|
2000
|
|
|
Idaztankerari dagokionez," idazleak, ohi bezala, hiztegi aberatsez eta zehetasun handiko deskripzioz (hainbatetan astunegiak izango zirenak, istorioak berak pizten duen interesagatik izango ez balitz) baliatu da aurreko elaberrietan sortutako antzeko
|
egoera
eta pertsonaiak eratzeko orduan." (Egan 49) Bestalde, elkarrizketei egiantzekotasuna eransteko, errejistro ezberdinak erabiltzen ditu: " Aita Goierri aldean jaioa denez, hango errejistroan daude bere jardunak.
|
|
2001
|
|
|
Frankismoaren debekuak eta zapalkuntza politikaren ondorioak jasaten zituen belaunaldiaz mintzo garela esan behar da. Hori dela-eta, garaiko
|
egoera
eta gabeziek bultzatuta ekingo dio Saizarbitoriak idazteari. Egileak berak behin eta berriro adierazi duenez," akzidentez" hasi zen euskaraz idazten, bere garaiko euskal literaturaren pobreziak eta beharrak gaurkotzeko asmoz.
|
|
|
Jakina denez, Rossetti alargun geratu zenean, Morristarrekin joan zen bizitzera eta hiruren artean triangelu bitxia osatu zuten. Azkenean, Morrisek ezin izan zuen gehiago jasan
|
egoera
eta alabak eta emaztea utzirik, Islandiara aldegin zuen. Orduan aprobetxatu zuen Rossettik biziki maite zuen Janerekin egoteko.
|
|
|
Baina, misterioa entelegatu arren," irakurleek utzi egiten dute". Agian bada poesiaren metafora, baina Da Vinci ren eredua beste
|
egoera
eta kontestu desberdin batean erabilirik agertzen da.
|
|
|
Horrela, bada, Bilbao abangoardiaren paradisua omen zen. Eta nahiz eta horrelako asmorik izan ez,
|
egoera
eta joera aurre abangoardiarrak agertzen ziren antzertian nahiz zineman. Beste alde batetik ez ziren zailak aurkitzen Rimbaud edo Tzara ren lanak.
|
|
|
Autobiografia, baina, neurri batean, gaitik urruntzeko teknika era bada, guzti horrek paradoxa jokoa ematen badu ere. Deskribatzen den
|
egoera
eta hitz egiten duen ahotsaren artean beti dago urrunketa puntu nabaria. Beti da tartean maskaretarako tokia.
|
|
2002
|
|
|
Eta zehaztapena ez da, inondik ere, hutsala, finean, Mintegiren eleberrietan agertzen diren gertakarietan (dela giza sentimenduei buruzkoak, dela euskal arazo politikoekin hertsiki lotuak) bere subjektibotasuna begitatzen digun ahots narratzailearekin egiten baitugu topo. Emozioa, hausnarra, bizi dugun
|
egoera
eta gizartearen arau nahiz legeek ezartzen dizkiguten mugak... horiek dira idazle honen eleberrietako gai konstanteak.
|
|
|
Pertsonaia nagusiaren
|
egoera
eta izena bezalaxe, gainerako osagai narratiboak ere anbiguoak dira. Ez dakigu zehazki noiz jazotzen diren gertakariak, lekua ere zehaztasunik gabe deskribatzen zaigu, pertsonaiek ezizenak dituzte eta, are gehiago, eleberriaren amaiera irekia da.
|
|
2005
|
|
|
Egingoari begira jarrita, gauza asko ziran arren, ez eban uste epe zehatzean egitekoak ziranik, ez horixe. Bere irudimenak oparo eskeintzen eutsazan idazgaiak, baita
|
egoerak
eta personaiak be, idazle bati, idazle logabe bati oraindino eta gehiago, jagokon legez. Lerrokadaka etorkozan idazteko abiapuntuak berrirakurri ebazan.
|
|
|
Horrela, hiriko giro horretan bizitzako hainbat egoera azaltzen da. Esan genezake aurkezten dituen
|
egoera
eta pertsonaiak hiri modernoak eragindako izaki malapartatuak baino ez direla. Horretan guztian egilea errealitatearen beste aldea erakusten ahalegintzen da, alde ilunak oro har.
|
|
|
Narraziootan sentimenduak, barne sentsazioak dira nagusi, uneak,
|
egoerak
eta egilearen unibertsoa betetzen duten leku zehatzak (itsasoa, hondartzak...) garrantzi berezia dute. Oso intimistak ageri dira, beti desamodioa aipagai.
|
|
2008
|
|
|
Ondorioz, Batxilergoko EHLren helburu nagusia, testuen ulermena garatzea ez ezik, testuen ekoizpena garatzea ere bada. Hori da EAEko curriculumean helburu orokorretan zehazten dena; ikasleak gai izan duela
|
egoera
eta helburu komunikatibo desberdinei begira, ahoz nahiz idatziz, diskurtso koherente eta zuzenak sortzeko (Nafarroakoan ez da halako jarduera proposamenik jaso7). Dena dela, esan behar da EAEko curriculumean literatur
|
|
2009
|
|
|
Auzokoa edo auzoa izatea ez da beste baten ondoan bizitze hutsa, gaur egun horretara ulertzeko joera geroz eta handiagoa badago ere. Tradizio gizartean, auzokoa izateak bertakoen arteko hartu emanetan betebehar eta eskubide batzuk erakarri ditu berarekin, usadioan oinarritutakoak, eta bizitzako
|
egoera
eta beharrizan guztiei erantzuten izan diotenak.
