|
2004
|
|
|
Borrokak, hildakoak, kalteak… ugariak izan arren, segituan ahazten da dena. Bi urte ere ez dira Afganistango gerra bukatu zenetik eta inor gutxik gogoratzen digu han zein
|
egoera
makurra geratu den.
|
|
|
Euskaltzalearen kezkak euskararen eguneroko gorabeherak gaindituak ditu jadanik hizkuntzaren inguruko jarduera intelektualean. Euskararen zoritxarreko
|
egoera
makurrak ezin esango dugu, bada, gogoeta emaitza oparorik ekarri ez digunik. Ziztada gazi gozo horretan, zirikatzaile aparta izan dugu problematika horrek sortutako akuilua, hizkuntzaren halako eta halako aitzin gibeletan beste hainbat eta hainbat gauza jakingarri ikasteko aukera eman digulako.
|
|
|
Aurreko diskurtsomoldearekiko alderantziz, euskararen zorigaitzean gizabanakoaren ardura eta egitekoa saihesteko jarrera zuritzailea ageri zaigu. Hain zuzen ere, oraingoan egiturazko makro arrazoi sakonen bizkar egotzi nahi da erabat egungo
|
egoeraren
makurra, nork bere aldetik egin dezakeen edota egin behar lukeenaren mikro jardunari iskin eginaz. Bestalde, ezagutzaren diskurtsoan ur gardenean bezain garbi ikusten dugu dagoeneko ondo nabarmendua dugun puntu bat:
|
|
|
Gure balioztapenen galbahean dagoen ideologiaren izaeran osagarri positiboak nagusitzen badira, erreferentzia moduan hartuko dugun irizpidea ez da izango oso makurra. Aitzitik, gure ebaluazio ekintza horretan ezaugarri negatiboak gailentzen bazaizkigu, gauden
|
egoeraren
makurra izan behar genukeenaren balizko errealitatearekin alderatzen ari gara. Azken batean, bi diskurtso mota dabiltza hemen tirabira atergabean atzera eta aurrera:
|
|
|
Hizkuntzen balio sinbolikoa, pragmatikoa eta politikoa gizarte egituren eta Nazio estatuen arabera eratua dagoela uste dugunok, ez dugu berezko interesik inoren mintzairari ezeren markarik eransteko. Hizkuntza batzuk markadunak baldin badira, estatus nazionalaren espazioan duten
|
egoera
makurra dutela medio, eta beste batzuk markagabeak, botere politiko nazionalari esker bereganatua duten legitimitateari esker, gauzak horrela izana ez da bada Estaturik gabeko herrien errua izango. Goazen, ordea, aitzinago oraindik:
|
|
|
hezurmamitzen dituelako. Horrelako baldintzapen psikologiko eta ideologikoetan burua altxatu eta bere duintasunaren aldarrikapena egiteko adina gaitasun nondik atera behar du
|
egoera
makur horretara makurtuak?
|
|
2005
|
|
|
Debeku berezi hauek, zehatz mehatz galarazten dute historian erro sakonak egindituzten bereizkuntza batzuen iraunaraztea, kontuan harturik populaziosektore batzuk, Herri Aginteen eraginez edo gizartearen ohiko jardunarenpoderioz,
|
egoera
makurragoan ez ezik pertsonaren duintasunaren aurka argieta garbi datozen neurrien mendean ere ezarri dituztela?. –KonstituzioAuzitegiaren 128/ 27 edo 166/ 88 Epaiak, besteak beste?.
|
|
|
(...) bere horretan, sexua ezin da desberdintasunean oinarrituriko traturako arrazoiaizan, zehatz mehatz xedatzen baitu Konstituzioaren 14 artikuluak bi sexuen artekoberdintasuna. Argi eta garbi debekatzen du konstituzio agindu horrek, historian errosakonak egin dituzten bereizketa batzuen iraunaraztea, kontuan harturik populaziosektore batzuk, herri aginteen eraginez edo gizartearen ohiko jardunaren poderioz,
|
egoera
makurragoan ez ezik pertsonaren duintasunaren aurka. EspainiakoKonstituzioaren 10 artikuluak zehazten duen bezala, datozen neurrien mendean ereezarri dituztela.
|
|
|
Neronek ere ez baitakit segur zer egin nahi dudan lerro hauen bitartez. Ziurrenera, aurre egin nahiko diot erietxeko
|
egoera
makur honetan agintzen duen denbora geldoari.
|
|
2007
|
|
|
Bi errealitate administratibo, hikzuntzaren bi kudeaketa ezberdin, baina datuok ez dira trunkatzen, ez dira bestelakotzen. Egunotan nonbait irakurri dut euskarak Nafarroan inoiz bizi izan duen
|
egoerarik
makurrena bizi duela, baina neronek, ikerketa handirik egin ez dudan honek gauza bera esan nezake euskararen lurraldearen gainerako eremuetarako ere. Behintzat Bizkaia eta Iparraldearen kasuan.
