|
2003
|
|
|
Gauzak horrela, garbi gera bedi behingoz ez garela gu, elebidunok edota
|
egoera
elebidun batean bizi garenok, bitxiak, hizkuntza bakarraren aldekoek sarritan arraro sentiarazi nahi izan bagaituzte ere. Eta beste gauza bat:
|
|
2007
|
|
|
Jendearen asebetetzea honi lotuta dago. Hizkuntza gutxi ezagutzeak eta
|
egoera
elebidunetan hizkuntzen arteko desorekak frustrazioa sortzen dute. Barneko mundua bera lotuta, murriztuta dagoelako, edo barneko mundua adierazi ezin delako.
|
|
2010
|
|
|
— bigarren mailako elebitasun mota izan daiteke, gizarte batean talde batek nagusiki hizkuntza bat eta beste batek beste bat erabiltzen duenekoa, baina kasu bakoitzean talde bakoitza gai da, bestearen hizkuntza entzutez eta irakurtzez ulertzeko. elebitasun pasiboa izango litzateke hau. — hirugarren mailako
|
egoera
elebidun batek zera suposatuko luke: gizarte batetan bizi den jendetza guztia gai da hizkuntza bat eta berdinean baliatzeko arlo eta maila guztietan. batzuk, beste bigarren hizkuntza bat maila batzuetan ulertzen dute; beste batzuk, berriz, gai dira bigarren hizkuntza honetaz maila eta arlo batzuetan baliatzeko; eta azkenik beste batzuk bigarren hizkuntza hau aktiboki erabiltzen dute maila eta arlo guztietan. elebitasun diglosikoa izango litzateke hau.
|
|
|
gizarte batetan bizi den jendetza guztia gai da hizkuntza bat eta berdinean baliatzeko arlo eta maila guztietan. batzuk, beste bigarren hizkuntza bat maila batzuetan ulertzen dute; beste batzuk, berriz, gai dira bigarren hizkuntza honetaz maila eta arlo batzuetan baliatzeko; eta azkenik beste batzuk bigarren hizkuntza hau aktiboki erabiltzen dute maila eta arlo guztietan. elebitasun diglosikoa izango litzateke hau. — eta azkenik, laugarren
|
egoera
elebidun bat ere eman daiteke: gizarteko jendetzaren parte batek hizkuntza bakarra erabiltzen du, bestea pasiboki ere ulertu gabe; jendetzaren beste parte batek bigarren hizkuntza hau bakarrik erabiltzen du, aurrekoa ulertu ere egin gabe. azken hau elebitasun faltsua, jendetza" monolingüe" bi dituen gizartea izango litzateke. aukera ezberdin hauek ikusita, gure gizartearen egoerak hirugarren aukeraren antza du. hau da, jende guztiak daki gaztelaniaz, batzuek ulertzen dute euskara, eta beste batzuk gai dira euskara ere erabiltzeko. beraz, lege honen helburua, hirugarren aukera horretatik lehenengora pasatzea izango litzateke; eta honek esan nahi du, hiritar guztiak bi hizkuntzak ezagutzera iristea. hau da gaztelania guztiok ezagutzen dugunez, euskararen ezagutza da ziurtatu beharrekoa gizarteko jende guztiarengan. eta hizkuntza honen ezagutza pasiboa ez ezik, hizkuntza hau edozein arlo eta mailatan erabili ahal izateko gaitasuna lortzea da asmoa. gizarte barruti berdinean identitate ezberdinek elkarbizitzako aukera ezberdinak izan ditzakete:
|
|
|
Bada,
|
egoera
elebidunetan, eta aurrekoan sakonduz, ez da hiztun batzuen eta besteen arteko ukipena bakarrik gertatzen, baizik eta baita giza komunitate linguistiko ezberdinen artekoa ere; eta ukipen hori gehienetan desorekatua denez, ohikoak dira halaber" gatazka" linguistikoak. Gatazka horien ondorioa, muturrenekoa bederen," ordezkatze linguistikoa" izango litzateke, zeinek, Moreno Fernandezen hitzetan," komunitate batek hizkuntza bat —beste hizkuntza baten mesedetan— guztiz uztea suposatzen duen" 168:
|
|
2011
|
|
|
Horietako bat soziolinguistikari buruzkoa da. Hain zuzen ere, Tunisiako
|
egoera
elebiduna hartu dut hizpide. Han bi hizkuntza ofizial daude, arabiera eta frantsesa?, baina nik, han egon naizen guztietan, arabiera besterik ez dut entzun, baita gazteen artean ere.
