|
2002
|
|
|
Argi ikusten genuen Europan bizitzeko eta bertan integratzeko, euskara eta gaztelaniaz ala frantsesaz aparte, euskaldunok beste europar hizkuntzak menderatzea ezinbestekoa genuela. Bestetik, aurreko egoerarekiko aurrerapausoa izanik ere, elebitasunaren planteamendu ofizialaren mugak epe ertainera argi dira, ezinezkoa baita gaztelania edo frantsesa bezalako estatus internazionaleko hizkuntzak
|
egoera
minorizatuan dagoen euskararekin batera, bata bestearen ondoan egoera orekatuan bizitzea. Euskarak iraungo badu, bere hizkuntza eremuan hizkuntza nagusi izatera iritsi behar du, baina argi dago era berean euskaldunok euskaraz aparte beste hizkuntzak erabiltzeko gauza izan behar dugula, bestela euskara bera ere arriskuan bailegoke.
|
|
2006
|
|
|
Hizkuntzen artean lagunak aurkitzea ahaideak aurkitzea baino errazagoa izanen da, gainera, eta badu euskarak non bilatu: munduan
|
egoera
minorizatuan diren hizkuntzen artean (gehienak, gaur egun) badu euskarak lagunarte polita osatzeko modua, baita beharra ere. Bide horretan abiatuta, epe laburrean bederen, poz handiagoa eta etekin hobea lortuko dugu, zalan  tzarik gabe.
|
|
2008
|
|
|
Mende aldaketa honetan munduan gertatzen ari diren aldaketa ekonomiko, politiko eta kultural bortitzek agerian utzi dute, planetaren" iparraldean" zein" hegoaldean", gure planetan gauzatzen ari den kultura aniztasuna handia eta garrantzitsua dela. Zenbait nazioarteko erakundek diotenez, Unesco, OIT/ LNE (Lanaren Nazioarteko Erakundea) eta ACNUR (Errefuxiatuentzako nazio batuen goi komisarioa) erakundeek esaterako, eratutako 200 estatu horiez gain,
|
egoera
minorizatuan gutxi gorabehera 6.000 herri, etnia eta kultura daude, eta gero eta ahulagoak diren migratzaile talde eta errefuxiatu taldeetan 200 milioi lagun baino gehiago; horiek guztiek, dagoeneko baztertu ezin den errealitatea osatzen dute. Biodibertsitatearen eta gizadiaren aberastasun material eta kulturalaren jasotzaile dira16.
|
|
2009
|
|
|
Erakunde publikoetatik honelako deklaraziorik lortzeko saiakera seriorik egiten ote den zalantza naiz, zilegi duen balioespena ematen ote zaion gure ondareari, kasu honetan materiadunaz ari garela. Bizi dugun
|
egoera
minorizatuak autoestimu falta nabarmena eragiten du eta ondorioz, geurea aitortzeko zailtasunak agertzen dira. Gainean dugun tutorearentzat ere gureak baliorik ez.
|
|
2010
|
|
|
Franco hil zenetik, hogeita hamar urte igarota, eta hogei urteko hizkuntz politikaren bueltan, eaen, hau da, nafarroarekin eta iparraldearekin erkatuz euskararen aldeko politikarik onena burutu den eremuan, ibarretxe Jaurlaritzak argitaratutako liburuxkan" hizkuntza politika aurrera begira" hizkuntza politikarako Sailburuordetzaren egitasmoan, honako hauek irakur daitezke: ...uot; euskaldunak bakarrik hartuz gero, euskararen erabilerak behera egin du eaen ere bai" (64 orrialdea);" hizkuntza gutxitu batek atzera egiteko arriskua berezkoa du" (37 orrialdean). teoriak eta praktikak erakusten dute, beraz, menpeko hizkuntz politikekin euskaraz biziko den euskal herri euskalduna berrosatu nahi izatea idealista dela. globalizazioaren aroan eta euskararen egungo
|
egoera
minorizatuaren baldintzatan, gure hizkuntzaren normalkuntza osoa lortzeko, besteren artean, estatu politika eta estatu hizkuntz ofizialen estatusa behar dira. espainiako eta Frantziako estatuen ideologia hedatzaileek eta euskal herriko laguntzaileek, ordea, erreparazio historikoa baztertuz eta europako estatu hizkuntzen berdintasunezko ofizialtasuna ukatuz, euskal herri euskalduna berregitea erag...
