|
2002
|
|
|
Atal honetan Euskal Herriko ekonomiaren sektore nagusien
|
egoera
eta bilakaera aztertuko ditugu. Honekin bat, testu honen helburua euskal ekonomiarensarrera egitea den arren, errealitate konplexuak sintetizatzeak ekartzen dituen oztopo analitikoez eta informazio galeraz ohartarazi behar dugu.
|
|
2003
|
|
|
Bi ikerlan erraldoik arakatu zituzten 2001 urtean euskararen
|
egoera
eta bilakaera Euskal Herriko lurraldeetan: Euskararen Jarraipena III. Euskal Herriko Soziolinguistikako Inkesta 2001 eta Euskararen erabileraren kale neurketa IV. Bi ikerlan horien metodologiak eta edukiak zeharo ezberdinak izan arren, ondorio bat dute komun:
|
|
|
m) Adingabeen legezko ordezkariei argibideak eman behar zaizkie adingabeon
|
egoera
eta bilakaerari buruz, bai eta haiei dagozkien eskubideei buruz ere, eta horretan ez da izango beste mugarik lege honetan ezarritakoa baino.
|
|
2005
|
|
|
Kopuruak alde batera utzita, esango genuke egoera oso anitza, konplexua eta aldakorra dela. Horretaz gain,
|
egoera
eta bilakaeraren irakurketa egiterakoan, ahantzi ezin ditugun bi giltza daude:
|
|
|
Irakas ereduen egungo
|
egoerari
eta bilakaerari buru zko grafiko eta datu ugari ditugu bertan, EAE osorako etalu rraldeka. 20 urtetan ereduen euskalduntze nabarmen bat eman da EAEn, batez ere 16 urtera bitarteko irakaskuntzan.
|
|
2007
|
|
|
Esan gabe doa, hortaz, zein garrantzitsua den horrelako ikuspegiz egindako ikerlana. Gehiago behar genituzke horrelakoak euskararen
|
egoeraz
eta bilakaeraz ezagutza orokorra eduki nahi izatera.
|
|
|
|
Egoera
eta bilakaera, ikuspegi estatikoa eta dinamikoa, biak ala biak dira jakingarriak. 2006an egin den ikerketak ezagutza gertukoa ematen digu, une honetan euskararen erabilera zertan den erakusten du.
|
|
|
Zenbaki honetako artikuluan bertan Iñaki Iurrebasok dioenez: " bietatik ekarritako datuak uztartuz eta elkarrekin aztertuz, hobeto, sakonago, fidagarritasun handiagoarekin ezagut dezakegu euskararen
|
egoera
eta bilakaera zein izan den, iturri bakarretik edanez baino." Aurrerapauso handia eta txalotzeko moduko ahalegina da bi ikerlan horien emaitzak uztartu eta hainbat lekutan elkarrekin aurkeztu izana; aro berri baten beste zantzu bat.
|
|
2008
|
|
|
Entitate koordinatzaile orokorrak: Eskaintza bere tarte guztietan koordinatzen dute, eskariaren
|
egoera
eta bilakaera kontrolatzen dituzte, behin betiko prezioa gizartearekin bat finkatzen dute eta, hala badagokio, zatien arteko banaketa egiten dute. Entitate zuzendariak:
|
|
2009
|
|
|
Iaz burututako Jardunaldietan euskararen
|
egoera
eta bilakaera aztertu ziren kontsumoaren arloan. Aurten, berriz, Euskal Herrian azken urteotan indartu den fenomeno bat jorratuko da beren beregi:
|
|
|
Jakina da ez dela homogeneoa euskararen bizi indarra bere lurralde guztietan, eta horregatik diogu oro har lortzen duela nahiko nota altua, ez baikinateke ausartuko nota altua lurralde guztietara zabaltzera. Bistakoa ikusten dugu guk nota altu antzekoa argi eta garbi Euskal Autonomia Erkidegoko
|
egoeraren
eta bilakaeraren argitan baino ezin daitekeela jarri; nekez, ordea, asko kostata, Nafarroari begira; eta inondik inora ez, Iparraldeari bagagozkio.
