikuskizuna ezin eramanik edo, aldendu egiten dira.
|
|
|
IKERNE. Mesedez Rakel! Ikasteko ez
|
dago
adinik. Gainera, zu lanean ari zara.
|
|
|
Historiarekin erlazionatutako gertaera normatiboen kurbak zahartzaroan behera egitea lotuta
|
dago
adinari lotutako gertaera normatiboei dagokien kurba handitzearekin: logika biologikoak bere arauak ezartzen dituenean, belaunaldigertaerak ahuldu egiten dira.
|
|
|
Ume batek 8 urte kronologikori
|
dagokion
adin intelektuala duela.
|
|
|
lehenengo bostek haurtzaroa eta nerabezaroa hartzen dituzte eta azkeneko hirurak heldutasunean gertatzen dira. Aro horietariko bakoitzak zailtasun zehatz bat adierazten du eta garapenaren krisia deitu zaio horri;
|
dagokion
adinarentzat, oso garrantzitsua da eta gainditu beharra dago.
|
|
|
Tresna hau erabilita, haur jakin baten hizkuntzarako gaitasuna neur daiteke, baita hizkuntza garapenean
|
dagokion
adin ebolutiboa jakin ere. Era berean, hizkuntzaren garapenean haurrak izan dezakeen atzerapena edo arazoak antzemateko erabil daiteke tresna hau.
|
|
|
Osasun eta Kontsumo Ministerioko Emakumearen Osasun Behatokiak egindako bigarren “Osasunari eta Generoari buruzko Txostena” bizitzaren erdiko adinen osasunari buruzkoa da. Espainiako populazioaren %24k (10,82 milioi pertsona) 45 eta 65 urte bitartean ditu, helduen bizi zikloari
|
dagokion
adin tartea. Emakumeak luzeagoak diren arren (batez beste, gizonak baino 6,6 urte gehiago bizi dira), gizonek baino osasun okerragoa dute.
|
|
|
Protagonisten elkarrizketak bikoiztu, emanaldi bat berrinterpretatu baino lehen, bikoizketako aktoreek jakin behar dute nola mugitzen den aktore jakin bat, haren keinuak eta" tikak", nola interpretatzen dituen… Beraz, sakon aztertzen dituzte pertsonaiak, bai ikusmenean bai soinuan. Prestakuntza Bikoizketako aktore izateko ez da beharrezkoa aldez aurreko esperientziarik izatea, eta ez
|
dago
adin mugarik. Hala ere, zalantzarik gabe, aldez aurretik lortutako gaitasunek bidea errazten diete jarduera hori lanbide bihurtu nahi duten izangaiei.
|
|
|
Duela gutxi arte, pertsona batek hirurogei urteko muga gainditzea nahikoa arrazoi zen aseguruek eta bankuek bezeroen artean egoteko interesik ez zutela pentsa zezaten. Egoera aldatu egin da, eta produktu espezifiko ugari
|
daude
adin tarte horretarako (txartelak, klubak, pentsioaren helbideratzea…). Hala ere, egia da 60 urtetik gorakoentzako kreditu pertsonalak oraindik urriak direla, eta haien eskaintza finantza erakunde jakin batzuek puntualki diseinatutakoetara mugatzen da, 6.000 euroko gehienezko zenbatekoa eskaintzen baitute, %6 inguruko interesarekin.
|
|
|
Hona hemen errealitate mugatzaile horren adibide batzuk: Tenofobirra ez dago baimenduta 18 hilabetetik beherako haurretan; Efavirenzen kasuan, ez dakigu zein diren hiru urtetik beherako haurretan behar diren dosiak; eta Atazanavir ez dago onartuta haurretan, eta oraindik ere ikerketa fasean
|
dago
adin talde horrentzat. Ahoko zidobudina (ZDV) izan zen GIB/ hies pediatrikoa tratatzeko baimendu zen lehen botika; jaioberrien bizitzako lehen asteetan ematen da, haurdunaldian kontrol egokia egin den kasuetan prebentzio neurri gisa.
|
|
|
Adibidez, dvk k “DKV Dentisalud” poliza merkaturatzen du. Poliza horretan, doako hortz zerbitzuak eta frankizia duten beste batzuk sartzen dira, baina merkatuko prezioak baino merkeagoak dira, eta ez
|
dago
adinaren araberako prima mugarik. Ez du ez gabezia eperik ez baimen izapiderik, eta ez da osasun adierazpenik behar.
