|
2001
|
|
|
Hala ere, Perez Callejaren ustetan, orain arte ere munduko ekonomiaren egoera nahiko korapilatsua bazen, are nahasiagoa gertatuko da hemendik aurrera. Oso bestelakoa izango zen erasoaldia erabat ekonomi
|
egoera
oparoan gertatu izan balitz. Orain zailagoa izango da haren epe ertaineko ondorioei aurre egitea, eta horiek dira arriskutsuenak, eta ez epe motzekoak, zeren epe motzean, esan bezala, oso azkar itzul baitaiteke normaltasunera.
|
|
|
Atenasera mugatuz, porrotaren oinarrian (militarki menperatuak izateaz eta nagusigoa Espartaren eskuetan uzteaz gain) egoera sozio-ekonomikoa aurki dezakegu. Hiriaren baitan gorde ziren biztanleek noizbehinka izurriteak sufritu zituzten, eta peloponesotarrek beraien lurreko erasoekin Atikako nekazaritza deuseztatu zuten, urteak behar izan zituelarik aurreko
|
egoera
oparoa berreskuratzeko. Honela, gerraren ondorioz, gutxi batzuk ikaragarri aberastu ziren, eta gainerakoak izugarri pobretu.
|
|
2004
|
|
|
Nagusitasunezko eszenatoki politiko horretan boterearenneurriaz erabakitzen da denaren balioa. Jakiteaz gogoeta egiten duenean jakite praktikoazari da, zehazki, athenaitarrentzat hain
|
egoera
oparoa ekarri duen teknikaz (ibid. II, 40).
|
|
2010
|
|
|
Zeren dirudienez elkartasuna ez baita nahikoa, gaur egungo sozialismoetan ikasi ahal izan den moduan, gogorik pizteko lanaren alde, gizakia kultura metatzailean oso zekena baita, eta hori ezin da egun batetik bestera aldatu. Eta galdera inportantea da ea nola demontre
|
egoera
oparoetan (demografian ere eragin daiteke, zeren gehiegi bagara gaitzagoa baita oparotasun kondizioak lortzea), nola demontre egoera oparoetan, non historikoki gizakia eskuzabala bihurtzen den, eta baita alfertu ere egiten den, mantentzea lanaren kultura bat, eta ez erortzea horrela eta bai aurrera egitea. Hori da nik lantxo honetan (sei artikulurekin osatua) lagatzen dudan interrogante handia.
|
|
|
Zeren dirudienez elkartasuna ez baita nahikoa, gaur egungo sozialismoetan ikasi ahal izan den moduan, gogorik pizteko lanaren alde, gizakia kultura metatzailean oso zekena baita, eta hori ezin da egun batetik bestera aldatu. Eta galdera inportantea da ea nola demontre egoera oparoetan (demografian ere eragin daiteke, zeren gehiegi bagara gaitzagoa baita oparotasun kondizioak lortzea), nola demontre
|
egoera
oparoetan, non historikoki gizakia eskuzabala bihurtzen den, eta baita alfertu ere egiten den, mantentzea lanaren kultura bat, eta ez erortzea horrela eta bai aurrera egitea. Hori da nik lantxo honetan (sei artikulurekin osatua) lagatzen dudan interrogante handia.
|
|
|
Euskal Herriko hegoaldea. Ebro aldeko lur hauetan nekazaritza eta landaguneen
|
egoera
oparoa da. Ez dago desagrarizazio nabarmenik eta iraunkortasun ekonomiko eta demografikoa nabaria da.
|
|
2015
|
|
|
adibidez, kultura txiki batean, idazleak errazagoa du zintzo izatea, merkatuaren eta kritikoen tiraniatik libre sortzea; halaber, kultur kezka zein idazteko grina, sakonagoak izaten ohi dira kultura txikietan. Saizarbitoriak berak ez ziokeen eleberrigintzari ekingo baldin euskararen
|
egoera
oparoa izan balitz.
|
|
|
adibidez, kultura txiki batean, idazleak errazagoa du zintzo izatea, merkatuaren eta kritikoen tiraniatik libre sortzea; halaber, kultur kezka zein idazteko grina sakonagoak izaten ohi dira kultura txikietan. Saizarbitoriak berak ez ziokeen eleberrigintzari ekingo baldin euskararen
|
egoera
oparoa izan balitz.
|
|
|
Winter Hilleko
|
egoera
oparoa zen?