|
|
|
Globalizazioaren aroan eta euskararen egungo
|
egoera
minorizatuaren baldintzatan, gure hizkuntzaren normalkuntza osoa lortzeko, besteren artean, Estatu politika eta Estatu hizkuntz ofizialen estatusa behar dira.
|
|
|
«Baztan eskualde eskualduna» delako eta «Udaleko zerbitzuetan eskuararen erabilera arautzeko eta udalerrian eskuararen erabilera sustatzeko araudi erranguratsu baten hutsunea» ikusten zutelako. Ekainaren 3an aurkeztu zuten ordenantza, Arizkunenea Kultur Etxean egindako prentsaurrekoan.Eskualgintzako kideek agerraldian azaldu zutenez, «ordenantzak eskuarari dagokion marko juridikoa ezartzen dio eta orain arte izan duen
|
egoera
minorizatua saihesteko, hainbat esparru arautzen ditu». Udalaren barne funtzionamendua, kanpo eta barne harremanak, errotulazioak, toponimia, seinaleak eta udal langileen eskualduntzea eta alfabetetzea dira araudian ageri diren puntuetako batzuk.
|
|
|
Nafarroan (Hello eta TIL ereduekin) eta EAEn euskalduntzen ez duten ereduetan sakontzen ari dira. Hizkuntzen berdintasun faltsuaren aitzakipean
|
egoera
minorizatuan aurkitzen den euskara bultzatu ordez, ikasleok erdalduntzen duten ereduak erabiltzen dituzte. Orain gainera, ingelesaren sartzearekin, euskara hirugarren mailako hizkuntza gisa bilakatzen da.
|
|
2011
|
|
|
Boterea izan da hizkuntz gatazkaren eta zapalkuntzaren sortzailea. Botereak eraman gaitu gauden
|
egoera
minorizatura. Ondorioz, boterea kaltegarria eta negatiboa izan da guretzat.
|
|
2012
|
|
|
Euskararen joera negatibo jarraikia egiturazkoa da, euskararen testuinguruak eragiten duena. Testuinguruek eta
|
egoera
minorizatuak euskara atzerakor eta erdarak hedakor bihurtzen dituzte Euskal Herrian. Horregatik ez da euskararen erabilera soziala behar beste hazten.
|
|
|
Horregatik ez da euskararen erabilera soziala behar beste hazten. Erabilera hazteko,
|
egoera
minorizatutik egoera normalizatura. Euskara Herria berrezartzera, igaro behar da.
|
|
|
Ukipenean dauden hizkuntzak erabiltzeko nahaste borraste horrek zer nolako ondorioak izan ditzake transmisio horren zabalean eta sakonean? Joera horrek zein hizkuntza indartzen du, gizartean nagusi dena edo
|
egoera
minorizatuan dagoena. Zer esan hizkuntza bakoitzaren prestigioan izan dezakeen eraginaz, kideen eredu izaeraz?
|
|
|
Dena den, ikusi berri ditugun autoreen kritiken hutsuneak gorabehera, itzulpen ikasketa deskribatzaileek eskainitako ikuspegi berria izugarrizko aurrerakada izan zen oro har itzulpengintza ikertzen diharduen edonorentzat, baina bereziki euskara bezala
|
egoera
minorizatuan aurkitzen diren literaturetako itzulpenak aztertu nahi dituztenentzat; izan ere, teoria hauek kontuan hartzen dituzte literatura minorizatuen testuinguruan hainbesteko eragina izan ohi duten faktore sozio-kulturalak. Literatura sistemez osatutako polisistema gisa deskribatuz gero, tradizionalki marginal edo bazterrekotzat jo izan diren hainbat generok (haur literaturak edota itzulpengintzak, esaterako) literatura kanonikoaren garrantzi berbera hartzen dute.