|
|
|
Nabarmena da konstituziogilearen asmoa bereizkeria mota oro saihestea dela, inguruabarra edozein izanda ere; hau da, justifikazio objektibo eta arrazoizkoa ez duen tratu desberdintasun oro saihestu nahi dira. ...eak EKren 14 artikuluan esanbidez aipatu nahi izan ditu bereziki larriak iruditzen zaizkion bereizkeria kasu batzuk (jaiotza, arraza, sexu, erlijio, iritzi nahiz bestelako inguruabar edo egoera pertsonal zein sozial aintzat hartuta), bai giza duintasunari kalte egiten diotelako, bai historian etengabeko bereizkeriaren arrazoi izan zirelako, edo bai horietan aipatutako sektoreak gaur egun praktikan
|
egoera
makurrean daudelako. Horrek ez du esan nahi EKren 14 artikulua bereizkeria kasuen zerrenda itxia denik (abuztuaren 3ko 75/ 1983 KAE).
|
|
|
Hori dela eta, arrazoi osoz, Konstituzio Auzitegiak esan du ez dela bereizkeriazkoa eta Konstituzioak ez duela debekatzen botere publikoek historikoki baztertuta egon diren kolektibo jakin batzuen alde egiten dituzten «mesede egiteko» ekintzak, aldi baterakoak izan arren, tratu berezi mesedegarriago horri esker horiei desberdintasun egoera leuntzen edo zuzentzen bada (azaroaren 14ko 216/ 1991 KAE). Konstituzio Auzitegiak esanbidez onartu du, esaterako, ezin direla berdintasun printzipioaren aurkakotzat jo, tratu mesedegarriagoa ezarri arren, emakumezkoak gizarte esparruan eta lan merkatuan tradizioz izan duen
|
egoera
makurragoa konpondu nahi duten neurriak (urtarrilaren 30eko 19/ 1989 KAE), ezta nolabaiteko minusbaliotasuna duten pertsonen integrazioari mesede egiten diotenak ere (urriaren 3ko 269/ 1994 KAE).
|
|
|
Ziurrenik, mota horretako jardun gehienak sexu bereizkeriari lotuta egin dira, bai zuzeneko bereizkeria izenekoa (pertsona bati antzeko egoeran tratu makurragoa ematen zaionean sexua dela-eta), bai zeharkako bereizkeria (itxuraz neutroa den xedapen, irizpide edo eginera bat dela-eta sexu jakin bateko pertsonak beste sexuko pertsonekin alderatuta
|
egoeran
makurragoan daudenean), emakumezkoak arlo jakin batzuetan izandako gutxiespen historikoa dela bide (enpresan, administrazio publikoetan, politikan, etab.). Emakumezkoak gizarte esparru guztietan sartzeari mesede egiteko, legegileak neurri zehatzak susta ditzake eta, aldi berean, «emakumezkoa babesteko arau teorikoak» suntsitu, dagoeneko gaindituta dauden gizarte ereduei dagozkienak; izan ere, ... Azken buruan, kasu bakoitzean aztertu behar da neurri horien azken xedea gizarte sektore gutxietsien benetako integrazioari mesede egitea den edo, aitzitik, kolektibo batzuen gutxiespen jarraibide gaindituak oinarri dituen babesa ematea den, gizabanakoak berdin hartu beharrean.
|
|
|
Horiek horrela, kontraesan baten aurrean gaudela dirudi: batetik, botere publikoei guztiak berdin hartzeko eskatzen zaie, baina bestetik, botere publikoei neurri zehatzak eskatzen zaizkie
|
egoera
makurrean daudenak egoera hobean daudenekin alderatuta benetako berdintasun egoeran egon daitezen. Kontraesana itxurazkoa baino ez da:
|
|
|
Batzuetan, legegileak nahita sartzen du tratu desberdintasunen bat herritarren gehiengoarekin alderatuta
|
egoera
makurrean dauden gizarte taldeen mesedetan, hain zuzen ere, babes plus hori behar baitute benetako gutxiagotasun egoera gainditzeko. Mundu neurri horiei «baiezko ekintzako» neurri esaten zaie, eta gure artean, normalean, «bereizkuntza positiboko» neurri gisa ezagutzen dira.
|
|
|
Neurri horien barruan, bi kategoria mota bereizi behar dira: lehenengo eta behin,
|
egoera
makurrean dagoen talde jakin baten mesedetan jarduera publikoak garatzen dituztenak eta kolektibo horri mesede egiten diotenak, eta modu grafikoan esanda, «inori kalte egiten ez diotenak» (gogoan izan kolektibo hauen mesedetan emandako laguntza, diru-laguntza edo zerga arinketak). Neurri horiekin batera, harago doazen beste batzuk daude, esaterako kolektibo horietako kideentzat kuota zehatz batzuk erreserbatzen dituztenak, kolektibokoak ez direnak erreserbatutako kuota horietatik kanpo utzita (gogoan izan dezagun lan eskaintza publikoa, desgaitasuna duten pertsonentzat plaza kopuru jakin bat erreserbatuta duena), edo meritu berdintasuna dagoenean edo curriculumak parekoak direnean, legegileak lanbide esparru zehatz batean oso gutxi ordezkatuta dauden kolektiboak nahiago dituenean (adibidez, emakumezkoak).