|
|
2010
|
|
|
Izan ere, euskal soziolinguistikan gehien jorratzen diren gaiak eta aztertzen diren egoerak, euskara berreskuratze ahaleginetan murgildurik dauden gune soziolinguistiko erdaldunduenak izaten dira, sarri askotan. Horretarako dauden arrazoiak ulergarriak izanagatik ere, erkidego euskaldun peto baten
|
egoeraz
eta bilakaeraren arriskuez jardutea —ez, lan eskerga eskatzen duten ia itzulezinezko egoerez—, estimatuko du irakurleak. Gainera, egileak erabat asmatu du, besteak beste, halako gune euskaldun baten egoeraren argi ilunez gogoeta emankor horri ekin dionean; izan ere, zonalde euskaldunek euskara biziberritzeko berezko abiapuntua izan lukete, dinamika berreskuratzailea auzo lur eta ukipen gizataldeetara ondoren heda dadin.
|
|
2011
|
|
|
Ikerketa honen ekarpen metodologikotekniko garrantzitsuena izan zen, munduko hizkuntzen egoera ezagutzeko galdera irekiz osatutako mundu mailako galdeketa bat egin zela. Ikerketa aitzindaria izan zen, Euskal Herrian zein mundu mailan, hizkuntza komunitateetako kideei zein ikerlariei, inolako mugarik gabe, euren hizkuntzen
|
egoerari
eta bilakaerari buruz nahi zutena idazteko aukera ematen zitzaielako.
|
|
|
Arretaz aztertuz gero, ordea, nabari da badutela beren zentzua, amesgilearen
|
egoeraren
eta bilakaeraren zantzuak ematen dizkigutela, badutela eginbehar bat kontakizunean.
|
|
|
Jon Aizpuruaren ustez, hizkuntzaren
|
egoera
eta bilakaera ez dira gertakari isolatuak. Hizkuntza gizartearen berezko zatia da, eta gure irakurketa hankamotz geratuko litzatekeen gizartearen baitan gertatzen ari diren aldaketei eta jokabideei begiratuko ez bagenie.
|
|
|
Helburua da Espainiako lurralde eta itsas eremu osoan informazio eguneratua eta konparagarria ematea, ondare horren
|
egoera
eta bilakaera ezagutu ahal izateko.
|
|
|
Datu horietako asko geografikoak dira, eta, beraz, sistema hori administrazioen informazio geografikoko gainerako zerbitzuekin integratuko da. Halaber, Natur Ondarearen eta Biodibertsitatearen
|
egoerari
eta bilakaerari buruzko urteko txostena egingo da, bai eta ondare hori egoera onean mantentzeko eta hartutako politika nagusiek lortutako emaitzak ebaluatzeko hartutako ekimenei buruzkoa ere.
|
|
|
Espainiako Gobernuak Natura Ondarearen eta Biodibertsitatearen Inbentarioa sortzen duen 2007ko Legearen I. tituluko I. kapitulua garatzen duen errege dekretua onartu du. Horren helburua da informazio “objektiboa, eguneratua eta alderagarria ematea, Espainiako lurralde eta itsas eremu osoan, ondare horren
|
egoera
eta bilakaera ezagutu ahal izateko”. Inbentarioko informazioari esker, “natur ondarea eta biodibertsitatea kontserbatu, kudeatu eta modu iraunkorrean erabiltzeko politika publikoen oinarri zientifikoa hobetu ahal izango da, eta haren balioak gizartera zabaldu” esan zuen Gobernuak.
|
|
|
Journal of Sociolinguistics aldizkariko artikulua interesgarria bada, datu soziolinguistiko gehiago ematen ditu Blanca Urgellek ekainaren 13an Eusko Legebiltzarraren aurrean aurkeztu zuen txostenak. Euskararen
|
egoerari
eta bilakaerari buruzko adierazleak txostenean datu soziolinguistiko anitz ematen da hainbat iturritatik ateratakoak, gehienak 1996 eta 2010 urteen artekoak. Txostenak lau atal nagusi ditu.
