|
2007
|
|
|
Uda hasieran aurreko urteko" bandera urdina" mantentzea lortu zuten hondartzetan8 Ekologistak Martxan, Gernikako Ekologia Lan-Taldea, Txipio Bai, Mutriku Bizirik, Zumaiako Natur Taldea eta Eako Kostaldea talde ekologistek" bandera beltzak" ezarri zituzten hondartzara bertaratzen zen jendeari hondartzaren
|
egoera
ekologikoaz ohartzeko. Talde ekologisten iritziz," bandera urdinak" interes turistikoei erantzuten zien eta ikurra iruzurra baino ez zela salatu zuten.
|
|
2008
|
|
|
Egotea bakarrik ez; muturluzea ez da oso harrapari trebea, eta, horregatik, behar bezala elikatzeko, ezinbestekoa du ibaiak harrapakin ugari eta askotarikoak izatea. Eta ibai batek ornogabe aniztasun handia izateko, ezinbestekoa da
|
egoera
ekologiko ona izatea, hau da, gizakiaren esku hartzetik kanpo egotea.
|
|
|
Batasuneko herrialde guztien ingurumena kontserbatu, babestu eta hobetzea. Ur ekosistemei dagokienez, 2000 urtean Uren Arteztaraua argitaratu zuten, eta erronka gisa ezarri zuten 2015 urterako ur masa guztiak
|
egoera
ekologiko onean egotea. Lege horrek lanean jarri zituen estatu kide guztiak.
|
|
|
|
Egoera
ekologiko onean egoteko, ibai batek behar duen lehenengo gauza da behar adina ur izatea. Ur kantitate bat nahikoa den jakiteko, ibai horren funtzionamenduari begiratu behar zaio.
|
|
|
Europako Uraren Arteztarauak ezartzen duena betetzearren, hau da, ibai guztien
|
egoera
ekologikoa hobetzearren, Euskal Autonomia Erkidegoan plan hidrologiko berri bat prestatzen ari dira Uraren Euskal Agentzian, bertako ura nola kudeatu zehazteko. Oraindik ez dute bukatu datorren urtean argitaratzekoak dira, baina eskema bat egin dute kontuan hartu beharreko gaiekin.
|
|
|
Lortu beharreko helburuetan esaten dute ibaien ur behar minimoak zehaztea beharrezkoa dela, baina zaila ere badela. Aipatzen dute faktore askok eragiten dutela ibai baten
|
egoera
ekologikoan, eta oso zaila dela guzti guztiak kontuan izatea emari ekologikoa zehazteko.
|
|
|
Elosegiren iritziz, metodo orokorregia da; haren ustez, formula bat baino gehiago bilatu genuke, eta erreka bakoitzak bere helburuak izan lituzke, bakoitzak bere ezaugarriak eta beharrak dituelako. Hortaz, oso litekeena da batzuek besteek baino ur gehiago behar izatea
|
egoera
ekologiko ona bermatu ahal izateko.
|
|
|
Programaren asmoa da hemendik 2015era ibaien ingurumen kalitatea leheneratzea eta kontserbatzea, eta, hala, Uraren Europako Esparru Zuzentaraua (2000/ 60) betetzea. Zuzentarau horren arabera, 2010 da ur masen
|
egoera
ekologiko ona lortzeko azken eguna. Plan honen bidez, erakundeek behar adina erabiltzen ez dutela edo ekosistemen oreka eragozten dutela uste duten elementu guztiak suntsituko dira, zentral hidraulikoak eta urtegiak barne.
|
|
2009
|
|
|
Bertizko basoa Euskal Herrian
|
egoera
ekologiko onenean dagoen baso handienetako bat da. Izan ere, ehun urte inguru darama bere kabuz garatzen.
|
|
|
Bertiz Jaurerria da horren adibide bat. Hain zuzen, Euskal Herrian
|
egoera
ekologiko onenean dagoen baso handienetako bat da: bi mila hektareako baso heldu bat dago, eta oso ekosistema aberatsa garatu da haren itzalean.
