|
2003
|
|
|
Hala ere, arazo handirik gabeko bizitzarekin duen bateragarritasuna geldiarazi egin zen, gaixoak terapiei “behar bezala ez atxikitzeagatik” edo “diagnostikatu ere egin gabe egoteagatik”. López Viñaren aburuz,
|
egoera
hori iraultzeak eta asmatikoak baliabide terapeutikoez balia daitezen lortzeak honakoa eskatuko luke: “Osasun langileek ahalegin handiagoa egin lukete, eta erakundeek bultzada bat eman liokete, gaixoak eta familiakoak gaixotasunaren aurka jardutean duten erantzukizun mailaren inguruan sentsibilizatzeko informazio kanpaina bihur dadin”.
|
|
|
Giza-multzo hau ikaragarri handituz datorrena da eta euskal hiztunbihu rtzea dugu premiarik handienetakoa normalizazioareni kuspegia ren aldetik. Zalantzak ditut eskolak, hezkuntzafo rmaleko erakunde gisa,
|
egoera
hori irauli ote dezakeen. Garbiago ikusten dut, ordea, hezkuntza ez formaleko erakundeek, eta horien artean kokatu behar dira hain zuzenere helduen euskalduntze alfabetatzekoak, duten ahalmena hizkuntzazko erabilera informaleko eremuak lantzeko eta hezkuntza formalak iristerik ez duen tokietara iristeko.
|
|
2008
|
|
|
Gorago aipatu denez, erregistro bakarra besterik ez darabilte gazte askok eta gabezia horretatik datozke, besteak beste, euskararen kalitate eskasa eta egoera eta esparru ez formaletan erdaraz aritzea.
|
Egoera
hori irauli nahian, lehenik eta behin, bi kontzeptu horiek zer diren ondo ulertzea ezinbestekotzat jotzen dugu eta, bigarren pauso batean, egoera eta esparru ez formaletan erabili beharreko erregistro hutsunea nola bete proposatu nahi dugu, ezer berririk asmatu beharrik ez dagoela azpimarratuz eta dagoeneko erregistro ez formal hori ondo garatuta duen hizkera eredua kontuan hartuz Ikastolako erab...
|
|
|
|
Egoera
hori iraultzeko gogoz, asmo bat ernaldu zen garai hartan Arrasaten euskara eskolak jarduten zuten irakasleen artean: «Txoko bat zeinean euskaraz bakarrik egingo zen».
|
|
|
Eta ez du uste egoera hobetuko denik: Gaur egun pentsaezina da
|
egoera
hori iraultzea.
|
|
|
" Gaur egun, administrazioan euskara lan hizkuntza izatea, onartua ez ezik, onuragarritzat ere jotzen da, eta hori, neurri handi batean, Uemak egindako lanari esker da gaur horrela. Izan ere, administrazio publikoak mendeetan eta mendeetan erdaraz funtzionatu arren, gauza izan gara
|
egoera
hori irauli eta euskaraz funtzionatzen ipintzeko".
|
|
2009
|
|
|
Kanpainan etxeetaraino hainbat gutun iristen direla-eta, Etxerat ek
|
egoera
hori irauli eta, alderantziz, beraiek bidaliko dizkiete gutunak. Izan ere, politikariek ekintzekin erantzuteko garaia dela uste dute, eta orain arte gauza gutxi egin dutela.
|
|
2010
|
|
|
|
Egoera
hori iraultzeko zer litzatekeen ere aipatu du Kontseiluko idazkari nagusiak, euskaldunon hizkuntza eskubideen bermeari begira inflexio puntua eman behar da hizkuntza politiketan, azaldu du.
|
|
2011
|
|
|
Alkate jaunak hitz batzuk egin zituen, dena oso egoki eta zuzen, eta halako batean alde egin zuen behintzat oholtzatik, eta hasi zen dokumentala. India iparraldeko emakumeen egoera latza kontatzen zuen, eta haietako batzuek
|
egoera
hori iraultzeko egiten ari diren borroka. Bukatzean zuzendariari galderak egiteko aukera zabaldu zuten, eta isiltasuna apurtze aldera edo, ergela zirudien galdera egin zuen batek:
|
|
|
Planean, gainera, atzerrian prestakuntza jasotzeko 10.000 euroko bekak sartzen dira.Epe ertainera, berriz, EAJk beharrezkotzat jotzen du politika aktiboak «berregituratzea». Iñigo Urkullu EAJko Euzkadi Buru Batzarreko presidenteak gogora ekarri du hiru urteren buruan 100.000 langabe izatetik egun 151.000 izatera pasa dela, eta
|
egoera
hori iraultzeko, «apustu sendoagoa» egin behar da «ekonomia errealaren alde». Haren ustez, hauteskunde garaia izanik ere, «ezin da denborarik galdu».Urkulluk zehaztu du industria edo ekonomia arloko politikak baino gehiago langabeziaren aurkako neurriak direla, eta Jaurlaritzak, aldundiek, merkataritza ganberek, patronalek edo finantza erakundeek garatu ditzaketela.
