|
2000
|
|
|
Askatu beharra zeukala esan dit, eta pozten dela nik aitorlearen (hitz hori esatean, eskuekin komatxoak marraztu ditu airean) lana egin izanaz. Ni, ordea, ez naiz hain lasai geratu, azken batean aitortu gabe atxiki baititut neure
|
egoera
eta arazoak, eta azkenean hauxe besterik ez diot azaldu: " Egia esan, New Yorken Saint Patrick katedralean otoitzean ikusi zintudan eta harrigarria egin zitzaidan".
|
|
2001
|
|
|
Ezin uka zaharra naizela. Badira halaz guztiz esanak eta eginak,
|
egoerak
eta jarrerak ezagutu ez ditudanak. Eta horien artean aipagarri dira batez ere paper bidez heldu ez zaizkidanak, bizirik zirautelako oroitzapenak artean, lehenaren aztarna suntsitu ez zelako oraindik.
|
|
|
Jokaera editoriala ez zen egunoro dotrina gisa zehaztu behar, erredakzioaren barnean sozializatua zegoen heinean. Halatan, balio profesionalen iturria ez zen gizartearen
|
egoeraren
eta gizarteari eskaini beharreko zerbitzu publikoaren gaineko hausnarketan oinarritzen, baizik eta irizpideetan, ideologian eta erredakzio kulturan.
|
|
2002
|
|
|
Izan ere Kafkarekiko irrikan bizi ginen, haren izena gogora etorri zitzaigun lehen momentuaz gero. Gainera, biografiako datuen arabera, idazlearen
|
egoera
eta gurea oso an  tzekoak zirela juzkatuko genuen: Kafkak  garai hartan hogeita lau urte omen zituen, guk genuen adina hain juxtu, eta lehenengo  lanean hasi berria omen zen, gure kasuan gertatzen zen bezala.
|
|
|
Komeni da hau gogoraraztea, zeren ez baita egia, esan dizudan gisa, gauzak ez direla aldatu. Itsu eta atzenkor egon behar du batek, edo bi begiak lausoturik izan gutxienez, hizkuntza kontuetan oraingo
|
egoera
eta orain dela hogeita hamar bat urtekoa berdintsuak direla pentsatzeko. Itsu, betiko gau lazgarria begietan, edo, lehen esan dudan gisa, beste planeta batean bizi, hori ere gerta daiteke, eta ez nintzateke harrituko batere hau izango balitz kasua, hemen bizi den jende anitz aldi berean beste planeta batean ere bizi delako.
|
|
|
Edo beharbada hori da nahitaez euskarari ezinbestean eta besterik ezean dagokion
|
egoera
eta ez da beste irtenbiderik. Esan nahi baita, euskara berpiztu nahi badugu, erabilera zabaleko, nonahiko eta noranahiko nahi badugu, hau da hizkuntza honek ordaindu behar duen kostua eta hartara makurtu dugu euskaldunok.
|
|
|
Horretan aldatu dira gauzak eta hori dugu zorra, zorretako bat, Mitxelena zenarekin. Kontua da, ordea, Euskaltzaindia ezin dela bizi funtsezkoa den datu berri hau kontuan izan gabe, oraingo
|
egoera
eta orain dela berrogei urtekoa berdintsuak direla pentsatuz. Gainera, kontura gaitezen, orain dela hogeita bost edo hogeita hamar urte, euskararen gainean ardura erakusten zuten gazte guztiak Euskaltzaindiaren alde zeuden.
|
|
|
Ongi eta garaiz erantzuteko, jakina. Zeren egungo
|
egoera
eta orain dela urte batzuetakoa zeharo desberdinak baitira, esan bezala.
|
|
2003
|
|
|
Zein da Jainkoak gizakiarentzat agindutako bizimodua? Zure sexua,
|
egoera
eta mailaren arabera tokatzen zaizuna: hori ahalik eta zintzoen betetzea, bertute kristauak kokapen horri dagozkion moduan garatuz.