|
|
|
Urdaibaiko kudeaketa planean ikus daiteke Amunategi kontserbatzeko lehentasunen artean dagoela. Hala ere, Urdaibai Fundazioak dioen bezala, ez dago inolako ekintza planik aurreikusita erreka horren
|
egoera
ekologikoa hobetzeko.
|
|
|
Egia esan, zikoina, berez, ez da ekologikoki garrantzi handia duen hegazti bat; ez da behar jakin batzuk dituen animalia sentibera bat, ez da ingurune jakin baten
|
egoera
ekologikoa islatzen edo adierazten duen bioindikatzaile bat... baina hegazti enblematiko bat da. Handia da, eta itxura berezia du; horregatik, erraz bereiz daiteke, eta, gainera, gizakiaren inguruan bizi da:
|
|
2010
|
|
|
Horrekin batera, ur masa guztiak babestu, hobetu eta leheneratu egin behardira, ur masa naturaletan
|
egoera
ekologiko ona lortzeko eta potentzial ona osomoldatuetan. Egoera ekologikoa sailkatzeko kalitate adierazleak bi multzotan barneratzen dira:
|
|
|
Horrekin batera, ur masa guztiak babestu, hobetu eta leheneratu egin behardira, ur masa naturaletan egoera ekologiko ona lortzeko eta potentzial ona osomoldatuetan.
|
Egoera
ekologikoa sailkatzeko kalitate adierazleak bi multzotan barneratzen dira: adierazle biologikoak eta hidromorfologikoak eta fisiko kimikoak, biologikoak eragiten dituzten heinean.
|
|
|
Ibai eta ibaiertzen kontserbazioa eta hobekuntza.
|
Egoera
ekologiko onbaterako ibilgu eta ibaiertzaren korridorearen jarraitutasuna eta naturaltasuna funtsezkoak dira.
|
|
|
– Ibai ekosistemen funtzio, elkarrekintza, dinamika, jarraitutasuna eta konektibitatea funtsezkoak dira
|
egoera
ekologiko onarentzat, Ur esparru Arteztarauarekin bat eginez
|
|
2011
|
|
|
Hainbat eremutako
|
egoera
ekologikoa aztertu dute prozedura probatzeko Biomarkatzaileak, biosaiakuntzak eta egoera ekologikoaren adierazleak erabilita, hiri eta industria hondakinak jasotzen dituzten
|
|
|
Hainbat eremutako egoera ekologikoa aztertu dute prozedura probatzeko Biomarkatzaileak, biosaiakuntzak eta
|
egoera
ekologikoaren adierazleak erabilita, hiri eta industria hondakinak jasotzen dituzten
|
|
|
Hainbat eremutako
|
egoera
ekologikoa aztertu dute prozedura probatzeko
|
|
|
Biomarkatzaileak, biosaiakuntzak eta
|
egoera
ekologikoaren adierazleak erabilita, hiri eta industria hondakinak jasotzen dituzten itsasertzeko ur masen egoera ezagutzeko prozedura bat garatu du Leioako Fulcrum enpresak. Ikerketa egiteko EHUko Biologia Zelularra Ingurumen Toxikologian ikerketa taldea, IH Cantabria fundazioa eta CSIC lagun izan ditu.
|
|
|
Ikerketa egiteko EHUko Biologia Zelularra Ingurumen Toxikologian ikerketa taldea, IH Cantabria fundazioa eta CSIC lagun izan ditu. Hain zuzen, ur masen
|
egoera
ekologikoarentzat arriskutsuak izan daitezkeen isurien eragin biologikoak ebaluatu ahal izatea izan da lanaren helburua.
|
|
|
Eremu horietan guztietan, askotariko saiakuntza eta neurketa egin dituzte. Esposizio saiakuntzak egiteko, muskuiluak eraman dituzte ikerketa guneetara organismo jagole gisa, eta
|
egoera
ekologikoaren adierazleak aztertu dituzte. Ondoren, hainbat biomarkatzaile aztertu dituzte muskuiluetan, eta biosaiakuntzak egin dituzte eremu horietako sedimentuen toxikotasuna ezagutzeko.
