|
2000
|
|
|
Inperialismo, atsegina? dei genezakeen
|
egoera
soziopolitiko horretan, ordea, norbanakoaren eta herrien burujabetza aldarrikapenak indarra eta gaurkotasuna irabazten dute, Abascal-en iritziz. Ondorioz, heziketa aintzat hartzea eta, batezere, erakunde nazional zein internazionalen eraginkortasuna eskatzen ditu, norbanakoaren gaineko kontrola ekidin eta herrien burujabetasuna babesteko.
|
|
|
Haiek kolokan jarri eta oinarri justuago eta berrietan finkaturiko akordioaklortu behar baitira. Gaur egun Euskal Herrian bizi dugun
|
egoera
sozio-politikoak ezinargiroago erakusten digu paradigma horren garrantzia.
|
|
|
gurean inor ez da beste inor baino gehiago. Gure presidentea ez da supergizon perfektua, baina kargu horretara zer edo zergatik heldu da eta, bizi dugun
|
egoera
sozio-politikoari gainbegiratuz gero, ezin esango dugu bere lana gaizki egin duenik. Soil soilik esan dezakegu, beraren jokamoldea kasu bakar batean izan dela desegokia, zeren, besteak beste Amelia Hilton bekadunarekin, ezin argiago utzi baitu bere prestutasuna, baina bere hutsa onartu du eta baita barkamena eskatu ere, nola emazteari hala herriari.
|
|
2001
|
|
|
zazpi urteren buruan lagunak Juliaren etxean elkartzen direnean euren arteko harremanak, aukera politikoak desberdindu ahala, zaildu egiten dira. Zail bihurtzen da politikaz lasai hitz egitea eta Jon Igartua bezalako pertsonaia bat Kongresurako zerrendatan bigarren aurkezteak zeresanik sortzen du.
|
Egoera
sozio-politiko horren erakusle nabarmenena: " Orain ´Eusko Gudariak´ Erviti n eros daiteke.
|
|
2002
|
|
|
espetxeetako bizi baldintza gogorrak eta legearen aurkako sakabanaketa. ETAk su etena bertan behera utzi zuenez geroztik, oso
|
egoera
sozio-politiko zaila bizi arren, senitartekoek presoak Euskal Herriratzearen nahia eta beharra berretsi dute azkeneko urte honetan.
|
|
|
|
Egoera
soziopolitikoaren gordina ezagututa, zuen egitekoa ez da erraza inola ere.
|
|
|
Guk ere ez. Euskal Herriko
|
egoera
soziopolitikoa aldatu da
|
|
|
Jesus Arambarrik hogeita hamar urte baino ez zituen orkestra zuzentzeari ekiterakoan, eta orduan bizi izan ziren garairik goxoenak, kontzertu berezietan Rubinstein estatubatuarrak eta Maurice Ravel lapurtarrak batuta hartu eta musikari bizkaitarrak zuzentzeraino. Baina joan den mendeko 30eko hamarkadako
|
egoera
sozio-politikoa gaiztotutakoan BOSek berak ere igarri egin zuen. Apirilaren laugarrenean, BOSek azken kontzertua eskaini zuen faxistak Bizkaiko hiriburuan sartu aurretik.
|
|
|
Nolakoa da Arabako sozietatea eta bertako
|
egoera
soziopolitikoa?
|
|
|
EAEko azken hauteskundeetan EAJ EA koalizioak lortu zuen boto gehien Araban. Ibarretxe lehendakariak daraman politika Arabako
|
egoera
soziopolitikotik EAEko beste bi eskualdeetakotik baino hurbilagoa delako izan al daiteke?
|
|
|
Iparraldean, azkenik, euskara ofiziala ez izateak batetik, eta
|
egoera
soziopolitikoak bestetik, erabat oztopatzen dituzte edozein hezkuntza mailatan euskara erabiltzeko bideak.
|
|
2003
|
|
|
Bera omen da ETA eta KASen arteko komunikazioa bermatzen duena. Beste dokumentu batean
|
egoera
soziopolitikoari buruzko gogoeta agertzen da, HB, PSOE eta EAJ alderdiak aipatuak dira. Baita «P» klabea ere.
|
|
|
Egungo
|
egoera
sozio-politikoak nolako bertsolaritza eskatzen du?
|
|
|
Alarde mistoaren aldekoen hitzetan, beren asmo bakarra berdintasunezko eskubidea baketsuki erabiltzea da. Alabaina,
|
egoera
soziopolitikoa nola dagoen ikusita, batzuek pintada soil bat ekintza terrorista bat bezala hartzen dutela, diote. «Betiko»koek, berriz, mistokoak komunikabideetan eta Bidasoatik kanpo biktimak bezala azaltzen direla diote.
|
|
|
Azken urteotan izandako bilakaeran, hainbat faktoreren bat egiteak mobilizazio ahalmen berezi bat sortzen du euskal gizartean:
|
egoera
soziopolitikoaren definizio intersubjektiboa egiteko saio desberdin eta askotan paraleloak, sare eta talde informal ugari eraketa sozialaren oinarrian, eta hauexetan, askotan, ematen den orden sozialaren irakurketa kritikoa (Martinez, 1998).
