|
2001
|
|
|
Esate baterako, heriotzez hiltzen ditugu, Etxeparek zioenez, gaizkilerik okerrenak. Ongi
|
dagoen
ala ez, zalantzan jarri da, eta zalantzan  jarri nahi gintuzke. Gauza bat nahi liguke ikusarazi, besteak beste:
|
|
|
Axular eta bere jarraitzaileak honek nahi zuen bezala eredutzat hartuz gero, ez nuen uste nik sintaxi aldetik erabat alda zitezkeenik. Zuzen
|
nengoen
ala ez, bestek esan beza. Argi eta garbi dago nolanahi ere ez ginela Aita Villasante eta ni iritzi batekoak.
|
|
|
Galda daiteke orain ea Peruren alde ote
|
gauden
ala kontra. Alde nahiz kontra egote hori adiera berezi batean hartu beharrekoa da, jakina.
|
|
2003
|
|
|
Komunitatea eta enfrentamendua lerro berera eramatea maltzurra izan daiteke. Batetik, kulturari eta hizkuntzari gagozkiolarik, ikusi litzateke komunitate bi (edo hiru)
|
badauden
ala ez dauden gure artean. Bestetik, balizko komunitate horiek enfrentaturik dauden ala ez.
|
|
|
Batetik, kulturari eta hizkuntzari gagozkiolarik, ikusi litzateke komunitate bi (edo hiru) badauden ala ez dauden gure artean. Bestetik, balizko komunitate horiek enfrentaturik
|
dauden
ala ez. Eta hirugarrenik, balizko enfrentamenduak zer ekar diezaiokeen balizko komunitateetako bakoitzari.
|
|
2006
|
|
|
izuak eragindako sufrimendua. Erotuta
|
egon
ala ez, minari zor zitzaizkion, ez beste ezeri, Angeloren zuhurtasunetik zorora eta haserretik irri zartara bitarteko erreakzio burugabe haiek guztiak. Erotuta egon zitekeela, beharbada bai, baina eromena sufrimenduak eragindakoa zuela eta eromenak sufrimendua eragiten ziola, seguru.
|
|
2009
|
|
|
Hizkuntzen bizi indarra baloratu eta nolabaiteko arriskuan murgilduta
|
dauden
ala ez erabakitzerakoan kontuan hartzen diren bederatzi eremuak zeintzuk diren ikusita, begien bistan dago zenbaterainoko garrantzia duen babes ofizialaren neurriak eta hizkuntza politikaren eraginkortasunak. Bistan dago, halaber, eskolaren ahalegina behar beharrezkoa bai, baina aski eza dela hizkuntzaren bizi indarra areagotzeko, hartarako ezinbestekoa baita eskolatik haratago ere Unescok bere atlasean kontuan hartzen dituen esparru ugarietan ere indartsu izatea, edo batez ere esparru horietan izatea indartsu.
|
|
|
Ostera, boterea (hor kanpoan
|
dagoena
ala norbere barrukoa) beti dago eroso klasifikazio irizpide bakan, sinple, ordenatzaile eta garbiekin. Jende multzoak kategorietan bildu eta, gauzak kontrolpean dituela hauteman ondoren, lasaitu egiten da, eta estigmatizatuarekin loditu.
|
|
2010
|
|
|
–Zer ari haiz esaten, hi haiz mozkortuta
|
dagoena
ala ni nauk gauzak aldrebes ulertzen hasi dena?
|
|
|
–Azterketa mediku batean gaude. Nik dakidala, ezkondua
|
egoteak
ala ez egoteak ez du inoren osasunean zer ikusirik, Andres.
|
|
|
hemen
|
gauden
ala ez
|
|
2011
|
|
|
gorroa eta lepokoa jarrita, inork ez zituen ezagutuko. Ez zekiten Novák polizia etxean
|
zegoen
ala ez, baina besterik ezean, ate hura zaintzea beste aukerarik ez zeukaten. Ordu bete pasatuta, teilatuetako burruntziak baino izoztuago zeuden biak.
|
|
|
Baina berak ez daki-eta armatuta
|
nagoen
ala ez!
