|
2001
|
|
|
Horrela, euskararen ikaskuntzari buruz, edo erabilerariburuz? mintzatzean, ukipen
|
egoerako
menpeko hizkuntzaren ikaskuntzaz, edoerabileraz, batez ere, aritzen garela ulertu behar da.
|
|
|
2 Ukipen
|
egoerako
menpeko hizkuntzen ikaskuntza/ ezagutza (bigarren atala, Arratibel). Sarrera baten ondoren, honako kapitulu hauek bereiziko dira: ukipenezko bigarren hizkuntzen ikaskuntzarekiko eredu teorikoak, jarreraketa motibazioa, bizitasun etnolinguistiko subjektiboaren teoria, euskararenikaskuntza eta ezagutza maila azaltzeko eredu psikosoziolinguisko berezia, eta azken emaitza eta ondorio teorikoak.
|
|
|
3 Ukipen
|
egoerako
menpeko hizkuntzen erabilera (hirugarren atala, Garcia). Berriz ere sarrera baten ondoren, ondoko kapituluak bereiziko dira: aztergaia psikologia sozialaren tradizioan nola kokatzen den, identitate etnolinguistikoaren teoria, sare soziala, euskararen erabilera azaltzeko eredupsikosoziolinguistiko berezia, eta azken emaitza eta ondorio teorikoak.
|
|
|
Atal honek, helduen euskalduntze? gaia aztertuko duelako eta euskara ukipen
|
egoerako
menpeko eta gutxiengo hizkuntza dela ikusita, kontuan izan beharreko aspektu eta aldagaiak izan daitezke ondoren aipatuko ditugunak. Horiek ez diradiziplina baten barruan bakarrik aztertu; hala ere, gutxi gorabehera honela kokadaitezke:
|
|
2009
|
|
|
euskaldun elebakarrak bukatu dira, Euskal Herri osoan euskaldun elebidunak nahiko sakabanatuta daude. Neurri handi batean, Euskal Herriak eta hizkuntzak ukipen
|
egoerako
menpekoaren lekua betetzen dute; alderantziz, ukipen egoerako dominatzailearen lekua hartzen dute Espainiak eta Frantziak, herri eta hizkuntzekin.
|
|
2013
|
|
|
Adibide onak aurkitzen ditugu Txostenean, hau adierazteko, hizkuntzekiko, gurenean ere aplikatu aurretik beste egoera batzuetan aplikatu ondoren (46 or.): 1) hizkuntza" nazionalista" eta" nazionista" bereizteko beharra sortu da dominatzaile
|
egoerakoak
menpeko hizkuntzak nola tratatu errazteko, zeren horrelako bereizketa ez da beharrezkoa eta ez da erabiltzen dominatzaile egoeran dauden hizkuntzekiko; 2) baita deitura ezberdinak erabili ere bakoitzarentzako: hizkuntza erregionala/ nazionala (Europan ere), beste hizkuntza/ hizkuntza besterik gabe...; 3) edo menpeko hizkuntzak duen ezaugarri bat dominatzaile egoerakoak beren hizkuntza dominatzaileari aplikatuz, arrakastatsua dela ikusiz:
|
|
|
Alde batetik," ekologia da oraingo soziolinguistikan hizkuntzen arteko harremanez erabiltzen ari den kontzeptu nagusienetako bat" (62 or.), 1970hamarkadan hasita eta gaur egun ere, gehienbat ukipenezko
|
egoeratan
menpeko+ gutxiengo+ estatusa baxuko hizkuntzei aplikatuz; bestetik, zenbait autorek aipatzen dituzten bere erabileraren abantaila ondoan, zenbait problema ere sortzen direlako.
|
|
|
...izi, familian euskaldunik ez izatea edo Euskararen kontrakoak izatea, hezkuntzan erderaz (espainieraz edo frantsezeraz) ikastera bultzatua izana, sare soziala erdalduna lortzea, giro erdaldunean bizi, ikusi+ entzun+... espainieraz egin ia bakarrik, Euskarari errentagarritasun eskasa ikustea eta prestigioa ere eskasa sumatzea,...; Euskal Herria (EHa) berezko Estatu propioa ez izatea nahiago, ukipen
|
egoerako
menpekoa izatea, egoera ez demokratikoan egotea, etika ekolinguistikoa ez gordetzea, Europako gomendioak ez betetzea, hezkuntzan eta kulturan Euskarak gabezi handiak izatea, euskal administrazioa ere menperatuta egotea, ekonomia ere menperatuta edukitzea, Euskara beharrezkoa ez izatea nahiz eta ofiziala izan EAEan, EHan lidergoa duten askok (gehienak?) erdaldunak izatea (adibidez, EAEko aurreko l... Eta horretan, nik zer?
|
|
2017
|
|
|
Behin sistemaren propietate elektroniko eta bibrazionalak ezagutzen ditugula, elektroi fonoi elkarrekintza aztertzeko gai gara. Lan honetan,
|
egoeraren
menpeko akoplamenduaren ahalmen faktorea (A^) kalkulatzen dugu (Grimvall, 1981; Giustino, 2017). Parametro honek elektroi fonoi elkarrekintzaren eraginaren neurria ematen du; horrela, zenbat eta altuago izan, orduan eta handiagoa izango da akoplamendua.
|