|
|
2012
|
|
|
2012ko urtarriletik uztailera bitarteko datuetan, iaz baino %18, 4 bidaiari gutxiago izan ditu Noainek, eta %6, 9 gutxiago Forondak. Miarritzeko
|
egoera
eta bilakaera guztiz bestelakoa izan da azken hamarraldian: 2004 urtetik 2008 urtera, goranzko bilakaera eduki zuen, bi urtez behera egin, eta iaz eta aurten goranzko joera hartu du.
|
|
|
Bietatik ekarritako datuak uztartuz eta elkarrekin aztertuz, hobeto, sakonago, fidagarritasun handiagoarekin ezagut dezakegu euskararen
|
egoera
eta bilakaera zein izan den, iturri bakarretik edanez baino.
|
|
|
Behin hori esanda, hona bigarren ideia: bietatik ekarritako datuak uztartuz eta elkarrekin aztertuz, hobeto, sakonago, fidagarritasun handiagoarekin ezagut dezakegu euskararen
|
egoera
eta bilakaera zein izan den, iturri bakarretik edanez baino. Angelu batetik baino gehiagotatik egindako argazkiek aberastu egiten baitute, inolako ezbairik gabe, ezagutza ahalegina.
|
|
|
2 Askatasunaz gabetzen ez duen beste edozein neurri hartzen denean, epaile edo auzitegi epai emaileak zuzenean eskatuko die aurreko paragrafoan aipatu Administrazioei, adituei eta profesionalei, kondenatuaren
|
egoerari
eta bilakaerari buruzko txosten egokiak, haren birgaitze maila eta berrerortze iragarpena edota delituak behin eta berriz egiteko joera.
|
|
|
Azkenik, «Euskararen
|
egoera
eta bilakaera XXI. mendearen hasieran: aurrerabegirako erronkak» izenburua duen artikuluan euskararen bilakaeraren eta gauregungo egoeraren diagnostikorako argibide zehatzak eskaintzen dizkigu IñakiMartinez de Lunak.
|
|
|
Honaino, euskararen
|
egoeraz
eta bilakaeraz zenbait zertzelada. Gehienbat horietanoinarrituta, euskararen egoerak dituen argi ilunez eta aurrera egiteko hizkuntzahorren bidegurutzeaz arituko gara hurrengo lerroetan.
|
|
|
, (2011c): Euskararen
|
egoerari
eta bilakaerari buruzko adierazleak (webgunea), http://www.kulturklik.euskadi.net/lang/ eu/ euskararen egoerari etabilakaerari buruzko adierazleak indicadores de situacion y evolucion del euskera/ (azken kontsulta: ).
|
|
|
5 Euskararen
|
egoera
eta bilakaera XXI. mendearenhasieran: aurrera begirako erronkak
|
|
|
Alderdi horien bilakaera aztertu eta konparazioak egin ahal izateko, emaitzak hainbat interesgunetan banatzen dira, hala nola, herrialdearen koiuntura ekonomikoa, nekazaritzako elikagaien sektorearen egoera ekonomikoa: nekazaritzako elikagaien sektorearen
|
egoera
eta bilakaera, elikagaien kontsumoarekiko konfiantza, eta ekoizle, industria, handizkari eta banatzaileentzako merkataritza harremanak, gogobetetasuna, ordaintzeko epeak, ordaindutako prezioak edo hornidura baldintzak baloratuz.
|
|
2013
|
|
|
|
egoerak
eta bilakaerak
|
|
|
– Turismo sektorearen eskaintzaren eta eskaeraren
|
egoerak
eta bilakaerak osatzen dute turismo merkatua. Eskaintza turistikoaren definizioa hau izan daiteke:
|
|
2014
|
|
|
Laburpena. Hizkuntza baten hiztunen jarrera linguistikoek eragin handia izan dezakete hizkuntza horren
|
egoeran
eta bilakaeran, batik bat hiztun komunitateen arteko ukipena dagoen kasuetan. Ikerlan honetan, Kataluniako eta La Franja deritzon Aragoiko mugako eremu katalanduneko zenbait herritako DBHko lehen mailako nerabeen jarrera linguistikoen analisi konparatibo bat egiten da.
