|
2003
|
|
|
«Hablando con los Vascos» eta «Euskal Herriko Historiaren laburpena» idatzi zituen kazetari adituaren irudia neukan nik bera ezagutu aurretik. Euskara batuaren eztabaida gorienean
|
zegoela
Martinek «Zeruko Argia»rako egindako elkarrizketak beranduago ezagutuko nituen, hemerotekako paper horien artean, beste liburuak bezala. Baina bere ezagutza gazteekin partikatzen zuen Martinek, ETA ez zen abertzaletasunik bazenik ere doi doi entzuna genuenokin.
|
|
|
64 Bilera baino ia bi hilabete lehenago, urriaren 29an, mahai inguru bat izan zen Deustuko Unibertsitateko Euskal Kultur Mintegiak antolatuta. Bertan parte hartu zutenen artean
|
zeuden
Martin Orbe eta Xabier Kintana. Ez dakit azken horren hitzak ez ote diren adierazgarriak azaroko bileraren emaitzak ulertzeko.
|
|
2007
|
|
|
Patricia, mimo handiz, bi martini prestatzen hasi da MJk labea pizten duen bitartean. Patek kasik egunero topatzen du zer ospatu, eta zerbait ospatzeko ez
|
dago
martini ederra bezalakorik. Gaur tomate entsalada jango dute berriro, besterik ez baitute etxean, baina hori bai, postrea kolosala izango da:
|
|
|
Ikuspegi horren premisa honako hau da: gizakiek senezko joera garatudugula erasoari, bidegabekeriari eta antzeko estimuluei erraietatik erantzuteko.Ikuspegi horren alde
|
daudenen artean
Martin L. Hoffman dugu. Egile horrek ustedu haurtxoek badutela besteen emozioei erantzuteko gaitasuna enpatiari esker, emozio horiek ulertzen ez badituzte ere.
|
|
2010
|
|
|
Agurtu gabe, bere anaiaz hizketan hasi zitzaidan, gu bion arteko egokiera hura munduko gauzarik normalena bailitzan, minutu batzuk lehenagoko hizketaldi baten jarraipena: " Ama oso kezkatuta
|
dago
Martinekin. Gau batzuetan ez da etxera etortzen lotara.
|
|
|
Zehatzago ezin esan!" Barre egin zuen, barrutik, esaeraren zentzu beteak bera ere ustekabean harrapatu zuelako. " Horregatik al
|
zaude
Martinekin haserre?", galdetu nion. " Ez nago Martinekin haserre.
|
|
|
" Horregatik al zaude Martinekin haserre?", galdetu nion. " Ez
|
nago
Martinekin haserre. Mutil baldar bat besterik ez da.
|
|
|
Ondarretako hondartzan
|
gaude
Martin eta biok, harea kiskalita dago, ez gaitu erretzen ordea, sentiberatasuna aspaldi galdua dute-eta gure oin azpi zailduek.
|
|
2011
|
|
|
Patxi Lopez lehendakariak azpimarratu du ETAren amaierak ez duela baldintzarik edo traturik behar, Sorturen balizko legalizazioa edo ETAren presoak EAEko kartzeletarako balizko hurreratzea, adibidez. Halaber, Lopezek esan du asteazken honetan, Bilbon, ez
|
dagoela
Martin Garitano Gipuzkoako ahaldun nagusiaren aurkako balizko zentsura mozio baten alde, ezta kontra ere; izan ere, arazoa, bere esanetan, ezker abertzaleak du, ETAri desagertzeko eskatu behar diolako, eta ez demokratek. Lehendakariak, gainera, Jose Luis Rodriguez Zapaterok asteartean proposatu zuen Konstituzioaren erreformaren inguruko errezeloak azaldu ditu.
|
|
|
Botila bat eskuan itzuli da gizona, hurbiltzean ikusten da kartzelako funtzionarioa dela. Hor, beste aulki batzuetan eseririk
|
daude
Martin Beaulune, Jean Luzaide, Jose Luku eta beste batzuk.
|
|
|
Dardara egiten zidaten belaunek, Lurren amak sukaldera sarrera egin behar zuen puntuari begira
|
nengoen
Martini botilari bi eskuez helduta, ea zein keinurekin iristen zen, lasterka garajeraino joateko grina nuen berez baina baita berriro neurotiko baten itxura ez emateko erabaki sendoa ere. Serio iritsi zen, molde izotzez betearekin, eta hozkailua seinalatu zidan zenbat koskor nahi nituen galdetzen zidan bitartean.