|
|
|
Mendeetan zehar herrialde katoliko guztietan Elizak diskurtso eta praktika bertsuak, munduaren eta gizakiaren ikuspegi ilun eta zorroztasun moral hertsi antzekoa hedatu izan du. Tokian tokiko ñabardurekin, ordea; edo beste hitz batzuetan esanda, tokian tokiko
|
egoera
soziopolitiko eta diskurtso ideologikoek erlijiotasun eta Elizaren botere horrekin ehuntzen joan diren koloreekin. Eta halaxe gertatu da Euskal Herrian ere:
|
|
|
Txostenen abiapuntua ere desigoala izan da, lantalde batzukEAEren eremuan murgildu diren bitartean, besteek, EuskalHe rri osoa hartu dutelako aztergai. Eta, azkenik, desigoala izan da lantaldeek irudikatu duten
|
egoera
sozio-politikoa, batzuek oraingo egoera estatutarioan kokatu dutelako lana, eta beste zenbaitek, ordea, beharrizanak eta soluziobideak egoera sasi independente batean irudikatu dituztelako.
|
|
|
Alde batetik," eguneroko lanean" ari direnak, dela erabilera, dela motibazioa, sormena, transmisioa, hezkuntza... Eta, bestetik," eguneroko lan" horren indargarri eta potentzialtasunaren biderkatzaile izan lukeen
|
egoera
sozio-politikoa bilatzen duten ekimenak, alegia, euskararentzat estatus berri bat (ofizialtasuna, hizkuntza eskubideen aitortza, hizkuntza politika berri bat) bilatzen duten ekimenak.
|
|
|
Inork ekimen harrigarri eta berritzailerik asmatu ezean (asmatzea ere gerta liteke), gaur egun egiten ditugunak hobeki eta zuzenago egiten ahalegindu dugu, Euskal Herriko
|
egoera
soziopolitikoa ongi irakurtzen asmatuz eta euskararen munduak daukan barne indarra eta potentzialitatea ongi ulertuz. Baina, batez ere, etsipenaren mamuak astindu eta ez gelditu, horixe baita inora ez joateko modu seguru bakarra.
|
|
|
Euskarazko egunkari bakarraren itxierak gure
|
egoera
soziopolitiko liskartsua du abiapuntu. " Gerra guztiek uzten dute arrastoa hizkuntzan", zioen Joxe Aranzabalek (www. sustatu. co m), eta euskal gatazkak ere seinalea utzi nahi izan du gure hizkuntzan.
|
|
2004
|
|
|
Oso besterik da, Euskal Herritik at, termino horren inguruan Yacer La pouge k, edo Gumplowicz ek, edo Houston Stewart Chamberlain ek, Joseph Arthur Gobineau k, eta beste hainbatek egiten duten irakurketa garbiki arra zista, batez ere, hitlerismoarekin politikan ondorio genozida izugarriak ekarri ko dituena. Lekuz kanpokoa baino askoz harago, guztiz deitoragarria iruditzen zaigu nazismoa eta aranismoa ez direla berdintzekoak esatea hutsa (278), ager pen publikoetan esan izan den bezala, zeren Euskal Herria, orduko Alemani arekin konparatuta, oso bestelako
|
egoera
soziopolitiko batean aurkitzen bai tzen, zapaldua eta inmigrazio masibo baten pean.
|
|
|
Narrazio gordin horiek utzi dizkigun Tuzidides historialariak berak azaltzen du ongiabalioen erlatibotasuna, krisialdiko
|
egoera
soziopolitiko aldakorretan ohiko adieren etaterminoen semantika nola aldatzen den aztertzen duenean, esan gabe doa Tuzidideseksofisten hipotesi nagusiak erabikzen dituela bere liburuetan?, Athenai hiria astindu zuenizurritea hartzen du hizpide, esaterako, definizioak, interpretazioak eta interesak arrasnahastu baitziren orduan (ibid. III, 82, 4):
|
|
2005
|
|
|
MDMk protestak, manifestazioak, panfleto banaketak, etab. prestatzen jarraitu zuen.
|
Egoera
sozio-politikoarekin eta eguneroko bizitzarekin zerikusia zuten gaiak jorratzen ziren: errepresioaren kontrako borroka, amnistia eta elkartasuna errepresaliatuekin eta beraien senideekin, haurtzaindegiak, eskolak, kaleen konponketak, ura, etab.
|
|
|
•" Euskara guztiona da" leloa nola uler genezakeen, egun ditugun aukerak, egun bizi dugun
|
egoera
soziopolitikoa gogoan izanik, desira edo planteamendu idealetara lerratu gabe eta formulazio zehaztugabeak saihestu nahian.
|
|
2007
|
|
|
Gazteon hezkuntza apaizgaitegietan bilakaturik, suposa genezake ikasleei helaraziko zioten pentsamoldea orduko
|
egoera
soziopolitikoarekiko jarreraren isla izango zela. Jakinik Elizaren pentsaera nahiko aldagaitz dela, apaiz irakasle gehienek XIX. mendeko Elizaren ikusmoldeaz heziko zituzten gazteok, berauek X X. mendearen hasieran burutu arren ikasketak.
|
|
|
Horrela lortu zen, esaterako, nazioekiko lokarri psikologikoa, eta horrela ere, modernizazioaren aldaketak zirela kausa, agertu zen egiazkonor izanaren arrozte eta oroimina. Kontua ez da aspaldiko barnemuin baten berpizkundea, baizik eta
|
egoera
soziopolitiko batean, diskurtso batek eragindako autoezagutza eta ondorengo autogauzapena zein den. Alienazioari buruzko ulerkerapsikosozialaren arabera ez dago ezer gure baitan,, gure baita?