|
|
|
EKren 14 eta 9.2 artikuluak elkarrekin interpretatuz gero, nabarmena da konstituziogileak ezin duela inolako bereizkeriarik onartu jaiotza, arraza, sexua, erlijioa, iritzia edo bestelako baldintza edo inguruabar pertsonal edo sozialak oinarri hartuta, eta hori guztia dela-eta, botere publikoek askatasuna eta berdintasuna eragingarriak izateko baldintzak sustatu behar dituztela.
|
Egoera
makurrean dauden kolektiboei egoera normal edo hobean dauden kolektiboei emandako tratu bera emanez gero, desberdintasuna ez da desagertuko, denboran iraun egingo du, eta hori konstituziogilearen espirituaren guztiz kontrakoa izango litzateke. Hori dela eta, arrazoi osoz, Konstituzio Auzitegiak esan du ez dela bereizkeriazkoa eta Konstituzioak ez duela debekatzen botere publikoek historikoki baztertuta egon diren kolektibo jakin batzuen alde egiten dituzten «mesede egiteko» ekintzak, aldi baterakoak izan arren, tratu berezi mesedegarriago horri esker horiei desberdintasun egoera leuntzen edo zuzentzen bada (azaroaren 14ko 216/ 1991 KAE).
|
|
|
Ondorioz,
|
egoera
makurra eta latza etor dakigukeela berriro. Egia hori ere.
|
|
2009
|
|
|
Familia asko lekukotasun bikaina ari da ematen, enplegua, bizilekua eta gisako euskarriak galdu dituztenen ondoan jarri baitira horiei lagunduz. askotan sendotasun handiz ari dira
|
egoera
makurrak pasatzen, eta sentiberatasunez laguntzen diete okerren dauden senideei.
|
|
2010
|
|
|
Donostiako Elizbarrutian Jose Maria Setien Gotzainak hartu zuen bere esku arazoa, eta konponbidea bultzatu zuen bere kontzientzia ebanjelikoak eraginda, sentiberatasunez eta sendotasunez. Gizakia ikusten zuen drogak desegindako gazte bakoitzean eta
|
egoera
makur hark urratutako familietan. Laguntza behar zuten gizon emakumeak ziren guztiak.
|
|
2011
|
|
|
2 hizKunTzA diglosia berez, txarra edo ona den juzgatu gabe, euskal herrian diglosia galduta, euskarari dagokionez, hizkuntza
|
egoera
makurragoan gaudela esan dezakegu. hau da, diglosia egoera berreskuratu behar dugu hizkuntzaren egoera hobetuko bada. Lehen esan moduan, zalbideren testuak, inplizituki, aditzera ematen du euskara biziberritzeko (lehengo) diglosia egoera oraingo egoera baino hobea dela. euskara biziberritzeko diglosia egoerara itzuli behar dugula, alegia. hagatik, euskararen egoera ez dela diglosikoa nabarmentzearren, seguru asko, zalbidek izendatzen du euskara ahuldutako hizkuntza eta ez du behin ere aipatzen euskara hizkuntza gutxitu gisa. zalbidek (2003) esaten du:
|
|
|
Iparraldean, euskararen
|
egoera
makurraz mintzo eta beti bat eta bera diostate: «bereziki Iparraldean».
|
|
|
J. Saint Pierre zuzendariaren hitzetan: «Dés le premier jour, Gure Herria adopta une manière qui demeure à mi chemin entre la vulgarisation populaire trop poussée et le maquis scientifique ouvert aux seuls initiés»12; lehen aldia 1921etik 1939ra; eta, Hegoaldean euskaldunek zuten
|
egoera
makurra beste eragingarri bat gehiago zen 1939tik atera gabe egon ondotik, berriro abiatzeko, 1950ean: «La carence actuelle des manifestations de la pensée basque chez nos voisins des Provinces, nous oblige à un nouvel effort» (ib.).
|
|
|
lehena zen heriotzaren duintasunarena, eta bestea, elkarrenganako kezkak sortzen ziguna: ez genuen hil nahi bestea
|
egoera
makurrean utzita. Ikuspegi horrek asko sumintzen gintuen.
|
|
|
Ez zion horregatik Lazkano zaharrak Eivissa aipatzeari utzi, ezta lantzean behin Angeles balizkoaren izenarekin amari deitzeari ere. Hori, Diegori bere aitaren ahotan entzutea hain desatsegin suertatzen zitzaion fantasia sexualen eskaerekin tartekatuta beti," noiz utziko didazu berriz zure errapeetan korritzen, Angelines?", hasierako eskandaluaren ondoren etxekoak ia normaltasunez entzun eta prozesatzera igaro ziren esaldiak, aitaren grinak zeintzuk ziren sakon ezagutzera eraman zutenak Diego, idazle batek
|
egoerarik
makurrenetik ere irakaspenenak ateratzen ikasi behar baitzuen, benetako idazlea bazen. Eta Diego ziur zegoen bere bokazioaz, nahiz eta ez zen beti horrela izan, nahiz eta buruko hainbat gela giltzaz klis klas itxi behar izan zituen bere bokazioa zurkaiztu eta aurrera egiteko.