|
|
|
Hizkuntzek komunikazio aukerak areagotzen dituzte, eta abantaila horri esker, milaka kilometrora
|
dauden
adin txikikoak harremanetan jarri dira. Ekimen horri “Letter Exchange” (karta trukea) deritzo, eta barneko errefuxiatu eta desplazatu gazteak harremanetan jarri nahi ditu bizi baldintza oso desberdinak dituzten beste adin txikiko batzuekin.
|
|
|
Finantial Times egunkari berezituak argitaratu duenez, AEBko zientzialari horiek uste dute Zirkulu Artikoan dagoela orain artean ustiatu ez den munduko petrolioaren %13 Eta ez hori bakarrik, baita beste hainbat baliabide ere: Errusiako erreserbetan
|
dagoen
adina gas natural legoke han, eta milaka milioi dolar balio lezaketen mineralak. Baliabide horien %84, gainera, kostaldetik gertu daudela uste dute USGSko zientzialariek.
|
|
|
1 Nahi duen guztiak hartu ahal izango du parte, ez
|
dago
adin mugarik.
|
|
2009
|
|
|
Gure aurreko lan batean (Gaminde 2007) bizkaieraren irudiaz berba egitean, hizkuntz aldakiak adinaren pertzepzioari eragiten diola esan izan dugu. Han argi erakutsi zen etxeko euskara egitean lekuko bera zaharragotzat jotzen dela euskara batuan egiten duenean baino; gauza bera gertatzen zen adin handiagoko beste lekuko batekin, bizkaiera literarioan egitean
|
zegokion
adin tartean kokatzen zuten entzuleek eta euskara batuan egitean ohidalez gazteagotzen zuten.
|
|
|
Covadonga Solaguren Arabako Aldundiko Gizarte Politikako diputatuak laguntza eskatu dio Espainiako Hezkuntza eta Gizarte Politika Ministerioari bakarrik
|
dauden
adin txikiko atzerritarrak erkidegoz erkidego banatzeko irizpidea arau dezan eta ordena ezar dezan.
|
|
|
–Ze bakarrik behar duen
|
egon
adin horretako neska batek herri honetan.
|
|
|
Eta Tbilisin bertan? Guk hemen, Londresen, ez daukagu orturik, baina ortu bati begira
|
egoteko
adin perfektua daukagu orain. Bornasek, esate baterako, hirurogeita zazpi urte ditu.
|
|
|
KOLDO. Milena be? hortxe hortxe
|
dago
adin arriskutsuan. Aurki eskura izango du mundu hori eta horrek asko arduratzen nau.
|
|
|
Edozein une da ona elkartasunarekin konprometitzeko. Ez
|
dago
adin edo egoera berezirik, nahiz eta zenbait erakundek balioetan oinarritutako hezkuntza sustatzeko aprobetxatzen duten. Gazteak sentsibilizatzea etorkizunerako inbertsio errentagarria da.
|
|
|
Oro har, ez da beharrezkoa matematikaren edo beste diziplina batzuen ezagutza zabala izatea problema edo logika joko horiei irtenbideak aurkitzeko; nahikoa da modu induktiboan eta deduktiboan arrazoitzea eta kontzeptuak erlazionatzen jakitea. Ez
|
dago
adin jakin bat izan beharrik joko horiekin dibertitzeko. Izan ere, maila oinarrizkoenetatik umeekin logikako ariketak lantzea funtsezko jarduera da haurrei gogoa zabaltzeko eta beste ikasketa eremu batzuetan emaitzak hobetzeko.
|
|
|
Gizarte ekintza. Bakarrik dauden adingabe eta gazte etorkinentzako egoitza harrera eta gizarteratzea, aholkularitza juridiko eta sozialak, kale hezitzaileak, gatazka sozialean
|
dauden
adin txikikoak eta haien familiak hartzea, gazte animazioko eskola. Soziokulturala.
|
|
|
Gaur egun, txikienek independentziaz hautatu eta hartzen dituzte erabakiak, aurreko belaunaldiek ez bezala; azken horiek, kasu askotan, lanbide jakin batera behartzen edo bultzatzen zituzten mutilak. Beatriz Becerro de Bengoa psikologoaren iritziz, pentsatzeko modu hori oso lotuta
|
dago
adinarekin; izan ere, haurra hazi ahala, imitatzen duen eredua aldatu egiten da: “aita edo ama izan nahi du, eta gizarte ereduei jarraitzen die, uneko kirolari telebistazkoenei bezala”.