|
|
|
Gerora, dirua guztien eskurago egoten hasi zenean, urteroko kuota bidezko ordainketara igaro ziren. Eta XX. mendean zehar, harik eta desagertu arte, antzinako konpromisoak ordainketa eredu berriekin nahastu dira
|
egoera
eta jendearen beharrizanen arabera.
|
|
|
Hara zeruaren
|
egoera
eta kolorearekin lotutako sinesmenak. Iluntzea gorria denean, hurrengo egunean denbora ona egingo du.
|
|
2011
|
|
|
Lehenbizikoak," Koaderno Handia" k, harrera ikusgarria izan zuen, inork uste baino handiagoa, seguru asko. Hala ere, egingo nuke, literatura arrazoiekin batera, gure hizkuntzaren
|
egoerak
eta ikasbideak izan zutela zerikusia: testu erraza, itxuraz ume batek idatzia, eta euskaraz oso dotore emana.
|
|
2019
|
|
|
Laburbilduz, esan genezake eleberri honetan Saizarbitoriaren beste lanetako gaiak edota elementuak errepikatu direla, baina bereziki Hamaika pausoko Iñaki Abaitua/ Susana/ Juliaren hirukia berritzen duela garaia
|
egoera
eta erregistroa aldatuz, eta hartan protagonistaren paralisia eragiten duen gizontasun abertzalearen paradigma, oraingoan, bigarren plano batean utzi delarik. Euskaldun identitatearen eta maitasunaren gatazkaren simetria Eugenia madrildarraren" ¿ Qué os pasa a los vascos?" (48) galderen oihartzun gaiztoan entzuten da.
|
|
|
Harreman toxiko bat deskribatzen da, non neska presionatua sentitzen den sexua izateko eta bere bikotekideak uztearekin mehatxu egiten dion. Lehen aldiz harremanak izateko
|
egoera
eta tokia erabat desatseginak izateaz gain, mutilak ez du neskarekiko inongo enpatiarik adierazten. Ondorioz, Mirenek harremana etetea erabakitzen du, Aitorrekin dagoenean ezin duelako bera izan:
|
|
|
Bestalde, Ramon Saizarbitoriari egindako elkarrizketa bat ere irakurri liteke eta honen bitartez autorea ezagutzen hasi; edota berak emandako hitzaldi bat ere entzun liteke. Hainbat ideia eta galdera aurkeztu ditugu atal honetan irakasle bakoitzak duen denbora, ikasle,
|
egoera
eta nahiaren arabera aukeratu eta aurrera eraman ditzan.
|
|
|
Duela urte gutxi arte emakumea etxean geratzen zenez, ez zuen independentzia ekonomikorik, eta gizarteak berak ere beti gizonaren menpe egotera bultzatzen zuen. Hala ere, Gerardo Meil Landwelinek Cambio familiar y maltrato conyugal a la mujer (2004) lanean aipatzen duen bezala, gizartean emakumearen
|
egoera
eta parte hartzea asko hobetu den arren, azpimarragarria da tratu txarren kopuruak ez duela behera egin. Berez, Centro de Investigaciones Sociológicas erakundeak eginiko azkeneko ikerketetan Espainiar estatuan agresio edo tratu txar fisikoak emakume eta seme alabekiko eta abusu sexualak nahiko ohikoak direla azpimarratzen da (Meil, 8).
|
|
|
Iragarkiak bestalde, umore eta ironia gisa erabiliko dira, beste pertsonaien kontu barre egiteko, edo protagonistaren auto irudi gutxitua ebidentzian jartzeko. Laburbilduz, ekfrasi eta testuartekotasunaren azterketa eginda ikusi ahal izan dugu pintura, musika eta iragarkien munduaz baliatu dela adierazi nahi dituen ideia, sentimendu edota sentsazioak iradoki eta are indartzeko, lagungarri bikainak suertatzen zaizkio desleialtasuna, emakumearen sufrimendua, inkomunikazioa etab. bezalako gertaera,
|
egoera
eta sentimendu korapilatsuak artearen bidez helaraziz.
|
|
|
Asensi eta Taverniersen taulak aztertu eta Saizarbitoriaren pertsonaien
|
egoerarekin
eta ezaugarriekin alderatuz, uste dugu modu zehatzagoan deskribatu ahal izan dugula eleberrian errepresentatu den harremanaren profil psikosoziala. Eleberrigilea gizarte ongizatean lan egiten duten soziologo eta psikologo ikertzaileen taldean aritu denez ogibidez, ez da harrigarri bere eleberrietan tratu txarren inguruko dokumentazioekiko familiaritatea.