|
|
2012
|
|
|
Nolakoa esatean, esan nahi dugu emakumearen egoerazenbat eta hobea izan, orduan eta altuagoa dela herri osoaren bizi kalitatearenmaila. Emakumeen
|
egoera
makurra denean, herri osoaren egoera txarra izan ohida.
|
|
|
Zentzu horretan pozik gaude”.
|
Egoerarik
makurrenean, ordenazioz kanpo geratzearen ondorioak onartu behar badira, zein litzateke irtenbiderik egokiena. Anahi Lopezek bere aldarrikapena egiten du:
|
|
|
Gugintza. Izan, izatea bermatzen laguntzen duten hitzezko lur baten zutabeak dira.Hedabide asko
|
egoera
makurrean daude: batzuk paperaren krisiak harrapatu dituelako, askori diru iturriak apaldu zaizkielako, gehienak krisi ekonomikoak azpian hartu dituelako eta ia denei laguntza publikoak gutxitu zaizkielako, eta batzuei baita ukatu ere.
|
|
|
Garaiz ohartuko ote gara murrizketek gaitza arindu dezaketela, baina, bultzagarririk ezean, denbora kontua dela zorigaiztoko amaiera izatea? Jabetuko ote gara zenbaterainoko garrantzia duten,
|
egoera
makurrean aurkitzen garenean, inbertsioa, zientzia, hezkuntza, azpiegiturak, ordezko energiak sustatzeko politikek, tokiko aurrezkia (Kutxabank) bideratzea sustatzeko politikek. Jabetuko ote gara murrizketak ez direla nahikoa ekonomia biziko bada, edo, areago, murrizketak bakarrik eginez, bultzagarririk ez badago, gaixoa hil egingo dela azkenean?
|
|
2014
|
|
|
Ez zen, hala ere, militantismo eragile hutsa. Hainbat filologia azterketa eginak ziren ordurako, eta euskararen
|
egoera
makurra zela-eta, garaiko azterketa soziolinguistikoekiko interesa zabaldu zen mugimendu etnolinguistikoan, beldur baitziren instituzioen jarduna ez ote zen euskararen ezagutzara eta sustapenera mugatuko, eta ez ote zuten hizkuntza politika eraginkorrik bultzatuko euskara hedatzeko eta haren erabilera handitzeko. Hain zuzen ere, hainbat intelektual euskaltzaleren soziolinguistika ekarpenetan oinarrituta, huraxe bihurtu zen mugimendu etnolinguistikoaren helburua:
|
|
2015
|
|
|
Poliki eta pazientzia handiarekin
|
egoera
makurrena ere irauli daiteke. Bakoitzak egiten dakiena ahal bezain ongien egitea da bidea, ondokoa bere arloan zure antzeko bilaketan ari dela ohartzea, sinestarazi nahi diguten bezain aparte ez gaudela ez ahanztea.
|
|
|
Andoaingo talde zein gizabanakoak elkar ezagutzeko, antolatzeko eta gizarte eredu kapitalistari modu kolektiboan eta herri mailan erantzuteko jaio zen plataforma, eta udazkenean lehen herri batzarra ospatu zuten, Juanita Alkain plazan. Sistema kapitalistak ezarritako eredu ekonomikoa eta soziala jo zuten egun bizi dugun
|
egoera
makurraren iturburutzat. " Gaitasun kritiko eta klase kontzientziarik gabeko gizarte handi bat sortu izana" leporatu zioten sistema horri.Sortu berria da plataforma, eta bere kideek denbora hartu behar izan dute mamitzen joateko, baina zenbait ekimen burutu dute jada herriari begira.
|
|
|
|
Egoera
makurrean ere," sindikalgintzak badu erantzunik" 141
|
|
|
|
Egoera
makurrean ere," sindikalgintzak badu erantzunik"
|
|
|
1995eko azaroan sindikatuko liberatu guztiekin egin zen 1996rako Ekintza Planaren inguruko jardunaldian Idazkari nagusiak aurkeztu zuen txostenak381 laburbiltzen ditu une hartan ELAk zituen kezka eta arreta puntu behinenak; aipatzekoa da txostenak
|
egoera
makurrari aurre egiteko erakusten duen ausardia eta erabakimena. Egoeraren sei ezaugarri, hiru arrisku eta aurrera begirako hiru gogoetetan aletzen du Elorrietak ELAren ikuspegia:
|
|
|
|
Egoeraren
makurrak ez gaitu, baina, desesperora eraman behar sindikalistok: sindikatuak egiteko handiak ditu situazio berrian ere, baldin eta ez badu bere leku propioa galtzen; horretarako hiru arrisku saihestu behar ditu, idazkari nagusiak aurkeztu txostenean irakurri dezakegunez.
