|
2000
|
|
|
ezkontzak nor erakutsi eta hori berori da. Legearen presuntzioan, nahiz senar emazteen elkarrekiko bizimodua, nahiz senarraren interes eta zainketa, nahiz andrazkoaren errugabetasuna —aldez aurretikoa— uste izateko betebeharra, horiek guztiak dira oinarri, magistratuaren ezinegonak ostendu eta norbanakoen
|
egoera
eta familien lasaitasuna bermatzeko.
|
|
|
Izadiak, inork ohartu gabe, senar emazteen arteko batuketa luzatzen du, batuketa horri urtero urtero zimentarri berriak emanez, gozo eta betebehar sortu berriekin.
|
Egoera
eta jazoera bakoitzari ateratzen dio bere probetxua, atsegin eta bertutearen ordena berria bertatik plazaratzeko.
|
|
|
Zuzenbide erromatarra destainez eta arinkeriaz gaitzesten duten hainbatek ez dute berori behar adina ezagutzen. Berehala konturatuko gara horretaz, baldin eta gauza bagara bereizteko, batetik, zuzenbide hori eskuratu diguten bilduma horietan arrazoi idatzia deitua izan dena eta, bestetik, gure
|
egoera
eta usadioetatik at diren erakundeak; orobat, baldin eta bereizten badakigu senatukontsultoak, plebiszituak eta printze zintzoen ediktuak enperadoreen erreskriptuetatik, horiek baitira, izan ere, halako legeria eskatua, kreditu edo ezegokieraren arabera emana eta Erroma bera kolokan jarri zuten hainbat munstroren gortean moldatua, agerikoa baitzen horiek epaiak eta legeak jendaurrean saltzen zitu...
|
|
2003
|
|
|
Horren guztiaren ondorioz, Platonen estiloa magikoa da
|
egoera
eta pertsonaien arabera aldatzen baita, aske eta guztiz naturala, maila askotan mugitzen dena eta benetako elkarrizketen garapen naturala estuki jarraitzen duena, errepikapen eta anakolutoak (esaldi moztuak) sartzeraino. Baina hizkeraren naturaltasun hau ez da oztopo pentsaeraren egia abstraktuenak adierazteko.
|
|
2004
|
|
|
Gure buruan eragiten duten zenbait
|
egoera
eta fenomenok mundua hautemateko dugun era distortsionatzen dute, hala nola, loak, ametsak, irudikeriak, eromenak, depresioak edo malenkoniak. Egia esan, askotan zaila egingo zaigu horietako egoera baten eta" normaltasunaren" artean bereiztea, are gehiago gorabehera horietako edozeinetan murgilduta dagoena norbera baldin bada.
|
|
|
Ildo beretik, halaber, gizakia jarduten eta jokatzen (obratzen) duen izaki bat dugu. Animaliek ere, esan beharrik ez, jarduerarik eta jokabiderik erakusten dute, baina beren jarduera eta jokaera instintiboak dira funtsean,
|
egoera
eta bizi baldintza ezberdinetarako egokitzeko ahalmen izugarria izan arren. Gizakiak biziraupenerako dituzkeen oinarrizko instintu edo senak (hots, genetikoki aurre programatuak) ukatu gabe, ezin uka daiteke sortzetikako sen horiek familia eta gizartearen kulturak aldenik alde zeharkatzen dituela eta sakonki hezitzen eta moldatzen.
|
|
|
Baina, guztiarekin ere, beren erantzunezko eskema oso mugaturik dago, kulturarik ez dutenez gero. Natur hautapenak genetikoki eman dien egitura biologikoaren arabera, eta beronen arabera bakarrik funtsean, erantzun behar izaten diete ohiko eta ez-ohiko
|
egoerei
eta estimuluei. Primate batzuetan atzeman diren" kultura" apur baten zantzu ukaezinek ez dute esan berri duguna ezeztatzen, salbuespen espezifiko horiek aipatu erregela frogatu egiten baitute azken buruan.
|
|
|
Kontuan izan dezagun, bestalde, praxiaren kontzeptuak zenbaitek uste duen baina eremu zabalagoa hartzen duela. Hala, beharrizan materialak asetzeko helburu duen produkzioaz gainera, kultur ondasunen ekoizpena, giza
|
egoeren
eta situazioen sorkuntza eta eraldaketa, jarduera produktiboaren hobekuntza eta transformazioa, eta egile indibidual eta kolektiboaren eraldaketa (bere praxiaren ondorioz) ere sartzen dira praxiaren eremuan, laburki eta sintetikoki esanez.