|
|
|
Laburbilduz, itzulpenaren teoria postmodernoek, teoria tradizionalek ez bezala, euskarak historian bizi izan duen eta gaur egun bizi duen
|
egoera
minorizatua eta egoera horrek itzulpengintzan duen eragina modu ireki batean aztertzen lagunduko digute, eta giltza baliotsua eskainiko digute Sarrionandiak eta Pott bandak itzulpenaren eta oro har literaturaren inguruan zuten filosofia ulertzeko.
|
|
|
Ingelesa kenduta, 141 aipatu ditugun hizkuntza guztiak, bigarren mailako? gisa defini litezke, zaharrak eta galduak direlako (latina, mozarabiera, aleman zaharra, mendebaldeko saxoia), europarrek kolonizatutako herrietako indigenenak direlako (kokonukoa, swahilia, haussa), Europa barruan egonik
|
egoera
minorizatuan daudelako (galiziera, katalana, flandesera) edota munduko literaturako hizkuntza nagusien ondoan bigarren mailako estatusa dutelako (errumaniera, hungariera, portugesa). Gaztelaniatik, frantsesetik, ingelesetik edo beste hizkuntza, handi?
|
|
2013
|
|
|
\ Euskararen eta katalanaren
|
egoera
minorizatua eta gaur egungo lege estatusa izan daitezke bi hizkuntzen arteko antzekotasunik handienak.
|
|
2014
|
|
|
Lan honen bidez trebezia sozialen alderdi teorikoari heldu nahi zaio, eta bereziki bere adierazpen gorenari, portaera asertiboari. Horretarako,
|
egoera
minorizatuan dauden hiztunen errealitate soziolinguistikora ekarri nahi izan da portaera asertiboa. Herritarrek hizkuntza portaera desberdinak nola hautematen dituzten aztertu nahi izan du ikerketak.
|
|
2015
|
|
|
156: ?(...) elebitasunaren planteamendu ofizialaren mugak epe ertainera argi dira, ezinezkoa baita gaztelania edo frantsesa bezalako estatus internazionaleko hizkuntzak
|
egoera
minorizatuan dagoen euskararekin batera, bata bestearen ondoan egoera orekatuan bizitzea. Euskarak iraungo badu, bere hizkuntza eremuan hizkuntza nagusi izatera iritsi behar du, baina argi dago era berean euskaldunok euskaraz aparte beste hizkuntzak erabiltzeko gauza izan behar dugula, bestela euskara bera ere arriskuan bailegoke.
|
|
|
...ntza oro, eta Xabier Mendiguren Bereziartu EABko batzordekideak gogorarazi egin zuen XXI. mende hasierarako hizkuntza politikaren oinarriak dokumenturako oinarrizko txostenari egin zizkion iruzkinetan.91 Dena den, hizkuntza berezkotasunaren eta ekintza positiboaren kontzeptuak nahasi egin ohi ditu herri mugimenduak, 92 euskarari lehentasuna emateko neurriak oinarritze aldera euskarak nozitzen duen
|
egoera
minorizatura jota. Nire iritziz, egoera soziolinguistikoak ahalbidetzen duen lekuetan lurraldetasunaren irizpidean oinarritutako hizkuntza politika da jarraitu beharreko bidea.
|
|
2016
|
|
|
Beraz, ondo etorria izango litzateke. Mendeko
|
egoera
minorizatutik aterako ginateke euskaldunok, bide batez erdaldunen posizio menderatzailea eraitsiz. Berdintasuna, zentzu horretan interpretatuta, egokia iruditzen zait».
|
|
|
XX. mendearen hastapenetan bereziki Lauaxetaren eskutik haren zantzuren bat antzeman daitekeen arren, 70 hamarkada arte ezin esan dezakegu ikuspuntu konparatistikorik egon zenik euskal literaturan. Dudarik gabe, euskararen
|
egoera
minorizatuak zein euskal literaturaren esparruaren existentzia ezak eragin berebizikoa izan zuen gertaera horretan. Horretaz gain, hala euskal kulturaren eta estetikaren tradizio aski kontserbadore eta klasizistak zein ideologia nazionalista tradizionalaren hedapenak ez zuten batere lagundu literatura konparatuaren agerpenean.