|
|
|
Azken urteotan izandako bilakaeran, hainbat faktoreren bat egitea badoa mobilizazio ahalmen berezia sortuz euskal gizartean:
|
egoera
sozio-politikoaren definizio intersubjektiboa egiteko saio diferente eta askotan paraleloak, sare eta talde informal ugari eraketa sozialaren oinarrian, eta horiexetan, askotan, izaten den orden sozialaren irakurketa kritikoa (Martinez 1998).
|
|
2008
|
|
|
Elkarrizketetan zuzeneko kontzertuak dituzte hizpide, Arrasate Oñati inguruko, Errenteria aldeko eta Bizkaiko zonalde batzuetako giroa, parranda basatiak, ezagututako (eta bidean galdutako) lagunak, elkarren arteko harremanak,
|
egoera
sozio-politikoa, gaztetxeak, fanzineak, irrati libreak... Irudi hutsetik harago zihoan ideologiaren ikurrak.
|
|
|
Hortaz, arrazoi ideologikoen ondorioz, batzuetan nork bere hizkuntza komunitatearen bizindarra puzten du, baina, beste batzuetan, taldearen hizkuntza eta bizindarra arriskuan dagoela eta ahultzen ari dela puztea ere ekartzen du. Beraz, nork bere taldearen bizindarraz eta kanpoko taldeen bizindarraz dituen pertzepzio subjektiboak ez dira aldaezinak; egitura sozial molderrazak dira eta aldatu egin daitezke norberaren talde sozialaren arabera, nabaritutako arriskuen arabera eta
|
egoera
soziopolitiko aldakorren arabera (Giles, 2001).
|
|
|
Sainte Marieren ustez, «erdibide bat sakondu behar da, erabat onuragarria izan den Batera prozesuaren eta gaur egun oraino abstraktuegia den autonomia estatutuaren artean». «Titulu itotzaile horietatik atera behar dugu, eta gehiago sakondu zer nolako ahalmenak behar dituen Ipar Euskal Herriko
|
egoera
soziopolitikoari begira», dio Sainte Mariek. Hori guztia oraindik mamitu gabe dagoela aitortu du ABko bozeramaileak.
|
|
|
Parekotasunak bilatzen hasita, egon badaude. Bi filmok haurren bizimoduen bitartez erakusten dute egunorokoaren gogortasuna, haurrek helduen portaera eta keria guztiak errepikatzera duten joera agerian uzten dute, eta biek alegoriaren bidetik kritikatu nahi dute inguruko
|
egoera
sozio-politikoa.
|
|
2009
|
|
|
Ipar Euskal Herriko
|
egoera
soziopolitiko eta ekonomikoak erantzun sendoak behar ditu. Larrialdi egoerak aspaldiko indar politikoak mugiarazi ditu eta berriak sorrarazi.
|
|
|
Globalizazioak gure mezua munduan zehar zabal dadin eta elkarren berri izan dezagun lagundu digu. Halaber, mugimendu guztien batasuna oso zaila da, herrialde bakoitzeko
|
egoera
sozio-politikoa eta kulturala oso desberdina delako. Mugimendua plurala bilakatu da, eta horrek zatiketa dakar, baina, era berean, gizarte klase guztietan eragina izaten ari dela ere erakusten du, eta hori baikorra da.
|
|
|
Donostiako Aste Nagusia gerturatzen ari dela eta egungo
|
egoera
soziopolitikoaren gaineko hausnarketa azaltzeko prentsaurrekoa egin dute Alderdi Ederren, Donostiako Udaletxe aurrean. Hain zuzen ere, goizean bertan Donostiako Aste Nagusiaren aurkezpena egin du Odon Elorza Donostiako alkateak.
|
|
|
Ondoriorik atera liteke gainbegiratu batean. Euskal Herriko
|
egoera
soziopolitikoaren gainean zipitzik ez jakin arren, periferikoei pontifikatzen trebeak diren madrildarren (M. A. Iglesias, Diego Carcedo...) aldeko apustuari eusten zaio berriz ere. Bata edo bestea kenduta, ezagunak dira gainerako denak irrati horretan; Lapitzen azken aroan hitza zeukatenak dira asko.
|
|
2010
|
|
|
|
Egoera
sozio-politikoak gure herriaren subiranotasun faltaren isla diren gertaerak, erabakiak eta ekimenak erakusten dizkigu egunero. Joan den astean bi gertakari azpimarragarri izan ziren ildo horretan.
|
|
|
Izan ere, Ituren herri euskalduna izanik, euskara ez den bertze hizkuntza batean gutxitan hitz egiten dut(...) Nire bizitzan komunikatzeko tresna nagusia euskara da, eta hortaz harro nagoela ez dut ukatuko. Beraz, niri euskarak" aunitz ematen dit" eta gaur egun gauden
|
egoera
soziopolitikoa kontutan hartuz, euskaraz solasten jarraituko dut, gure hizkuntza izkin guztietan aldarrikatuz.
|
|
|
Euskal Herriko
|
egoera
sozio-politikoa eta ETAren nondik norakoak ulertzeko irakurri nituen liburuak honakoak izan ziren: Jean Chalvidant en lanak, Antonio Elorza, Jose Maria Garmendia, Gurutz Jauregui, Florencio Dominguez eta Patxo Unzuetak idatzitako La historia de ETA, eta Joseba Zulaikaren Basque Violence, besteak beste?
|
|
|
Gure Fundazioaren ametsetan zegoen, ez laguntzaile bat, mezenas bat, baizik eta dozenaka batzuk edukitzea. Amets hori ez da oraindik bete,
|
egoera
sozio-politikoak ere ez du lagundu eta. Etorkizunak erakutsiko du urak nondik doazen.