|
|
|
Arazoa ez da berria gure artean, duda asko sortu izan ditu, sortzen ditu eta sortuko ditu, jakina. " Goregiak izan dira gure itxaropen historikoak, eta
|
egoerak
eta koiunturak behin eta berriz ezetz esan digute10". Ez, denak ez gatoz bat, ezta horretan ere.
|
|
2005
|
|
|
–Baina
|
egoerak
eta egoerak zaudek, hori ere bazakiat, Joantxo; pistola batez Anari mehatxu egiten harrapatu izan banu Panizo, bi tiro joko nizkioan, eskuak batere dardararik egin gabe.
|
|
|
Garapen bidean dauden herrialdeen, bereziki gutxien aurreratuta daudenen eta ingurumenaren aldetik ahulenak direnen,
|
egoera
eta behar bereziei lehentasuna eman litzaieke. Ingurumenaren eta garapenaren alorretan nazioartean hartzen diren neurrietan ere hartuko dira kontuan herrialde hauen interesak eta beharrak.
|
|
|
–oraingo zein etorkizuneko beharrak asetzera begira, teknologiaren
|
egoerak
eta gizarte antolaketak, ingurumenari
|
|
2006
|
|
|
Pentsamendu magikoaren arabera, gauzen eta
|
egoeren
eta pertsonen izena ezagutzen duenak gauza, egoera eta pertsona horiengan indarra duela azaltzen zigun behin Gorkak zelten kultura sakontzen hasi zenean. Bolada hartan, egoera berri bat aurkezten zitzaigun bakoitzean berehala galdetzen zigun:
|
|
|
Pentsamendu magikoaren arabera, gauzen eta egoeren eta pertsonen izena ezagutzen duenak gauza,
|
egoera
eta pertsona horiengan indarra duela azaltzen zigun behin Gorkak zelten kultura sakontzen hasi zenean. Bolada hartan, egoera berri bat aurkezten zitzaigun bakoitzean berehala galdetzen zigun:
|
|
|
Baina egia esan behar badut, ezer gutxi dut gogoan Angelo erresistentziakoa zela jakiteak eragin zidanaz. Buruan izango nuen Umbertok kontatu zizkidan zurrumurruen durundia, kontu segurua da, baina horrek ez du esan nahi zeharo jabetzen nintzenik Angeloren
|
egoeraz
eta pasatzen ariko zenaz. Artean ere, tortura eta halako hitzek nobeletan eta pelikuletan zuten egitatea niretzat, ez bizitzan.
|
|
|
Euskararen
|
egoeraz
eta, oro har, hizkuntzen egoeraz hitz egiteko sarritan baliatu dugu osasunaren metafora. " Euskararen osasuna txarra da"," euskara gaixo dago"," euskararen ajeak"," euskararen sendabelarrak"...
|
|
|
Baina segi dezagun hariarekin. Esan bezala, hizkuntza hautatzeko garaian erabakia alde batera edo bestera eramanen duten faktore ugari dago,
|
egoeraren
eta hiztunaren arabera pisu handiagoa edo txikiagoa izaten dutenak: balio etikoak, presio soziala, legea, harreman sarea, norberaren gaitasuna, balio estetikoak, komunikazioaren eraginkortasuna, balio pragmatikoak, jarrera politikoa, diskurtso sozial nagusia...
|
|
|
gazte kuadrilletan, unibertsitateko hitzaldian, irratian, udalaren osoko bilkuran, haurrentzako ipuin kontaketan..., egoera guztietan ere, Hiz  lari Mutanteak erregistro eta hizketa molde egokia lortzen du.
|
Egoera
eta hizkuntza barietate oro ezagutzen eta erabiltzen du, egokitasun, zuzentasun eta jatortasun osoz: gazte hizkera, argot profesionalak, euskalkiak, hika, zuka, berorika, erregistro formalak eta informalak...