|
|
2006
|
|
|
Horrelako malguki txikiek6 topa dezaketen kanpo oztoporik ñimiñoenak, edo barne nahasmenik ñimiñoenak ere, haien mugimendua aztoratzen du eta makina osoaren jarduera nahasten du. Mota horretako esperimenturen bat egin nahi dugunean, edertasunaren eta deformazioaren indarra neurtu nahian edo, kontu handiz aukeratu behar ditugu une eta leku egokiak, eta irudimena ere
|
egoera
eta jarrera egokian paratu behar dugu: gogamena erabat lasaitu, oroipenetan bildu, objektuan arreta jarri.
|
|
2008
|
|
|
Inguru historiko soziala: Alemaniaren
|
egoera
eta Frantziako Iraultza
|
|
|
Hegelen lana garatu zen garaia oso konplexua da, eta azpimarratu nahi ditugu garrantzitsuenak izan daitezkeen gertakizunak: Alemaniaren
|
egoera
eta Frantziako Iraultza, besteak beste. Alemaniako intelektualek Frantziako Iraultzan egoeraren irtenbidea ikusi zuten.
|
|
2009
|
|
|
Nietzschek ere maiz lotzen ditu gorputz
|
egoera
eta izate espirituala. Fisiologikoari eta psikologikoari onartutako garrantzi hori Foucaultengandik kanpo dago:
|
|
|
Halarik ere, bide honetan zailena iruditu zaidana, eta hemen sarreran aipatu beharrekoa dena, da nola lotu ideia hori (pentsamenduaren genesiaren historia) eta filosofiaren egungo korronteak. Nola lotu gaurko filosofiaren
|
egoera
eta filosofiaren historia bera. Zer zerikusi dago?
|
|
2010
|
|
|
Hori kontuan hartuta, legeen arabera egoera desberdinak bereizten dira gizakiarengan: lege naturalaren egoera; idatzizko legearen
|
egoera
eta grazia legearen egoera. Aurreneko egoera horretan, lege natural gisa hartu behar da, dela natura hutsaren ondoriozko legea, dela graziari edo fedearen legeari berezko zaiona.
|
|
2012
|
|
|
L’etre et l’evenement liburua idatzi zuenean ez zuen oraindik aldaketaren teoria berri hori jorratu. Hor,
|
egoeraren
eta gertaeraren arteko oposaketa zorrotza nabari da. Eta oposaketa hori izan zen hain zuzen Badiouk jasotako kritika askoren arrazoia:
|
|
|
Badiouk zenbaitetan behar bezala artikulatu izan ez duen
|
egoeraren
eta gertaeraren arteko dikotomia hori ikuspuntu ezberdinetatik kritikatu izan da. Hasierako egoera batetik egoera desberdintzat baina lehenengoaren ondorengo logikotzat hartzen den beste egoera baterako pausoa modu egokiagoan artikulatuko luketen Darwinen edo Marxen jarrerei kontrajartzen zaien dikotomia gisa ere ulertu izan da maiz.
|
|
2013
|
|
|
Fikzioak zeregin garrantzitsua dauka gure bizitzan. Pertsonaiak,
|
egoerak
eta munduak sortzen ditugu fikzioan. Kontakizun batetik abiatuz, pertsonaia, egoera eta mundu horien gaineko usteak, sinesmenak, nahiak eta abarrekoak garatzen ditugu.
|
|
|
Pertsonaiak, egoerak eta munduak sortzen ditugu fikzioan. Kontakizun batetik abiatuz, pertsonaia,
|
egoera
eta mundu horien gaineko usteak, sinesmenak, nahiak eta abarrekoak garatzen ditugu. Horiei lotuta emozioak eta sentimenduak sortzen dira.
|
|
|
Beraz, ez da harritzekoa amorrua sumatzen dudan bakoitzean halako gorputz egoera gertatzea, gauza bera baitira. Azken buruan, materialistak identifikatzen ditu gogo
|
egoera
eta gorputz egoera, eta, gauza bera direnez, ez da harrigarria bien arteko hartu emana estua izatea, ezin estuago. Materialistaren arabera, ustez bi ziren haiek gauza bera dira.