|
|
2012
|
|
|
1995eko helburuak zilegiak eta oso beharrezkoak ikusten ditugu, baina eguneratu beharra ikusten dugu. Izan ere,
|
egoera
soziopolitikoa ezberdina da, areago, maila teorikoan dauzkagun erreferenteak ezberdinak dira, aukera gehiago daude orain.
|
|
|
Horretarako ari gara lanean. Egungo
|
egoera
soziopolitikoa, oro har, ez da 1980 hamarkadakoa, ezta 90ekoa ere. Zentzu horretan JMZk egindako lana jaso ondoren, egungo egoera aztertu dugu eta gure jarduera egokitzen ari gara.
|
|
|
Kar, kar. Egia esan,
|
egoera
soziopolitikoaz gain badira ere beste parekotasun batzuk: Irlanda tradizionala eta katolikoa da, familia garrantzitsua da hemen bezala, jaizaleak gara biok… Orain zaila egiten zait honetaz hitz egitea, bizitza erdia hemen eman dudalako.
|
|
|
«Ez da bake egoera, oraindik jende askori sufrimendua eragiten jarraitzen dutelako, oraindik giza eskubide ugari zapalduak izaten ari direlako». Era berean, Ikoitz Arrese Gernikako Akordioko kideak azaldu du egungo
|
egoera
soziopolitikotik erabat kanpo daudela jarduera politikoak zigortzen dituzten epaiketa politikoak, espetxeratzeak zein espetxe politikak. Europako Giza Eskubideen Auzitegiak Parot doktrinaren aurka erakutsitako jarreraren inguruan, esan du Espainiako Estatuak urteetako espetxe politika «arriskuan» ikusi duela.
|
|
|
151 Arrazoi horiei erantsi nahi genieke
|
egoera
soziopolitikoak, oro har, ez zuela asko laguntzen eta euskal unibertsitaterik ez izateak (eta hezkuntzak bere osotasunean) ere izango zuen eragin zuzenik euskal irakurlea hain urria izatean.
|
|
|
Euskal Herriko
|
egoera
soziopolitikoa zela-eta agintariek nolako kezka zuten erakutsiz, Bilboko Poliziaren Bulego Nagusiko berriemaileek nabarmendu zuten «karrika oposizioaren esku» utzi zela «anitzetan», ondokoa ohartaraziz: «Egiaztaturik dago, zeinahirengatik, erregimenaren aurkako erakundeek polizia eskualde honen bizitza geldiarazi nahi dutenean, erraz erdiesten dutela, estakuru egokiren bat argudiaturik, eta ez dagoela, lan eremuan, subertsio molde hori gelditzeko gai den indarrik.
|
|
|
Eliza eta Estatuaren presondegia() liburua (Txalaparta, 2011). Zamoran preso egondakoen testigantzetatik eta kartzelarekin edo urte haietako Euskal Herriko egoerarekin lotutako hainbat dokumentutatik abiatuz, kartzela berezi horren historia kontatzea eta garai hartako
|
egoera
soziopolitiko eta erlijiosoa islatzea du xede. Artikulu honetan, horren inguruko xehetasun eta gogoeta batzuk nahi nituzke erantsi, Euskal Herriaren azken hamarkadetako historiaren kapitulu honen memoria osatzeko asmoz.
|
|
|
Ematen diodan zentzua hau da:
|
egoera
sozio-politiko blokatu bat, konfliktoaren presentziak ondorio galgarriak ekartzen dituenean, alegia indibiduoarengan desmoralizazioa eta gizarte egituren desantolamendua. Zentzu hau, hain zuzen, erabili nuen" Konflikto eta komunikazio:
|
|
2013
|
|
|
Oier Gillan idazleagaz eta Ixabel Etxebarria irakasleagaz jardungo du Catriona Lexy Campbell (Lewis, 1982) idazleak, Durangoko Azokan, gaur. ‘Zer eragin du
|
egoera
soziopolitikoak antzerkigintzan eta alderantziz? ’ galdera erantzutera etorriko da.
|
|
|
Itzela izan zen taldearen interesa, euren gogoa, motibazioa. Ez da ahaztu behar han bizi duten
|
egoera
soziopolitikoa oso gogorra dela. Indakeria dute alde guztietatik:
|
|
|
" Garai hartan eginiko planeamenduak ez du erlazio handirik gaur egungo errealitatearekin. Egoera ekonomikoa aldatu egin da, baina baita
|
egoera
sozio-politikoa ere. Horregatik, uste dugu garai berrietara egokitu egin behar dugula.
|
|
|
Gaztetxoek ere ez dute gaztelaniaz hitz egiteko ohiturarik, behintzat herrixketan bizi direnak. Alabaina, euren
|
egoera
soziopolitikoa ikaragarria da, izugarria: bortizkeria etengabeak (bat baino gehiago baitira), leku-aldatze behartuak, desjabetze arrazoigabeak eta miseria gorria.
|
|
|
Ezagun den moduan, asmo berri horiek
|
egoera
soziopolitikoaren aldakuntzen pausoan gertatu ziren. Frankismoaren diktaduraren urte gogorrenek egindako garbikuntza epearen ondoren(), aldi bakegilebati ekin zion.