|
|
|
Zuzenagoa litzateke honakoa: eguneroko bizitzako hainbeste
|
egoeratan
eta hainbeste momentutan bi hizkuntzak nola erabili erabaki beharraren ondorioz erotzeko zorian dagoen elebiduna. Elebitasunaren ondorioz adimenaren desoreka nozitzen duen hiztuna.
|
|
2008
|
|
|
Jatetxerako bidea nahikoa da zein gogo
|
egoeran
eta zerekin lanpetuta nagoen kontatzeko. Harrituta geratu naiz zein esaldi gutxirekin lortu dudan hori, ahaleginik gabe atera zait.
|
|
2009
|
|
|
Beste eskema asko ere jausi zitzaizkion Anandari. Halaber, hurrengo hilabeteetan biziko zituen
|
egoeren
eta bizipenen eraginez, aitarekin ikasia zuen doktrina kolokan geratu zitzaion. Euskarri gabeturik, Anandaren barrua beste bide batzuen bila hasi zen larri, norabidea galdurik geratzeko zorian; egoera hartan ezagutu zuen Iñigoren proiektua, eta gizon hark gauzatu nahi zuen asmo zoroari gogamenaren ateak zabaldu zizkion.
|
|
|
Euskaraz ez dakien euskal herritar batek ez dio ezer ulertuko euskaraz ari denari. Katalunian edo Galizian duten
|
egoera
eta euskararena Euskal Herrian, alde horretatik begiratuta, ezberdinak dira erabat. Horregatik, eta nahiz eta gure artean mimetismorako joera zabalduegia izan, esan dezagun garbi, Katalunian edo Galizian egoki den neurri askok ez duela Euskadirako balio, ez behintzat nahitaez, eta gauza bera gertatzen dela alderantziz.
|
|
|
|
Egoera
eta zailtasun hauek lasaitasunez eta zehaztasunez aztertzeko ausardia behar dugu. Erabilera eta gaitasuna estuago lotzeko ahalegina da, gure ustez, irtenbidearen abiaburua.
|
|
|
Euskal Autonomia Erkidegoko egoera bakarrik kontuan hartuta, zein mailatan sailkatuta geratuko ote litzateke euskara? Zein mailatan sailkatuko ote lituzkete Nafarroako
|
egoera
eta Iparraldekoa?
|
|
|
Jakina da ez dela homogeneoa euskararen bizi indarra bere lurralde guztietan, eta horregatik diogu oro har lortzen duela nahiko nota altua, ez baikinateke ausartuko nota altua lurralde guztietara zabaltzera. Bistakoa ikusten dugu guk nota altu antzekoa argi eta garbi Euskal Autonomia Erkidegoko
|
egoeraren
eta bilakaeraren argitan baino ezin daitekeela jarri; nekez, ordea, asko kostata, Nafarroari begira; eta inondik inora ez, Iparraldeari bagagozkio.
|
|
2010
|
|
|
Ani jabetzen da
|
egoeraz
eta badoa atea irekitzera.
|
|
|
Ikusi besterik ez dago, gaur, zenbat ugaritu diren alderdiak, eta mugimendu eta elkarte politikoak, gure herri hau hain txikia izan arren. Honetan, hainbat aldiz Italiako politika
|
egoera
eta bereziki beren politika zatiketa salatu ohi da, esanez italiarrek ez dutela asmatzen hainbat berekoikeria, alderdikeria murrizten eta elkartasun zabal bat lortzen. Baina, orain kontuan hartzekoa da Italia ere eredu on bat izan daitekeela guretzat, kontuan harturik nola murriztu diren hango alderdiak, bai ezker aldera, bai eskuin aldera, 2008an eginiko hauteskundeen ondorioz.
|
|
|
Baina azken urteetako gertaerak gogoratu ondoren bereziki, aitortu beharra dago asko izan direla ustekabean gertatuak. Era horretan, orain bertan, nahiz eta aurrerapen handiak egin gure gizarteak, garbi dago beti ez duela asmatzen zein izango den jakiten munduaren
|
egoera
eta norabidea.
