|
2008
|
|
|
Azken 30 urtean egindako urratsei ezker euskararen
|
egoerak
hobera egin du nabarmen, baina ahalegin guzti horiek eginda ere euskararen etorkizuna oraindik ez dago ziurtatuta. Egindako urratsak horiek erabatekoak ez izateaz gain, euskara industri guneetatik kanpo jarraitzen du, Informazioa eta Komunikazioaren
|
|
|
Azken 30 urtean egindako urratsei ezker euskararen
|
egoerak
hobera egin du nabarmen, baina ahalegin guzti horiek eginda ere euskararen etorkizuna oraindik ez dago ziurtatuta. Egindako urratsak horiek erabatekoak ez izateaz gain, euskara industri guneetatik kanpo jarraitzen du, Informazioa eta Komunikazioaren Teknologia (IKT) berriarekin lotuta dauden industri guneetatik ere bai.
|
|
2010
|
|
|
ez du helduak euskalduntzeko plan berezirik egin, ez izan litezkeen eskaera guztiei erantzuteko bitartekorik jarri, ez eta motibazio kanpainarik antolatu ere. azken 20 urteotan ikasle kopurua eta ikasteko erritmoa apaldu dira eta, neurri handi batean, helduen euskalduntzea euskal hiztun berriak sortzeko indarra galduz joan da (aleman 2010). euskara kualitatiboki oso gizarte esparru jakinetan da hizkuntza ohikoa eta bertze esparru anitzetan ia ez du tokirik. adibidez, hezkuntza da euskara ohiko samarra den esparruetako bat, baina horretan ere ez homogeneoki. ...rretan zeregin handia. nup 1987an sortu zen eta harrezkero euskararen estatusaren eztabaida publikoan protagonismo berezia izan du. nafarroako euskaldunoi prestakuntza aukera berberak ematea eta, oro har, elebitasun soziala begi onez ikusten ez dutenek nupen euskaraz ikasi ahal izateari mugak jarri nahi izan dizkiote, nahiz eta nupeko ikasleen artean gero eta euskaldun gehiago izan. azken urteotan
|
egoerak
hobera egin du hala euskarazko eskaintza akademikoan nola irakasle euskaldunen kopuruan. gerora begira, euskararako estrategikoak izanda ere horietatik at geratzeko arriskua duten esparruak merezi du aipatzea: teknologia berriak eta hedabideak, bertzeak bertze. biak funtsezkoak dira egungo (eta etorkizuneko) komunikazio bideetan euskarak bere tokia izan dezan; eta bietan da nabarmena nafarroako gobernuaren ekimen positiborik eza. hedabideei dagokienez, azken bi hamarkadetan herri ekimenak sortutako irrati eta aldizkariak ugaldu dira nafarroa osoan, Mendialdean batik bat. euskarazko telebistak ere sortu dira6 baina Foru komunitate osorako euskarazko hedabide azpiegitura publikorik ez dago eta eaeko eitb kate publikoek betetzen dute, hein handi batean, hutsune hori. azken urteotan kate pribatuak berretu dira baina batek ere ez du nafarroako ikus entzunezko kontseiluak ezarritako euskarazko kuota betetzen. bertzalde, 2010ean gertatu den itzaltze analogikoaz geroztik, nafarroan ezin da etb lurreko telebista digitalaren bidez hartu eta lehenagoko molde analogikoan segitzen da etb1 eta etb2 ikusten, noiz artio argi ez dagoela (etb3, haur gazte katea, ez da nafarroan hartzen). alde horretatik, orain duela 20 urte baino makurrago daude nafar euskaldunak, telebista kateak gero eta gehiago diren bitartean, nafarroan telebista euskaraz ikusi ahal izatea kolokan dago. gerora begira, euskararako estrategikoak izanda ere horietatik at geratzeko arriskua duten esparruak merezi du aipatzea:
|
|
|
Euskara asko gustatzen zaidan hizkuntza bat da, baina azken urte hauetan asko galdu dudala nabaritu dut, bakarrik eskolan erabiltzen dudalako, eta hori aldatzea gustatuko litzaidake. euskararen egoera higatuago dagoen eskualde horietan euskaldunen dentsitatea %50etik behera dago (ultzaman [alkotz eta iraizotz] %50 inguru euskaldun eta altsasun %20). aurreko herrietako hiztunen bizipenekin antzekotasun handiak badira ere, ultzama eta altsasuko gazte horien adierazpenetan hasten dira sumatzen eremu erdalduneko gazteek maiz azalduko dituztenak: ...2014belaunez belaun— euskararen eten jarraipenaren haustura loturak izan dituztenak eta horizontalki —belaunaldi berekoen artean— euskara dakitenak eta ez dakitenak dituztenak (bikotekideen artean, adibidez). eremu euskaldunean aspaldian erdaldundutako herriak ere badira oraindik beren inguruan eragin erdalduntzailea dutenak (elizondo adibidez). oro har, azken 20 urteotan euskararen
|
egoerak
hobera egin du, belaunaldi gazteak aurrekoa hobetu du eta horretan familia ez ezik, ingurunea ere (eskola bereziki) funtsezko eragingarriak izan dira. gure gazteak bezalaxe, ipar mendebaldeko 25 urtetik beherakoen gehien gehienak euskaldunak ditugu (leitzaran urumealdean, Malerrekan eta bortzirietan batik bat, ia %100) eta euskaraz egin dituzte ikasketa maila akademiko oinarrizkoak.... 1 atalean aipatu bezala, kale neurketek eta inkesta soziolinguistikoek Mendialdeko gazte horien euskararen erabilera positiboki nabarmendu dute, gazte anitzek adinkideekiko harremanak euskaraz eratu baitituzte. euskal gazteen hizkuntza erabilerari eragiten dioten faktoreen gaineko ikerketa batek (Soziolinguistika klusterra et al. 2009) iradoki duenez, faktore horien arteko elkarreragina konplexua bada ere (maila indibidualean, mikrosozialean eta makrosozialean), agerikoa da haurtzaroko hizkuntza bizipenek eta ohiturek, elebidunen hizkuntza gaitasun erlatiboak eta hizkuntzaren pertzepzioek, bertzeak bertze, duten garrantzia.