|
|
|
Halaber, Europako arauek 2015erako urak
|
egoera
ekologiko ona izatea eskatzen dute eta helburu horren atzetik gabiltza. Portuko jarduerak, hala nola itsasontzien sarrera irteerak, zamalanak eta abar aurrera eraman behar ditugu, Abran egiten ari garen arazte prozesuari kalte egin gabe.
|
|
2012
|
|
|
Baldintza horiek guztiak aztertuta ikusi zen oxigeno falta eta jatorri ezezaguneko poluzio organikoa zeudela. Emaitza hori izan zen, egoera hidromorfologikoaren asaldurekin batera (erriberako landaretza, ibilgua, ur emaria eta halakoak),
|
Egoera
Ekologiko Eskasa kalifikazioaren arrazoia, egoera fisiko kimikoa ona izan arren.
|
|
|
Espainiako ibai mediterraneoen
|
egoera
ekologikoa ebaluatzeko web aplikazio bat garatu dute
|
|
|
Tresna erabilgarria izan daiteke azaleko ur masen
|
egoera
ekologikoa ebaluatzeko lanetan parte hartzen duten erakunde eta enpresentzat.
|
|
|
Granadako Unibertsitateko (UGR) ikertzaileek Espainiako ibaien
|
egoera
ekologikoa ebaluatzeko web aplikazio bat garatu dute, bertan bizi diren uretako makroornogabeen arabera. Diseinatutako sistemak Mediterraneoko arro hidrografiko guztiak biltzen ditu, nahiz eta horien arduradunek etorkizuneko bertsioetan beren aplikazio eremua Estatuko gainerako lurraldeetara zabaldu nahi duten, erakunde akademikoak adierazi du.
|
|
|
MEDPACS (MEDiterranean Prediction And Classification System) izeneko aplikazioak munduko beste herrialde batzuetan egindako esperientziari jarraitzen dio, hala nola Erresuma Batuan (RIVPACS proiektuaren bidez) edo Australian (AUSRIVAS). GUADALMED izeneko proiektuaren barruan jaio zen, eta Espainiako zazpi unibertsitatek parte hartu zuten, Uraren Esparru Zuzentarauaren eskakizunak ezartzen lagunduko zuten Espainiako Mediterraneoko ibaien
|
egoera
ekologikoa aztertzeko metodologiak testatzeko. Sistema horren bidez, sare hidrografikoaren puntu jakin batean saguaren “klik” soil baten bidez, han aldaketarik ez balego bizi liratekeen makroornogabeen familien zerrenda aurreikus daiteke.
|
|
|
Horretarako, tresnak kalkulu eta ebaluazio asko egiten ditu, eta, eredu prediktiboen bidez, espero zitekeenari irtenbide probabilistikoa ematen diote. Horrekin guztiarekin,
|
egoera
ekologikoari buruzko mapak eta dagozkien txostenak sortzen dira automatikoki. MEDPACSen egileek adierazi dute zerbitzu hori “oso tresna erabilgarria dela Nekazaritza, Elikadura eta Ingurumen Ministerioaren mendeko erakunde guztientzat (demarkazio hidrografikoak, Uraren Agentziak, etab.), baita erakunde laguntzaileentzat eta/ edo azaleko ur masen egoera ekologikoa ebaluatzeko lanetan diharduten enpresentzat ere”.
|
|
|
Horrekin guztiarekin, egoera ekologikoari buruzko mapak eta dagozkien txostenak sortzen dira automatikoki. MEDPACSen egileek adierazi dute zerbitzu hori “oso tresna erabilgarria dela Nekazaritza, Elikadura eta Ingurumen Ministerioaren mendeko erakunde guztientzat (demarkazio hidrografikoak, Uraren Agentziak, etab.), baita erakunde laguntzaileentzat eta/ edo azaleko ur masen
|
egoera
ekologikoa ebaluatzeko lanetan diharduten enpresentzat ere”. Azken urteotan landu duten proiektu horretaz gain, UGRko ikertzaileek ACADARI aplikazioa garatu dute (Aplicación de CAptura de DAtos en RIos), telefono mugikorretarako eta PDArako sistema bat, zeinak aukera ematen baitu “in situ” datuak jasotzeko ibaietan, eta, ondoren, kalkulu orrietara itzultzeko eta MEDPCS aplikazioan sartzeko.