|
|
|
Edo, gorputzez oso bestelakoa den estralurtar batek nik sumatzen ditudan minak suma al ditzake? Hala balitz, gogo
|
egoera
eta gorputz egoera ez lirateke gauza bera izango; izan ere, gogo egoera bera gorputz egoera desberdinetan gauzatuko litzateke.
|
|
|
Sentsazio hori norberarena da, norbera baino ezin da hartaz jabetu. Dualistek uste dute ez dagoela lotura ulergarririk gorputz
|
egoeren
eta gogo egoeren artean. Loturaren bat egotekotan, ezusteko lotura edo egitatezkoa (edo batzuek aldarrikatzen duten bezala, Jainkoak ezarritako lotura) izango da, sekula ez uler daitekeen loturarik.
|
|
|
Zer esan intuizio dualista horri buruz? Gogo
|
egoeren
eta gorputz egoeren arteko harremana eboluzioan josi da oso modu korapilatsuan. Gogo egoerak eta gorputz egoerak aipatuz, izaki biziduna ikuspegi desberdinetatik deskribatzen dugu, baina, zalantzarik gabe, gero eta gehiago dakigu bien arteko erlazio horretaz.
|
|
|
Gogo egoeren eta gorputz egoeren arteko harremana eboluzioan josi da oso modu korapilatsuan. Gogo
|
egoerak
eta gorputz egoerak aipatuz, izaki biziduna ikuspegi desberdinetatik deskribatzen dugu, baina, zalantzarik gabe, gero eta gehiago dakigu bien arteko erlazio horretaz. Dualismo klasikoak edo mistikoak, ustez misteriotsua den erlazio batetik abiatuz, jauzi harrigarri bat ematen du.
|
|
2017
|
|
|
Sartrerentzat, garaiak" situazioen antzerkia" 21 eskatzen zuen, eta generotzat hartu zuen. Situazioen antzerkian eszenan jartzen dena askatasuna bera da, pertsona,
|
egoera
eta ekintza konkretuen iragazitik, hau da, izate baten hautu existentziala bere izatea bere engaiamenduan asmatuz eta berrasmatuz doana:
|
|
2021
|
|
|
Behin hala eginda, Beauvoirren norbanakoa landuko dugu bigarren atalean. Bere egitura filosofiko abstraktutik hezur haragizko
|
egoera
eta gorputzetara, subordinazioa nahiz emantzipazioa pentsatzerakoan esplizituki nahiz inplizituki bere egiten duen subjektu ereduaren argazkia osatuko dugu. Bata zein bestea xeheki azaldu ondoren, hipotesiei bete betean helduko diegu hirugarren atalean, norbanako buru jabe eredua zenbateraino birsortzen eta pitzatzen duen ebatziz.
|
|
|
Kontratu sozialeko norbanako buru jabea eta kontratu heterosexuala azaldu ondoren, Beauvoirrek Bigarren sexua n (2019a, 2019b) 11 mahaigaineratutako norbanako eredua aztertuko dugu atal honetan. Zehazki, bere egitura filosofiko abstraktutik hezur haragizko
|
egoera
eta gorputzetara, subordinazioa nahiz emantzipazioa pentsatzerakoan esplizituki nahiz inplizituki bere egiten duen subjektu eredua azalduko dugu. Atal honetan bere azalpenak antolatu eta deskribatzera mugatuko gara, eta hurrengo atalean helduko diegu horren bueltako interpretazio, eztabaida eta kritikei.
|
|
|
Horien arabera, ‘gizon’ oro libre eta berdina zen jaiotzez eta naturaz. Gizabanakoaren aukera librea zen mundu modernoaren berezitasun nagusia, eta, ondorioz, jada ez zegoen jaiotzetik
|
egoera
eta leku batean betiko finkatzerik. Kontrara, bere helburu propioak hautatzeko eta bere ahalmenak horra bideratzeko erabakimena zuen gizabanakoak, eta norbanako aske gisa bakoitzak egindakoaren arabera jaso zuen zegokion merezimendua.
|
|
2022
|
|
|
Hitz horiekin bukatzen du Chakrabartyk bere saiakera. Eta horiekin hel geniezaioke filosofiaren egungo
|
egoerari
eta haren historiari buruzko galderari, mendearen biraketak, amaiera baten itzala medio, mehatxupean duen horri.
|