|
|
|
Jarrera linguistikoek oso informazio erabilgarria ematen digute hizkuntzen
|
egoera
eta bilakaera zer nolakoak diren azaltzeko, batez ere hiztun komunitateen arteko ukipena dagoenean. Jarrera linguistikoak norbanakoaren jokabidean hezurmamitzen badira ere, kausa psikosozialen ondorioz eratzen eta aldatzen dira (Baker, 1992:
|
|
|
Jarrera linguistikoek oso informazio erabilgarria ematen digute hizkuntzen
|
egoera
eta bilakaera diren azaltzeko, batez ere hiztunkomunitateen arteko ukipena dagoenean.
|
|
2015
|
|
|
UEMAk eskatuta, Gaindegiak zenbait azterlan egin du udalerri euskaldunen ezaugarri sozioekonomikoen
|
egoeraz
eta bilakaeraz. Gaindegiako koordinatzaile Imanol Esnaolak lurgune euskaldunetan jarri zuen fokua eta sozioekonomiaren ezaugarri nagusiak aipatu zituen, euskararen normalizazioan eragin dezaketela kontuan hartuta.
|
|
|
Ñabardurak ñabardura, horixe da" Udalerri euskaldunak EAEn:
|
egoera
eta bilakaera," ikerketaren ondorio nagusia. Artikulu honetan, ikerketa horren emaitza nagusiak aurkeztu eta horren inguruko gogoeta egin nahi dugu.
|
|
|
zentsuak. Udalerri euskaldunen
|
egoera
eta bilakaera deskribatzea izan da ikerketaren xede nagusia. Horretarako, 1981 urtetik aurrera zentsuetan euskararen inguruan egin izan diren galderen udalerrikako emaitzak hartu eta ustiatu ditugu, eta hainbat irizpideren arabera multzokatu ditugu udalerrietako datuak, joera orokorrak atzeman ahal izateko.
|
|
|
Euskal Estatistika Erakundea (EUSTAT). EAEko udalerri euskaldunen
|
egoera
eta bilakaera aztertzeko, azken 30 urteotako zentsuetako datuak aztertu ditugu, EUSTATek argitaratutakoak, zehazki.
|
|
|
Gure helburua udalerri euskaldunetako
|
egoera
eta bilakaera aztertzea izanik, joera orokorrak antzemateko, udalerrien multzokatze hauek landu ditugu gure ikerketan:
|
|
|
" Udalerri Euskaldunak EAE n:
|
Egoera
eta bilakaera" in www.uema.eus/azterketak).
|
|
|
Honekin guztiarekin batera, eskualde buru edo inguru euskaldunena zuten udalerrientzat erdaldundu da gehien ingurua (zonaldeko zein eskualde buruko euskal hiztunen proportzioak gehien apaldu diren eremuak dira, ikus" Udalerri Euskaldunak EAE n:
|
Egoera
eta bilakaera" in www.uema.eus/azterketak).
|
|
|
Flotak kudeatzeko sistemek gertakariaren
|
egoera
eta bilakaera denbora errealean jakiteko aukera ematen diete erantzun operadoreei, koordinazio gelatik.
|
|
|
Bestalde, bi erakundeok lankidetasun politika bultzatuko dute, ikastaroak, mintegiak, kongresuak eta sinposioak elkarrekin antolatuz eta gauzatuz. Euskararen eta frisieraren
|
egoerari
eta bilakaerari buruzko txostenak landu eta sustatuko dituzte.
|
|
2016
|
|
|
euskaldunen portzentajea gehi ia euskaldunen portzentajearen erdia, %70 edo gehiago denean (Udalerri euskaldunak EAEn:
|
Egoera
eta bilakaera,, 2014).
|
|
|
EBPN, 2011, Euskararen
|
egoerari
eta bilakaerari buruzko adierazleak, Eusko Jaurlaritza, Gasteiz.
|
|
|
IURREBASO, I., 2015, Udalerri euskaldunak EAEn:
|
egoera
eta bilakaera, Soziolinguistika Klusterra, Andoain.
|
|
|
SOZIOLINGUISTIKA KLUSTERRA, 2014, Udalerri euskaldunak EAEn:
|
Egoera
eta bilakaera,, Andoain.