|
|
|
Zain
|
zegoen
Martin, egin behar zuena egiteko. Zerbait egiten ari zenetik hobeto egiten zuen lo gauetan, eta hori ez zen gutxi.
|
|
|
Deia hartu eta hamar minutu baino lehen Tomas eta Aneren etxean
|
zegoen
Martin.
|
|
|
Intinarekin etorri eta gelan sartu ginenerako, itzalita
|
zegoen
Martinen bizia.
|
|
2012
|
|
|
hautsi egin diotela. Zaballako espetxean
|
dago
Martin iazko abendutik, eta orain arte beti egon da beste preso batekin, sozial edo politikoa, egun osoan.
|
|
|
Jendeak jakin barik egiten du berba! Neuk dakit zer jazo zen, basoan
|
nengoen-eta
Martin lagunarekin. Eta Martin orain dela bost urtetik hona ez dago gure artean.
|
|
|
ERNESTO. Ez dut uste bere konbersazioagatik
|
dagoenik
Martin berarekin. Eta gizona ere ez da Alain Delon bat, aizu!
|
|
2013
|
|
|
Zoriondu egin zuen. Harro
|
zegoen
Martin, ez zekien argi zergatik, azken finean berak ez zuen botorik eman ere egin, eta zinegotzi berriaren hezkuntzan ere ez zuen askorik lagundu, haren elikaduran ere ez, baina harro zegoen. Ez zion amaren inolako antzik ikusten, eta gauza askotan neskaren izeba oroitarazten zion, lehergailu batek txikitu zuen bere arreba txikia, egoskortzen zenean batez ere.
|
|
|
Uda bukatu eta pare bat astera, ahateen parkean
|
zegoen
Martin liburu bat irakurtzen. Eguraldi epela egiten zuen eta ordubete falta zen gutxi gorabehera bazkaltzeko ordua izateko.
|
|
|
Bizitza arriskuan jarri duzu, zurea eta nirea. Eta horretarako ez duzu eskubiderik, urduri
|
zegoen
Martin, ozenegi hitz egiten zuen eta Oierrek ez zuen begirada altxatzen Idoiaren begiak bilatzeko baino. Martinek nahiago izan zuen erantzuna ez entzun eta elkarrizketa bukatutzat ematea.
|
|
|
Oier etxebizitzan sartu zenean zuzenean joan zen egongelara. Bertan
|
zegoen
Martin, sofan eserita, telebista itzaliari begira. Oierrek jaka erantzi eta galtzarbeko pistola zorroa kentzen hasi zen.
|
|
|
Bizitza laboralean ezer gutxi, hiru urte kotizatuak, besterik ez. Ez zuen inolako aurrekaririk poliziaren fitxeroetan, baina lekuko bat baino gehiago
|
zegoen
Martin Goenarekin batetik bestera ikusia zuena, eta egunkariaren iturrien arabera Goena bizkartzain lanak egiten ari zen. Bestalde, ez zegoen ezer drogarekin ez antzeko ezerekin lotzen zuenik, zergatik hil zuten orduan?
|
|
|
Realzale debagoiendar horien artean
|
zegoen
Martin Garitano ahaldun nagusia; hori bai, hark jokalariak aurrez aurre ikusi eta animatu ahal izan zituen, haien hotelean.
|
|
|
Logelako ohean eserita
|
zegoen
Martin, elastikoa izerdituta.
|
|
2014
|
|
|
Une hartan bertan sartu zen aita sukaldera, eta bitan pentsatu gabe eman zion ukabilkada. Xabi sukaldean sartu zenerako, lurrean
|
zegoen
Martin, bere galtza berdeak babarrunez zipriztinduta, sabaiari begira. Tarte bat iraun zuen argazkiak hala, hain zuzen argazki bat balitz bezala:
|
|
2015
|
|
|
Harro eta hunkituta
|
dago
Martin, eta urduri. Maestre moduan joatekoa zen Pedro Agirre kapitainaren Esperantza ontzian, aurreko bi urteetan bezala.
|
|
|
Itsaso bareari begira
|
dago
Martin. Betetasun sentsazio gozo batek hartu du belak askatu dituztenetik, lurretik urrundu ahala erosoago sentitzen den arraina baita kapitain gaztea.
