|
2008
|
|
|
azterketa egin ondoren, ez horren au rretik, juzkatu da azpi adiera honen hedadura eta pisua zen batekoa (izana) den. Bitartean, egon hor
|
daude
adibideak, iturri segu rukoak dira itxuraz eta dauden daudenean aintzakotzat hartzea da bide zuhurra, ez gutxi direlakoan ez ikusiarena egitea114.
|
|
|
–Ojarbidek? inozenteki aipatutako exenplua (etxeari mendia deitzearena) Akademiaren eredua bailitzan aurkeztu gura zuen berriro ere. Kirikiñok?, argi
|
zegoenean
adibide irreal bat zela. Halaber indibidualismo kritikari erantzunez, Kirikiñok zioen. Axe?
|
|
2012
|
|
|
Ugariak dira, horrez gain, baldintza perpausei nahiz kausalei
|
dagozkien
adibideak ere. Horietan, bai perpaus nagusiaren eta mendekoaren artean, bai mendeko perpausaren eta nagusiaren artean koka daitezke131 Batari eta besteari dagozkion adibideak pareko dabiltza.
|
|
|
Ugariak dira, horrez gain, baldintza perpausei nahiz kausalei dagozkien adibideak ere. Horietan, bai perpaus nagusiaren eta mendekoaren artean, bai mendeko perpausaren eta nagusiaren artean koka daitezke131 Batari eta besteari
|
dagozkion
adibideak pareko dabiltza.
|
|
|
Subjektua topikalizatzerakoan, nahiz eta gehienetan marra pareak erabili, koma pareak nahiz gutxiagotan parentesiak ere badarabiltza. Alternantzia horren adierazgarri ikus ditzagun ondorengo kokaguneak eta haiei
|
dagozkien
adibide batzuk:
|
|
|
Ikusi besterik ez
|
dago
adibiderik gehienak esatariak marren artean eta parentesien artean paratu dituela (eta gutxienak bi komen artean). Horrek, hainbeste adibide parentesien eta marren artean egoteak, erakusten digu esatariak intentzio guztiz paratu dituela bereizirik, E1 enuntziatutik at, eta, beraz, ez dela E1 enuntziatuko sintagmaren baten osagai.
|
|
|
sintaktikoki zuzena eta egokia izaten jarraitzen duela; kendu arren, ez duela oinarrizko enuntziatuaren egitura sintaktikoa urratzen. Beste horrenbeste esan dezakegu corpuseko adibide guztiez ere; ez
|
dago
adibide bakar bat ere enuntziatu parentetikoa kenduz gero, E1 enuntziatua sintaktikoki urratuko duenik. Horrek garbi adierazten edo ikusarazten digu enuntziatu parentetikoaren kanpo izaera sintaktikoa eta baita esatariak E1 edo oinarrizko enuntziatuaren planifikazio kognitiboa osotasun edo bloke bat bailitzan egiten duela ere.
|
|
2021
|
|
|
Baita ‘partizipioa+ behar’ egiturak ere, izen sintagmatzat har ditzakegunak (egin beharreko, esan beharreko, hartu beharreko...). Euskaltzaindiaren 34 arauan aurki daitezke zehaztuak oinarri mota hauek eta
|
dagozkien
adibideak.
|
|
|
40.4.2b Lehen mailako predikazioan, perpausaren predikatu nagusi modura azaltzen dira moduzko perpausak aditz eta egitura kopulatibo batzuekin (ikus § 24.3). Nolabait esateko, Peru triste dago eta Olatz gaizki zegoen perpausetan triste eta gaizki predikatu nagusiak badira, Peru negarrari eutsi ezinik
|
dago
adibidea dugunean ere azpimarratutako mendeko perpausa predikatu nagusia izango da. Adibide horietako egon aditza kopulatiboa da, eta eduki semantiko bat adieraztea baino areago predikatu nagusiaren (triste; gaizki; negarrari eutsi ezinik) eta subjektuaren arteko lotura bideratzea du helburu.
|
|
|
Parentetiko gisa ere erabil daiteke, baina erabilera nahiko berria da, lehen adibideak XIX. mendekoak baitira (erdialdekoetan ez
|
dago
adibiderik, ez bada erregistro ikasietan): Erdi Aroan, omen, Nafarroa osoa etortzen zen debozioz (Aintziart); Ni naiz Donapaulekoa, omen, eta aski dut ez joatea ez badut nahi (Luku).
|
|
|
Hau ere ibilbide luzeak egina zen (Mitxelena); Eta lehen ere nonbaitean esana naiz, dokumentu zaharretan maiz ageri dela UBICI deitura egungo HUICI ordez (Perurena); Denbora luzea daramat hemen eta gauza asko ikusia naiz (Rey). Balentzia aldaketa argi
|
dago
adibide hauetan ere.
|
|
|
Hauetan, bada, ez dago egiazko hipotesirik: hipotesiak etorkizunean bakarrik egiazta daitezke, eta etorkizunera begira
|
dauden
adibideak bakarrik izan daitezke benetako baldintza hipotetikoak.
|
|
|
iraganaldira begira jarririk, egiatan gertatu ez zen baldintza bat ematen da sarritan t (z) era (t) duen perpausaren bidez. Horrelakoak dira goiko egia jakin izan balu, hori jakin izan banu edo diru gehiago izan banu. Baina aspektu balioaren aldetik etorkizunera begira
|
dauden
adibideak ere aurkitzen dira: Diru gehiago izatera, Australiara joango nintzateke oporretan; Hala nahi izatera, laster atxilotuko lukete erasotzailea.
|
|
|
Han ikusi zaitut gugana hurbiltzen/ begiratzen. Argi
|
dago
adibide horretan zu (hurbildu) edo zuk (begiratu) direla isilpeko subjektuak, zu (ikusi) objektuak behartuak, kontrolatuak. Bigarren sailean bilduko ditugu jarduera predikatuak eta jardueren kudeaketari dagozkionak; da zein du motakoak izan daitezke eta perpaus nagusiko subjektua da kontrolatzailea:
|