|
2000
|
|
|
Lehen Nazio Estatuak zirenekonomiaren motorea, eta orain, gero eta gehiago, munduko merkatuak ezartzenditu denontzako legeak.
|
Egoera
berri honetan, Nazio Estatuaren eremua gaindidezaketen prozesu integratzaile berriak agertu dira Europan, Amerikan eta Asian.Aldi berean, enpresa multinazionalen arteko uztartze prozesuek beren garrantziestrategikoa berrindartu dute. Eta mundu mailako soldaten eta lan baldintzen arteko ezberdintasunak ezinbesteko bihurtu dira enpresa handien akumulaziorako, produkzioaren leku-aldaketak ugarituz.
|
|
|
Balio aniztasuna duen produktua eskatzen du sistema produktibo berriak, eta lan-taldeak bihurtzen dira gestio sistemaren oinarri. Jakina, ahalmen produktiboberriak bideratzeko, kapitala enpresa barneko boterea birbanatzera derrigortutadago, eta, ondorioz, hemen dugu kapitalaren eta erakunde sindikalen artekogatazka,
|
egoera
berria bakoitzaren kontrolpean ezartzeko.
|
|
|
kapitalista ere eraldatzen ari da. Orain arte, langileriak bere lan indarra saltzen zuen soldataren truke;
|
egoera
berri honetan, soldataren truke, langileriak bere lan indarra eta baita enpresarekiko atxikimendua ere saldu beharditu. Horrela, egoera berri honetan, zenbait elementu politiko eta ideologiko txertatzen dira lan kontratuaren egituran.
|
|
|
Orain arte, langileriak bere lan indarra saltzen zuen soldataren truke; egoera berri honetan, soldataren truke, langileriak bere lan indarra eta baita enpresarekiko atxikimendua ere saldu beharditu. Horrela,
|
egoera
berri honetan, zenbait elementu politiko eta ideologiko txertatzen dira lan kontratuaren egituran.
|
|
|
Aferetakomundua, onibarren jabetza eta harreman politikoak bat garai hartan, gatazkak eta guduak ugaritu ziren. Bitartean,
|
egoera
berri horren aurrean aukeraezberdinak asmatzen saiatzen ari ziren pentsalari eta filosofoak.
|
|
|
GELDIUNE (puntua) egoera baten ondoren, beharra azaleratzen daSENTIPEN (1 puntua) modura. Sentipen nahasia da, ez du oraindik izenik etazehaztasun gehiago edo gutxiagoko seinale sentsorialen bidez antzematen da: gorputz egonezina, ahoko idortasuna, e.a. Seinale sentsorial hauek organismoarendefizit
|
egoeraren
berri ematen digute.
|
|
|
Txillardegiren bi alderdi azpimarratu nahi izan dira, egilearengan izan duten eragin praktikoagatik. Batetik,
|
egoera
berrien aldarrikapenakordura arteko kontsentsuan sortzen duen disentsuaren eta etenaren baliagarritasuna, etahorrekin batera sistemari eusten dioten erakundeetatik aldarrikatzailearentzat datorrenbazterketa sistematikoaren ordaina. Bestetik, bide urratzaile orok azaltzen duenetorkizunaren aurrerapena agertzeagatiko mirespena, euskalgintzaren arlo berrietarakobideak ireki izanaren garrantzia azpimarratuz.
|
|
|
Alde horretatik, interesgarria da Fernández-ek azpimarratzen duen
|
egoera
berria: –novedad en un cuerpo legal ya que hasta entonces no se acostumbraba a delimitar geográficamente el Estado?.
|
|
2001
|
|
|
Hori ikusita, ia edozein testu erabili ahal izango dugu geure eskoletan. Dena dela, oso kontuan izan dugu, alde batetik, ikasleak hainbat komunikazio
|
egoera
berriren aurrean izango direla, eta bestetik, testuinguru askotan euskaraz aritzeak oraindik ahalegin handia eskatuko diela.Hori dela eta, hala testuak jasotzean nola sortzean, kontu handiz ibili beharkodugu, eskoletako jarduerek ikasleengan gehiegizko presiorik sor ez dezaten.
|
|
|
Iruñeari dagokionez, Eneko Aritzaren familiaren boterea finkatzen hasi zen, gero eta autonomoagoa bihurtuz.
|
Egoera
berri hori adierazi nahian, kanpokokronistek dux eta princeps izenak erabili ohi zituzten Iruñeko buruzagiak deitzeko.Zerbait aldatzen ari zelako seinale adierazgarriak ziren hitz horiek. Azkar, hamarkada batzuen barruan, erresuma berri bat eratzeko asmoa sortu zen.
|
|
|
a) hizkuntz shocka: heldu batentzat barregarriak gerta daitezkeen
|
egoera
berrien aurrean izaten den frustrazioarekiko erresistentziarekin erlazionatuta dago; b) Kultur shocka: kultura berri batenaurrean sortzen den desorientazioari eta antsietateari dagokie; c) Motibazioa etaorientazioa:
|
|
|
delakoa proposatuz. Eredu hori etnien arteko, ukipen
|
egoera
berri, gehienetan aplika daiteke, hau da, azken hamarkadetan gutxi garaturik dauden nazioetatik garatuta dauden nazioetara bideratzen den emigrazioaren ondorioz sorturikoukipen egoeretan.
|
|
|
harrera taldea/ etorkin taldea. Horrela, autore horien eredua, ukipen
|
egoera
berrietan (harrera taldea menperatzailea da) zein tradizionaletan (etorkin taldea menperatzailea da) aplikagarria gertatzen da.