|
|
|
Lan horrek adinari egokitutako gorputz masaren indizea (GMI) zehaztu zuen 188 pazienteetatik 106tan. Haur horietatik 54 GMI maila altueneko kuartilean
|
zeuden
adinaren arabera. Haur horien %68, 5ek emaitza anormalak erakusten zituzten beren zutabeko erresonantzia magnetikoko irudietan.
|
|
|
Heldutasuna eta marrazkigintza elkarrezintzat hartzen dira askotan, eta niretzat hor dago akatsik handiena. Ilustrazioa denentzat egokitu liteke, ez
|
dago
adinik liburu ilustratuaz gozatzeko. Agian jende helduak ilustratzaileen lana gehiago estimatuko luke argitaletxeek haientzako liburu ilustratu gehiago argitaratuko balituzte, helduentzako lengoaia egoki batekin....
|
|
|
Helduak, gazteak, haurrak, oporretara joateko ez
|
dago
adin mugarik. Bidaiariak gosari mokadua egin, hankak luzatu eta berriro ere martxan jarraitzeko prest ageri ziren, atzo, Usurbilgo Aritzeta atsedenlekuan (Gipuzkoa).
|
|
|
Ros (Ezekiel), Ola, Etxe eta Leon lokalean elkartzen dira; neskak eta motoak ahotan dituztela, play ean aritzen dira, hormonak dantzan, bizitzak nola saritzen dituen ikusten, bihar nor izango diren jakin minez. Konturatuta
|
daude
adin horretan bizipenek halabeharrezko aldaketak ekartzen dituztela, eta euren bizitzako gertaerak gobernatzen saiatzen dira, bakoitza bere ahalmenekin, nahiz eta batzuetan elkarrengandik urrunaraziko dituen erabakiak hartu behar. Hori baita benetan duten erronka:
|
|
|
Ez zuen jasaten senarra gerturatzen zitzaionean, ezta amorantea ere. Horrek sufrimendu itzela sortzen zion; ulertu ezazu, oraindik emakume gaztea da, baina plazer une bat ere galtzen uzterik ez
|
dagoen
adin horretan dago...
|
|
2010
|
|
|
MANEX. Gozatzeko ez
|
dago
adinik!
|
|
|
Bestalde aisialdiak izugarrizko eragina du gazteen bizitzan, ikasteaz gainera eguneroko bizitza hainbatean halako egintza ludikoetan igarotzen dutelako. Beraz, gure esku
|
dagoen
adinean eremu horri arreta handia eman behar diogu.
|
|
|
Horregatik, beti gonbida dezakezu, lanbide guztietan gertatzen den bezala, gaixo bati ebakuntza egiteko beharrezkoa ez denean edo egokia ez denean. Bassasen arabera, “etika gutxiko kontuekin edo merkataritzako asmo batengatik ez
|
legokiokeen
adinean lan egitearekin zerikusia dutenak arrotzak dira”. Lanbide honen arazoetako bat intrusismo profesionala da.
|
|
|
Bigarren edizioa amaitu berri den ekitaldi honetan parte hartu dute, eta, horri esker, milaka pertsonak jakin dute ordenagailua erabiltzen, eta haien aukera guztiak baliatu dituzte. Ez
|
dago
adin mugarik. 55 urtetik aurrera, edozeinek har dezake parte.
|
|
|
Zerrien kasuan, garrantzitsua da kargaren dentsitatea nabarmentzea. Horiek zutik eta beren berezko posizioan
|
egoteko
adina leku izan behar dute, edo, nahiago badute, etzateko. Europako legeriaren arabera, 100 kiloko zerrien karga dentsitatea 235 kg/ m2 da, 0,42 m2 inguru animalia bakoitzeko.
|
|
|
Edonork proba dezake, eta taula batean olatuak zeharkatzearen sentsazioaz goza dezake. Ez
|
dago
adinik kirol hau egiteko, ezta bere onurak aprobetxatzeko gogoa ez den beste baldintzarik ere. Filosofia horrekin sortu zen Sólo Surf elkartea, aitzindaria arlo horretan, eta helburua ez da eskola gisa eraikitzea, baizik eta uretako jarduera terapeutikoko eta animazioko zentro gisa ezgaitasun psikiko eta intelektuala duten pertsonentzat, garapenaren nahasteak eta koordinazioaren eta mugimenduaren garapenaren nahasteak diagnostikatuta, besteak beste.
