|
2002
|
|
|
Zientzialariak gehitu du orain landatuta dauden beste espezie batzuekin gertatutakoa behatuz gero (izokina, amuarraina, erreboiloa edo urraburua, besteak beste), hegalaburraren laborantzan garapen teknologiko egokia lortzeko behar den gutxieneko denbora dela hamarkada bat. Eta esan du duela hamarkada batzuetatik ikertzen ari direla mundu osoan
|
egoera
basatian dagoen atuna. Ikertzaile asko Murtziako Zentro Ozeanografikokoak dira.
|
|
|
“Orain babesten saiatzen ez bagara, tximu handien populazio gehienak desagertu egingo dira datozen 20 urteetan”, dio Redmond Ian ekologista britainiarrak, Nazio Batuen Ingurumen Programaren (PNUE) proiektu baten arduradunak. Ianek hiru urte eman zituen Keresokin (Kivu hegoaldean) primate handiak ikasten, eta esan du Kongon
|
egoera
basatian bizi diren espezieak, hala nola txinpantzeak eta gorilak, inguruko landa populazioek ehizatzen dituztela sistematikoki, eta horiek elikatzeko erabiltzen dituztela. 1998az geroztik, Ruanda eta Ugandako matxinatuen eta haien aliatu militarren armadek ere harrapatu zituzten, basoetatik botatzeaz gain, Erdialdeko Afrikako lehen babesleak eta biztanleak, pigmeoak, eskualde horretako ekosistemaren oreka bermatzen zutenak.
|
|
|
Ehizaren barnean sartzen dira
|
egoera
basatian bizi diren eta ehizaldi batean ehizatu diren animalia guztiak.
|
|
|
Ikertzaileen arabera, lurrazalaren %46
|
egoera
basatian dago.
|
|
2003
|
|
|
Niretzat preso sozialak preso politikoak dira. Sozialak deituak diren presoak egoera politiko konkretu baten ondorioa dira, kartzelako egoera kanpoko
|
egoera
basatiaren ondorioa da. Gizarte eta sistema politiko honek ekoizten duen «kaka» kontzentratzen da kartzelan.
|
|
|
|
Egoera
basatian bizi diren zaldi, asto eta zebrak kontserbatzeko plana egin dute
|
|
|
Hala ere, giza jarduerek gero eta presio handiagoen pean geratzen diren zaldi basatiak jartzen dituzte.
|
Egoera
basatian bizi diren zazpi zaldi, asto eta zebren “beltzek” kezkatutako talde kontserbazionistek ekintza plan bat jarri dute abian etorkizuna ziurtatzeko. Plan hau Kontserbazioko Mundu Batasuneko (IUCN) zaldien arloko talde espezialistaren lana da.
|
|
2004
|
|
|
Urraburua basatia edo akuikulturakoa izan daiteke.
|
Egoera
basatian, gehienak urteko azken hiruhilekoan egiten dira harrapaketak, eta Kataluniakoa. Landutako lurra tamaina homogeneokoa da.
|
|
2008
|
|
|
Bi kategorien artean te erdihartzitua dago, Oolong tea ere esaten zaiona. Tearen zuhaitza hosto iraunkorreko zuhaitza da, 10 metroko altuera har dezakeena
|
egoera
basatian. Hala ere, biltzaileek beren hostoen uzta errazago jaso dezaten (handienak onenak izanik), lurretik 1,10 metrora heltzen da.
|
|
|
Balio dietetiko handikoak 24 eta 48 hilabete bitarteko zekor hauen kanalek ez dute 150 kiloko pisua gainditzen; pieza txikiak dira eta 21 eguneko heldutasuna behar dute merkaturatu baino lehen.
|
Egoera
basatian hazi direnez, haragiak ezaugarri bereziak ditu nutrizioaren eta organoleptikoaren aldetik. Elikagai horren mantenugairik aipagarrienak proteinak dira, gorputzeko ehunak hazi eta birsortzeko behar den lehengaia ematen baitute eta defentsa sistema estimulatzen laguntzen baitute.