|
|
|
1) 60.eko hamarkadan etnien arteko, ukipen tradizionalak? ikertu ziren (beltzak eta zuriak Ameriketako Estatu Batuetan, anglofonoak eta frankofonoak Quebecen, bertakoak eta jatorri espainolekoakHegoamerikan, waloniarrak eta flandestarrak, euskaldunak edo katalanak etaespainolak edo beste batzuk Europan, eta abar); 2) 90.eko hamarkadan, azken urtehorietan (60.eko hamarkadatik hona) gertatu den migrazioaren ondorioz eratorritako etnien arteko, ukipen
|
egoera
berriak, sortu ziren, (pakistaniarrak, haitiarrakedo beste batzuk, eta frankofonoak Quebecen, turkiarrak eta alemaniarrak edo belgikarrak Europan, eta abar); 3) Gaur egun etnien arteko ukipenak (bai tradizionalak edo 60.eko hamarkadan gertatzen zirenak eta baita berriak 90.eko hamarkadangertatzen direnak ere) ugariak dira (Azurmendi, 1999).
|
|
|
Kanpo zorrak zordundurik dauden egoiliarren herrialdean ordainketa (amortizazioan eta interesetan) unilateralak egiaztatzen baditu, p epealdiaz geroztik
|
egoera
berri bat agertzen delako da, non ordainketa guztiek trukeen logikari segitzen dioten.
|
|
|
Permutazio hori arrazoi bategatik gauzatzen da, alegia, herrialde bakoitzak beste herrialdetik ondasun erreal ez monetarioen kopuru baliokidea erosten duelako. Orain, kanpo zorraren zerbitzua karakterizatzen duen
|
egoera
berrian, Hegoak ez du erosten ezelako ondasun erreal ez monetariorik Iparretik. Irudika dezagun interesatzen zaigun truke mota hori, lehendabizi fluxu erreala soilik kontuan edukiz, 15 irudian bezalaxe.
|
|
2002
|
|
|
Laugarrenean, Galder Guenaga arduratzen da ingurumenaren auzi konplexuaz hausnarketa egiten eta Hego Euskal Herriko lurraldearen antolaketaren ikuskera eskaintzen. Hurrengo kapituluan, hiru egile diraHego Euskal Herriko azpiegitura sarearen
|
egoeraren
berri ematen digutenak: GoioEtxebarria, Helena Franko eta Begoña Garcia.
|
|
|
Zentra dezagun geure azterketa
|
egoera
berriak industrian izan zituen eraginetan, bera izan baitzen garai hartako aldaketa ekonomikoen protagonista nagusia.
|
|
|
enpresa modernoetako egitura parte hartzaileek elikatu etaaberastu egiten dute enpresaren baitako heziketa eta kapital ukiezina. Eraberean, ekonomia sozialeko enpresetan,
|
egoera
berriak sinergia eta potentzialtasun nabarmenak askatzen ditu parte hartzea areagotzeko. Diseinu edoegitura parte hartzaile horrek hainbat eremutan eragiten du.
|
|
|
|
Egoera
berrira egokitu arte, ekonomia hitzarmenen sistema sortu zen aldibaterako, finantza eta zerga harremanak arautzeko asmoz. Nafarroako kasuan, zenbait zergarekin batera, Estatu zentralari ekarpen finko bat eman beharra ezarrizen 1841eko legean.
|
|
|
Horixe zen, kasu gehienetan, beraien jarduera praktikonagusia. 1977/ 78 ikasturtetik aurrera EKTak krisian murgildu ziren, trantsiziodemokratikoak gizartearen parte hartzeari bide berriak ireki zizkiolako eta EKTekBarrutiaren onarpenak irekitako zuen
|
egoera
berrira egokitzen jakin ez zutelako18.
|
|
|
Azken urteotan bizi izan dugu Dereduaren inplantazioa ikaskuntzaren 1 eta 2 mailan, eta hor dira emaitzak. Unibertsitateak erantzun bat emateko beharra du
|
egoera
berri honi, era egokienean, biurratsak landuz:
|
|
|
|
Egoera
berri horri erantzuna emateko, MUren apustuan heziketa eleaniztasunean oinarritzea da hizkuntza politika. MUren helburu estrategiko bat, bertanikasitako tituludunak hiru lan hizkuntzatan (euskara, gaztelania eta ingelesa) moldatu ahal izateko gaitzea da, gaur egungo eta etorkizun hurbileko harremanetarako prestatuta atera daitezen, behar adinako hizkuntza trebeziaz.
|
|
|
Euskararen arloan batik bat, unibertsitateetara hurbiltzen diren ikasleetatik ikasketak euskaraz egiteko prestatuta daudenikasleen portzentajea gero eta handiagoa da. Teknika eta teknologia zientzienalorrean, euskaraz aritzeko tradizio handirik ez dugunez eta gehien gehiena egingabe dagoenez, unibertsitateak eta irakaskuntza behar den neurrian moldatu beharditugu gizartearen
|
egoera
berri horri erantzuteko.
|
|
|
Euskararen estandarizazioan emandako urratsek, corpusa definitzean zein euskararen zabalkuntzan?
|
egoera
berria ekarri dute; gaztea, eskolatua, euskara batuarenjabea eta, hein handi batean, kaletarra, horra hor euskaldun garaikidearen profila.Euskal Herriko unibertsitateetan mila eta bostehun irakasle euskaldun baino gehiago izateak egoki adierazten du aurrerapena zein nolakoa izan den. Unibertsitarioeuskaldunak berrogei mila baino gehiago izateak, bestetik, hazkuntza joera nondikdatorren adierazten du.
|
|
|
Euskal adarraren bikoizketak dakarkigun
|
egoera
berriaren aurrean, gure jarrera etajoera berrikusi genituzke. Nire ustez, bi politika egin ditzakegu:
|
|
|
Eta, aipatu gabeko beste zenbait ezaugarri ahantzi gabe, justiziaren aldekoekintzaileak. Izan ere, Euskal Unibertsitatearen proiektua orain existitzenez den justizia egoera lortzeko prozesu modura ikusten dugu, orain aitortugabeko
|
egoera
berri batera eramango gaituena, eta Euskal Herriak, munduko beste herriek bezala, bere etorkizuna lantzeko eta kudeatzekoduen eskubidea gauzatzeko izango dena, berdintasunean eta errespetuanoinarrituz.