|
|
|
Testuaren arabera, ekintza errepresio ekintza prozesua zikloka errepikatzearen ondoriozko
|
egoera
soziopolitikoa jasanezina izango litzateke Estatuarentzat. Egoera horretan, Estatuak euskal nazioaren existentzia onartzera behartuta kontzesio politikoak emango lituzke, independentzia politikoaren onarpena barne.
|
|
|
1) Erakundea sail ezberdinetan banatzea, errepresioaren aurrean ETAren immunitatea bermatzeko; 2) informazio zerbitzu eraginkor bat eratzea; bai ekintzak burutzeko, baita
|
egoera
soziopolitikoaren inguruko informazio zehatza izateko ere; 3) ETAren ekimenak eragiten ez zituen zonetara heltzeko estrategia eratzea; 4) herriaren beharretan oinarritutako ideologia eraginkor bat garatzea; 5) ekintza armatuez arduraturiko taldeak sortzea13.
|
|
|
Lope de Agirreren gainean herrian eta orokorrean dagoen ezjakintasuna aintzat hartuta, hainbat hitzaldi antolatu dituzte. Jose Antonio Azpiazuk, Jerardo Elortzak eta Araotzeko abadeak egin zuten, martitzenean, Lope de Agirreren Oñatiko jatorriaz eta garaiko Oñatiren
|
egoera
sozio-politikoaz hitzaldia. Urriaren 22an, hurrengo martitzenean, berriz, Aramaioko balizko jatorriaz jardungo du Julen Arriolabengoak, kultura etxean, 19:00etan.
|
|
2014
|
|
|
Estadioetatik haragoko errealitateari begiratu diogu Larrun honetan, gizonezkoen goi mailako futbola ardatz, hiru lagunen hitzak bidelagun hartuta: Raul Zibechi idazle uruguaiarrak Brasilgo
|
egoera
sozio-politikoaz duen iritzia jaso dugu, Ekain Rojo ikerlariak Futbola eta nazio eraikuntza Euskal Herrian eta Espainian liburuari buruzko azalpenak eman dizkigu, eta Andy Robinson kazetari ingelesak futbolaren geopolitikaz hitz egin digu, Erresuma Batuko errealitateaz bereziki.
|
|
|
Egoera hori da eta horri erantzuten dio Hitzemanek. Guk, jarrera tinkoak batetik eta salbuespeneko jarrera bestetik mantendu nahi dutenen aurrean jarrera ez humanoak,
|
egoera
sozio-politikoa ahalik eta gehien humanizatzen lagundu nahi dugu, denok lagundu behar dugu.
|
|
|
Gatazka horien lekuko dira Arrasaten eta Elorrion egindako erreketak. Ermandadeek erregearen laguntza jaso zuten, errege erreginek
|
egoera
soziopolitikoa egonkortu eta nobleen boterea murriztu nahi baitzuten.
|
|
|
Euskal Herriko zazpi lurraldeak, administrazioak, hezkuntza komunitatea, esparru asoziatiboa, kalea, aisialdia, teknologia berriak, lan mundua... Gune bakoitzaren harreman sareak izan litezke mugak eta oztopoak, baita legeak eta
|
egoera
sozio-politikoa ere beste zenbaitetan, baina euskararentzat han eta hemen espazio hegemonikoak sortzeko planteamenduak oso ibilbide luzea izan lezake.
|
|
2015
|
|
|
Euskal Herrian Kitzikanek nahiko lukeen moduko mugimendurik ba al dagoen galdetuta Herrerok honela erantzun du: " Euskal Herriko
|
egoera
soziopolitikoa, antolatzeko eta borrokatzeko modua, kontzientzia kritikoa kontuan hartuta, beste leku askotan baino mugimendu gehiago egon da, eta horietan, sexu askapenean ere bai, egiteko moldeak koherenteagoak izan dira. Hasiera hartan behintzat bai".
|
|
|
Ados datoz Mintegi eta biak gauza batean: kultura baino, bakoitzaren
|
egoera
soziopolitikoa dago eztabaida horren atzean. Etxarte:
|
|
|
Hego Euskal Herritik arazo politikoengatik Iparraldera ihes egindakoek eta bertako abertzaleek parte hartu zuten. Euskal Herriaren
|
egoera
sozio-politikoaren eta kulturalaren berri eman eta horri buruzko iritzi kritikoa zabaltzea zuen helburu. 1976an desagertu zen.?
|
|
|
Organo honen emaitzak, Jose Maria Jimeno Juriok erran nola, ñimiñoak dira itxura batean, baina garaiko
|
egoera
soziopolitikoan, erabateko garaipenak izan ziren 1936az geroztiko diskurtsoaren gainetik, zeina euskararen kontrako infamiaz eta aurreiritziz josirik baitzegoen. Haur euskaldunak bizi ziren herriak korritu zituen ekipoak 1966ra arte, eta betebeharreko azterketaren ondotik, zegozkien sariak ematen zitzaizkien.
|
|
2016
|
|
|
3 Ulertzea aldatu egin dela, neurri batean, herriaren interesak defendatzeko herri batzordeak sortzea bultzatzen zuen
|
egoera
sozio-politikoa.
|
|
|
Baina kasu honetan ez naiz ari batez ere adineko jendearengan gertatzen zen fenomenoaz. Kasu honetan, Euskal Herriko
|
egoera
sozio-politikoak eragindako nahasketaz ari naiz. Ez zen, antza, oso etikoa fikziozko ertzainen sentimenduak eta egunerokotasunak agertzea benetako ertzainek kaleetan egiten zituztenak zurituz.