|
|
|
Ni Hendaian aritu nintzen ikasten; hala ere, azkar josteko praktika handia behar zen eta espartina lanbide pobre samarra zen, baina poliki poliki ari ginen aurrera egiten. Gainera, oinetako gutxi zegoenez, jendeak ez zuen begiratzen espartina ongi egina
|
zegoen
ala ez, eta hori abantaila zen.
|
|
2012
|
|
|
Zerura joango da ala infernura? Kafkaren Itxuraldaketako eskemaren aurrean
|
gaude
ala Errauskine ipuineko eskemaren araberakoa da Hamleten istorioa?
|
|
2018
|
|
|
Hartara! Kontu bat da ilehoriak kalean dabiltzala; beste bat, berriz, legenarrak jota
|
dauden
ala ez; baina beste kontu bat da nire buru gogor honetan sartzen ez dena: zer dela-eta arduratzen da berori hiripeko sator gisako gizon ilehorien asmazio barregarri horiez?
|
|
|
Han egin genuen denbora laburrean jende hark guztiak ez zuen gureganako batere arretarik erakutsi: itsuturik ote
|
zeuden
ala ikusezinak ginen?
|
|
|
–Errondal
|
egon
ala ez egon, azkenean zeurearekin irtengo zara, eta ez nik ez hor barrukoek, inork ez dugu bizirik irteteko aukera bakarrik ere. Zertarako gezurretan hasi?
|
|
2020
|
|
|
Une batean burutik pasatu zitzaion ea legezkoa ote zen Paulak bera musukatzea, eta ondorioztatu zuen hala izango zela, ez zitzaion bururatzen kontrako arrazoirik, eta hala ere gaizki iruditzen zitzaion funtsean. Paularengandik atzera egiten zuen bakoitzean, hark aurrera egiten zuela ematen zuen, eta, beraz, ez zuen ulertzen gertatzen ari zenaren fisika, eta jada ez zegoen seguru sofan zuzen eserita
|
zegoen
ala besoaren gainera etzanda. Esperimentu gisa, agontzen saiatu zen, eta horrek baieztatu zion eserita zegoela jada, eta goian sabaian egon zitekeela iruditu zitzaion argitxo gorria gelaren beste aldeko ekipo estereoaren standby botoiaren argia zela.
|
|
|
Mariannek aurpegira begiratu zion, baina haren espresioagatik ez zukeen jakingo esaten gustura
|
zegoen
ala triste. Zer esan nahi duzu?, galdetu zion Mariannek.
|
|
|
Aldats benetan gogorra eta errepide oso txarra, galtzada harriz beterikoa. Horixe izaten zen sasoiko
|
nengoen
ala ez jakiteko egiten nuen saioa.
|
|
2021
|
|
|
–Unai, akats bat izan da, nire ahizpa hil zuten, ez ni. Hiltzat jo ninduzuen, arraioa, baina erotuta
|
zaudete
ala? –esan zuen niregana hurreratuz.
|
|
|
Maitatu edo ez maitatu?, obeditu edo ez obeditu? â³ Biruxik
|
dagoen
ala eztagoen. Pandemia bat dagoen ala eztagoen?
|
|
|
â³ Biruxik dagoen ala eztagoen? Pandemia bat
|
dagoen
ala eztagoen? ⣠Orain dena jakin behar al dut nik?
|
|
|
Gauzokin serio jokatu beharra dago!". Eta bost axola farmazian jendea
|
egon
ala ez egon, zer mila sorgin! Ikusi egin behar huen zein ironikoki bota zidan" Positibo" hura.
|
|
|
Biztanle gutxiko paraje ahaztuak, goi larreetako artzainen ibilbideak, edo ia ia mendizaleak soilik iristen diren bazterrak parada ona izaten dira, euskararen laguntzaz, leku izenen esanahi zaharrez jabetzeko. Denborak eraldatu egin ditu; halere, garrantzitsua da in situ jardutea, egiaztatu ahal izateko toponimo horiek bertako orografiari eta landarediari
|
badagozkien
ala ez, eta euskararekin loturarik baduten ala ez.