|
|
|
Beraz, esandako guztiagatik dakigu kurrikuluaren berrikuntza gerta dadin ezdela nahikoa hizkuntza zientzien berrikuntza egina izatea, hau beharrezkoa badaere?. Gainera, zientzietatik mailegutan hartutako jakintzak eraldatu, berrantolatueta egokitu egin ditugu
|
egoera
berrira, hots, eskolaren markoan irakats/ ikas daitezen (Chevalard, 1985).
|
|
|
2) Irakasleari dagokionez, hauek aztertuko ditugu: irakaslearen formazioa aldaketa azkarren aurrean bere jarduerak
|
egoera
berriei egokitzeko, hizkuntzaren didaktikaren autonomia eta irakaslearen autonomia, eta kurrikulua.
|
|
|
Arrasateko hiribilduan bestefamiliek egin zuten erara, XV eta XVI. mendeetan Bañeztarrek ondarea pilatu, jaraunspen lerro bat definitu eta bere etxearen egonkortasuna bermatu zuten.Kontzejua, hots, tokiko boterea? menperatzearren, bi estrategia erabili zituzten: lehendabizi, bortizkeria pribatuaz baliaturik, bando gerretan aritzea, Gebara familiaren babespean; gero, XV. mendearen bigarren erdialdean, bandoak debekatuzirenean,
|
egoera
berrira moldatzea, eta, legezko ordenamendua errespetatuz, udal erakundeetan sartzea eta infiltratzea, ardura garrantzitsuenak kontrolatzeko asmotan. Interesgarria litzateke prozesu hori Gipuzkoako eta Bizkaiko beste hiribilduetan behatzea, Arrasateko adibidearekin alderaketak eginda, tokiko oligarkieneraketa eta estrategiak ulertu ahal izateko.
|
|
|
Orain arteko paradigmak zioenarenarabera, Alemaniako historialari gehienek ez zuten Hitlerren erregimenaren aldekojarrerarik erakutsi, ezta aurkakoa ere. Erbesteratu ziren historialarien kasu gutxibatzuk kenduta, historialari gehienak isildu eta
|
egoera
berrira egokitu ziren, etabakoitza bere lan profesionala ahal zuen moduan, politikaz gehiegi arduratu gabe, aurrera ateratzen saiatu zen. Horrela, faxismoaren garaitik bizirik eta, garbi?
|
|
|
Baliteke, ordea,
|
egoera
berri hori modu egoki batean azaltzeko eta ulertzeko, inori hizkera arazo hutsa iruditu arren,, desberdintasun sozialen indibidualizazioa, adierazpena egokiagoa izatea, edo nahiago bada, indibidualizazioa lan merkatuan.
|
|
|
Erabilgarritasunaren ikuspegira mugatuz (eta ez sakonagokoa den balioen ikuspegitik, horiek oinarrizko arazoak ere badira): nolako erantzuna emango da emakume baten aldetik, haurtzaindegirik gabe, ziurtasun ekonomiko eta sozialik gabe,
|
egoera
berrietara egokitu gabeko lan baldintzarik gabe, bikotekidearen heziketa eta gaitasun berak izan arren, haurra edukitzeak etxera itzultzea behartzen badu?
|
|
|
Batean jarduteak, baldintza berriekin, ez du ekiditen bestean jardun ahal izatea. Garbi dagoen beste auzi bat,
|
egoera
berri horrek soldatan duen beherako joera da, zalantza eta arrisku sozialak eta desberdintasunak sortzen dituena.
|
|
|
neutralizatzen ez dituzten esperientziak areagotu badira, teoria eta pentsatzeko ohitura modu zaharrekin lehiatu da. Teoria soziologikoak eta politologikoak
|
egoera
berrira egokitzea izango da intelektualaren erronka etikoa eta politikoa, ezagutza, ekoizteko, modu sozial eta baliabide kognitibo berri horiek ahulenek bereganatu eta gizartea beren zerbitzura jar dezaten.
|
|
|
Gizakiaren ardura horrek errealitatea izendatzeak duen garrantzia sendotzen du. Gizarte Zientzietan dihardutenek, beste arloetakoekin elkarlanean,
|
egoera
berria izendatzeko asmatuko dituzten moduak baldintzatuko du geroa, izango bada.
|
|
|
Laugarren atalean, berriz, gizarte ereduak eta sistemak beren legitimazioa galdu ahala, politika modu berri batean ulertzeko proposamena egingo dizuet. Orain arte politika beti elite politikoarekin, sistema politikoarekin, legebiltzarrarekin lotuta egon bada, gure bizitza baldintzatzen duten erabakiak mikrolektronikan, manipulazio genetikoan edo teknologia nuklearrean daude gaur egun. Politikaren kontzeptuak eta gure portaerak
|
egoera
berri honetara egokitu ditugu, eta horren araberako gogoeten bidez estrategiak pentsatu. Teknokrazia edo aukera bakarraren politikaren ordez, politikak lehentasuna hartu eta protagonismo pluralari, hautabideei, anbibalentziari ateak ireki behar dizkiola aldeztuko dut.
|
|
|
Azkenik, errealitatea aldatzen ari bada, gure kontzeptualizazioan ere aldaketa kualitatiboa eman dugu. Gizarteak errealitate ontologiko objektibatua izateari utzi eta bere lekua sozialitateari uzten badio, gure baliabide kognitiboek ere
|
egoera
berri horri erantzun diote. Ardura etiko eta politiko hori hartu nahi izan dut lan honetan.