|
|
2017
|
|
|
148. Euskararen
|
egoera
minorizatuan dauden hizkuntzen kasuan, beharrezkoa da jarrera konprometitu bat hizkuntza minorizatua erabiltzeko. Horretan ez dago zalantzarik?.
|
|
2018
|
|
|
Baina soziolinguistikak gure bizitzan eragiten du, une orotan gainera, guk nahi ala ez. Horrexegatik, uste dut beharrezkoa dela soziolinguistikak ematen dizkigun armak ezagutzea, batez ere
|
egoera
minorizatuan dagoen hizkuntza delako gurea.
|
|
2019
|
|
|
Batetik, arrazoi, makroak? izango genituzke, hau da, euskararen
|
egoera
minorizatua, Iparraldean eta Nafarroan ofizialtasun ezaren ondoriozko ezintasun estrukturalak, edo, EAEn bertan, erabilera oztopatzen duten hizkuntza eskubideen ohiko urraketak, administrazioan nahiz eremu pribatuan. Badakigu arrazoi horiek oztopo sakonak direla eta erabileraren inertzia beti gaztelaniaren edo frantsesaren aldera makurrarazten dutela, baita euskara erabil daitekeen hainbat egoeratan ere.
|
|
2020
|
|
|
Hori da euskal nazioari ezarri dioten kondena. Politikoki euskal kontzientzia ahula edukitzeaz gain, kulturalki euskaldunen artean hizkuntza nazionalak
|
egoera
minorizatua izatea. Mende luzez bizi izan duen menderakuntzak eragin du euskal nazioa dagoen egoeran egotea.
|
|
2021
|
|
|
"
|
Egoera
minorizatuan dagoen euskararentzat irakaskuntza elebiduna aski ez eta, ingelesaren sarrerarekin irakaskuntza hirueleduna ezartzen da[...] EH Bildu, LAB eta Steilas ek Eusko Jaurlaritzaren LOMCErekiko morrontza salatu zuten eta handik 6 egunera, gaztigu hau zetorren Europako Kontseilutik, Garak jasota: " Europa insta a Iruñea y Lakua a que el ingles no pise al euskara.
|
|
2023
|
|
|
Immigrante askok bigarren hizkuntza bat ere hitz egiten zuten, galegoa. Jatorrian
|
egoera
minorizatuan egon arren (babes ofizialaren estatusik ez izatearen ondorioz), demografikoki oso indartsua den komunitateko hizkuntza zen.
|
|
|
Horrez gain, horietako askok bigarren hizkuntza bat ere hitz egiten zuten, galegoa. Jatorrian
|
egoera
minorizatuan egon arren (babes ofizialaren estatusik ez izatearen ondorioz), demografikoki oso indartsua den komunitateko hizkuntza zen.
|
|
|
eskolako haurren artean eta lagun gazteen artean harremanak erabat gaztelaniaz izan ziren, eta horrek, arau horren eraginpean, bertako euskaldunei ez zien arazorik eragin. Hori da, hain zuzen, euskararen
|
egoera
minorizatuaren isla.
|
|
|
Galegoz hitz egiten zutenek, kasu batzuetan, euskararekiko enpatia erakutsi zuten euren hizkuntzarekiko jatorriko
|
egoera
minorizatuan sorturiko jazarpenek egoera hurbilago ezagutzeko aukera ematen zietelako.
|
|
|
Errealitate gordin honek harritu eta larritu egin nau, euskararen sustapenari eta normalizazioaren aldeko diskurtsoei dagokienez, atzera egin dugula iruditu zaidalako. Euskara hizkuntza gutxitu bat da eta, munduko beste hizkuntza gutxitu guztiek bezala, nozitzen duen
|
egoera
minorizatua gaindituko badu, ezinbesteko ditu hizkuntzaren ikasketa egokia eta ezagutzaren unibertsalizazioa bermatuko duten ikas ereduak eta beronen erabilera nagusi izango den eremu geografiko funtzionalak, hezkuntza eremua barne.
|