|
|
|
Baten bati irudituko zaio zazpi multzoko sailkapen hau oso xehea dela, xeheegia aukeran, multzo gutxiagorekin nahikoa genukeela hizkuntza gaitasunaren
|
egoera
eta bilakaera egoki aztertzeko. Azal dezagun gure ikuspegia:
|
|
|
Lan handia egiten ari da Iñaki Iurrebaso ikertzailea, udalerri euskaldunen161 eta, horien barruan, arnasguneen
|
egoera
eta bilakaera EAEko perspektiba demolinguistiko globalean argituz. Beste iturririk falta ez
|
|
|
Konkretuki, tartean baino nabarmenagoa da hamarkadan. den arren162 bere azken liburua adierazgarria da oso163 EAEko udalerri euskaldunen
|
egoera
eta bilakaera aztertzeko, azken 30 urteotako zentsuetako emaitzak aztertu ditu Iurrebasok, EUSTATek eskainitako datuetan oinarrituta. Hizkuntza gaitasuna, lehen hizkuntza eta etxeko erabilera nagusia (E4 hortaz, ez ET) aztertu ditu liburuan.
|
|
|
__, (2011c) Euskararen
|
egoerari
eta bilakaerari buruzko adierazleak. Eusko Jaurlaritza, Hizkuntza Politikarako Sailburuordetza (http://www.euskara.euskadi.eus/contenidos/ informacion/ argitalpenak/ eu_ 6092/ adjuntos/ ebpn_ txostena/ EBPN%20Txostena%20eusk.pdf).
|
|
|
Iurrebaso, I. (2015a) Udalerri euskaldunak EAEn:
|
Egoera
eta bilakaera, Hurbilpen deskriptiboa zentsuetako datuen ustiaketaren bidez.Soziolinguistika Klusterra, 2015 (http://www.soziolinguistika.eus/files/ UDALERRI%20EUSKALDUNAK%20EAEn.pdf)
|
|
2017
|
|
|
Gure bigarren jarduera zen gure kostalde hurbila aztertzea, Jaizkibel eta Ulia artekoa. Horretarako, aprobetxatu genuen Eusko Jaurlaritzak martxan zuela Europa mailako Coastwatch programa; programa horren bidez, urtero urtero, gure kostaldearen
|
egoera
eta bilakaera aztertzen dugu: gizakiaren eragina, fauna eta flora, uraren kalitatea...".
|
|
|
Sarrera hitzaldien ondotik, Arabako
|
egoeraren
eta bilakaeraren nondik norakoak aztertu eta eztabaidatuko dira, mahai inguru batean. Parte hartuko dute Agurtzane Ortiz de Landaluze Eusko Jaurlaritzako Hizkuntza Politikarako Sailburuordetzako teknikariak; Asier Etxenike Aztikerreko zuzendariak; eta Olatz Altuna Soziolinguistika Klusterreko Kale Neurketako zuzendariak.
|
|
2018
|
|
|
Ildo horretan, adierazgarria da Iñaki Iurrebaso soziologoak UEMArentzat eginiko ikerketa lana: Udalerri euskaldunak EAEn,
|
egoera
eta bilakaera (2014, Soziolinguistika Klusterra). Bertan, soziologoak azaltzen du nola bitartean, euskararen ezagutzak gora egin duen %0 eta %70 arteko indizea zuten udalerrietan; eta, batik bat, %0 eta %40 arteko tartean.
|
|
|
Udalerri euskaldunak EAEn:
|
egoera
eta bilakaera,.
|
|
|
Kulturaren industriak gero eta pisu handiagoa du gure bizitzetan, eta ondorioz kulturen joan etorrietan. Horregatik, kontsumoan gertatzen ari dena ondo ulertzea berebizikoa da euskal kulturaren
|
egoera
eta bilakaera ulertzeko. Hori gogoan, Siadecoren inkestak, beste zenbait erakuslerekin batera, agerian jarri du euskarazko kultur produktuen kontsumoaren ahulezia.
|
|
2019
|
|
|
Udalerri euskaldunak EAEn:
|
egoera
eta bilakaera, Soziolinguistika klusterra, andoain.