|
|
2016
|
|
|
Horretarako, lehenbiziko pausoa da
|
egoera
makurraz jabetzea: " Identitate kolektibo ukatuetako jendeak madarikazio hori naturaltzat hartzea ez da batere naturala." (Sarrionandia 2010:
|
|
|
" Identitate kolektibo ukatuetako jendeak madarikazio hori naturaltzat hartzea ez da batere naturala." (Sarrionandia 2010: 495) Euskaldunok, euskararen
|
egoera
makurraz kontzientzia izanda ere, besteak egin ohi ditugu horren erantzule: estatu zapaltzaileak, alderdi politiko batzuen eta erakundeen ardura falta, eta abar.
|
|
|
Horixe da Nasirren hurrengo helmuga. Mazedoniarako mugan, baina,
|
egoera
makurra da ere. Behin behineko aterpera doan bidea blokeatu dute, eta errefuxiatuak gasolindegi baten kanpoaldean ari dira lo egiten.Save the Children gobernuz kanpoko erakundeak eman du salaketaren berri.
|
|
|
Banaketa administratiboaren araberakoa da egoera, hein batean.
|
Egoera
makurrak dituzte oraindik ere. Nafarroan, adibidez, 2012tik 2015era ez zuten batere laguntzarik jaso.
|
|
|
|
egoera
makurra salatu nahi zuen, eta, bestetik, garai hartako agintarien kontzientzia moralaren
|
|
|
Uste dugu jauzia egiteko garaia heldu dela. Bestetik, euskarari bide eman behar zaio, justiziazkoa delako, oreka soziala bermatzeko beharrezkoa delako”, gaineratu du.“Nabaritu dugu
|
egoera
makurren aurrean herritarren nahiak bere horretan jarraitzen duela, herri gogoa indartsu dagoela. Epe tarte honetan, zehazki, ikusi dugu herritarrak ibiltzen diren sareetan izan fisikoak zein birtualak, euskaraz bizi nahi duten horiek ere beharra ikusi dutela gisa honetako erantzuna emateko eta deialdiarekin bat egin dute, atxikimendu hori modu desberdinetan erakutsiz.
|
|
2017
|
|
|
Alegia,, nahiz eta euskara euskaldun [oso] horientzat nazio hizkuntza izan sentimenez eta jokamoldez, euskarak ez du erdietsi haien pareko espazio linguistikorik? 289 euskal gizartean. Gauza bat da hiztun edo idazle iaioak izatea, eta bestea hizkuntzaren batez besteko
|
egoera
makurra.
|
|
|
Kontua da umorezko film honetan, txantxa artean, benetako arazoez hitz egiteko aprobetxatzen dutela. Emakumeen
|
egoera
makurra familia musulmanetan, beti goitik egiten den mendebaldarron begirada musulmanei, integrismo erlijiosoaren muturreko ideien absurdoa, eta polizia britainiarraren laburbideak eta emaitza falta hauen kontrako borrokan. Eta bertan erakusten diren eszena eta egoera batzuk, bestelako film bat balitz, onartezinak izango ziren seguruenik.
|
|
|
Salaketa literatura horrek bi alde ditu: batetik, nekazari eta langile industrialek jasaten zuten
|
egoera
makurra salatu nahi zuen, eta, bestetik, garai hartako agintarien kontzientzia moralaren hutsunea azaleratu.
|
|
2018
|
|
|
Hala ere, Luzaiden salbu, Erronkarin, Zaraitzun, Artzibarren edota Erroibarren
|
egoera
makurragoa zen, harrotasun zerbaitez, fierki, Aezkoako egoera hobeaz ohartzen ginen. Gure jendeak bai, atxiki du, aetzek eutsi diote.
|
|
2019
|
|
|
Aragoiko (Espainia) lurrez inguraturik da Petilla Aragoi esklabe nafarra. Atzerriko lurrez bildurik egonda ere, nahiago dute Nafarroaren parte izan aurrerantzean ere, Aragoiko gobernuarekin
|
egoera
makurragoan egonen liratekeelakoan. Dena dela, irla desertu bihurtzeko bidean da Petilla.
|
|
|
–Zarean kaka egitea gero buruaren gainean ezartzeko?. Asmo onez onartzen du, hala ere, gizonen zuhurtziak arrunt
|
egoera
makurrean jartzen duela emakumea.
|
|
|
Van Dellek isilik jarraitu zuen, begiak hutsean tinko. Brouza, ordea, ez zen aspertzen eske eta erreguka, eta azkenerako aitortu egin behar izan zion bere
|
egoeraren
makurra. Porrot egin zuela bere lanean, enperadoreari lepoa jokatu ziola eta galtzeko beldurrak abailduta zegoela.