|
|
2011
|
|
|
Labur labur bilduz, neke sufrimenduzko tokia dugu purgatorioa, erlijioaren eta zabalkuntza metaforiko arruntaren arabera:
|
egoerak
hobera egin arte ezinbestean iragan beharrekoa. Ba ote daukagu osagai horiek perspektiba soziolinguistikora hedatzerik?
|
|
|
Adiera hori hain da popularra, hain da ezaguna eta zabal hedatua non askok, oinezko zein zaldun, aparteko definizioedo esplikazio beharrik gabe ontzat ematen duen, eta maiz erabiltzen. ...axal axaletik deskribatzeko eta egoera hori arras negatiboki baloratzeko erabiltzen da diglosia, bereziki, adiera popular horretan. hitzaldi eta irratsaioetan aspertzeraino entzundakoez gainera ehunka (agian milaka) aipamenez betea dago gure bibliografia idatzia. duda egiten duenak jo beza 1970 ingurutik honako testuetara, berdin du hemerotekak hartu jakin iturri, edo liburutegiak. urteen joanean,
|
egoerak
hobera egin du hainbatean. Jokabide horretako adibiderik ez da falta ordea, orain ere, gure artean. euskararen alde egindako hainbat lan ondo dagoela baina" egoera diglosiko honetan" ez dagoela aurrera egiterik esango dizu urMikel Zalbide – Diglosiaren purgatorioaz.
|
|
2017
|
|
|
Euskararen
|
egoerak
hobera egin du nabarmen aurreko hamarkadetan, baina hobekuntza nabarmentzen duten datuekin batera, azken urteotan, motelaldi edo geldialdi egoera adierazten dutenak ere badaude.
|
|
|
" Berrikasi eta Berrikusi" txostenean genion bezala, euskararen
|
egoerak
hobera egin du nabarmen aurreko hamarkadetan, baina hobekuntza nabarmentzen duten datuekin batera, azken urteotan, motelaldi edo geldialdi egoera adierazten dutenak ere badaude.
|
|
2019
|
|
|
...una igotzeak euskal herrian, oinordetutako euskarari esker, edota igoera berreskuratutako euskarari esker gertatzea. euskararen etorkizuna argiagoa eta baikorragoa da bera nagusi den eremu geografiko eta soziofuntzionaletan euskara transmititzen, ikasten eta erabiltzen denean, batez ere arnasguneetan indartzen denean. portugaleteko gazte batek eskolan euskara (pixka bat) ikasten duenean euskararen
|
egoerak
hobera egiten du zerbait, baina irabazi horrek ez du neurri bereko garrantzirik. aipatutako bi kasuok baikorrak dira. Beste kasu batzuetan aldiz, datu demografikoak aztertzerakoan indar batek ezkutatu egiten du bestea; horrek dakar, hain zuzen, ondorio okerrak ateratzeko arriskua. demagun, batetik, azken hamar urtean Barakaldon, portugaleten eta Sestaon 30.000 gaztek euskara ikasi duela hein batez, ikasgelatik kanpora osooso bakan erabiliz halere. demagun, bestetik, orain puntura arte arnasgune izandako, edota orain bertan arnasgune den, zenbait ingurumenetan (Bermeon, ean, Lekeition, ondarroan eta markinan adibidez) 1.000 gaztek euskaraz egiteari uzten diola, eguneroko mintzajardun arruntean (etxean eta auzoan, kalean eta herri giro zabalean ez zaielako transmititzen ari edo ez dutelako erabiltzen), aldi berean. kuantitatiboki, aski egoera baikorra izango genuke begien aurrean:
|