|
|
2019
|
|
|
Andras Kornai – Hizkuntzen Heriotza digitala egon daitezke adiera tradizionaleko
|
egoera
oparoan baina digitalki txiro diren beste hizkuntza batzuk baino. artxibo digitaletan egonik ere hiztunik ez duten hizkuntzak h kategorian (heritage ondare) kokatzen ditugu. aspaldian egoera horretan dauden halako hizkuntza batzuk wikipediara heldu dira, baina soilik dokumentatzeko asmoa duten kasu berriak" wikia" izeneko proiektura mugitu dira egun. artxibo digitalak irauteko helburuar... Baina mugimendu hori ez da biziberritze moduan ikusi behar, bi norabideetako komunikazioaren ikuspuntutik behintzat, bi kategoria horietako hizkuntzak digitalki hilda baitaude. hizkuntzen heriotzaren inguruko azterketa guztiek apurtu ezina den oinarri bera dute:
|
|
|
Txinera klasikoa, sanskritoa eta latinaren kasuek adierazten dutenez, desagertuta dauden hainbat hizkuntza ikuspegi digitalean hornituago egon daitezke adiera tradizionaleko
|
egoera
oparoan baina digitalki txiro diren beste hizkuntza batzuk baino. metodoan aipatutako haziak ezartzeko r erabili da. r maximoa (5) duten 16 hizkuntzek t0 osatzen dute: ingelesa, japoniera, frantsesa, alemana, gaztelania, italiera, portugesa (Brasilgoa zein europakoa), nederlandera, suediera, norvegiera (Bokmål), daniera, suomiera, errusiera, poloniera, txinera (tradizionala eta sinplifikatua) eta koreera. hain zuzen ere, hauek dira applek sistema eragilean onartzen dituen hizkuntzak eta irizpide hori prestigioaren isla da, aipatutako (ii) irizpidea (hizkuntzaren ospea), apple beraren prestigioa handia baita komunitate digitalean. wikipediako sailkapenean dauden lehen 16 hizkuntzen artean (v) irizpidea (wikipedia) hartuko bagenu t1 hazi alternatibo gisa, helmuga berera iritsiko ginateke.
|
|
|
Eta honako ezaugarriak dituzte: ez dute wikipediarik, ez dute Bibliarik ez zuzentzaile ortografikorik, ezta Apple ko zein Microsofteko euskarririk ere; ez dute aipamenik Omniglot en ez eta daturik ere ez Crúbadán proiektuan. italiera, alemana, holandesa eta portugesa aipatutako sekuentzian; arabiera eta poloniera behin bakarrik aipatuta agertzen dira. hori ere izan daiteke
|
egoera
oparorako (t) hazirako irizpidea, eta ez litzateke oso desberdina izango.
|
|
|
Itzulpen automatikoari dagokionez, badakigu zerbitzu hori gero eta garrantzitsuagoa dela hizkuntzen arteko komunikaziorako. Normalean tresna hori
|
egoera
oparoko hizkuntzei lotuta agertzen da. kasu bakanetan, kurduerarenean esaterako, sumatzen da estandar baten agerpena, hizkuntzaren hiru bertsio (iparraldeko kurmanji, erdialdeko sorani, eta hegoaldeko kermanshahi) mantentzen diren egoeran ere. Baina" via regia" modukorik ez dago aro digitalean. azterketa hau sinkronikoa den arren, tradiziozko alfabetaziorako eta alfabetizazio digitalerako bide diakronikoa ezaguna da.
|
|
|
Itzulpen automatikoari dagokionez, badakigu zerbitzu hori gero eta garrantzitsuagoa dela hizkuntzen arteko komunikaziorako. Normalean tresna hori
|
egoera
oparoko hizkuntzei lotuta agertzen da, haitiko kreoBegien aurrean duguna, ez da bakarrik munduko hizkuntzen heriotza masibo bat, iraultza neolitikoaren azken ekitaldia baizik. leraren salbuespenarekin (frantsesera itzultzeko) (Spice B., 2012). halako teknologiarako google k neurri handiko corpus elebakarrak eta elebidunak izatea baldintza modura jartzen du. eta jakina, egoerako biziko hizkuntzent... Ikerketa pesimistenek ere hizkuntzen %10, 600 bat, arriskutik kanpotzat jotzen dute (krauss m., 1992), baina adituak gero eta gehiago mintzatzen dira ideia horren aurka (poser w., 2012). errealitatean, gaur egun 250 hizkuntza baino gutxiago daude digitalki goiko aldean, eta mugan dauden erdiak baino gehiagok marokoko arabieraren (ary) antza dute. alegia, hizkuntza nagusi baten dialekto mintzatuak dira, ospe txikia dutenak, baina akroletoaren7 ospearekin batera bizindarra erakusten ari direnak. horretan oinarrituta iradoki daiteke heren bat baino gutxiago izango direla etorkizunean biziak.
|
|
|
»Hil zenean, bazekien Azkuek ez zuela Euskaltzaindia oso
|
egoera
oparoan utzi. Euskaltzaindiaren garai hartako egoera ondo islatzen duen anekdota bat jaso zuten, Euskaltzaindiaren historia kontatuz idatzi zuten liburuan, Joan Mari Torrealdaik eta Imanol Murua Uriak (2009:
|
|
|
Estatu Batuetan, Brasilen, Austrian, Polonian... Azken hamarkadetan izan duen
|
egoerarik
oparoenean dago gaur egun, eta etengabe areagotzen ari dira alderdi ultranazionalista eta xenofoboak, komunikabideek ematen dieten koberturaren laguntzaz. Hori dela eta, kaleko herritarrak erakundeen eta eskuin alderdi politikoen praktika arrazistekin legitimatuta sentiarazten dira Adibidez, atzo asteazkena, urtarrilak 9, Gasteizen, lineako autobus batean emakume beltz bat eraso arrazistak jaso zituen.
|