|
|
|
Gainera, itsasertzaren %2k bakarrik du nolabaiteko babes figuraren bat, gaineratu du. Datu horiek erakusten dute GKEak beldurra ematen diola Kataluniako itsasertzeko itsas ingurunearen
|
egoera
ekologikoari buruzko 2011ko “Silmar Txostena” ren emaitzei, eta beldur da krisi ekonomikoak ere eragina duela ingurumenaren kontserbazioan. Hain zuzen, fundazioak dituen 19 kontrol estazioen txostenak adierazten du aztertutako puntuetan itsas hondoaren kalitatea pixka bat jaitsi dela, neurri batean, administrazioek kontserbazio programetarako duten diru kopurua murriztu egin delako.
|
|
2014
|
|
|
Franco hil zenean, 1975 urtean, nortasun berri bat eraikitzen ari zen Hego Euskal Herria. Auzitan jarri ziren politika, kultura, erlijioa, gizarte ereduak edota
|
egoera
ekologikoa, besteak beste. Hori gutxi izan balitz, Euskal Herriko industria eredua ere kolokan jarri zen 1975etik aurrera eta modu izugarrian egin zuen gora langabeziak, 1980tik aurrera bereziki.
|
|
2016
|
|
|
Esperimentu programa horiek mundu osoko zientzialari komunitateari zegozkien.Elkarbizitza Lurrean zaila bada, nola daramazue hori, hain toki txikia izanda. Guk oso ongi dakigu zein den gure lana, eta ongi dakigu norberaren sentimenduak errespetatu behar ditugula ere. ...k da gai espazioa Lurrean elkar ezin ikusi dutenak batzeko. Garaierari esker, Lurrean gatazka handiak sortzen dituzten arazo txikien gainean jar zaitezke.Argazki ederrak ere egiten dituzu espazioan, ikuspuntu berezia duzula aprobetxatuz.Lurraren irudi eder horiekin geratzea gustatzen zait, eta, noski, jendearekin partekatzea, edozeinek ez baitu espaziora joaterik.Urrutitik nola ikusten da Lurraren
|
egoera
ekologikoa. Askoz ere hobeki ikusten da espaziotik. Gizakiak naturan duen eraginaren tamainak izugarri hunkitzen zaitu.
|
|
|
2010 eta 2014 urteen artean Arabako, Bizkaiko eta Gipuzkoako lur gaineko ur masek izan duten
|
egoera
ekologikoa eta kimikoa aztertu ditu Uraren Euskal Agentziak, eta bost urtez %20 hobetu direla ondorioztatu du. 176 ur masa aztertuak izan dira eta horietarik %52 egoera onean omen dira.
|
|
2017
|
|
|
Oso ona, ona, neurrizkoa, eskasa eta txarra: bost
|
egoera
ekologiko horietako bat izan dezake ibai bakoitzak.
|
|
|
Nahiz eta erreketan bideugari dauden materia organikoa ekoitzi eta oxidatzeko, fotosintesia eta arnasketaaerobikoa dira gehien aztertu izan diren prozesuak, biek eragiten baitituzte aldaketakuretako oxigeno kontzentrazioan. Metabolismoak izaera integratzailea du, etainformazioa ematen du ekosistema baten
|
egoera
ekologikoaren gainean.
|
|
|
Mikrohabitat mailako habitaten erabilera eta hautespena aztertzeko muturluzeak harrapatu etajarraitu genituen 2016ko iraila eta urrian, Leitzaran (Oria ibaiaren arroa, Gipuzkoa) eta Elama (Urumea ibaiaren arroa, Nafarroa) ibaietan. Leitzaran ibaia
|
egoera
ekologiko onean dago, baina zentralhidroelektriko ugariren eragin nabarmena jasaten du, bere agorraldiko emaria emari naturala bainoaskoz baxuagoa izanik. Elama erreka, bestalde, Euskal Herrian hobekien kontserbatutakoen arteandago, azken ia ehun urtetan apenas izan baita giza-ekintzarik haren arroan.