|
|
|
Beste hainbeste esan genezake naturalak ez diren bestelako abortuei buruz ere. Badaude mailak, graduak,
|
egoerak
eta baldintzak. Bereizketa horiek direla-eta, abortuaz eztabaidatzea posible eta zentzuzkoa da, inongo sakratutasunik gogora ekarri gabe.
|
|
2011
|
|
|
Utikan
|
egoera
eta pertsona konplikatuak.
|
|
|
ekarri duen militante batzuen ispilua izan liteke Manu. Itzalean buru, baina argitan itzal, oso zorrotza zen
|
egoerak
eta bere mende zeuden pertsonak kontrolatzeko orduan. Egoeraren ertz guztiak berak bakarrik ezagutuko balitu bezala jokatzen zuen, informazioa dosifikatzen zuen, beste guztiek batera baino datu gehiago edukitzea zen haren aginpidearen ardatza.
|
|
|
Nik ia astero eskribitu izan diot zer edo zer Elenari. Gogoko dut eskribitzea eta bazkalostean edo ilunabarrean, eguneko zereginak amaitu ostean, Basoko berriak, neure
|
egoera
eta neure pentsakizunak ipini ditut paperean. Noiz edo noiz Euskal Herriko kontu zaharrak ere kontatu dizkiot:
|
|
2012
|
|
|
Halakorik aipatuko balio konfiantza agertuko lioke, samurtzeko aukera emango nolabait, eta ez daki hori den une honetan eskaini liokeena. Mutilak eutsiko diola beste egun bat edo bikoagatik
|
egoerari
eta psikologoaren iritzia entzun arte isiltzea erabaki du.
|
|
|
Don Miguelek hortik aurrera esango lituzkeen gauzarik gehienek, ordea, dardara eragingo liokete Juanari hezurretako guneetan. Esango lioke eskola justu edo zuzentasunezkoa bermatzeko, ez dela nahikoa aukera berberak eskaintzea, bestelako eragile eta pribilegioak ere badirelako, etxeko
|
egoera
eta berezko adimena, besteak beste. Mundu osoan, gizarte maila altuagoko ikasleek beheragoko mailetakoek baino eskola emaitza hobeak lortzen dituzte, baina aldeak ez dira neurri berekoak herrialde guztietan.
|
|
|
Beste batzuk, aldiz, era zuzenean erresumako Gortearen intendente bidez, hau da monarkiaren administrazio zuzen zuzenean.
|
Egoera
eta bereizketa hau garrantzitsu bihurtu zen, Frantziako Iraultzaren garaia iritsi eta Estatuko erreforma liberalak sortu ahala.
|
|
|
Euskal herrialdeek nahi zuten zerbitzuetan eta beste ekintza politiko eta administratiboetan Estatuaren ordezko agintea bete.
|
Egoera
eta esperientzia politikoaren arabera, diskurtso eta filosofia politiko berria asmatu zen.
|
|
2018
|
|
|
|
Egoera
eta kinka askoren lekuko izan naiz bizitzan, baina ez dut inoiz ikusi deanarena bezalako ahaleginik, nire lepora jauzi egiteko gogoari eutsi nahian, oinak irmo lurrean, baina gorputz zimela niganantz luzatuta.
|
|
2019
|
|
|
Ondoko egunetan, Jakubek egunero bisitatu du Lale, jatekoak eta ura eramanez, eta, noizean behin, alkandora garbia. Zaurien
|
egoera
eta nola ari diren sendatzen kontatzen dio. Lalek badaki markak izango dituela betiko.
|
|
|
Lotsati agurtu dute elkar, Anek platerkada bat entsalada hartu eta gurekin eseri da. Uxuek erreportajea erakutsi dio eta biek eztabaidan jardun dute emakume horien
|
egoerari buruz
eta nolako suertea daukagun guk zuriak eta hemen jaioak izateaz.