|
|
|
Aurki amaituko da gerra eta itzuli ahal izango gara gure etxeetara, eten ditugun bizimoduekin aurrera jarraitzeko Afrika parte honetan eskuratu ditugun irakaspen eta lezioekin: ez dago kidegoan batuta egotea modukorik
|
egoera
makurrei aurre egiteko; heriotza bizitzaren parte banaezina dugu eta maiz ahazten zaigu hori gure bizitza erosoetan; herriaren defentsa atzerrian hasten da; giza eskubideak Magreb parajeotan bizi daitezen, hor egon behar dugu europarrok; migrazioa ez da mafien negozioa besterik...
|
|
2020
|
|
|
Gure herria euskaratik eta euskaraz eraikitzea gizarte ongizatearen eta kohesioaren alde egitea ere badelako. Oraingoa bezalako
|
egoera
makurretan nabarmen geratu da hori: euskarazko sortzaile zein eragileek erantzukizunetik ari dira herritarrentzako hainbat eta hainbat ekarpen egiten, kontzientzia kolektiboa badagoelako eta inoiz baino beharrezkoagoa delako elkar laguntzea eta zaintzea.
|
|
|
«Noizbait egin izan dut bertako langilearen laguntzaz, eta ikusi dut ez dela hain zaila, baina ez dudanez askotan egiten, hurrengo aldirako atzendu dut nola egiten zen». Beste batzuen
|
egoera
makurragoa dela dio. Berak 69 urte ditu, baina auzoan jende zaharragoa bizi da.
|
|
|
Udazkenean izango da bigarren Euskaraldia, eta horren entrenamendu gisakoa izango da itxialdi garaiko ariketa. Bistakoa da udazkeneko egitasmoa egokitu egin dela, anbizioa apaldu, establezimendu asko oso
|
egoera
makurrean egongo baitira, asteetan edo hilabeteetan jarduna etenda. Hain justu, hori zen 2018ko Euskaralditik 2020korako saltoa:
|
|
|
|
Egoera
makurra izanik ere, bada eusten dionik ere. Adiskidearen bideoa iritsi zait, irudiz osaturikoa.
|
|
|
Ez nintzen erruduna, noski, inork ezin baitzuen halakorik eragotzi. Patua zen, kontrako kondizioen kateatze tamalezko bat, saihestu ezinezko
|
egoera
makurren batura. Ezin ametituzkoa zena, ordea, nire indiferentzia eta apatia ziren, nire hoztasuna eta gutxiespenezko axolagabetasuna.
|
|
2021
|
|
|
Gipuzkoan, 171; Nafarroan, 137, eta Araban, 110 Gainera, Eusko Jaurlaritzak Arabakoak, Bizkaikoak eta Gipuzkoakoak ez diren hamahiru positiboren berri ere eman du. Azken hamalau egunetako 100.000 biztanleko intzidentziak erakusten duenez, Arabak du
|
egoerarik
makurrena: 521 kasu.
|
|
|
Hala ere, azpimarratu behar dut askotan kritikatzen ditugula bozeramaileak, baina denok kontziente izan behar dugula funtzio hori bete duten pertsonek izugarrizko eginkizun zaila izan dutela, oso zaila delako ia egunero kamera baten aurrean agertzea albiste latzak emateko. Bozeramaile batentzat
|
egoerarik
makurrena da egunero krisi hau kudeatu behar izatea.
|
|
|
Zalantzarik ez dago azken egunetako
|
egoera
makurrenean direla Arabako, Bizkaiko, Gipuzkoako eta Nafarroako sare asistentzialak. Asteotako kutsatzeak nabarmen ari dira eragiten ospitaleetan, eta egunetik egunera gero eta gehiago dira ZIU zainketa intentsiboetako unitateetan erietxeratutakoak ere.
|
|
|
Baita Gasteizen eta Bilbon ere. Transmisioaren goranzko horrek isla zuzena du osasun sisteman, eta azken hilabeteetako
|
egoera
makurrenean dira ospitaleetako zaintza intentsiboetako unitateak ere.
|
|
|
bi Oñatiko egoitzan, eta beste bat, aldiz, Arrasateko Iturbiden.
|
Egoera
makurrean" adinekoen ongizatea hobetzeko", Goxatu programa indartu du Aldundiak.
|
|
2022
|
|
|
...atua ikusi zuen bere burua bere zereginak egitera joateko, non, batere behatu gabe komunontzia xahu zegoen ala ez, jarri egin baitzen, hain leku lohian, ezen ipurdi mazelak eta jantziak oro zikindu zituen, halako moduan, non, sokorri galdez oihu egin eta garbitzen lagunduko zion emazteren baten eske hasi zelarik, gizonak jin baitzitzaizkion zerbitzuan, eta biluzgorri eta emazteki bat ager litekeen
|
egoerarik
makurrenean ikusi zuten.