|
|
|
nola konbina daiteke egia edertasunarekin, teknologia artearekin, ekonomia pribatua politikarekin, etab.? Kode komunikatiboak bata besteari aplikatzean eta euren artean urtzean, hortik alternatiba baztertzaileak sortu ordez, hirugarren entitate bat baizik,
|
egoera
berriak posible eta iraunkor egiten dituztenak, zein errealitate eta arrazionaltasun ahalbidetzen eta sortzen dira? (Beck, 1994:
|
|
|
Manuel Fragaren Galizia hizpide duela, Rivasek egindako, kontserbadorismo espainiarraren historian?, modu ironiko batean, Bermejoren baieztapena berresten duten esaldiak topa daitezke, azalekoak ez ezik, lan honen helbururako sakoneko gogoetak ere badituztenak. Bazter horietan dagoen
|
egoeraren
berri izateko pasarte erakargarriak eta adierazgarriak aurkituko ditu irakurleak.
|
|
|
Gizakia gauza da berba berriak sortzeko,
|
egoera
berriei aurre egiteko. Eta egoera berriak hauteman daitezke izendapena eduki baino lehen.
|
|
|
Gizakia gauza da berba berriak sortzeko, egoera berriei aurre egiteko. Eta
|
egoera
berriak hauteman daitezke izendapena eduki baino lehen.
|
|
2003
|
|
|
Eta batera sindikatuek testuinguru ekonomiko berri bateanegin behar dute borroka eta ezin dute langileen defentsa soilik egin, eskasia testuinguru batean mugitzen baitira. Batzuk CGIL Italian edo CUT Brasilen aridira ikusten
|
egoera
berri hori eta beste analisi bat egin behar dute. Euskal Herriansindikalgintza berriak horrelako analisiak egiten ditu, baina badaukagu ere ELA, ehun urteko sindikatua, globalizazioaren aurreko estrategia batzuk barneratzen aridena eta apurka apurka mugitzen dabilena.
|
|
|
Ikuspuntu kapitalista batetik arriskunagusiak daude energia hornitzaileen inbertsioetan. Monopolioarekin, inbertsio handiek segurtatzen zuten epe luzerako amortizazioak eta etekinak, zentral nuklearrakadibidez; oraingo
|
egoera
berrian, aldiz, kapital inbertsio txikiko proiektuekabantaila dute, merkatu aldakor batean. Horrek esan nahi du liberalizazioak lagunlezakeela ikatza eta nuklearraren dependentziaren aurka; baina proiektu energetikogarbiagoak martxan jartzea suposatzen du energia konbentzionalekin merkatulibrean norgehiagoaka ibiltzea eta desabantaila ekonomikoak mantentzen dira.Agian horregatik EBk ziklo konbinatuko (elektrizitatea eta beroa) instala kuntzenaldeko apustua egin du.
|
|
|
|
Egoera
berri horrek beste erreakzio mota batzuk ere sorrarazi zituen, eta euskara eta euskal kultura mundu modernora egokitu beharra azpimarratu zen. Hezkuntzaren arloan, 1969an sortu zen Seaska ren lehen ikastola; eta arlo politikoan, 1960 urtean Enbata taldea sortu zen, turismoak eta zerbitzu publikoen eskasiak sortutako eredu neokolonialaren aurka protestatzeko eta euskal abertzaletasuna aldarrikatzeko37 Ipar Euskal Herriko biztanle askok beren kultura alboratu eta frantseztearen alde egin bazuten ere, ez ziren gutxi izan bigarren aukeraren alde egin zutenak.
|
|
|
Barruti berria onartzeak eta garaiko giro politikoak ondorio zuzenak eragin zituzten Euskal Unibertsitatearen aldarrikapenean eta Euskal Kultur Taldeetan. 1977/ 78 ikasturtetik aurrera, EKTak krisian murgildu ziren, trantsizio demokratikoak gizartearen parte hartzeari bide berriak ireki zizkiolako eta EKTek ez zutelako jakin egokitzen
|
egoera
berrira. Iñigo Lamarca, Deustuko EKTko kidea, saiatu zen gaiaren inguruko eztabaida sortzen, hots, EKTek Euskal Unibertsitatearen bidean izan beharreko tokiari buruz.
|
|
|
1969tik aurrera biziki bizkortu ziren kulturako eta politikako mugimenduak eta kultura talde berri ugari sortu zen. Horrekin batera, mugimendu politikoen arteko tirabirak indartu egin ziren, hiperideologizatutako giroan, izan ere «kulturgintza neurri handi batetan politikazko tentsio honetan umotu da»5 Honela azaldu zuen, 1973an, Joxe Azurmendik
|
egoera
berria, era esanguratsuan. Euskal gizarte hautsia, izeneko artikulu andanan:
|
|
2004
|
|
|
|
Egoera
berriak, jarduera sozio produktiboan giza inteligentziaren inplikazioa eskatzen du, eta horrek, enpresaren kudeaketan langileek eduki behar dutenprotagonismo berria. Antza, teknologia berriek dakartzaten ahalmen produktiboakeskuratzeko, harreman teknikoak sakonetik aldatu behar dira eta enpresaren botereabirbanatu.
|
|
|
Gizaeskubideen artean, bizkzari dagokionaz gain, askatasunarcna izan da estimatuena liberalarentzat, Hala eta guztiz ere, lehen aipatu legez, gizarte kapitalistan guztientzako eskubidehorrcn defentsa askatasun ekonomikoaren mende jarri zen.
|
Egoera
berri horretan, hortaz, askatasunarcn eta berdintasunaren kontzeptuak berrikusi egin behar izan dira, gaur egungoinformazioaren gizartean giza harremanak aldatu egin baitira. Ohiko giz.a eskubide horiei (gizabanako eta gizarteari dagozkienei) hirugarren belaunaldiko eskubideak, hau da, benetako informazioari buruzko eskubideak, gehitu behar dizkiegu.
|
|
2005
|
|
|
Bigarren estalki juridikoa Ikuskizun Publikoen Legean aurkituko dute. Alardea ikuskizun publikoa balitz bezala antolatu ahal izateko, antolatzaileek Alardekokonpainiak elkarte pribatu bezala antolatzea eskatuko du
|
egoera
berriak eta aurrerantzean Alardea elkarte pribatuek osatutako elkarte pribatu batek antolatuko du.Betikoen erabaki horren aurka beste errekurtso bat aurkeztuko dute emakumeeksoldadu gisa parte hartzeko duten eskubidearen defentsa aurrera daramatenabokatuek eta 2002ko ekainaren 21eko eta irailaren 10eko EAEko Auzitegi Nagusiaren bi epaiek errekurtsoa atzera botako badute ere, bi epai horien aurka ...