|
|
|
Oraindik ere zehazki aztertzeko dago nola garatu zen gerraondoko euskal literatura, batez ere,
|
egoera
soziopolitikoa kontuan hartuta. Gerraurreko egiturak eta ekimenak (argitaletxeak, egunkariak, herri eskolak, kultur elkarteak) deseginda zeuden eta euskara bera ere, hizkuntza debekatua bihurtu zen jarduera publiko guztietan.12 Nolanahi ere, apurka apurka lehenengo mugimenduak antzematen hasi ziren kultura literario baten inguruan:
|
|
|
Hori horrela sionismoak behar zuen izan ikergaia. Mugimendu nazionalista hori izan baitzen judu komunitatearen baitan, garaiko
|
egoera
sozio-politikoez baliatuz juduentzako estatu bat sortzeko prozesua abian jarri zuena. Beste zenbait mugimendu izan ziren Europako judu komunitateetan, baina sionismoa izan zen Israelgo Estatua gaur egun existitzearen arrazoi nagusia.
|
|
|
stoo geenak aurreko mendeetakoak baziren ere, VII. mendeko Judako Erreuko
|
egoera
sozio-politikora begira idatzi ziren. Horrek ez du esan nahi antzinako Israelek ez zuela historiarik, baizik eta zehazki garai horretan kontakizun horiek bilduma batean batuak eta moldatuak izan zirela (Finkelstein, 2003:
|
|
|
Frantziak edo Erresuma Batuak ordea oso judu gutxi zituzten, eta beste herrialde batzuetan, Espainian edo Portugalen esaterako, ez zegoen judu komunitaterik Erdi Aroko kanporaketen ostetik. Ondorioz antisemitismoak aldaera ezberdinak izan zituen herrialdeko
|
egoera
soziopolitikoaren arabera. Antisemitismoak XIX. mende erditik XX. mende erdi arte iraun zuen Europan; hain zuzen II. Mundu Gerra bukatu arte.
|
|
2017
|
|
|
Erantzun bakarra bururatzen zaigu: Historian zehar gure lurralde honek bizi izan dituen
|
egoera
sozio-politiko desberdinetan zehar, zorionez, euskaldun eta euskaltzale kopuru aipagarri batek, sasi guztien gainetik eta hodei guztien azpitik, bere hizkuntzari eutsi nahi izan diolako. Jon Sarasuaren eta Julen Arexolaleibaren iritziz hizkuntza gutxitua berreskuratu nahi izan duen beste inongo komunitateetan ez delako eman euskal komunitatean adinako herri ekimenik.
|
|
|
|
Egoera
soziopolitikoa ere gori gorian zegoen. Otsailaren 14an, ETAk mehatxatutakoen zerrenda baten berri eman zuten egunkariek.
|
|
|
Bestalde, Euskaltzaindiaren lan eremua mugaz bi aldeetakoa baldin bada ere, Ipar> Euskal> Herrian> dira egin indar> bereziak: > Euskaltzaindiari eskainiko zaizkion ahalbide berrien araberako hausnarketa egin da, Ipar Euskal Herriari eta bere
|
egoera
soziopolitikoari egokitua, hizkuntzaren errealitatea kontuan hartuko dituzten tresnak asmatuz, beste aktore eta erakundeekilako lankidetza arta
|
|
2018
|
|
|
Amonarrizen esanetan, umoreak balio du harremanetarako. " Umorea oso ona da osasunarentzat, baina umorea izan daiteke zauritzeko ere, min emateko, kritikatzeko; goikoa kritikatzeko eta behekoa kritikatzeko… Eta, umoreari ematen zaion erabileraren arabera, pertsona baten edo herri bateko
|
egoera
soziopolitikoaren berri ere izan dezakegu". " Oso baliabide malgua" da umorea," erabilera askokoa".
|
|
|
Alderdikide bezala oso gustora nago akordio honetan, erabakitzeko eskubidearen aldekoa naiz, jelkidea naizelako, eta autodeterminazioaren aldekoa naiz. Baina nik, alkate bezala, ikusita zer nolako
|
egoera
soziopolitikoa dugun Gasteizen edo EAE mailan, uste dut beharrezkoa dela akordio hori zabalagoa izatea, eta malgutasunez jokatzea denok. Alde horretatik, beraz, bat nator Lehendakariaren hitzekin.
|
|
|
Testuartekotasunaren erabilera Arestiren testu gehienetan semantikoa da, konnotatiboa; bere helburua hitzen esanahia hedatzea da, eta, irakurlearen testu ezagutzan oinarrituz, beste testu haren dohainak bereganatuz, hitzek helaraz lezaketen mezua aberastea edota garaiko
|
egoera
soziopolitikoan esan ez daitezkeenak iradokitzea. Horren adibide argia dugu" Eskribitzen badaustazu" poema, 1967ko zentsuraren langa gainditu zuen testuen artean dagoena.
|
|
2019
|
|
|
L. Michelenak baztertu egin zuen, mementoz, Euskaltzaindiaren eta berorren Gipuzkoako ordezkari ofiziosoa zen SFVJUren zeregin esplizituki normatiboa, F. Krutwigek ez bezala, euskal gizarte zapalduaren semea zenez, garaiko
|
egoera
soziopolitikoa errealismoz neurtu zuelako. Lexikografia adibidetzat hartuta, neologismoz edota barbarismoz betetako hiztegi normatiboaren ala hiztegi historiko deskribatzailearen arteko eztabaida berriz piztu zenean, bigarrenaren alde egin zuen.
