|
2003
|
|
|
“hala ere, beheko zurezkoak eta belar autoktonoak, hain ezagunak ez direnak edo erabiltzen ez direnak, oso baliabide interesgarriak dira eremu degradatuetan edo egoera txarretan, non higadura prozesuak prebenitu edo ingurumen inpaktua azkar, lehentasunez eta eraginkortasunez zuzendu behar baita”. Printzipio horren gainean
|
dago
Errioxako belarki eta egur espezie baxuen katalogoa, eremu degradatuak landareztatzeko, higadura kontrolatzeko eta ikusmen, ingurumen eta paisaia inpaktua zuzentzeko. Inbentario hori Miriam Soto Rey mendietako ingeniariak egin du, eta Errioxako Gobernuko Natur Ingurunearen Zuzendaritza Nagusiak argitaratu du.
|
|
2006
|
|
|
Foru hau inguruko herriei ere emango zitzaien hiribildu egiteko (Bernedo, Antoñana, San Vicente de la Sonsierra, Labraza, 1196an, eta Burunda ibarrekoei 1208an). Guardiaren jurisdikzioaren mendean
|
daude
Errioxa arabarreko lurrak (Bastida eta Labraza izan ezik). 1200ean Gaztelak konkistatu zuen, baina 1208an Antso VII.a Nafarroakoak berretsi zuen forua Nafarroara itzuliz171 1367an Karlos gaiztoa Nafarroakoaren eta Gaztelako Henrike II.aren artean Kanpezun egin zuten tratuan, Guardia bahitu gisa eman zitzaion Gaztelako erresumari, eta 1379an diru truke gotorlekuaren tenentzia eman zioten.
|
|
2008
|
|
|
Enkarterriko euskararen aintzinakotasunaz, hedaduraz eta bestez, oso ikerketa sakon gutxi dago, bat ere ez esateagatik. Askoz hobe ikertuta
|
dago
Errioxakoa, Juan Bautista Merino Urrutiak eta bestek, Bizkaiaren Mendebaldean dagoen eskualde his torikoarena baino. Azkenengo euskara galdu zuena Gordexola zen, seguru asko, Kalahorrakoa zelako, lehen ikusi dugun bezala.
|
|
|
Katalunia eta Madril igoeraren buruan daude, %6 eta %5arekin, hurrenez hurren. Horien atzetik Aragoi (%4) eta beste muturrean
|
daude
Errioxa (%3), Extremadura (%2) eta Murtzia (%1). Espainiarrak Europako beste herrialde batzuetako herritarrek (Frantzia, Herbehereak eta Erresuma Batua) aplikatzen duten ereduaren alde egiten hasi dira.
|
|
|
Erkidegoen arabera Euskal Autonomia Erkidegoa, Katalunia eta Madril irakaskuntza pribatu itunduaren batez besteko finantzaketaren gainetik daude; biek dute unibertsitatez kanpoko hezkuntzarako gastuen %22, 1, eta atzetik dituzte Nafarroa, Kantabria, Valentziako Erkidegoa eta Balearrak. Batezbestekoaren inguruan
|
daude
Errioxa eta Aragoi, eta, azpitik, Gaztela eta Leon (%16, 5), Murtzia (%14, 1), Galizia (%13), Andaluzia (%12, 5), Asturias (%11, 8), Extremadura (%8, 6), Gaztela Mantxa (%8, 3) eta Kanariak (%7, 8). Beste alde batetik, irakaskuntza pribatuko zenbait erakundek eskatzen dute kopuru horiek ikastetxe itunduetako ikaspostuaren benetako kostura egokitzea.
|
|
2010
|
|
|
Autonomia erkidegoei dagokienez, 2000 E Planari esker, diru kopuru handienak Andaluziak izango ditu, 191,5 milioi euro, eta, ondoren, Kataluniak (133,9 milioi euro), Valentziako Erkidegoak (95,1 milioi euro), Madrilgo Erkidegoak (81 milioi euro), Galiziak (80,6 milioi euro) eta Gaztela eta Leonek (71,9 milioi euro). Zerrendaren beste muturrean
|
daude
Errioxa (5,9 milioi euro), Kantabria (16,6 milioi euro), Balear Uharteak (17,3 milioi euro) eta Kanariar Uhartedia (20,6 milioi euro). Ceuta eta Melilla hiri autonomoek 332.187 euro eta 440.951 euro jarriko dituzte, hurrenez hurren.