|
|
|
Hala ere, berandu kaleratutako epaiak sortutako
|
egoera
berriaren aurrean (hauda, EAEko Auzitegi Nagusiak manifestazio eskubidearen balioa Alardeen antolaketarako ukatu zuelako eta betikoek epai horren aurka aurkezturiko errekurtsoarenepaia urte batzuk beranduago iritsiko delako), betikoak beste estalki juridiko batenbabesa topatzen saiatuko dira: 1999 urtean 1995 urteko Ikuskizun PublikoenLegearen babespean antolatuko dituzte herri bietako Alardeak.
|
|
2006
|
|
|
|
Egoera
berri honek guztiak makina bat ikerketa psikologiko argitaratzeaekarri du. Horrela, herrialde batzuk (AEB, Kanada, Holanda, Suedia, Norvegia etaabar) 90eko hamarkadan hasi ziren fenomeno sozial hau ikertzen, estatu espainiarrari dagokionez, ordea, 2000 urtetik aurrera ikertzen hasi zen.
|
|
|
Gaitasun edo egokitasun horri dagokionez, adopzio homoparentalei buruzkoikerketen datu batzuk erabili izan dira proposamen berri hau babestu eta bultzatzeko, baita bere debekua eskatzeko ere,
|
egoera
berri horrek adoptatuaren garapenpsikologikoari kalte egingo liokeelakoan. Hori dela eta, kontrako argudioak arlolegaletik psikologia zientziara desbideratzen dira, bereziki, guraso homosexualadoptatzailetzat hartzen ez dituzten ikerketen datuak.
|
|
|
Are nabarmenagoa da adinaren efektua nerabezaroan gertatzen den gurasotasunari erreparatzen badiogu (Hidalgo, 2001). Ama izatea berez beti kontu zailabaldin bada, nerabe izanik ama izatea are zailago bihurtzen da, batik bat beharrezko heldutasun psikologikorik izan gabe, nerabeak heldu gisa jokatzera behartzenduelako
|
egoera
berriak. Horrez gain, gehienetan nahigabeko haurdunaldien ondorioizaten dira, non adin horretako mutilek aita izateko ardura gutxi erakutsita, neskakbakarrik uzten dituzten.
|
|
|
Esperientzia berri gehiegi eskaintzea ekidin. Haurra
|
egoera
berrietarako prestatu eta berauetanpixkanaka pixkanaka sartzen joan. Ez bultza egin modu bortitzean ezta obligatu jendeberria ezagutzera. Harremanetan sartzeko edo besteekin elkartzekoestrategiak irakatsi, honela gerturatzea errazteko. Haurra goraipatu berrikuntzei beldurra gainditzendoan heinean.
|
|
|
4 Hurbiltze/ urruntzea: ezezagunekiko edota
|
egoera
berriekiko duenhurbiltze/ urruntze erantzunak.
|
|
|
Gaur egungo ikerketa batzuek ezgaitasuna duten haurrek familiei estresaeragiten dietelako ikuspegia baztertu eta aztertu dute gurasoek nola esperimentatzen duten haurren ezgaitasuna, zein alderdi diren haientzat estresagarrienak etaalderdi horiei nola egiten dieten aurre. Taanila k eta haren laguntzaileek (Taanila, Syrjala, Kokkonen eta Jarvelin, 2002) ezgaitasuna duten haurrak dituzten familiekegoerari aurre egiteko erabiltzen dituzten estrategiak aztertu zituzten (hau da, familiek
|
egoera
berriari egokitzeko erabiltzen dituzten baliabide kognitiboak etakonduktualak), baita egoera ondo konpontzen duten eta eguneroko bizitzanhaurren ezgaitasunari aurre egiteko arazoak dituzten familiek erabiltzen dituztenestrategien arteko aldeak ere (ikus 1 taula).
|
|
|
Horregatik baizik ez bada, ez zen parte onekotzat hartuko Sasiak ere begiakbaditik. Han eta hemen
|
egoera
berriagoen oihartzuntzat har zitezkeen pasarteakedo aipuak zekartzala-eta, izan zen are gehiago ikusi zuenik. Liburua argitaratu etazenbait hilabetetara, ezagun batek aitortu zidan bere lantokian nire nobelaxka ezirakurtzeko ezta gomendatzeko erregua egin zietela.
|
|
|
Hala ere, ez dugu ahaztu behar, askotan, bandoetan zeuden nobleak zirela hiribilduetako karguetan jarraituko zutenak, baina nolabait, birziklatuta?, hau da,
|
egoera
berrira egokituta, auzokide boteretsu gisara. Horrela, gertatu zen Arbolantxa eta Legizamon familiekin Bilbon R.
|
|
2007
|
|
|
Korporatiboki, ostera,
|
egoera
berri baten aurrean gaude. Hiru sail gara, oraintxesortuak, orain arte bat bakarra baikinen.
|
|
|
Orain arte ez zen egungo
|
egoera
berri hau existitzen, Fagor en egitura bakarranahikoa zen. Baina panorama berri batean gaude orain.
|
|
|
|
Egoera
berri honen aurrean, komunikazio korporatiborik gabe FagorTaldearen garapen optimoa lortzea posible izan daitekeela uste duzu?
|
|
|
Orain ezin gara lurralde guztietara Fagormarkarekin joan, ea Fagor markak gure enpresa mantenduko ote duen pentsatuz, irudi eta egoera berean oinarrituz. Enpresa edo
|
egoera
berriak bere identitatepropioa eta bere balio propioak jorratu behar ditu. Hausnarketa fase honekin duela7 hilabete hasi ginen eta gure asmoa, beste 6 hilabetetan lana bukatuta izatea da.Baina zailtasunak ez dira gutxi.