|
|
|
Francoren diktaduraren lehenengo hamar urteetan ia ez zen orrialde bakar bat ere inprimatu euskaraz Hego Euskal Herrian eta ez zen hizkuntza hori erabili ia inongo ikasgeletan. Hurrengo urteetan, aldiz, euskaltzale jantziak gai izan ziren
|
egoera
hori iraultzeko, neurri batean bederen, eta garai berri bati ateak irekitzeko. Sasoi hartan bizitako zapalkuntzak gerraurreko bidea ia erabat moztu bazuen ere, etena ez zen erabatekoa izan eta belaunaldi berriek jakin izan zuten aurreko ondarea berreskuratzen eta norabide berrian jartzen, hizkuntzaren batasunaren bidetik.
|
|
|
Hortaz, ordura arte frantsesez izaten zen sarri askotan Laborarier saila, eta, azken pasartean ikusi dugunez, zeharka bada ere zutabegileak miretsita aipatu du astekariak bost ataletan plazaratu zuen Zonbeit kontseilu berechi ongarri erremedio berriez idazlan anonimoa, gero 1892an osorik argitaratu zena, Donibane Lohizuneko Albert Goienetxe mediku ospetsuak izenpeturik. Baina, Arnaut Abadiak zuen
|
egoera
hori irauli, eta handik aurrera euskara izan zen Laborarier sailaren hizkuntza ia bakarra. Jean Etxeparek ederto adierazi zuen aldaketa:
|
|
2012
|
|
|
Hain juxtu, eskakizun hori ekarri zuten gogora AEK ko kideek kanpaina aurkezteko hainbat kultur, gizarte eta politika eragilerekin egindako agerraldian. Nafarroako Gobernuak euskaltegiak itotzeko urte luzez erakutsitako jarrera salatu zuten agerraldi hartan, baita
|
egoera
hori iraultzeko beharrezko faktoreak aipatu ere: euskalduntzea bermatuko duen legea, helduen euskalduntzea bultzatuko duen hizkuntz politika eta inbertsioak handitzea.
|
|
|
|
Egoera
hori iraultzeko ekimen berri bat behar zelakoan, Txatxilipurdi eta AEDk gazteen arteko topaketa bat egitea erabaki zuten, eta urriaren 27an Arrasateko Gaztetxean biltzeko egindako proposamenari erantzunez 40 gazte baino gehiago batu ziren egoera hori errotik aldatzeko asmo sendoarekin. Lan taldetan banaturik, gure hizkuntzak eta kulturak bizi dituzten ahulgune, indargune eta aukerak aztertu zituzten, eta argi ikusi zuten aurrera begira lanketa sakon eta iraunkorra abiatzea ezinbestekoa dela.
|
|
2014
|
|
|
Hartara, euskararen aldeko politikek aurrekontuetan isla izan behar dutela ondorioztatzen dugu. SIADECOk bi urtero aurkezten dituen datuek erakutsi izan dute azken urteetako joera, eta bada garaia
|
egoera
hori iraultzeko. Hartara, Kontseilutik dei zuzena egin nahi dugu orain arteko zikloei behin betiko amaiera eman eta euskararen aldeko diruen kurbak beste noranzkoa har dezan, goranzkoa hain zuzen ere”.
|
|
2015
|
|
|
Karabineroek ez zuten kasernarik, eta herrikoen etxeetan barreiatu ei zituztenez, hizkuntza ordezkapen prozesua asko bizkortu zen. Egun, alta, gazteria bera ari da bere burua euskalduntzen,
|
egoera
hori iraultzeko xedearekin. Zentzu berean, garai hartan aduanek eta bestelako interesek galarazi zuten xiberotarrekiko harremana berreskuratzen hasi dira.
|
|
|
euskararen eskala bat osatzeko proposamenak" artikulua argitaratu da. Egilearen hitzetan" munduko hainbat hizkuntza hilzorian direnez, eta beste hainbeste egoera gutxituan daudenez, hainbat hiztun eta eragilek
|
egoera
hori iraultzeko hamaika ekimen jarri dituzte abian. Egoeraren azterketa zehatza edo diagnostikoa egitea behar beharrezkoa da eta horretarako sortu dira hizkuntzen bizi indarra neurtzeko eskalak".