|
|
2012
|
|
|
2010ean ureztatzeko ur gehien erabili zuten autonomia erkidegoak Andaluzia (%23, 3), Aragoi (%14, 8) eta Gaztela eta Leon (%13, 2) izan ziren. Beste muturrean
|
daude
Errioxa(% 1,7), Nafarroako Foru Komunitatea(% 3,2) eta Murtziako Eskualdea(% 3,2). 2009 urtearekin alderatuta, ureztatzeko uraren bolumena %6, 9 jaitsi zen Gaztela Mantxan, %3, 5 Murtzian eta %2, 2 Gaztela eta Leonen.
|
|
2016
|
|
|
Zortzi proposamen
|
daude
Errioxa sor markaren Kontseiluaren mahai gainean. Bereizketa egiteko proposamenak dira, izan ere, herriaren, eskualdearen, bazterraren, etxearen eta upategiaren arabera ardoaren eta ardogintzaren berariazko ezaugarriak nabarmendu nahi dituzte mahastizainek.
|
|
2017
|
|
|
Dena dela, kukulu eta kukula barazkien eta zuhaitzen garaz edo buruaz esaten dira gehienbat, letxugaren kukulua. Hala ere, hor
|
dago
Errioxako Donemiliaga Kukula monasterio famatua. Eliza zaharra, San Millan de Suso; mendian dago, eta hura da jatorrizko kokapena.
|
|
2018
|
|
|
Zein diferentzia
|
dago
Errioxa eta Arabar Errioxaren artean?
|
|
|
Erakundeek aurkezturiko kalkuluen arabera, 6,3 milioi tona esportatzen edo inportatzen dira, errepidez edo Bilbokoa ez den beste portu batzuen bitarteaz Arabatik eta Arabara, eta handik hurbilen
|
dauden
Errioxako eta Nafarroako eskualdeetatik eta haietara. 6,3 milioi tona horietatik, 2,2 Bilboko Portura bidal litezke Arasurreko tren plataformarekin elkarlanean jardunez gero.
|
|
2020
|
|
|
«Egon nahi dutenak
|
daude
Errioxako sor markan», esan zuen atzo jatorri izen horretako presidente Fernando Salamero arabarrak. Berretsi zuen ABRAk ez duela esan Errioxako sor marka utzi nahi duenik.
|
|
2022
|
|
|
Arabako Errioxako hamabost bat upategi txiki prest
|
daude
Errioxako zigilu ahaltsua utzi eta ardoa beste jatorri izen batekin merkaturatzeko. BERRIAk jakin duenez, ABRA Arabako Errioxako Upeltegien Elkarteak ez du jaso oraindik Europako Batzordearen jakinarazpenik Arabako Mahastiak izen jatorriaren inguruan.
|
|
|
Arabako Errioxako hamabost bat upategi txiki prest
|
daude
Errioxako zigilu ahaltsua utzi eta ardoa beste jatorri izen batekin merkaturatzeko. BERRIAk jakin duenez, ABRA Arabako Errioxako Upeltegien Elkarteak ez du jaso oraindik Europako Batzordearen jakinarazpenik Arabako Mahastiak izen jatorriaren inguruan.
|
|
|
Tripa-zorriak nituen. Irrikatzen
|
nengoen
Errioxako erara prestaturiko patata platerkada bat jateko.
|
|
|
Laburbilduz, gaur egun, estatu esparruei erreparatzen badiegu, hiru foku aurkituko ditugu: EHU bere nazioarteko bikaintasun campus bakartian dago; NUP nazioarteko bikaintasun campus zabalago batean
|
dago
Errioxa, Zaragoza eta Lleidarekin; eta Aturrialdeko campusak (Baiona, Angelu, Miarritze) Paueko periferia osatzen jarraitzen du. Eta, Europako esparruan, Euskal Herriko unibertsitate publikoak bi partzuergoetan banaturik daude:
|
|
2023
|
|
|
Argi nabarmendu dute hura dela sektoreak egun bizi duen krisiaren arduradun nagusia: «Ziur
|
gaude
Errioxaren eta bertako upategien eta mahastizainen egungo egoera desberdina izango zela baldin eta azken urteotan jarraitutako politika gehiago arduratu izan balitz mahatsen, ardoen eta lurraldearen balioa babesteaz, mahats eta ardo gehiago ekoizteaz baino».
|