|
|
|
Nola egokitu giza taldea planetaren
|
egoera
berrira?
|
|
|
aldaketa klimatikoa? eremu politikoan identifikatzeak ezagutza kognitiboarentzako
|
egoera
berria ote dakar?
|
|
|
Batetik, kontsideratzen zuten ezen, sortutako
|
egoera
berria euren aurka eztanda egin zezakeen erloju bonba bat zela; eta, bestetik, herriak inpunitate osoarekin kaleak harturik edukitzeak, gobernua eraman behar zuela derrigorrez aztertzera bere arauak, zeintzuek zigor zaku berean sartu baitzituzten bakearen aldeko herritar garbiak zein desordenaren babesletzat jotakoak (Saramago, 2004: 185).
|
|
2008
|
|
|
Merkatariek etekin handiak erdietsiko dituzte eta interesatzen zaien neurrian foruen aurka joango dira. Horregatik kontsumitzaileek, (olagizon, errementari, arotz, ikazkin, askotan nekazaritzari lotuak, eta nekazariak),
|
egoera
berri honetan gaizkituenak, gogor erasoko diete lege berriei, foruen defentsa aldarrikatuz. Batez ere, beraz, kontsumitzaileen erreboltak dira XVIII. mendeko hauek» (Etxeberria et al., 1984:
|
|
|
Lur jabeak ez izan arren, baserri ederren maizterrek anega bat arto eman behar izan zuten 1808ko urrian, eta jabe txikiek, berriz, anega erdia. Fenomeno hau benetan interesgarria iruditzen zait, eibartarrak, foru erregimenaren arauak
|
egoera
berrietara moldatzeko gai izan zirela adierazten digulako, betiere udalgobernuan parte hartzeko aukerak zabaltzeko xedearekin. Elgoibarren pare bat familiak ohorezko karguak monopolizatu bazituzten ere, Eibarren epe berean 14 lagun izan ziren herriko alkateak.
|
|
|
Hilabete geroago, Isidro Larizek, Vicente Aldekoak eta Fernando Olabek bilera bat egin zuten, eta biharamunean, Manuel Antonio Murua alkate izendatu zuten, berriz! Berrizendatze horrek
|
egoera
berri batekin dauka zerikusia, boterearen iturriaren aldaketaren aurrean, aginte karguak zeintzuen esku gelditzen ziren azpimarratu nahi izango balitz bezala. Maiatzaren 9an, aspaldiko partez, auzokideen batzarra egin zen, Lege Zaharreko sistema berreskuratzen ari zirelako seinale.
|
|
|
Maiatzaren 9an, aspaldiko partez, auzokideen batzarra egin zen, Lege Zaharreko sistema berreskuratzen ari zirelako seinale. Maiatzaren 29an idazkari berria izendatzeko piztu zen eztabaida
|
egoera
berrira egokitzeko prozesuak sorrarazten zituen tentsioen beste adibide bat dugu. Fernando Olaberen ustez, eskribaua izendatzea auzokideen batzarraren eskuduntza zen, baina gainerakoen ustez zilegia zen errejimentuak izendatzea.
|
|
|
1917an, Iraultza Boltxebikearen garaipena gertatu zen eta Vigotski bere hirira itzuli zen. Orduan,
|
egoera
berria oinarritzat hartuz, hiriko egoera aldatzen saiatu zirenekin elkartu zen. Antzerki talde bat sustatu zuen eta arteari buruzko aldizkari bat zuzendu zuen.
|
|
|
Beste gai bat da, idazle batzuek diotenez, Errektore Batzordearen aginpideak zabaltzen badira Batzar Nagusiaren aurrean, arauzko edo estatutu bidezko beste neurriak erabili behar ote diren
|
egoera
berria orekatzeko.
|
|
2009
|
|
|
Aro horretan, 1936ko udan zehar, zutabeen bitartez matxinoak saiatu ziren Madrilera hurbiltzen baita Gipuzkoan barrenaeta Bizkaiko mugetatik errepublikarekiko leialak erasotzen ere. Eusko AlderdiJeltzaleak eta Fronte Popularreko alderdiek, tokian tokiko defentsa batzordeen bitartez, aurre egin zioten
|
egoera
berri horri eta saiatu ziren Nafarroatik zein Arabatik gauzatu zituzten lehen erasoak deuseztatzen. Defentsa batzorde esanguratsuenak, Donostian, 27an eratutakoa, eta Bilbon, abuztuaren 12an antolaturikoaditugu.
|
|
|
Antolakunde politikoen estrategia honen eta sortu zen
|
egoera
berriaren emaitza bezala ulertu behar da Federacion Nacional de Trabajadores de la Tierra (UGT) izenekoak 1934ko ekainean antolatu zuen nekazarien greba, idazkari nagusi RicardoZabalza Elorga baztandarra aitzindari zutela. Nekazariek, eta zehatzago FNTTn etaCNTn afiliatutako nekazariek, lur jabeen erreakzioa jasaten zuten, 1931ko behinbehineko gobernuak nekazaritzako erreformari buruz eta nekazaritzako lanoinarriei buruz emandako dekretuak euren erara betetzen baitzituzten, edo hobeesanda, ez baitzituzten betetzen.
|
|
|
Aitatasunera/ amatasunerako trantsizio aldi honen iraupena familia batetik bestera alda daiteke. Ikertzaileen artean aro hau non bukatzen den azaltzerakoan erabateko adostasunik ezdagoen arren, familia
|
egoera
berrira egokitu eta oreka lortzen duenean amaitukolitzatekeela esan genezake, gutxi gorabehera jaioberriaren lehen eta bigarren urteenartean.