|
|
2009
|
|
|
Horregatik, benerazioz, harriduraz eta inbidiaz begiratzen diet haluzinatuei, dagoeneko ikusi eta segurtasunez beren bidea zein den badakiten zoroei. Pentsatzeko ohitura txar eta zorigaiztokoak erasoturik, nire jatorrizko
|
egoera
basatia da. Hezi eta otzandu nahi izan naute, zuetako edonor bezala, baina nire hezle eta bezatzaileek zintzoki egia esan nahi badute, ez dutela erdietsi onartu.
|
|
2010
|
|
|
Gizakiaren erasoen, gerraren eta indarkeriaren biktima den ekosistema berreraikitzea da misio honen helburua. Herrialde honetan, Ruanda eta Uganda, gaur egun, mendiko 750 gorila inguru eta ekialdeko lurretatik 5.000 baino ez dira
|
egoera
basatian geratzen. Primateak Gomatik (Ipar Kivu probintzia) datozen hiru kume dira, eta Ruanda auzoko sei nerabek organismo horren iturriak zehaztu zituzten.
|
|
2012
|
|
|
Mehatxu kategoriak hauek dira, goitik beherako mehatxu ordenan: desagertua; desagertua
|
egoera
basatian; arrisku kritikoan; arriskuan; kaltebera; ia mehatxatua; kezka txikia; datu gutxiegiak; eta ebaluatu gabea. Zerrendako ale guztien %40 desagertzeko arriskuan daude.
|
|
|
Jerry Proudlock Duela bi mila urte, lehoia Afrikako eta Asiako kontinentean hedatzen zen, baita Europan ere, non Grezian eta Erroman ehizatu ahal izan baitzen desagertu arte. Duela 200 urte, kalkulatzen da 1.200.000 lehoi zeudela
|
egoera
basatian mundu osoan. Lehoi afrikarra (Panthera leo leo) eta asiarra (Panthera leo persica), felido enblematiko horren bi espezieak ziren beren oihanetako jaun eta jabe.
|
|
2015
|
|
|
Cecil lehoiaren Zimbabun hilketak mundu mailako arreta erakarri du animalia horien arazoari buruz: dagoeneko 20.000 inguru geratzen dira
|
egoera
basatian, eta, hainbat adituk diotenez, 2020an desagertu egin litezke, jasaten dituzten mehatxuei jarraituz. Herritarrek uste dutena baino gehiago egin dezakete animaliak ez desagertzeko, eta lehoia ez da salbuespena.
|
|
|
Ez dut uste lelo horrek han bilduko garen guztiok berdin pentsatzera behartzen gaituenik. Aski da
|
egoera
basati horrekin ados ez egotea eta behingoz beste ñabardurak ordu pare batez gure sotoan uztea. Benetan uste dut eska daitekeen gauza dela.
|
|
2017
|
|
|
Kolore berezi eta erakargarriko haragia izateaz gain, bere bizitzaren zati bat ibaiko uretan eta itsasoko uretan ere bizi da.
|
Egoera
basatian, Ipar hemisferioko itsasoetan hazten da izokina, eta ibai eta lakuetan ugaltzen da. Horrek esan nahi du espezie honi eskaintzen zaizkion arrain haztegiek espezie horrek bere bizitza modu naturalean garatzen duten baldintzak erreproduzitu behar dituztela:
|
|
|
Prozesu natural berdinekin egiten da, baina ingurune itxi eta kontrolatuetan, non arrain hori askatasunean hazten den egoera imitatzen saiatzen diren. Hala, bada, hazkuntzak hainbat etapa jarraitzen ditu, izokinak
|
egoera
basatian garatzen dituenak, baina kontrolpean, eta, ondorioz, heriotza tasa murriztu egiten da, baita kalitate homogeneoko aleak ere. Bestalde, arrain haztegietako hazkuntzak areagotu egin du ekoizpena, merkaturatzea bultzatu eta prezioa merkatu.