|
|
|
Laburpena. Munduko hainbat hizkuntza hilzorian direnez, eta beste hainbeste egoera gutxituan daudenez, hainbat hiztun eta eragilek
|
egoera
hori iraultzeko hamaika ekimen jarri dituzte abian. Ekimen horiek eraginkorrak izan daitezen, ordea, egoeraren azterketa zehatza egitea behar beharrezkoa da eta horretarako sortu dira hainbat erakundek erabiltzen dituzten hizkuntzen bizi indarra neurtzeko eskalak.
|
|
2016
|
|
|
Herriak hustuz joan dira, eta kinka larrian gelditu dira zerbitzu anitz.
|
Egoera
hori irauli nahi dute hango herritarrek, eta horregatik jarri dute martxan sinadura bilketa. Merezi duten arreta jaso nahi dute.
|
|
|
Militanteak gara, baina ez enpresan". Eta
|
egoera
hori irauli nahi dute gazteek.
|
|
|
Baldintza kaskarrenak dituzten langileentzat bereziki zaila da antolatzea; eta langileak antolatzen ez badira, are okerragoak izaten ohi dira haien lan baldintzak, are zailagoa beren egoera; babes gutxiago izaten dute langile horiek. Argi dugu
|
egoera
hori irauli behar dela, eta hori da sarearen helburua", azaldu du Lacallek.
|
|
|
Spolskyren arabera (2012: 149), arriskuan dagoen hizkuntza bat erabilera eremuak eta hiztun kopurua galtzen ari den hizkuntza bat da, eta
|
egoera
hori iraultzeko, ezinbestean, gutxitze horretan eragina duten faktoreak antzeman eta faktore horien arteko elkarrekintza nolakoa den aztertu beharra dago (Grenoble eta Whaley, 2006: 16).
|
|
|
Hiru mila euroko laguntza jaso du Salkinek azken urteetan, baina zazpi milarainoko igoera izango du urtengoan.Zuluetak aipatu duenez, “egia da aurtengoa testuinguru berezian sinatzen dugula hitzarmena: izan ere, Andoaingo komertzioak sufritzen ari dira azken urtetako krisiaren eraginez; baina bestalde, esan behar dugu
|
egoera
hori iraultzen saiatzeko hausnarketa dexente egiten ari garela guztiok ere, eta 2015ean abian jarri genuen Andoain Txartela izan daiteke emaitzetako bat”. Hain zuzen ere, Andoain Txartelaren sustapenerako kanpaina berriari buruzko azalpenak eman dituzte ekitaldi berean. Martxoaren 31n amaitzen da lehenbiziko fasea, herritarrek eskura dezaten txartela.
|
|
2017
|
|
|
Bilbon %1ean jarraitzen dugu".
|
Egoera
hori iraultzeko asmoz, proposamen bat aurkeztu diote udalari. Eta haren eredua bera zalantzan jarri dute.
|
|
|
Idazleek euskal kulturaren ardatz sinboliko izateari utzi diote».
|
Egoera
hori iraultzeko lanari ekin egin behar zaio, horretan bat datoz denak. Orain arteko diru kopuru bertsuarekin ekin ere, Muñozen arabera, Eusko Jaurlaritzaren kulturarako aurrekontuak «nekez» igoko omen dira-eta datozen urteetan.
|
|
|
Alabaina," erokeria bat bide zen Argentinan paratutako Gales Berri batekin amestea", eta Hezkuntza Kontseilu Nazionaleko arduradunek —batez ere Raul B. Diaz-ek, 1895ean— interbentzio estrategia bat planeatu zuten, hogei urteko epean edo
|
egoera
hori irauli eta hizkuntza nazionala hegemoniko bilakarazteko. Hortaz, irakasle galeseradunak ezinbestekoak ziren hasiera batean, baina gerora irakasle gaztelaniadunek ordeztuko zituzten, umeen" hizkuntza nazionalarekiko gaitasuna" handitu ahala.
|
|
2019
|
|
|
Han izanen da Watt, argi baitu karrikara atera behar dutela bidezkoa ez dena aldatzeko. Sistemak bere erroan du arrazakeria, senegaldarraren hitzetan, eta
|
egoera
hori irauli ahal izateko, zapalkuntza hori sufritzen dutenek egon behar dute borrokaren" lehen lerroan". " Ongi da bertze herritarren eta elkarteen laguntza eta babesa jasotzea, baina guk gidatu behar dugu prozesu hau.
|
|
2020
|
|
|
Baina aho biko ezpata da hizkuntza batek izan dezakeen konnotazioa. Hiztun komunitate batek hitz egiteari uztea ekar lezake, baina
|
egoera
hori irauli ere egin daiteke, eta hilzorian zegoena biziberritu. Argi dago hitanoaren kasuan eta bereziki nokako formen kasuan azken hamarraldi luzeetan kontrako haizea izan dutela, baina teoriaren atalean aipatu moduan, noka berreskuratzeko egitasmoak loratzen ari dira eta, beren txikitasunean, komunitatearen onarpena jasotzen ari dira.