|
|
|
Soziolinguistak, agian Humboldt edo Vinson jaunak baino eraginkorrago, hizkuntzari objektiboki baliagarria iritzi zion, eta subjektiboki hunkigarria, babestu eta zaindu beharreko ondarea inondik ere, zeren, Sapir hizkuntzalariak adierazi bezala, mintzaira bat belaunaldi asko eta askoren obra erraldoi eta anonimoa baita. Alabaina, soziolinguista ongi baino hobeki jabetu zen
|
egoeraz
eta, zorigaitzez, hark ere euskaldunen mintzaira gainbehera zetorrela egiaztatu behar izan zuen.
|
|
|
Jo dezagun Hiztegi berera, ea nola azaltzen digun Klima hitzarena: " Halako eskualde batean, eguraldiaren
|
egoera
eta aldaketek ezarritako baldintza atmosferikoen multzo fluktuatzailea".
|
|
|
Multzo fluktuatzailea...
|
egoera
eta aldaketen baldintzena. Aldakortasun edo fluktuazio horri begiratzen dio klima hitzak.
|
|
2020
|
|
|
Anitz kostatzen zitzaidan lanean nire fantasma horien ez erakustea. Gure gizartearen
|
egoerak
eta pentsamoldeak ez ninduen laguntzen.
|
|
2021
|
|
|
Gizarte zibilizatuak lortu du nola edo hala krudelkeria zokoratzea, ezen ez aienatzea, errepide batean bazterbidetik doan autoa bezala, eta aldi berean krudelkeria mozorrotuak erakunde bihurtu ditu; erraza izango zaizu adibideak jartzea neuk adierazi gabe. Alabaina, gauzak estutzen direnean, gerra
|
egoeretan
eta beste egoera larri batzuetan, jatorrizko odol gosea gori gori azaleratzen da, ez Kainen moduko inbidiagatik eta halakoengatik, ezen halakoak grina unibertsalaren desbideratze hutsak baino ez baitira; aitzitik, gizakiagan erroturik dagoen odolaren mintzoa delako, edozein abere edo piztiarengan baino areago, zeren gai baita gizakia krudelkeria lurperaturik gorde eta modu planifikatuan azaleratz... Gorritiren jokabideak hobeto erakutsi zidan hori Cioran, Dostoievski, Capote eta halakoek baino.
|
|
|
–Nire baimena duzue, esan zuen Albak?. Azalduko diguzu zure ordezkatuaren egungo
|
egoera
eta zergatik jarri zareten gurekin harremanetan?
|
|
|
⣠Ze? Euskararen
|
egoera
eta hori dena? â³ Bai.
|
|
2022
|
|
|
Iruditzen zitzaion Gabrielek hautsi egin zuela elkarrekin lotzen zituen esan gabeko hitzarmena. Azken finean, haien
|
egoeran
eta adinean dauden gizon emakumeentzat, maitasuna truke bat da: gizon hari emana zegoen, bai, baina trukean, haren babes materiala ez ezik, espirituala ere espero zuen, eta ordura arte biak eman zizkion:
|
|
|
Lucilek lastozko kapela hartzen zuen bakoitzean, esekigailu gisa erabiltzen zen orein buruaren azpiko kobrezko platera mugitzen zen tintin hotsa atereaz. ...o hura entzun orduko, atea zabaldu eta laguntzera etortzen zitzaion; berak eramaten zizkion baratzera saskia, inausteko aihotza, liburua, trikota edo hamaka, baina andreak jadanik ez zion hitz egiten; buru makurtu batekin eskerrak ematera eta irribarre urduri bat egitera mugatzen zen, betiere bere gainean sentituz Angellier andrearen begirada, pertsianaren baten atzetik zelatan; alemana ohartu zen
|
egoeraz
eta aurrerantzean bakean utzi zuen. Bere erregimentuarekin maniobretara irteten zen ia gauero.