|
|
|
Inbaditzaileen aurrean indigenek nolabaiteko nagusitasunari eusten diote beren lurraldeko lekuen ezagutzan eta baliabide naturalak menderatzeko eta erabiltzeko artean. Eta gertatzen da ur bideen izenak, erliebearekin zerikusia dutenak, herrienak, abere eta landareenak ia
|
egoera
basatian jarraitzen dutela eta, nolabait esateko, gizakiaren bizileku isolatuenen izenak ‘substratuaren lekuko’ fidagarrienak direla" (1931, 94).
|
|
2018
|
|
|
guk esaten dugu orain gauzak superondo daudela, baina guretzat hori da kalean ibiltzea beldurrik sentitu gabe; ez du esan nahi jende guztiak agurtzen nauenik, familia bazkaria berreskuratu dudanik, edo gure gazteak irainduko ez dituztenik. Hain asimilatuta dauzkagu hainbeste urtetan izandako
|
egoera
basatiak, oraingoa jada ez baita ezer?. Bat etorri da Etxebarrieta:
|
|
|
Esan nahi dut ez dugula gure burua zuritu behar bestea, alteritatea kontsideratzen dugun horren aurrean... Nahiz eta eskubiderik gabeko horrelako
|
egoera
basati batean jauzia egon litekeen.
|
|
2020
|
|
|
Lan horretan 64 ugaztun, hegazti eta anfibio nabarmentzen dira, ekintza horiei esker beren estatusa hobetu dutenak. Horietako hiru espezie desagertuak dira,
|
egoera
basatian, eta berriro ere naturan sartu ahal izan ziren: Kaliforniako kondorra eta oin beltzen hudoa AEBn, eta Przewalskiren zaldia, Mongolian.
|
|
|
Pitzadurarik gabeko planteamendua dirudi. Baina, praktikan jartzean, laburtu egiten da, teoriatik gure maskotak bizi diren benetako baldintzetara pasatzen den unean (ez dira
|
egoera
basatian daudenetara hurbiltzen). Ez da logikoa animalia bat heztea eta haren biologian ezer ez aldatzea.
|
|
|
Ez da logikoa animalia bat heztea eta haren biologian ezer ez aldatzea. Egia da
|
egoera
basatian dagoen txakur batek izan ditzakeen otso, arbaso eta modeloek ahalmen mugatua dutela karbohidratoak digeritzeko. Baina, era berean, bizi itxaropena askoz txikiagoa da erabat desberdina den ingurune batean.
|
|
|
Langileen eta, oro har, herriaren borroka antifrankista gero eta handiagoa zen urte haietan, ETAk gogor erasotzen zion Estatuari herritarren gehiengo zabal baten babesarekin, gainera, eta erregimenak herri mugimendua zanpatzea eta zigortzea erabaki zuen salbuespen
|
egoera
basati bat ezarriz. Poliziak milaka pertsona atxilotu zituen, tartean 150 etakide, eta hiru gazte hil.
|
|
2022
|
|
|
Haren metabolismoak benetako bat zeharkatuko balu bezala jarduten du txakurren haurdunaldia. Aditu batzuen ustez, gainera, txakurren haurdunaldi psikologikoak biziraupen mekanismo bere espeziean garatua. «Horrela,
|
egoera
basatian, eme bat gai izango litzateke, nahiz eta ama biologikoa hil», azaldu du Manuel Lázaro albaitariak. Izan ere, portaera hori otsoetan mantentzen da:
|
|
|
nola elikatu da? Galdera horiek guztiak behin bakarrik ebatz daitezke, izokina ziurtagiriarekin.
|
Egoera
basatian harrapatutako aleak, adibidez, nazioarteko erakundeak emandako ekoetiketa urdinarekin abalatuta egon daitezke. Marine Stewardship Cofunciona l (MSC); organismo basatiak, itsasokoak nahiz ur gezakoak, harrapatzen dituzten arrantza toki guztiak.
|