|
|
2021
|
|
|
Gauzak horrela,
|
egoera
hori iraultzeko borrokatzen saiatu arren, aitortu behar dut mundu hau ere ez dudala nirea sentitzen, bere gauza on guztiekin ere —doakoa izateaz aparte, anitzagoa eta inklusiboagoa da, besteak beste— Gero eta gehiago iruditzen zait, sare bati falta zaiona daukala besteak, eta alderantziz; hots, elkarrengandik asko ikasteko daukatela, elkarrekin asko lantzeko; eta, horrenbestez, uste dut... Sare baten aldekoak, bestera lerratutakoak zein bi munduen artean kolokan dauden horiek guztiak bilduko lituzkeen proiektua, Euskal Hezkuntza Sistema Publikoa, Euskal Eskola Nazionala edo beste edozein izen izango lukeena.
|
|
2022
|
|
|
" Batetik, antzeman dugu gazteek euskara gutxi egiten dutela haien artean; bestetik, horrenbeste erabiltzen dituzten sare sozialetan eta Interneten euskarazko eduki gutxi kontsumitzen dute; are gutxiago euskaraz elikatu".
|
Egoera
hori iraultzen saiatzeko jarri dute martxan AbadiñON lehiaketa. " Aukera ona izan zitekeela pentsatu genuen:
|
|
|
Prebentzioan, berriz, aurrekontuaren %0, 2 bakarrik inbertitzen dute.
|
Egoera
hori iraultzeko, aholkatu dute aurrekontuaren erdia plangintzara, prebentziora, eta eremua berreskuratzera bideratu litzatekeela; beste herena, suteak itzaltzera, eta %20, eremua indarberritzera.
|
|
|
Haurdunaldia eteteko garaian Afrikak legeria murriztaileena eduki arren, kontinentean urrats garrantzitsuak egin dira 1994tik
|
egoera
hori iraultzeko. Urte horretan, Afrikan abortua debekatuta zegoen hamazazpi herrialdetan, eta hamabostetan zen legezkoa soilik emakumearen bizitza salbatzeko.
|
|
|
Eta badira
|
egoera
hori iraultzeko moduak, aski neurri ezagunak. Esaterako, euskarari zentraltasuna emango dieten hedabideen apustu irmo bat behar dugu.
|
|
|
Aipatutako
|
egoera
hori iraultzera dator Euskaraldia, gure inertziak eta gure hizkuntza ohiturak euskarara gehiago hurbiltzeko, eta euskararen kale erabilera hori noski hamabost egun hauetan handitu dadin, baina gerora ere arrastoa utzi dezan Euskaraldiak hurrengo 365 egunetan.
|
|
|
Izan ere, hona datozen asko kualifikazio handiko langileak izan ohi dira, baina zailtasun handiak izaten dituzte haien espezializazioan jarduteko, eta, ondorioz, balorizazio baxuko lanpostuetan aritu behar izaten dute.
|
Egoera
hori iraultzeko asmotan," talentua erakartzeko gunea" ere izan gura du Amerika elkarteak, kide bakoitzak duen jakintza kolektibizatzeko. Formakuntza eta Kultura arduradun Daniela Predozak aipatu duenez," tresna digitalak, brikolajea, joskintza eta halako gaiak" landu gura dituzte adituen ikuspuntu eta esperientziak aprobetxatuz:
|
|
|
Kuadrila berezia da eta saiatuko da hileta bezalako egoera ilun edo desegokia irauli eta beste gauza bat bihurtzen. Saiatzen gara publikoarekin batera
|
egoera
hori iraultzen eta publikoa bera ere iraultza horren parte bihurtzen da. Umorez beteriko egoerak izango dira, ez da hileta normala izango.
|
|
2023
|
|
|
Amnistia aldarrikatu du Aske antolakundeak, gaur Iruñeko Burgoen plazan eginiko agerraldian. «Euskal Herriak pairatzen duen zapalkuntza eta errepresioa behingoz amaitzeko, amnistia eskuratu beharra dugu, amnistia dominazio
|
egoera
hori iraultzeko halabeharrezko baldintza baita. Amnistia gehiagorengatik borrokatu behar ez izateko, eta honengatik errepresio gehiago pairatu behar ez izateko ezinbesteko baldintza, alegia».
|
|
|
Datu horiek mahai gainean jarrita UGTk uste du beharrezkoa dela baimenak diruz laguntzea. Baina aldaketak handiagoa izan behar du
|
egoera
hori irauli ahal izateko: " Emakumeen eta gizonen arteko soldata arrakala handia da eta horrek eragiten du emakumeak eskatzea eszedentzia, jardunaldi murrizketa edo baimenen bat".
|