|
|
|
bizi kalitatea asko aldatzen du. Kronikotasuna txikienetan Duela gutxi egindako ikerketen arabera, haurren min kroniko ohikoena zefalea, gorputz adarretako mina (besoak eta hankak) eta sabeleko mina dira, eta ez
|
dago
adin bereizketarik eta herrialderik. Gainera, etengabe eta behin eta berriz kexatzen direnean, haurrak ez sinesteko joera dago.
|
|
|
Matematika dibertigarriak sarean Gaur egun, teknologia berriak erabiltzea da ikasleen ikaskuntza motibatzeko modurik ohikoenetako bat. Sarean hainbat proposamen
|
daude
adin guztietako haurrek ingurune teknologiko batean matematikarekin jolas eta ikas dezaten. Matematika dibertigarriak:
|
|
|
Hainbat arrazoirengatik gerta daiteke hori, baina nagusia da pertsona heldu bat ez dagoela haien erantzule. Bakarrik
|
dauden
adin txikikoek izen hori hartzen dute oraindik 18 urte bete ez dituztelako, ez direlako jatorrizko herrialdean bizi eta ez daudelako haien senide edo tutoreekin. Hala ere, nazioarteko babes bat aitortzen zaie, Save the Children, ACNUR eta UNICEFek argitaratutako Jardunbide Egokien Deklarazioan jasotzen dena —berrikusitako laugarren edizioa— Adin txikiko batzuek asiloa eta babesa bilatzen dute kontinentean; beste batzuek, berriz, salerosketaren biktima izan dira, sexu helburuekin edo bestelako esplotazio moduekin, eta adingabeko etorkinek, besteak beste, familia elkartzea edo ekonomia edo hezkuntza aukerak bilatzen dituzte, Adierazpen horren arabera.
|
|
2011
|
|
|
urtetik gorako gizonezkoak eta emakumezkoak aurkeztu ahal izango dira, eta ez
|
dago
adin mugarik.
|
|
|
Bilbon emandako prentsaurreko batean Aresek azaldu duenez, lau sindikatuek atzo egin zuten manifestazioan agente asko bildu ziren Jaurlaritzaren inposizioak salatzeko.Sailburuak esan du Herrizaingo Saila negoziatzeko prest
|
dagoela
adin batetik aurrera agenteek patruilatzeko beharrik izan ez dezaten, baina argitu du ez dagoela ertzaina horien soldatak osatzeko diru funtsik, nahiz eta Ertzaintzaren erregulazio akordioan funts hori sortzeko asmoa agertu.
|
|
|
Osasun zentrora doa Marta, sei urteko semearekin, dagozkion txertoak jartzera. Zer txerto
|
dagozkio
adin horretako ume bati?
|
|
|
–Adinagatik: KGNZ I laburra bete duten 497 haurretatik 17 ez
|
daude
adin tartearen barruan; KGNZ II laburra bete duten 1.243 haurretatik gauza bera gertatzen da 235 haurrekin. Gogoan izan behar da tresna adinaren arabera zorrotz eta zehatz dagoela eraikia:
|
|
|
Tabakoaren kontsumoa prebenitzea da Legeak eskumen hori eskuratzean proposatzen duen helburuetako bat. Oro har, gazteak eskolatuta
|
dauden
adinean hasten eta ondoren tabakismora ohitzen direnez, eskola ingurunea aproposa da lan eraginkorra egiteko. 1,6 milioi ikaslek baino gehiagok hartu zuten parte 2008an tabakismoa prebenitzeko programaren batean Nerabeen artean tabakismoa prebenitzeko, curriculumeko edukietan osasunerako prestakuntza sartzeaz gain, Hezkuntza Ministerioak eta administrazio autonomikoek beren esparruetan berariazko jarduerak eta programak garatzen dituzte.
|
|
|
Ez dago profil zehatz bat, baina zenbait alderdi definitzen dituzte. Bakarrik
|
dauden
adin txikiko migratzaileak (MMNA), Espainiara iristen direnak, talde heterogenoa dira gaur egun. Marokoko nerabeen nagusitasunak hainbat nazionalitatetako gazteak ekarri ditu, emakumeak barne, lau taldetan banatuta. Gazteek emigratu egiten dute egoera ekonomikoa eta itxaropen sozialak hobetzeko, indarkeriaren testuinguru batetik edo gatazkako familia egoera batetik ihes egiteko.