|
|
|
Baina bere pentsamenduetan besterik ez
|
dago
Martin jadanik. Eta betiko galdu duelako sentimendu etsiak orduak tristatu dizkio, haren absentzia ukaezinezko errealitate bat bihurtu zaiolarik.
|
|
|
Hitzik gabe
|
dago
Martin, ontziaren triskantzari begira. Ur aparraren sartu irten axolagabean lausotu zaio begirada.
|
|
|
Kexaka jarraitu du emakumeak, orduan: ez
|
dagoela
Martinen testamentuaren berri eta, gainera, Mari Juana Villafranca izebak etxe txikiago batera bidali nahi dituela ama semeak, Loiolako Erriberetara, behi eta ardien ondora.
|
|
|
Horren kontra, gorago aipatu dugunez, Lekarozek eta Madariagak biltzen dituzten frogak erabat argigarriak dira, baina beste gauza bat falta zaigu: San Frantziskoren kasuan ez bezala, ez
|
dago
Martin Azpilkuetaren aipurik edo gertakari gogoangarririk hura euskararekin harreman zuzenean jartzen duenik. Baina oraintxe heldu gara hasieratik iritsi nahi genuen puntura, zeren gaineratzea falta baitzait nik neuk euskarari buruzkoa izan daitekeen aipu bat aurkitu dudala haren idazlanetan.
|
|
|
PILAR ate ondoan
|
dago
MARTINen eta ANAren arteko elkarrizketa entzuten. Irribarre egiten du lasaituta.
|
|
|
NIEVES (OFF). Kaixo Pilar, Edurne naiz, dendakoa. Hor
|
dago
Martin?
|
|
|
NIEVES. (PILARri) Edurne naiz, dendakoa. Hor
|
dago
Martin?
|
|
|
NIEVES. (PILARri) Kaixo Pilar, Edurne naiz, dendakoa. Hor
|
dago
Martin?
|
|
|
IRENE bordara iritsi da bizikletan. Zuhaitz baten kontra
|
dago
Martinen bizikleta. IRENE, bizikleta ikustean, lasaitu egiten da.
|
|
|
Oroitu, Recuerda titulatu zuten filma gaztelaniaz. Julia sinetsia
|
zegoen
Martinen idazteko desiraren funtsean bere hutsune amnesikoa bete beharra zegoela. Gogoratzeko idazten zuen, bere neurositik sendatzeko, eta paradoxikoki neurosia bera zen idazlanean aurrera egiteko oztopo nagusia.
|
|
2016
|
|
|
—Niri oso leku polita iruditzen zait esan zuen Maria Teresak. Estilo mediterraneoko barraren mostradore aurrean eserita
|
zegoen
martini bat hartzen, eta traje gris eta justu batekin jantzita zihoan, kasu zail bat defenditu beharra daukan abokatu baten larderiarekin. Soilik trajearen kolkoa gehiegi jaisten zela eta bere bularren borobiltasuna agerian uzten zuela.
|
|
|
Gezurrak esaten ez
|
zegoela
Martin baino trebeagorik etorri zitzaion Luisi, baina bazekien kontu hartan arrazoi osoa zuela: Martinek ongi ezagutzen zituen paraje haiek, umetatik.
|
|
|
Sofan luze etzanda
|
zegoen
Martin, Marina anderea egongelara itzuli zenean. Kopak erretilu gainean biltzean sortutako txilinak atera zuen lozorrotik.
|
|
|
– Nolatan hauek hemen? –gaitziturik
|
zegoen
Martin.
|
|
|
Kezkatuta
|
zegoen
Martin, Zabaletaren txaletetik atera ziren unean berean ikusi ez zituelako. Loreontzian ote ziren giltzak?
|
|
|
Harrituta
|
zeuden
Martin eta Luis amerikarren emozioaren aurrean. Koadro zahar batzuk besterik ez ziren, inor gutxik zituenak faltan, eta okerragoa zena, itsusi mortalak.
|
|
|
Zurtuta
|
zegoen
Martin. Zer deabrutan ari ote ziren Goñi eta bere lapurrak?
|
|
|
Hiru, ale bakoitzeko? Ni seguru
|
nengoen
Martin de Muñagorri ez zela Iraola jaunak erabiltzen zituen sinadura ugarietako bat besterik. Kaosak irentsi zuen, bai, kosta ahala kosta nahi zuelako ikusi bere izena demokratetan eta isileko gudarietan Franco hildakoan.