|
|
2012
|
|
|
"... language biographies are particularly useful for language historical and diachronic research" (ibid.: 64). halere, orain artio
|
egoera
elebidunen inguruko ikerketetan hizkuntza biografiak oso gutxi erabili izan dira.
|
|
2013
|
|
|
Bi talde horien artean euskarari buruzko hautemateak eta atxikimendua oso desberdinak dira, baita erabiltzeko konpromisoa eta modua ere. Halaber,
|
egoera
elebidunak kudeatzeko orduan hartzen duten jarrera edota euskararen etorkizuna irudikatzeko modua ere desberdina dute. Azpimarra daiteke, azkenik, euskal hiztun moduan euskararekiko eta komunitatearekiko duten ardura ere ez dela berdin agertzen bi talde horietan.
|
|
2015
|
|
|
88): edozein
|
egoera
elebidunetan kausi daitekeen bi hizkuntzen arteko aurkakotasuna plano nagusiago batean desegiten dela; teoria honen arabera, euskara gaztelania edota euskara frantsesa ez direla elkarren aurkari, baldin eta dikotomiok neutralizatzen dituen planoa aintzat hartzen badugu. Zein da plano hori?
|
|
|
Sanchez Carrionen arabera
|
egoera
elebidunetan hizkuntza aldaketa kanpotik barrura abiatzen da, beraz, harik eta ordezkatze prozesua esparru sinbolikoraino ailegatu arte. Alegia, hiztun periferikoenak (kontzientzia gutxien dutenak eta hizkuntzaren esparru sinbolikoa trinkotzeko beharrezko den sormen eta pentsamendu original propiorik gauzatzen asmatzen ez dutenak) izan ohi direla hizkuntzaz aldatzen lehenak, apurka apurka prozesua barneko geruzetaraino, esparru sinbolikoraino bertaraino, iritsi arte (1981:
|
|
|
Sarreran aipatu bezala, prozedura deduktiboa baliatu dugu ikerlanaren hastapenetan; hau da, orokorretik(
|
egoera
elebidunetan zer gertatzen den) partikularrerako (prentsa abertzale elebidunean zer gertatzen den) bidea egin dugula. Behin puntu honetara iritsita eta ikerketa burututa, ordea, alderantzizko bidea, bide induktiboa hobetsiko dugu, metodo zientifikoaren ordena logikoari jarraiki; alegia, fenomeno partikular baten azterketatik (sei kazeta elebidun abertzale hauen eta euren ingurumariaren azterketa) ondorio orokorrak atera behar ditugula.
|
|
2019
|
|
|
"
|
Egoera
elebidunetan jarrerek garrantzi handiagoa hartzen dute; izan ere, hizkuntzaren biziraupena jokoan egon daiteke. Motibazio egoki eta indartsuak eta aldeko jarrerak funtsezkoak izango dira, sarritan, hizkuntza komunitateak bere hizkuntzari eutsi diezaion" (Zarraga et al. 2010, 76).
|
|
|
Soziolinguistika eskuliburuaren arabera, gainera,
|
egoera
elebidunetan are erabakigarriagoak dira jarrerak eta motibazioak.
|
|
|
Hizkuntza gutxituekiko jarrera positiboak lantzeari dagokionez, Sarasuak (2013) euskararen
|
egoera
elebidun diglosikoa tarteko, euskal hiztun izatea kontziente hartu beharreko hautua dela dio. Kontzientzia horretan eragiteko baliabideak jorratu ezean, nekez eragingo dugu euskararen erabileran.
|
|
|
Hizkuntzaren erabilerak ba al du zerikusirik pertsonaien psikologiarekin? Lurralde eta
|
egoera
elebidunetan narrazio bateko hizkuntzak nolako trataera eskaintzen dio beste hizkuntzen existentziari. Isiltasuna eta indiferentzia akaso?
|
|
2022
|
|
|
Alabaina, euskal hiztunak
|
egoera
elebidunean bizi dira, eta askotan bi hizkuntzekin lotzen dituzte egoerak:
|
|
2023
|
|
|
Hizkuntzaren barneratzea edo jabekuntza ez dagokie bakarrik hizkuntzaren dimentsio fonologiko, lexiko, morfosintaktiko eta testual diskurtsiboei, baita, hizkuntza erabilera bakoitzaren balio sozialari ere. Horrela,
|
egoera
elebidun edo eleaniztunetako sozializazio prozesuetan haur edota edozein hasi berrik ikasten duena da hizkuntza bakoitzak zein balio sozial daukan egoera zehatzetan. Beraz, Bengoetxeak dioen moduan, hizkuntzaren erabilerak hizkuntzari buruzko pertzepzioetan, prestigioan eta atxikimenduan eragin dezake (Bengoetxea 2013).
|