|
|
2019
|
|
|
Kezkatzekoa dena zera da:
|
egoera
ekologikoa hobetzendoan ibaietan ere muturluzearen populazioa murriztu egin dela. Balizko kausen artean, metapopulazioen zatiketa, habitataren andeaketa eta bazka eskasia aipatu izan dira (Nores, 2012).
|
|
|
Horretarako, ursatorrarentzako gorotz leku bereziak diseinatu (Gonzalez Esteban et al., 2018) eta gorotzakbildu genituen 2016ko iraila eta urrian, Leitzaran (Oria ibaiaren arroa, Gipuzkoa) eta Elama (Urumea ibaiaren arroa, Nafarroa) ibaietan. Leitzaran ibaia
|
egoera
ekologiko onean dago, bainazentral hidroelektriko ugariren eragin nabarmena jasaten du, bere agorraldiak naturalak bainoaskoz luzeagoak izanik. Elama erreka, bestalde, Euskal Herrian hobekien kontserbatutakoenartean dago, azken ia ehun urtetan apenas izan baita giza-ekintzarik haren arroan.
|
|
2020
|
|
|
Hankaz gora jarri zaigu mundu borobil hau eta erantzun bila gabiltza edonon, larrialdi sanitarioari,
|
egoera
ekologiko jasanezinari eta ekonomia globalaren kolapsoari ezin neurria hartu. Nola iritsi gara honaino?
|
|
2021
|
|
|
Batetik, azaldu du ubideak eragina duela Dulantzi ibaian, udan batez ere. «Ez du izaten nahikoa isuri, eta ubideak, gainera, ura hartu egiten du hortik; Europako arautegiak jasotako puntuen arabera, ez dago
|
egoera
ekologiko onean». Bestetik, erantsi du habitatean ere eragina duela.
|
|
|
Baina ikasketez harago, interes propioa dut gaiarekiko. Bizi dugun
|
egoera
ekologikoak ardura handia piztu izan dit. Irratsaioak aukera eman dit gaia sakonago lantzeko eta adituekin elkarrizketak egin ahal izateko.
|
|
|
«Bizi dugun
|
egoera
ekologikoak ardura handia piztu izan dit»
|
|
|
Jarduerak euskara hutsean eman dira, hezkuntza programaren eskaintza hirueleduna baita (gaztelania, euskara, ingelesa). Instalazioetan hondakin ura tratatzeko prozesua ezagutu dute, ondotik ibaiaren eta ibaiertzen
|
egoera
ekologikoa egiaztatzeko. Kontzientziazio programa horren baitan, edateko uraren zikloa eta ondoren hondakinena ezagutarazteaz gain, baliabide hori aurrezteko eta ingurumena iraunarazteko jardunbide egokietan heztea ere lortu nahi dute, bereziki ibaietako ekosistemak garbitzeko eta animalien bizitza errespetatzeko.
|
|
2022
|
|
|
Elikaduraren Munduko Egunaren karietara, Bizi mugimendua Baionako Herriko Etxe aitzinean bildu da. Legeari eta kolektibitateen engaiamendueri begira, jantokietako menuen
|
egoera
ekologikoaren bilana egin du. Duela bi urte, 46 Herriko Etxek, Ipar Euskal Herriko metamorfosi ekologikoaren Ituneko engaiamenduak izenpetu zituzten.
|
|
|
Maiz bide okerretik doanari, estrata egokia non den argitzea. Mundu osoan ari dira adituak euren buruei galdetzen nolako turismoa komeni den egun, bizi dugun
|
egoera
ekologiko eta sozial kalamitosoan. Biltzarreak egiten dituzte eta liburu ugari argitaratzen modu berriak proposatzen.
|
|
2023
|
|
|
|
Egoera
ekologikoa: Herriko Etxeen engaiamendua
|