|
|
|
Haserrearen kasuan, berriz, mutikoen oldarkortasuna neskatoena baino onartuagoa zela aurkitu zuen, eta neskenkasuan blokeatzeko joera handiagoa. 7 eta 9 urte bitarteko haurren jokabide emozionala ikertzean neskek
|
egoera
berrietan edota instrukzioen aurrean jokabidedesegokiak ezeztatzeko duten gaitasuna denboraren poderioz areagotu egiten delaaurkitu da; mutilen kasuan, aldiz, murriztu. Jokabide oldarkorrari dagokionez, berriz, kontrako fenomenoa gertatu ohi da, mutikoena areagotzen doan bitartean, neskatoena murriztu egiten da (Etxebarria, Apodaca, Eceiza, Fuentes eta Ortiz, 2003).
|
|
|
Kapitulu honetan oinarrizko mailako kirolean, futbolean konkretuki, kiroltasunaridagokionez bizi den
|
egoeraren
berri eman dugu. Aipatu dugun bezala, beharbezalako arreta jarri zaie gazte kirolariek dituzten jarrerei, eta horien garapenean eragile gizarteratzaileek, alegia guraso eta entrenatzaileek, duten eraginari.Ikusi ahal izan dugunez, historian zehar egindako ikerketa ez espezifikoek eta gukgure partetik garatutakoak, neska eta mutilen artean, kiroltasunean diferentziakbadaudela iradokitzen dute.
|
|
|
Eredu honetan izugarrizko garrantzia du egoerariburuz dagoen pertzepzioak. Izan ere, eraldaketa soilik
|
egoera
berria itzulezintzatjotzen denean gertatuko baita. Kasu honetan hiru eraldaketa bereiz daitezke (Abric, 1994b):
|
|
|
Hainbat historialarik aipatudute hilabete horietan estatu kolpeko errepresio mota batetik gerra errepresiorakojauzia eman zela, eta aldaketa horretan kokatu behar da bortxazko lanen antolaketalegalaren jaiotza.
|
Egoera
berrian, antolatu eta burokratizatu zen jarduera errepresiboa, eta horren ondorio dira funtsezko bi neurri legal.
|
|
|
Frogetan arazorik ez edukitzeko, frogak hasi baino hiru egun lehenago animaliek ezagutu egin behar gaituzte, horretarako hiru egun horietan zehar, 5 minutuz gutxienez animaliak gutxikaukitzen joan gara. Frogaren egunean, animaliak froga gelara gutxienez 30 minutu lehenago eraman behar dira
|
egoera
berrira ohitu daitezen.Kontuan izan behar da, halaber, animalia eredu baten portaera fenotipikoaaztertzerakoan froga asko egin behar badira, komeni dela estres gutxiensortzen duen frogarekin hasi eta estres gehien sortzen duenarekin bukatzea.Argibide bezala, estres gehien sortzen duten frogak shock a ematen dutenakdira. Azkenik, froga guztiak ordu berean egin behar dira, portaera erritmozirkadianoarekin oso loturik baitago.
|
|
|
Plataforma horipareta eta sabaiez estalita dago, animalia ilunpean gordetzen delarik.Plataformaren beheko aldea ireki daiteke eta modu horretan, ikertzaileakanimalia bakarrik ikusiko du burua zuloetatik erakusten duenean. Animaliakzuloetatik burua erakusten duen aldi kopurua zenbatuz eta latentzia denbora (lehen zulotik agertzen den arte pasatzen den denbora) neurtuz animaliarenantsietate
|
egoeraren
berri izan dezakegu.
|
|
|
2000 urteaz geroztik, arkeologia eta antropologia forentseak sortutako eraginaren ondorioz, Gerra Zibilaren garai historikoarekin erlazionatutako dinamikaareagotu da. Historia Garaikideaz arduratzen diren sailetan harridura handia eragindu
|
egoera
berri horrek eta egoera berri horretara egokitzeko gaiari buruzko obraeta ikerketa berriak erabili dituzte. Hala ere, alde batera utzi dute hain arrotza zaienmetodologia arkeologikoa.
|
|
|
2000 urteaz geroztik, arkeologia eta antropologia forentseak sortutako eraginaren ondorioz, Gerra Zibilaren garai historikoarekin erlazionatutako dinamikaareagotu da. Historia Garaikideaz arduratzen diren sailetan harridura handia eragindu egoera berri horrek eta
|
egoera
berri horretara egokitzeko gaiari buruzko obraeta ikerketa berriak erabili dituzte. Hala ere, alde batera utzi dute hain arrotza zaienmetodologia arkeologikoa.
|
|
|
Eta nola asmatzen du TCP entitate igorle batek sareartean kongestioa dagoela eta, beraz, bere jarduera moteldu behar duela? TCP entitate batek ezin du bideratzaileen IP mailekin hitz egin, horien ilaren
|
egoeraren
berri jakiteko. TCPk egingo duena sarearteak ematen dituen sintomak aztertzea izango da.
|
|
2010
|
|
|
Bakarrik joaten da bankura eta bertako langileen laguntzarekin kudeaketa ekonomikoak bakarrik burutzen ditu.
|
Egoera
berrien aurreaneta informazio berri gehiegi maneiatu edo buruan mantendu behar duenean soilikbehar izaten du laguntza. Denbora eta azalpen egokiak ematen bazaizkio azkenean ulertzeko gai izaten da.
|
|
|
Hau landubeharra dago Arantzarekin, arazo emozionalak izateko arriskuan baitago, gaizkilo egiten hasia da. Alde batetik, amaren
|
egoera
berria eta ama ez dela betikoaonartzea kostatzen zaio eta, bestetik, amarekin egotearen ondorioz bere familiaalde batera uzten ari da. Hala, Arantzarekin zenbait gauza landu dira, adibidez:
|
|
|
Horrelako egoeran dauden pertsonek askotan laguntzapsikologikoa behar izaten dute gaixoaren zaintza prozesuan laguntzeko. Tratamendu psikologikoan banakako saioak eskaintzen dira
|
egoera
berriak eta aldakorrakhobeto gainditzen laguntzeko, eta estres eta egonezin sentimenduak maneiatzekohelburuarekin.