|
|
|
Kexu zen, orobat, Espainiako linguistikaren maila apalaz, eta horrek euskalgintzan zuen ondorio negatiboaz. Baina Euskal Herriko
|
egoera
soziopolitikoari erreparatuta, gipuzkera proposatu zuen estandar gisa, geografikoki erdigunean dagoelako, italierarekin gertatutakoaren bidetik. Hala ere, P. Lafittek 1944ko gramatikan proposatutako hainbat irizpidetara gerturatzea komeni zela uste zuen, adibidez, ortografia konbentzionalagoaz edota lexiko ez hain garbizaleaz den bezainbatean.
|
|
|
Gure mahian, Marx, Engels eta baita Bakunin bera ere izaten genizkinan mahai jiran gonbidatu. Eta zoratzen egoten nindunan halako solasaldietan, egiazko Eloisa azkenean nagusitu zitzaiolako inposatutako morrontzari eta, hortaz, Eloisaren kasua bizitzen genuen
|
egoera
sozio-politikoari zegokionez guztiz paradigmatikoa iruditzen zitzaidanan.
|
|
|
Izan ere, eleberri honetan ere, espazio urbanoak esanahi berezkoa dauka, istorioa garatzekoezinbestekoa. Saizarbitoriak bere kontraesan eta gatazka guztiekin literaturizatu zuen Donostia 70ekohamarkadan,
|
egoera
soziopolitikoaren erakusle. Batetik, Euskal Herriko, baina bereziki, hirietakoegoera diglosikoa azaleratzeko ezinbesteko tresna da.
|
|
2020
|
|
|
Baina ardatz horiek ez dute kontuan hartzen biolentzia ezberdinen funtzionamendua, ezta kapitalen arteko erlazioa ere. Ondorioz, patriarkalizazio maila/ mota neurtzeko ezinbestekoa da jakitea emakumeen egoera sozioekonomiko laborala (merkantilizazioarekin eta familiarizazioarekin lotua), baina baita
|
egoera
sozio-politikoa ere, alegia, espazio publiko sozialean emakumeen presentzia eta erabakimena zein den.
|
|
|
Patriarkalizazio maila neurtzeko ezinbestekoa da jakitea emakumeen egoera sozioekonomiko laborala (merkantilizazioarekin eta familiarizazioarekin lotua), baina baita
|
egoera
sozio-politikoa ere, alegia, espazio publikoan emakumeen presentzia eta erabakimena, zein den. Horregatik, ikerketa hau bi eremu nagusi horietan garatuko da, patriarkalizazioaren dimentsio publikoa eta pribatua argitara eramateko.
|
|
|
Bertan, Kenyako Mau Mau matxinadaren ondorengoak azalduko dira. Afrikan eta Asian izandako kolonizazioek gaur egungo
|
egoera
soziopolitikoan duten eragina aztertuko dute.
|
|
|
Hara joan ginen, bertatik bertara ezagutzeko Kolonbiako errealitatea. Horrez gain, Euskal Herriko historia eta
|
egoera
soziopolitikoaren inguruko azalpenak eman genituen, hurbilpen bat egiteko. Gero, hemen, bueltarako ariketan, sozializatu egin genuen hango egoera».
|
|
|
Zein zen orduko
|
egoera
soziopolitikoa?
|
|
|
Joan den asteazkenean, Itzaletik Argira ziklo barruko hitzaldia eskaini zuen Floren Aoiz politikariak. Zehazki, 1990eko
|
egoera
soziopolitikoaz berbetan aritu zen Antixenako gaztetxean. Gaur, bestalde, Egiari Zor Fundazioak antolatuta oroimen ekitaldia egingo dute San Martineko hariztian, 19:00etan.
|
|
|
Mugimendu feministaren ildo horrek aurreko biei ‘emakume izateagatiko zapalkuntza’ erantsiko die, eta, horrenbestez, zapalkuntza hirukoitzaren formulazioa ekarriko du. Gaur arteko bidea egin du adar horrek azken hamarkadotan, garaian garaiko
|
egoera
soziopolitikora egokituz eta pentsamendu ildo berriak bere eginez; eta, esaterako, zapalkuntza hirukoitzaren ideia askotariko zapalkuntzen intersekziora eraman du.
|
|
2021
|
|
|
Galdera andana batzuen bidez egituratua izan da, kontuan hartua izan da Euskal Herriko hiru eremutan ikusmolde anitz badirela, baita ere herritarren artean, hainbat
|
egoera
soziopolitiko desberdinak direla. Horregatik, behar ukan du, ulerkera bateratzeko, galdetzen zena argi geldi zedin, beharrezkoak izan diren azalpenak eman dira, erantzunak norabideratu gabe.
|
|
|
Gure neskato santu eskarmentugabea salbu, gainerako pertsonaiak, berdin euskaldunak zein erdaldunak, berdin lagunak zein areriotzat hartuak direnak, guztiak datoz bat
|
egoera
soziopolitikoa deskribatzean. Eta horrela, bai Riktrudisen ama Luziak, aita Arnoldok81, euskal leinuetako kideek, euskaldun gazteen arketipo sutsu den Portunek berak82 eta bai, azkenik, gutxien espero litzatekeen Adalbaldo duke frankoak ere, guztiek egiten dute bat errealitatearen analisian.
