|
2009
|
|
|
Horrela, Jonek Anari eraso dioesaldiak portaeraren jatorrizko kausa Jon dela ondorioztatzera darama. Jonerasokorra dela, alegia?.
|
Egoera
aditza (EA) erabiltzen duten esaldietan, aldiz, objektuari egozten zaio portaera; hau da, Jonek Ana gustuko du esateak Anagustagarria dela pentsatzera darama.
|
|
|
Parte hartzaileek idatzitakoa hizkuntza kategorien ereduaren arabera kodifikatu zen (Semin eta Fiedler, 1988, 1991). Horretarako, istorioak esaldika banatuziren, esaldiaren subjektua aktorea zenean, erabilitako hizkuntza kategoria kodifikatuz (ekintza aditz deskribatzailea. EAD?, ekintza aditz interpretatzailea. EAI?,
|
egoera
aditza. EA, edo adjektiboa. ADJ?).
|
|
2018
|
|
|
Aita laster epaituko dute, nik azterketa oso garrantzitsuak egin behar ditut, zure nebarekin ez dakit zer egin ere, zertan dabilen jakin gura dudan ere ez dakit...
|
Egoera
aditzen zenuelakoan nengoen, azken boladan izan duzun portaera ikusita. Eta orain hau?
|
|
2021
|
|
|
Bestalde, perpaus nagusiko aditzei dagokienez ere baldintzak apur bat zorrotzagoak dira objektuari begirako bigarren mailako predikazioan: subjektuari begirakoan bezala,
|
egoera
aditzekin ez da era horretakorik egiten, baina ezta lorpena adierazten duten aditzekin ere. Objektuari begirako bigarren mailako predikazioa egon dadin egoera aldaketa edo toki aldaketa dakarten aditzak behar dira (Sagarrak garbitu gabe jan zituen; Oilaskoa limoi urez igurtzita sartu nuen labean), edo iritzi eta hautemate aditzak (Nahiago dut kafesnea ondo berotuta; Sehaskatik irtenda aurkitu dut haurra; Poltsan auzokoaren tomateak zeramatzala harrapatu genuen Iker; Fraideen modura hitz eginez irudikatzen ditut Euskaltzaindikoak; Ahoan irribarrea zuela gogoratuko dut beti Mireia).
|
|
|
Hori jakitera, ez nintzen etxetik irtengo; Diru gehiago izatera, etxe dotoreago bat erosiko nuen; Egia esatera, ez nuen uste hain urrun iritsiko zinenik. Nolanahi ere, baldintzazkoak sortzeko bide hau ez da maiztasun handiz erabiltzen, eta badirudi
|
egoera
aditz batzuekin azaltzen dela bereziki (izan, jakin, egon...).
|
|
|
Etorriko balitz, mesede ederra egingo liguke; Ekarriko balu, bila joan beharrik ez nuke izango. Esan beharra dago, bestalde, euskalki batzuetan alegiazko aldiko adizki sintetikoen erabilera ahuldu bezala egin dela, eta orduan, alegiazko laguntzailea duen [tuko+ izan/* edun] adizki analitikoak erabiltzen dituztela sintetikoen ordez,
|
egoera
aditzekin kontrafaktualak adieraziz: Ingelesa jakingo banu, errazkiago bilatuko nuke lanbide berria.
|
|
|
Baldintzazko perpausean
|
egoera
aditza dugunean, ez da kontrafaktualik moldatzen ahal adizki horiekin: * Pobreek dirua izan balezate vs Pobreek dirua (izango) balute.
|