|
|
|
Beraz, erabat ziur egon ez arren hau ote den Saizarbitoriak aipaturiko abestia, ezin egokiagoa iruditzen zaigu bikote harreman honen
|
egoera
eta sentimenduak adierazteko.
|
|
2021
|
|
|
" Unibertsitatean, gure ikasleek taldearen aurrean zerbait komentatu nahi dutenean edota ahozko aurkezpen formal bat egin behar dutenean, hainbatek haien herriko hizkeretara jotzen dute
|
egoera
eta inguruan nor dagoen kontuan hartu barik. Arazoa ez da euskalkia, herriko hizkera edota erregistro informala bera erabiltzea; arazoa izan ohi da zer, nola, norekin, noiz eta zertarako erabiltzeko beharrezkoak diren irizpideak ez edukitzea, eta ondorioz, gai ez izatea.
|
|
|
Irakasleei dagokienez,
|
egoerari
eta ikasleen beharrizanei nolabait erantzun nahian edo, errazagoak diren liburuak aukeratzera jotzen dutela zioen arestian IE5 ek. Joera hau printzipioz ulergarria izan daiteke, hots, irakurgaiaren hizkuntza eskakizuna irakurlearen gaitasun linguistikoetara egokitzea, baina hortik aurrerako erabakiak euskaraz eta gaztelaniaz ez direla berdinak esplikatzen du.
|
|
|
Analisiak emandakoak argi utzi du subjektuei dagokienez
|
egoera
eta errealitate desberdin bat irudika daitekeela norbanako edo kolektibo bakoitzarekiko, baina joera orokorrak osatzen dituzten ezaugarri orokorrak ere egon daitezkeela. Are gehiago:
|
|
|
1 Literatur sistemaren
|
egoera
eta ekarpena
|
|
|
1 Literaturaren irakaskuntzaren
|
egoera
eta transmisioa
|
|
|
III.1 Literaturaren irakaskuntzaren
|
egoera
eta transmisioa
|
|
|
Euskaldunak izanik ere, gaztelaniaz irakurtzen dutela diote, gehiago erakartzen dituela (IIR1), eta arrazoi desberdinak eskaintzen dituzte. Lehenik eta behin eta aurreko ataletan azaldutakoaren bidetik, hizkuntza diglosia
|
egoeran
eta horrek eragiten duen hizkuntza gaitasun desegokian ikusten du MIR1 ek: " Gizarte egoera eta egoera diglosikoak asko baldintzatzen du.
|
|
|
Lehenik eta behin eta aurreko ataletan azaldutakoaren bidetik, hizkuntza diglosia egoeran eta horrek eragiten duen hizkuntza gaitasun desegokian ikusten du MIR1 ek: " Gizarte
|
egoera
eta egoera diglosikoak asko baldintzatzen du. Hasten bagara esaten adin horretako gazte batek ez duela irakurtzen berez edo bere gogoz, agintzen zaiona baizik eta ez nahi duen hori, seguru asko irakurtzen duela gaztelaniaz".
|
|
|
Arloak bizi duen
|
egoeraren
eta horren arrazoien diagnostikotik abiatuz, literaturaren didaktikak etorkizunari begira dituen erronken identifikazioa eta zehaztea ikerlan honen helburu nagusietakoa da, betiere, metodologiari jarraiki, ikerketan parte hartu dutenen adierazpenak oinarritzat hartuz. Aurreko ataletan gertatu legez, horrek esan nahi du ez direla, akaso, etorkizunera begira arloak dituen erronka guzti guztiak agertuko, edota azaltzen direnak ez direla ikuspegi guztietatik garatuta egongo gaia alde askotako eta oso konplexua den heinean, baina metodologia ere xede da lan honetan, ezinbestean.
|
|
|
I.1 Literatur sistemaren
|
egoera
eta ekarpena
|
|
|
arestian azaltzen zenari jarraiki, literaturak problematika linguistikoari aurre egin behar dion moduan, euskarri eta izaerazko arazoa ere aurrez aurre du. EIAE3 k dioen moduan, eskolatik kanpo batik bat, baina hein batean etxetik kanpo ere, literaturaren
|
egoera
eta erronka handia da, ikus entzunezkoekin, bideo-jokoekin, youtuberrekin, sare sozialekin, serieekin eta interneten ekoizten den guztiarekin ere lehiatu behar baitu. Edota, DGIR1 ek dioen legez, kirola den lobby arekin ere.
|
|
|
Ikasleei ez bazaie aipuarekin lotutako beldur egoerarik bururatzen, geuk adibidetuko dugu. Beldur
|
egoera
eta nori oparituko lioketen pentsatzeko 2 minutu utziko dizkiegu, eta bukatzeko, 4 ikaslek partekatu egingo dute talde handian pentsatu duten hori. Beraiei emango diegu borondatez partekatzeko aukera, baina saiatuko gara beldur egoera desberdinak jasotzen dituzten ekarpenak biltzen.
|
|
|
Baina, irudia gordina bada, are gogorragoa eta zuzenagoa da testua, eta irudiak esaten ez duena adierazten du:
|
egoera
eta ondorio horien arduradunak seinalatzen ditu, alegia. Gu geu".
|