|
|
|
Oihua entzun orduko sartu ziren zaldunak, eta espektakulu ederra ikusi zuten, baina ez zuten han kausitu emaztea tormentatzen zuen bertze kordelierrik, haren ipurdi mazelak goraino lekedatuak zituen zikinkeria hura baizik. Eta horrek irria eragin zien gizonei, noski, eta ahalke handia andereari; izan ere, garbitzen laguntzeko emazteak izan orde, biluzgorri eta emazteki bat agertzen ahal zen
|
egoerarik
makurrenean ikusi zuten gizonak izan zituen zerbitzuko. Eta, haiek ikusiz, xahu zegoena satsutzen finitu zuen, soinekoa beheititu baitzuen gorputza estaltzeko, gizonak ikustean sentitu ahalkeagatik hango zikinkeria ahantziz.
|
|
|
Eta, leku ezain hartatik kanpo izan zelarik, biluztu eta jantzi oroz gabetu eta aldatu behar izan zuten, komentutik partitu aitzin. Anderea La Mothek eman sokorriaz aise kexu joan zen; baina aditu zuelarik gaizo neskak pentsatu zuela anderea hagitzez
|
egoera
makurragoan zela, sumindura alde batera utzi eta irriz hasi zen bertze guziak bezala.
|
|
|
Lehortuko ahal da garbantzu zapal madarikatua. Ahaztu zaio, baina, baldintza muturrekoenetan,
|
egoerarik
makurrenetan hazten dela Posidonia.
|
|
|
Egunak dira transmisio komunitarioaren eragina ospitaleetan sumatzen hasi zirela, eta oraindik
|
egoera
makurrean da Arabako, Bizkaiko, Gipuzkoako eta Nafarroako osasun arta. Osakidetzak eta Osasunbideak emandako datuen arabera, herenegun COVID positibo emandako 122 pertsona ospitaleratu zituzten, gaitzari buelta eman ezinik.
|
|
|
jendaurreko lanpostu batzuetan bakarrik.
|
Egoera
makurrena, ordea, eremu ez euskalduneko deialdietan gertatuko da, euskara jakitea ez baita puntuatuko inolaz ere. Gainerako hizkuntzekin ez da halakorik gertatzen:
|
|
|
Taldearen zerrendaren azken eguneraketan, 33 irakasle ari dira tutoretza ematen 37 euskal presori. 45i ere irakatsi die euskara taldeak, Zarragak zehaztu duenez; egungoa baino
|
egoera
makurragoan, gainera, ez baitzen inolako mugimendurik sumatzen espetxe politikan. «Presoak erabat sakabanatuta zeuden; ez geneukan inor euskal kartzeletan».
|
|
|
Ekimena erakundeek hartu lukete, baina errealitateak dio erakundeak ez direla, oraingoz behintzat, euskara erdigunean jartzen ari ikus entzunezkoetan.
|
Egoera
makurrari buelta emateko, hizkuntzaren normalizazioan ari diren eragileek hartu lukete lidergoa, gizartearekin eta herri mugimenduekin batera. Herri honetan norbaitek erakutsi badu adostasun zabalak lortzeko gaitasuna, euskalgintzako eragile nagusiak izan dira.
|
|
|
Zabaldu denez, behin behinean dauden zamaketarien egoera jarri du mahai gainean. 100 inguru dira, eta Berriak azaldu zuen haien
|
egoera
makurra erreportaje honetan. Haiek lantalde finkoan apurka nola sartu aztertzen ari dira orain sindikatu eta enpresak.
|
|
|
Ikusi baino ez da egin behar zer egoeratan gauden, ofizialtasunik gabe eta burumakur, etsipenetik gertu. Bitartean, guk hemen diru publikoarekin interes gutxiko Espainia eta Frantziako txapelketak jokatzen, antolatzen eta babesten jarraitzen dugu eta, modu batera edo bestera, egungo
|
egoera
makur hori «normalizatzen». Horrela doakigu!
|
|
|
Qatarko Munduko Kopan ari diren zazpi selekziok esan zuten euren kapitainek ostadarraren besokoa eramango zutela LGTBI kolektiboak Qatarren duen
|
egoera
makurraren kontra: Ingalaterrak, Galesek, Belgikak, Suitzak, Alemaniak, Herbehereek eta Danimarkak.
|
|
|
Horregatik dio indarkeria matxistak «alderdi ikusezin hori» duela, eta horrez gain, «icebergaren gainean dagoena iduriz hobekiago badago ere, azpian dagoena itsusi itsusi dagoela» gaineratu du. Ez hori bakarrik, «Internetarekin
|
egoerak
makurrera egin duela» dio, «emakume gazteak ikaragarri sufritzen ari dira».
|
|
2023
|
|
|
|
Egoera
makur honen aurrean, palestinar herriarekiko elkartasun abstraktutik harago, zer egin dezakegu hemen eta orain?
|
|
|
noski! Hori ez egin izanak eraman gaitu orain gauden
|
egoera
makurrera. PANek erresistentziaren ahotsak isiltzen ditu, palestinarrak zapaltzen ditu.