|
|
2018
|
|
|
Teknokrata ona izango zen Martin. Martinek ez zion iradoki, proposatu, eskatu, halakorik ez
|
baitagokio
Martin bezalako gizon bati. Baina Martak ere ez zuen ezer iradoki, proposatu, are gutxiago eskatu.
|
|
|
Martari luze egiten hasi zaio, eta, kezkatuta, Martini zer gertatzen zaion ikustera altxatu da. Ordenagailu aurrean eserita lanean
|
dago
Martin. Atetik begiratuta ezkerreko perfila ikusten dio Martak, Gabiren antza hartu dio, amarena.
|
|
|
—Marta Berlinera etorri zenean, nik ez nuen Parisen geratzeko arrazoirik. Gainera, banekien Marta hemen ez zela ondo
|
egongo
Martinekin.
|
|
|
Eta Lassek zugatik galdetzen didanean, ezin diot gezurrik esan. Kezkatuta
|
nagoelako
Martinekin nola jarrai dezakezun ulertu nahi eta ezinean. Eta zuri ezin dizudanez ezer esan, bada, nonbaitetik atera behar zait.
|
|
|
—Non
|
dago
Martin orain?
|
|
2019
|
|
|
Land Roverraren barrenean sumatu genuen tipo hura, kalpar luzea, gainerako poliziak gobernatzen zituena... Nola ez zen ba, izuak jota
|
egongo
Martin, bere etxetik irten berria zen-eta! Baina nola arraio ez nintzen lehenago konturatu!
|
|
2020
|
|
|
Baina bere enpresa familiarrak, Polinmarpe SL k irudikatzen du ondoen influentzia politikoekin lortu litekeena. Kapital gutxikoa den arren, horren bidez Cliner SA garbiketa enpresarekin lotura estuan
|
dago
Martin Villaren sendia, akzioen %21 baitauka. Cliner 1985ean sortu zuten Alianza Popular alderdi inguruko hainbat kidek Martin Villa barne eta banku eta erakunde publiko ugarirekin ditu zerbitzuak kontratatuta:
|
|
|
Hainbat urtetako ikerketetan, testigantza zuzenetan eta dokumentazioetan oinarrituta
|
dago
Martin Villaren kontrako akusazioa, eta txosten horiek teknikoki" sendoak" direla azpimarratu du Luis Suarez Carreño Ceaqua Kereila Argentinarra Sostengatzeko Estatuko Koordinakundeko kideak. " Ez dira akusazio arinak edo inprobisatuak; Argentinako instrukzio epaitegiak ez luke Martin Villarena bezalako inputaziorik onartuko, baldin eta aurkeztutako espedienteek ez balute zantzuen eta frogen sendotasuna".
|
|
|
Nuria mutil lagunarekin Ondarraitzen, Arkaitzek jatetxean jaieguna zuen-eta astearteetan, eta Martin lagunekin Hondarribikoan. Arratsean Irungo jaietako azken gauera joan ez joan zalantzan
|
zegoen
Martin, eguraldi kaxkarra iragarri zutelako, eta Nuria zirikatzen ari zitzaion bi euri tanta aski zirelako hura izutzeko.
|
|
|
Autobusaren geralekuan
|
zegoen
Martin. Urtebetetze festan musika tresna utzi eta niri bidean laguntzeko etorria zen, itsumutil baten pare.
|
|
|
Aiegiko alkate frankistak, Aramendiatarren etxeko ezbeharrez baliatuta, agindu zion ordurako alargundua
|
zegoen
Martini, Dibisio Urdinean alistatzen bazen, Larrinagako kartzelan preso zegoen anaia Jesusi zigorra arintzeko diligentziak egingo zituela: " Zure etxekoek ere aterako dute etekinen bat:
|
|
|
Altzoan jarrita, ase arte eman dio jaten Luisak. Belaunetan ahuspez jarriz korroskada batzuk botarazten dizkion bitartean, Errusiako paraje izozturen batean preso
|
dagoen
Martin etorri zaio burura. Inork ez daki bizirik jarraitzen duen; preso espainolei berriki galarazi diete gutunak jaso eta bidaltzea.
|
|
|
Amparorentzat, Felipe Huarteren bahiketan nahastuta zegoela jakin zuenetik
|
dago
Martin hila. Horregatik edo, bigarren heriotza honek ez dio aparteko zirrararik eragin.