|
|
|
Zinez baiezta liteke, estatu espainiarrak Hegoaldeko herrialdeetara bideratutako inmigrazioaren aurrez aurreko aurpegia tarteko, Agirrek arras bereganatua zuela Kanpiondarrek eta bizkaitar bilakatuko zirenek
|
egoera
soziopolitikoaz egina zuten diagnostikoa. Nekez ahantz daitezke, esaterako, Agirrek berak 1890ean Euskal Erria XXII delakoan kaleratutako poema hartako bertso lerrook:
|
|
|
diskrezioarena, hain zuzen ere. Diskrezioa ulertuta barrura begira lan egiten dugula eta ez kanpora begira; beharbada, bizi izan dugun
|
egoera
soziopolitikoaren ondorio bat izan da.
|
|
|
Zer dela eta letra sinbolista haiek:
|
egoera
soziopolitikoak hala eskatuta edo zuen musikaren garapenak horrela agintzen zuelako?
|
|
|
Oso ondo lotzen zitzaizkiola musikari. Gure helburua ez zen garaiko
|
egoera
soziopolitikoa islatzea. Guretzat musika ihesbide bat zen.
|
|
|
Nobela autobiografiko horretan Nataliak xehe kontatzen ditu bere etxeko kontuak, bai Torinoko kultura eta politika munduarekin lotura estua zuen burgesiako bere familiaren inguruneari buruzkoak, bai eta Bigarren Mundu Gerra aurre  ko eta ondoko Italiako
|
egoera
sozio-politikoari buruzkoak ere, baina, paradoxikoa bada ere, apenas ematen duen daturik bere buruaz; paradoxikoa da autobiografia den aldetik, baina ez da harritzekoa bere intimitatea gordean edukitzea maite zuen egile honengandik, ez alferrik aitortu baitzigun: " Nire benetako minengatik, ez dut sekula negar egiten".
|
|
|
1981n Araban sortu euskal rock taldeak, bere letretan Euskal Herriko
|
egoera
sozio-politikoa islatzen zuen. Pakean utzi arte kanta Piti San Martin Goikoetxea Komando Autonomo Antikapitalistetako kide zenduari eskaini zioten, musika taldearen laguna baitzen:
|
|
|
Momentu sozial batean, testuinguru sozial batean, artista posizionatu egiten da, zeina puntu hori izango den sormen prozesuaren hasiera puntua. Prozesu horretan landuko dituen gaiak testuinguru zehatz bateko
|
egoera
soziopolitikoaren irudikapenak izango dira, eta, horretarako, hizkuntzaren beraren estrategiak erabiliko ditu: hala nola harremanekiko, testuinguruarekiko edo diskurtsoarekiko hausnarketa, deskodetzea, analisia, akzioa edo mikropolitika egingo du.
|
|
2022
|
|
|
Onartzen dut, gaur egun ge hiengo politikoa ez dela abertzalea. Hori da
|
egoera
soziopolitikoa eta ez da egiten ahal hori ez balitz bezala, bistan dena. Politikak errespetua ekarri dit, ikasten da besterekila lanean.
|
|
|
Laburkiro, Gonzalezek esan zien Espainiako egoera eta Portugalekoa biga zirela: Espainiako
|
egoera
soziopolitikoa egonkorra zen, Espainiak ekonomia indartsua zuen eta armada leiala gobernuarekiko, eta Franco hil ondoan ere ez zen iraultzarik gertatuko, eta beraiek ere ez zeuden prest bazterrak nahasteko, hots, baztertzen zuten diktaduraren amaiera bat batekoa, eta haien nahia zen monarkiaren Gobernua izatea Francoren erregimena desmuntatu eta oposizioarekin batera, Espainian demokrazia burgesa... Komunistei buruz aditzera eman zien PCE alderdi lehiakide nagusitzat jotzen zutela eta garaitu beharrekotzat trantsizioan, eta euren alderdiaren egiturak sendotzeak Santiago Carrilloren alderdiaren ahultzea ekarriko zuela berekin.
|
|
|
Eusko Ikaskuntza ez da Omnium Cultural;" Gure esku dago" ere ez ANC; eta hemengo alderdi abertzaleak ere ez Kataluniako alderdi independentistak, eta horrenbestez, alde batetik, gure
|
egoera
soziopolitiko anormalaren erakusgarri da ELAren aldarri hori, eta, bestetik, ELA bera ere horren oso jakitun da, hots, gaur gaurkoz ez dagoela gehiengo instituzional nahikorik estatus politiko berri bat lortzeko, aski indar ez dagoela estatuarekin hausteko, ez eta gure aitortza nazionala iristearren negoziazio politiko bat lortzeko ere, eta hortik aldebakartasuna aldarrikatzea, atxikimendu zabala... Ildo horretatik, diote, alde bakarreko prozesu subiranista sozial batek klaseko bektorea, euskararena, bektore feminista, ekologista, dekoloniala... bilaka ditzakeela indarrak metatzeko funtsezko bektore.
|
|
|
Ze ezaugarritan oinarrituko da? Ideologian, edukietan, tekniketan edo
|
egoera
soziopolitikoetan, ez. Ze izaera du orduan?
|
|
|
Manuel Orjuelaren bertsioan oraingo Kolonbian girotu da iragarritako tragedia eta, horrela izanik, aipamen txikiren bat egin diote hango
|
egoera
sozio-politikoari. Adibidez, positibo faltsuen kontua aipatu dute ia subliminalki eta jende apalaren ametsa hango giroan kokatu dute, baina hor geratu da guztia, bi aktore nagusien ezaugarri fisikoak eta hitz egiteko manera nahikoa eta sobera izan direlako kontakizunari eta antzezpenei sinesgarritasun osoa emateko.
|