|
|
|
Fikziozko izurriaren hurbilak ez ninduen kutsatzen, aitzitik,
|
egoera
eta erreakzio latzenak bilatzen nituen kontakizuna indartzeko. Nire imajinaziotik irtendako eszenaren batek harrapatzen ninduenean, nire emozioa anbiguoa zen, alditan ez zen zehazki etikoa estetikoa baizik, alditan alderantziz gertatzen zitzaidan, baina ordenagailua itzali bezain laster itzaltzen ziren pertsonaiekiko eta eszenekiko enpatia bezala gorrotoa.
|
|
|
38 Gatazka linguistikoen bi analisi kontrastatu eta interesgarri kontsultatzeko aukera dugu Éric Poirierren (2016) eta C. Michael MacMillanen lanetan (1998). Aipatzekoa da, bestalde, B&B Batzordeak bere lanekin jarraitzen zuen bitartean, Jean Jacques Bertranden gobernuak Quebeceko Frantsesaren
|
Egoerari
eta Hizkuntza Eskubideei buruzko Ikerketa Batzordea sortu zuela (Gendron Batzordea,). Batzordearen lanei esker, Quebeceko Gobernuak benetako politika linguistiko bat prestatu eta frantsesa hezkuntzaren, kulturaren, gizartearen, ekonomiaren eta komunikazioaren arloetan hizkuntza nagusi bihurtzeko neurriak hartu ahal izan zituen gerora.
|
|
|
Ingurumenaren
|
egoera
eta egoera horrentzako irtenbideak ezagutzeak zerbait egiteko intentzioa indartu dezake. Baina intentzioetatik ekimenetara pasatzeko zerbait gehiago behar da.
|
|
2023
|
|
|
Batetik, psikologian indefentsio edo babesgabetasun gisa ezaguna dena, eta, kasu hauetan, amotibazional sindromearekin lotuta dagoena, hau da, egindakoa eginda ere balio ez duenaren sinesmena (hortik ematen diren mezuen garrantzia eta jadanik aipatuak izan diren gure espektatiben eraginak); eta, bestetik, bakardadearen sentimendua dago, gero eta zabalduagoa gazteen artean, inoiz baino (des) konektatuago gauden mundu honetan. Bakardadearen sentimendu hori, txikitatik landu ez diren giza harremanen ondorio izateaz gain, nerabezaroko
|
egoeren
eta haien sentimenduen aurrean nola jokatu ez jakitearen eta isolatzeko joeraren ondorioz ere sortzen da, eta horri erantsi behar zaie taldean onartuak izateko gaur egun dauden zailtasun gero eta handiagoak eta teknologia berriak lagun bilakatzea, ezinbesteko babesleku.
|
|
|
Informazio gehiago eskuratu nahi izanez gero, egindako galdera horien ondoren, honako galdera hauek egin ditzakezu: Zer egiten duzu
|
egoera
eta pentsamendu horiek dituzunean. Norekin ari zara hizketan?
|
|
|
Ikusi dugun bezala, pornografiaren lehen kontsumoko adina 9 urtera jaistea eragin du neurri handi batean196 (berdinen arteko sexu jazarpenen eta bortxaketen igoera nabarmenarekin lotzen den faktore garrantzitsutzat hartzen da), jarrera biolentoak, ez zibikoak, matxistak, iraingarriak, orokorrean, gure balioekin bat ez datozen horiek egunero kontsumitzeak, eta hain gazterik (ikuspegi kritikorik gabe eta horren moldagarriak garen unean), dakar hori guztia normalizatzea eta aintzat hartzea alde batetik, eta bestetik, kasu askotan horiek errepikatu nahi izatea (gogoratu konduktismoaren atala). Ez ahaztu, ikusi dugun bezala, nerabezaroan bizitako
|
egoerek
eta esperientziek, sare sozialetatik jasoak barne, helduaroan garatuko diren eredu eta jarreren kausa bihur daitezkeela, eta horiek oso zailak dira gerora deuseztatzen; beraz, kontu handiz ibili behar dugu noiz uzten diogun gure txikiari telefonoa erabiltzen, bereziki era autonomoan erabiltzen.
|