|
|
|
–
|
Egoera
berria onartzeko.
|
|
|
Familia terapiari dagokionez, senideen artean ulermena eta komunikazio positiboa lortzera dago zuzenduta. Esku hartze mota honek zenbait arazoren konponketa bilatzen du, besteak beste,
|
egoera
berriari arrakastaz aurre egitea, rol aldaketeiegokitzea, sor litezkeen ardurak saihestea, etab. Profesionalak familiarentzat lansaioak eta helburu zehatzak finkatzen ditu beharren arabera.
|
|
|
Gaixoaren egoera eta beharrak aldatzen joaten dira etengabe eta, ondorioz, gauza berriak ikasi eta
|
egoera
berriei aurre egin behar die zaintzaileak. Batzuetan, zaintzaileak egoera berrira egokitzeko duen denbora ez da nahikoa izaten, gaixoaren narriadura azkarragoa delako.
|
|
|
Gaixoaren egoera eta beharrak aldatzen joaten dira etengabe eta, ondorioz, gauza berriak ikasi eta egoera berriei aurre egin behar die zaintzaileak. Batzuetan, zaintzaileak
|
egoera
berrira egokitzeko duen denbora ez da nahikoa izaten, gaixoaren narriadura azkarragoa delako. Horregatik, taldeko kideen eta profesionalenbabes osoa beharrezkoa izaten da.
|
|
|
Hara hemenbi pisuzko arrazoi Ameriketara joateko. Bestetik, Chain phenomenon dela-eta, euskaldunak euskaldunak dauden tokietara abiatu ohi dira noski, alegia, euskaldunak, beste edozein naziotako herritarrek bezalaxe, ezagunak dituzten tokietarajoan dira lan eta
|
egoera
berri baten bila.
|
|
|
Indarrean baina aspektu batzuetan zaharkiturik dauden LAA eguneratu nahian, dokumentua berrikusten hasi da, gaur egungo
|
egoera
berriei eta lurralde gatazkeimodu eraginkorragoan erantzuteko. Oraindik eztabaidan dagoen dokumentua izanarren, inongo entitate legalik gabekoa, aspektu interesgarriak baditu:
|
|
|
Besteera batean adierazita, populazioaren deskonzentrazio prozesu bat gertatzen hasi zen, ziklo ekonomikoaren aldaketarekin harremanetan omen zegoena: aldi industrialeanzehar populazio zein jarduera ekonomikoen konzentrazio espaziala nagusitu zenbitartean, aldi postindustrialari populazio zein jardueren deskonzentrazioa zegokion.Aurreko hamarkadetako landa exodoak faktore ekonomikoekin harreman handiazuen, baina
|
egoera
berri honetan eragiten duten faktoreak desberdinak dira: familien ahalmen ekonomikoaren handitzea, garraiobide zein telekomunikabideengarapena, hiri lurzoruaren prezioaren garestitzea, baita hainbat faktore psikosozialere (landa esparruen birbalorizazioa, adosatu edo eraikin atxikien moda...).
|
|
|
Herri hauen erronka nagusia da
|
egoera
berriaren aurrean zein erabaki hartubehar duten. Populazioaren hazkundearekin jarraitu bai, baina mugak aurreikustenari dira dagoeneko.
|
|
|
Nahiz irabazi tasaren kasuan gorako joeraegonkortu den, metaketa tasaren kasuan ez da antzeko bilakaerarik gertatzen. Hots, inbertitzen ez den irabazi edo mozkinen partea handitu egin da eta
|
egoera
berri honekin kapitalak liberatu egiten dira eta errentagarritasun maximoaren bila doazen finantza aktiboen itxura hartzen dute. Finean, bi tasa horien arteko aldea erdigunekoekonomia garatuetan finantza espekulazioaren bilakaeraren adierazpena da.
|
|
|
Zein da
|
egoera
berria. Ezaugarri nagusiakGobernuen botereaIndar bultzagileakMailaketaren nolakoaArrazoi nagusiaGlobalizazioarenkontzeptuaIbilbide historikoa
|
|
2011
|
|
|
Gaur egunean EITBri bizitzea egotzi zaion aroak hainbat muga eta zabaldegiagertzen ditu. Batetik errentagarritasun ekonomiko hutsaren atzetik dabiltzanenpresen kontzentrazioaren kontra ibili behar da bere izaera publikoari eutsiz.Bestetik, enpresa multinazional eta multimedia diren horiekin lehiatu beharra du, bere barneko fluxua
|
egoera
berrietara egokituz. Baina esan bezala Internet etadigitalizazioaren sasoi honek abantailak ere badakartza, usaindu, ikusi eta ezarridaitezkeenak; kalitate bikaineko edukiak, toki gehiagotan, era desberdinez, ikuspuntuanitzetatik eskaini daitezkeenak.
|
|
|
Hala, 2007 urtea iraganareneta geroaren arteko mugarria izan zen EITB taldearen konbergentzia prozesuan, bereziki, lehenik irratiaren eta gero telebistaren digitalizatzean oinarritutakoteknologia azpiegitura taxutzean. Handik aurrera, atalak bide bera egingo du, bainaalbistegien antolakuntza bilakaeraren ikuspuntutik, ekoizpen eskemak eta profilprofesionalak
|
egoera
berrira zenbateraino egokitu diren jakiteko. Sarrera gisa, EITBtaldea osatzen duten enpresen eta hedabideen egungo egoera berrikustea komeni da.
|
|
|
Esan bezala, lehenakirratiak izan ziren, eta, gero, telebista egokitu zen, Bilboko egoitza berrian estreinatubaitzuen teknologia berria ekoizpen nahiz emisio fasean. Operazio teknikoenalorra lehenago hasi zen
|
egoera
berrira egokitzen, eta taldearen sail teknikoak berakdiseinatu eta abiatu zuen sistema analogikotik digitalerako bidea, nagusiki ETBrena, hedabiderik konplexuena eta 10 urte lehenago abiatutako aldaketaren motorra baita.
|