|
|
|
Futbol partida bat ikusi ondoren, gizonezkoetan izaten diren bihotzeko gertakarien arrazoia da, neurri handiagoan, “adin ertaineko pertsonen artean, emakumeek baino bihotzeko gaixotasun gehiago izaten dituztela, 70 edo 80 urte dituztenean gizonek baino ez dituztela berdintzen”. Gaixotasun baskularra eta kardiobaskularra ohikoagoa da gizonezkoetan, gantz plaka eta arterioesklerosi gehiago baitituzte; emakumeak, berriz, babestuagoak
|
daude
adin horretara arte. Hori da eredu klasikoa.
|
|
|
Besteak beste, honako ikastaro hauek aurreikusi dira: boluntarioak ezgaitasuna duten pertsonekin, gizartetik baztertzeko arriskuan
|
dauden
adin txikikoekin eta adinekoekin, boluntarioen trebetasun eta teknikekin. Era berean, antolakundeetako langileentzako ikastaroak antolatu dira, funtsak lortzeko edo proiektuak kudeatzeko ikuspegi teknikoa dutenak.
|
|
|
Adina da horietako bat. Emakume gehienek 60 urte baino gehiago dituzte diagnostikatu zaienean, eta argi
|
dago
adinean aurrera egin ahala handitu egiten direla sinu neoplasia garatzeko aukerak. Bistan da, gainera, emakumearen ugalketa bizitzarekin zuzeneko zerikusia duten faktoreak daudela.
|
|
2012
|
|
|
Erosoa da eta Interneteko kontsumoak gora egingo du, beti ere jendea ohituz doan neurrian. Zeren gaur gaurkoz diferentzia handiak
|
daude
adin tarteen arabera. Belaunaldi berriak etorri ahala hazi egingo da Interneteko kontsumoa.
|
|
|
Eta adin talde bakoitzaren zutabean, gelaxka grisa eta urdinaren bidez bereizten dira emakumezko eta gizonezko solaskideak. Gelaxka bakoitzean zenbakiz adierazi behar da elkarrizketako partaideen artean zenbat
|
dauden
adin talde eta sexu bakoitzeko.
|
|
|
haurren erabilerak (%19, 2 euskaraz) bikoiztu egiten du 65 urtetik gorako herritarrena (%9, 7). Esan beharrik ez
|
dago
adinaren araberako hurrenkera hori dela komenigarriena berreskuratu nahi den hizkuntza baten ikuspuntutik. Horixe Euskal Herria bere osoan hartuta lortutako argazkia, nahiz eta hainbat eremutan (Lapurdin, Nafarroa Beherean eta Zuberoan, bereziki) egoera bestelakoa izan.
|
|
|
Datuek diotenez, nahiz eta haurrak eta nagusiak elkarrekin
|
egon
adin tarte bereko pertsonei zuzentzerako orduan euskara gero eta gutxiago erabiltzen da, bai haurren artean eta baita nagusien artean ere. Are gehiago, lurralde guztietan beheraka doan kopurua dela ikus daiteke, salbuespenak salbuespen (Gipuzkoan nagusien erabilera 1,5 puntu igo da).
|
|
|
Zuk zeuk argitu beharreko kontua da. Baduzu bakarrik
|
egoteko
adina. Edo ez?
|
|
|
Orduan, agindu zion itsasontziko arotzari, hura ere zerbitzari ingeles bat, ontziaren erdian gelatxo bat edo eraikitzeko, gabarrek izaten zutena bezalakoa, aurrean lema gidatzeko eta sokaz haize oihal nagusia hedatzeko adina leku utzita, eta atzean gizon batek edo bik haize oihalak jarri eta kendu ahal izateko adinakoa. Ahari bizkarra esaten genion haize oihala zabalik zuela zebilen, eta txanberga gelako sabaian zegoen eutsita; ontziko gela, gainera, erosoa zen eta makurra, eta kapitainak bazuen zerbitzari batekin edo birekin
|
egoteko
adina leku; mahai bat eta armairu txiki batzuk ere bazituen, gustukoenak zituen edari biziak eta, batez ere, ogia, arroza eta kafea gordetzeko.
|
|
|
Gogoratu gizarte hezkuntzako inguruneetako jarduerak diseinatzeko haur eskolan erabili ohi diren atal berdinak erabili behar dituzuela. Aldez aurretik,
|
dagozkion
adina eta gizarte taldea zehaztu dituzue. Bilatu gizarte hezkuntzan esku hartzeko zentroetan kalitatea kontrolatzeko erabilitako prozesuei buruzko informazioa.