|
|
2021
|
|
|
Donostiako Cristina Enea fundazioaren egoitzan ikusgai
|
dago
Martin Mantxo ekintzaile ekologista tolosarrak prestatutako Grafika soziala, goi bilera klimatikoak, aktibismo soziala izeneko erakusketa. Klimaren inguruko goi bileretan mugimendu sozialek egin dituzten protestak eta mezuak zabaltzeko sortu duten hainbat material bildu ditu Mantxok.
|
|
|
Ikus ditzagun adibide batzuk: Egun batez berria zabaldu zen Dachau ra joan behar genuela (Etxehandi); Senarra jakitun zegoen emazteak ez zuela irakurria Jules Verneren liburua (Zurutuza); Ziur da jakinaren gainean
|
dagoela
Martinekin duen harremanaren alderdi intimoenez (Saizarbitoria); Jakina naiz isil isilean lan egin duela (Jon Muñoz); Eta susmoa izan zen norbaitek debekatu ziola Luvinori entziklopedia erakustea (Elorriaga); Irudipena izan zuen alaba ez zela besteak bezalakoa (Zubizarreta). Adibide horietan argi dago predikatu osoa dela gobernatzailea, eta ez izena edo adjektiboa bakarrik.
|
|
2022
|
|
|
Bada, Rodriguez eta Reuna «eskertuta eta pozik»
|
daude
Martinen gisako irakurleekin: gogoko dute Gasteiz.
|
|
2023
|
|
|
Haren kezka nagusiak Jainkoaren maitasunaren galera eta judizioaren beldurra ziren; harentzat ezinezkoa zen Jainkoaren legea behar bezala betetzea; Luterok etsi egiten zuen eta etsipen horretan Jainkoa gorrotatzen zuen, hura beti haserre zegoela iruditzen baitzitzaion; erruduntasun krisialdiak izaten zituenean, Staupitz doktoreari eskatzen zion laguntza. Staupitzek esaten zion Jainkoak maite zuela eta gauza handietarako erabiliko zuela; esaten zion Jainkoa ez
|
zegoela
Martinekin haserretua; aitzitik, Martin zegoela Jainkoarekin haserretua. Kristoren eta gizakiaren arimaren arteko batasun mistikoan sinesten zuen Staupitzek.
|
|
|
Bestetik, BERRIAren webgunean ikusgai
|
dago
Martin Ugalde foroak, Euskalerria Irratiak, Katakrakek eta BERRIAk Nafarroako hauteskundeei buruz egindako solasaldia —asteazkenean egin zuten, Iruñean—.
|
|
|
Historiaz hitz egiten digute baina baita gure istorio eta norberaren historiez ere. Txikitan askotan hartzen nituen harriak eta “harri koxkor batekin jotzen ditu kax kax kax, harri koxkor batekin, hor
|
dago
Martin tin tin” abestu. Eta are gehiago izaten ziren pantano edo itsasoan harriak bota eta hauen salto kopurua zenbatuz egindako lehiaketak.
|
|
|
Eta ezin ukatuko dut zirrara eragin zidala adiskideak atzealdean zeukan haur eserlekua ikusteak. Argi
|
zegoen
Martin zela Petraren bizitzako gizona. Batera edo bestera, ni beti izango nintzela, gehienez, bigarren platera.
|
|
|
Enpresaren bere zatia saldu nahiko luke, baina berak aholkatzea nahi du, bere senarrari urte askoan aholku eman zion bezala. Nekea eta mina handiegiak direla orain berak bakarrik horri aurre egiteko, eta gauzak ez
|
daudela
Martinen anaiarekin hitzartzeko moduan. Ez zuten oso ondo bukatu.
|
|
|
Han geldi, hormetako paper margotuari begira, bat batean pentsamendu batek hartu nau: hemen
|
daude
Martinekin elkartzen nintzen pisuan inoiz izan ez genituen altzari guztiak. Hemen daude Martinek sekula esan ez zizkidan maitasun hitz guztiak.
|
|
|
hemen daude Martinekin elkartzen nintzen pisuan inoiz izan ez genituen altzari guztiak. Hemen
|
daude
Martinek sekula esan ez zizkidan maitasun hitz guztiak. Pisu hari falta zitzaiona sobera dauka honek.
|