|
|
|
Eta ontsatu bezain laster, han partitzen zen berriz huts egin gabe, plazerak gaitzak oro ahantzarazten zizkion lekurat. Emaztea, haren bizia eta osasuna maite baitzituen gehienbat, ikusiz halako
|
egoera
makurrean itzuli ohi zela, maizterraren baitarat joan zen, eta han kausitu zuen senarrak maite zuen emazte gaztea, zeinari, hirarik gabe baina kuraia grazios batez, erran baitzion ezen ongi zekiela senarra usu jiten zitzaiola bisitan, baina ez zegoela bera kontent zein gaizki tratatzen zuen ikusirik, hotzak hila etxeratzen baitzen beti. Emakume gaixoak, damaganako errespetuz zein egiaren indarrez, ezin ukan zion deus ukatu, eta barkamendua galdatu zion.
|
|
|
Damak emakumea gizonarekin oheratzen zen ganbera ikusi nahi ukan zuen, eta, hain hotz eta lohi kausitu zuen, ezen urrikaldu egin baitzen. Berehala manatu zuen ohatze on bat ekar zezaten, mihisez eta goatadun estalkiz hornitua, senarrak gogoko zuen modukoa; ganbera, beharreko guziez hornitu eta tapizarazi zuen, eta baxera egokiak eman zizkion jate edateak zerbitza ziezazkion; dupa ardo on bat, gozagailuak eta konfiturak; eta arren galdatu zion maizterrari ez zezan gehiago igor senarra hain
|
egoera
makurrean. Luze gabe itzuli zen senarra, ohi zuen gisan, maizterra ikusterat, eta guziz xoraturik gelditu zen haren egongia pobre hura hain ongi bildurik ikusirik, eta areago emakumeak edaterat eman zionean zilarrezko ontzi batean; eta galdetu zion nondik etorriak ziren gauza on haiek guziak.
|
|
|
Aung San Suu Kyiren gobernuaren aurkako estatu kolpea izan zenetik, militarrek zapaldu egin dute disidentzia oro Myanmarren.
|
Egoera
makurrak bultzatuta, NBE Nazio Batuen Erakundeko Segurtasun Kontseiluak bertako egoerari buruzko lehen ebazpena onartu zuen joan den abenduan. Bertan, indarkeria eta zibilen eta azpiegituren aurkako erasoak amaitzeko eta preso politiko guztiak askatzeko eskatu zuen.
|
|
|
Egoera geroz eta monopolistikoagoez eta festaren pribatizazioaz. Musikaren bueltan lan egiten dutenen baldintzak aintzat hartzeak eta
|
egoeraren
makurra mahaigaineratzeak ere derrigorrezkoa behar luke», esan du Urzelaik.
|
|
|
Aung San Suu Kyiren gobernuaren aurkako estatu kolpea izan zenetik, militarrek zapaldu egin dute disidentzia oro Myanmarren.
|
Egoera
makurrak bultzatuta, NBE Nazio Batuen Erakundeko Segurtasun Kontseiluak bertako egoerari buruzko lehen ebazpena onartu zuen joan den abenduan. Ebazpenean, indarkeria eta zibilen eta azpiegituren aurkako erasoak amaitzeko eta preso politiko guztiak askatzeko eskatu zuen.
|
|
|
Haiti, Burkina Faso, Mali eta Sudan ere ez daude aparte. Bien bitartean,
|
egoera
makurra jasaten ari dira Pakistanen, Afrika Erdiko Errepublikan, Etiopian, Kenyan, Kongoko Errepublika Demokratikoan eta Sirian; Myanmar ere zerrenda horretara batu da azken txostenean.
|
|
|
Nafarroan urteetan erabili da argudio hori zonifikazioari eusteko, eta orain Euskal Autonomia Erkidegoko Auzitegi Nagusiak ere erabili du, zer eta toki erakundeetan euskararen aurrerabidea trabatzeko. Euskararen
|
egoera
makurra, euskara suspertzeko ahaleginen kontrako argudio gisa.
|
|
|
Ospitale barruko
|
egoera
makurra eraikinaren kanpoaldera zabaldu da. Zenbait hedabidek hango lekukoak aipatuz kaleratu dutenez, ospitaletik ateratzen den orori tiro egiten ari dira soldadu israeldarrak; eta hor kanpoan pilatzen ari dira hildakoen gorpuak eta zaurituak.
|
|
|
Atzera begira, ohartzen naiz
|
egoera
makur bat are gehiago makurtu besterik ez nuela egin nire ekarpenarekin. Ez nuen jakin nola bereizi ohore hilketarekin loturiko kontuak haien gailentasun feminista zuriaren ikuspuntutik, eta aktiboki berretsi nituen emakume zuriek emakume marroi eta musulmanez zituzten estereotipoak.
|
|
|
Ekaitzak ez dira gutxi izaten Aia aldean; kostaldetik hurbil eta mendiaren hegalean egoteak
|
egoera
makur samarrak sorrarazten dizkie aiarrei, hainbesteraino, non haientzat itsasoko enbata ekaitza baita. Hala eta guztiz ere, batek dio gaur ez dagoela trumoitik, ez dagoela ekaizteko joerarik.
|