|
|
|
ARnASgUnEEn
|
EgOERAZ
ETA BIlAKAERAZ KAlEERABIlERAREn DATUEn AZTERKETAK EMAngO DIgUnARI BURUZKO hAInBAT hIpOTESI esan bezala, etxeko erabilerari buruz egin diren zentsuetako datuekin gauzatu dugun azterketatxo hau osatzen ari gara kale erabilerari buruzko datuekin. orain arte egindako probek erakusten digutenez, kale erabilerari buruzko datuek baieztatu egingo dituzte etxeko erabileraren azterketak agerian utzi dituen... Lanketa hori guztiz amaitu gabe dugunez, zuhurtzia guztiarekin, behin behinekotasun osoz eta berez liratekeen xehetasun metodologiko guztiak emateko astirik gabe hitz egin beharra dugu. ziurrenik, azterketak guztiz amaitu arte ez zabaltzea litzateke zuhurrena.
|
|
|
Iñaki Iurrebaso – Hego Euskal Herriko arnasguneak zenbatzen arreta handiz irakurri dut mikel zalbideren" arnasguneak. etorkizuneko erronkak" lana (zalbide, 2019). ...rnasgunea zer den eta zer ez den argitzen zaigu teoriaren orubetik. horretaz gain, argitu egiten zaigu zergatik diren hain garrantzitsuak hizkuntza berreskuratzeko zereginean. eta lanaren azken zatian, arnasguneetan esku hartzeko ildo nagusiak proposatzen dira. arnasguneak zer diren eta zer ez diren azaltzearekin batera, arnasguneak operatibizatzeko eta ikerketa demolinguistikoen bidez arnasguneen
|
egoera
eta bilakaera enpirikoki aztertzeko funtsezko oinarriak zehaztu ditu zalbidek. eta horri lotuta, arnasguneen barne ezberdintasunak aztertzen hasteko tipologia bat ere proposatzen du. zalbidek zehaztutako oinarri teoriko horretatik abiatuz, operatibizazioa landu eta ikerketa enpirikoaren eremutik hego euskal herriko arnasguneak kuantifikatzeko lehen hurbilpena egiterainoko ibilbidea egitea izango ...
|
|
2020
|
|
|
zergatik dira hain garrantzitsuak Pandemia bati aurre egiteak prebenitzea eta sendatzea esan nahi du, baina baita eskala masiboan ez zabaltzea ere. Azken zeregin horretan, Espainiako Epidemiologia Elkartearen arabera, “funtsezkoak dira lurralde bakoitzaren
|
egoerari
eta bilakaerari egokitutako arakatzaile taldeak”. Xedea.
|
|
2021
|
|
|
Hirugarrena psikologia soziala, nola pertsonen pentsamenduak, emozioak eta jokabideak beste pertsonen presentzia erreal, irudikatu ala inplizituan eragiten duten. Azkena, psikologia klinikoa, pertsona baten edo talde baten prozesu psikikoak, ahalik eta azterketarik zehatzena dituena, bere
|
egoeraren
eta bilakaeraren osotasunean. Azken hau hautatu zuen orokorrena izanez.
|
|
|
IV.– Neurria aldi baterakoa da; izan ere, Euskal Autonomia Erkidegoan establezimendu, ekitaldi, jarduera eta tokietarako eskatzen den intzidentzia tasarekin lotuta dago, eta osasun
|
egoerara
eta bilakaerara mugatuta dago.
|
|
2022
|
|
|
Euskararen
|
egoera
eta bilakaera dituzue ikergai, besteak beste. Gai horren inguruan zer islatzen dute Eusko Jaurlaritzaren inkesta soziolinguistikoek?
|
|
|
BASKONIAKO NOTIZIAK pizkundean, bereziki euskara batuaren sorreran Txillardegiren ingurutik. Gero urterik odoltsuenak 1980 ingurukoak izan ziren, autonomien sorreran, independentzia indarka lortu nahiz, eta hor, antza denez
|
egoera
eta bilakaera geo politikoaren irakurketa oker baten ondorioz, ETAk iritzi publikoan ere itxura soilduago eta bortitzago bat hartu zuen, osoki militarra.
|