|
|
2022
|
|
|
" Bazekinat", esan zidan eta erantsi zuen ezen, nik nahi banuen, lortuko zidala leku bat itsasoarekiko hirian geratzeko. " Har ezan aitaren autoa eta hoa itxasoarekiko hirira, nik emango dinadan helbidera, eta, hasteko, geratu han, eta gero aurkituko ditun beste gauza batzuk eta beste pertsona batzuk." Ez nion ezer esan, jauna, nekatuta nengoen eta, ez nekien esna
|
nengoen
ala lo nengoen, negar egin nuen ala oraindik ez. " Hemen jada ez gaitizten maite, Lea, Estebanenaren ondoren jendea ez dun fidatzen, jendeak ez din agurrik egiten, ez din irribarrerik egiten, jendeak jipoiak ematen ditin.
|
|
|
Nik ez dakit gauza horien berri, jauna, baina oso geldi entzuten nuen haren aulkiaren firurika eta nire pausoak oso azkar zihoazen kontrako aldera, kanporantz, ahizpak oparitu didan bizitzarantz, aitak bera goiz hiltzen bazen oparituko zizkidala esaten zidan urteetarantz. Eta hona etorri naiz esertzera, jauna, itzalera, oso ondo jakin gabe bizirik
|
nagoen
ala hilda nagoen. Mundua atzo hil zen eta ni gaur jada ez nau inork.
|
|
|
Khadijaren onerako. Ados
|
egon
ala ez, Malika, Khadijaren alde jokatu behar dugu. Sekulako pagotxa da.
|
|
|
Batzuk bai, beste batzuk ez gaude. Haurrak irtetea erabakitzen duenean, ordea, prestatuta
|
egon
ala ez, erditu egin behar, ez dago besterik. Ordu luze batzuen gorabeheran, umetxoa zure besoetan, min guztiak ahaztuta.
|
|
|
Umea sartzean trakets ibili zaren ala ez aztertuko dute inguruko begiek, edo jadanik eskarmentuduna ote zaren ondorioztatuz. Lurrera eroritako zapatatxoa itxuraz goxo jasoko dizun begi pareak ondo behatuko du zuri eman aurretik garbi
|
dagoen
ala ez (ama batek umearen zapatak garbi mantendu behar baititu), berriak diren edo lagatakoak, umea jadanik ibiltzen hasia den edo berantiarra, markakoa den ala guraso pobreak dituen. Eta, nola ez," eskerrik asko" xalo bat bota behar, zapata zure eskuetara bueltatzeagatik.
|
|
|
Gaita jotzailea dardara batean dago, izuaren ahoan, argitu ezinik bizion aldean ote
|
dagoen
ala arima alderraien eremuan.
|
|
|
Baina zer gertatzen zaie idazten ikasi ez dutenei edo ikasi ezin dutenei? Espiriturik eta federik gabe, animaliak bezala, kondenatuta
|
daude
ala idazten ikasteko aukera sapiens gizakiaren esku dago edozein denboratan edo egoeratan.
|
|
|
–Itxura guztien arabera, gizon hau hilda dago, esan zuen notarioak?, baina, hala ere, gehiengoak esaten duena egin beharra dago. Hilda
|
dago
ala bizirik dago?
|
|
|
Fase motel eta esponentzialaren arteko puntua inflexioarena da. Birala bihurtzen denetz, masa kritiko bat
|
egoteak
ala ez egoteak erabakitzen du. Hots, jokabide horri ekiten diotenak nahikoak direnean, nahiz eta gutxiengo bat izan oraindik.
|
|
2023
|
|
|
Esan didate berorrek lagunduko didala eta dakidan guztia esateko. Jakin gura dut aitxe zorretan
|
zegoen
ala mendekua hartu behar dudan. Gizona denari berdindu egiten zaizkio haginak; zorrak, baina, norberak berdindu behar ditu.
|
|
|
Ihes egin zion agintarietako bati: Covid pasaportearen helburu nagusia ez omen da gaixotasuna kontrolatzea, batez ere ikusi denetik kutsatzea berdin berdin gertatzen dela txertatua
|
egon
ala ez. Desobedienteak eskarmenta  tzea izan da helburua, formula xelebre bezain paradoxiko baten bidez:
|
|
|
Eta denak, azkenean. Behin eta berriz kutsatuta, hiru, lau, bost aldiz, txertaturik
|
egon
ala ez. Baina ez zara hil, aizu.
|