|
|
|
Europako instituzioek umeei zuzendutako publizitatearen eragina estuestutik jarraitu arren, ez dago ikerketa fidagarririk publizitateak umeengan duen eraginkortasunez. Aditu batzuen ustez, ez
|
dago
adin zehatzik esateko umeak bereizten dituela informazioa eta publizitatea, jarrera hori heziketarekin eta afektibitatearekin erlazionatuta baitago. Beste aditu batzuen ustetan, aldiz, zenbat eta txikiago izan haurra ahulagoa da eta publizitatearen aurrean babes handiagoa du.
|
|
|
Baina, egia esan, liburuaren lehen kapituluan Nafarroako Unibertsitateko Hezkuntza Fakultateko irakasle Charo Repárazek azaltzen duenez, “hezkuntza porrotaz hitz egin litzateke, eskolaz kanpoko porrotaz, ikasleari, familiari, eskolari eta gizarteari eragiten dion zerbait bezala”. Ikasketak teorikoki
|
legokiekeen
adinera iristen ez diren ikasleen kopuruari erreparatuz gero, Nafarroako Unibertsitate Klinikako ikertzaileek adierazi dute “eskola porrotak Espainian Lehen Hezkuntzako ikasleen %14ri eta Bigarren Hezkuntzako ikasleen %30i eragiten die, ikasturteko estatistiken arabera”. PISA 2009 txosteneko datuen arabera, “esan daiteke Lehen Hezkuntzako laugarren mailako ikasleen %15, gutxi gorabehera, gaitasun akademikoei dagokienez maila apalagoan daudela”, adierazi dute.
|
|
|
Gainera, ekintza plan garrantzitsuak sinatu ziren adingabe soldaduen errekrutatzeari amaiera emateko eta Afganistanen, Txaden edo Boli Kostan askatzeko. Era berean, 142 herrialdek berretsi dute Nazio Batuen gatazka armatuetan haurrek parte hartzeari buruzko Protokolo fakultatiboa, “gatazkan
|
dauden
adin txikikoak babesteko tresna juridiko garrantzitsuena”, adierazi dute GKEek. Prebentzio eta desmobilizazioaz gain, erakunde humanitarioek aldarrikatzen dute “adin txikiko soldaduak birgaitzea eta birgizarteratzea funtsezkoa dela errealitate horren aurka borrokatzeko”.
|
|
|
Horregatik, arreta berezia jarri behar da bizitza arriskuan jartzen duten istripuak saihesteko. Bestalde, ez
|
dago
adin goiztiarrean hiltzeko joera handiagoa duen txakur arrazarik. Hala ere, arraza oso txikiek, hala nola yorkshirek, lesio konplikatuak izateko arrisku handiagoa izan dezakete kolpeak edo erorketak izanez gero.
|
|
|
Nahi duen lagun leial bat aurkitzea da garrantzitsuena. Ez oparitu zakurrik zaharrei El Refugio elkarte babeslearen presidenteak, Nacho Paunerok, bere aldetik, uste du «ez
|
dagoela
adinekoentzako txakur profil egokirik», baizik eta «txakur bat hartzeko borondatea izatea, familiako beste kide bihurtzeko». Paunerok azaldu du txakur batek aparteko jarduera batzuk sortzen dizkiola adineko pertsonari, onuragarriak gerta dakizkiokeenak, hala nola albaitariarengana joatea edo egunero paseatzea.
|
|
|
Aurre egitea, kateatzea, ibiltzea ere garaia baino lehenagoko haurtxo batentzako erronkak dira. Gainerako haurren batez besteko adinetik hurbil
|
dagoen
adinarekin gainditzea «antsietatea txikiagotzeko laguntza» da.
|
|
|
Egoera zaurgarrian
|
dauden
adin txikikoen osaba izeba gisa arituko dira haien integrazioan lagunduz.
|
|
|
Izeba proiektura pertsona edo familia boluntarioak batzeko asmoz Baketik ek abiarazitako informazio kanpaina oso balantze positiboarekin itxi da. Kanpainaren helburua egoera zaurgarrian
|
dauden
adin txikikoen osaba izeba gisa jokatzeko gutxienez 30 boluntario gehitzea zen eta 39 boluntariora heltzea lortu dute.
|