|
2001
|
|
|
Izan ere, datu estatistiko batzuen arabera, hamasei urtetik beherako espainiarren %30ek bakarrik egiten du kirola aisialdian. “Jarduera fisikoa eta osasuna” gida nerabeen gurasoei zuzenduta dago, beren seme alabei ariketa
|
egiteak
osasunari dakarzkion onurak irakasten laguntzeko. Osasun Ministerioak emandako datuen arabera, neskek mutilek baino ariketa fisiko gutxiago egiten dute adin guztietan eta gizarte klase guztietan, eta ikusten da, halaber, hamaika urtetik aurrera gutxitu egiten dela bai neskatoen bai kirolean ari diren haurren ehunekoa.
|
|
2002
|
|
|
Uhin elektromagnetikoek alterazioak eragin ditzakete, baina ez diote kalterik
|
egiten
osasunari
|
|
2003
|
|
|
Batetik, ariketa fisikoa egiten duenaren aldea dago. Bera kirola
|
egiteak
osasunari on egiten diola konturatzen da. Uste horrekin kirola egiteari ekiten dion gero eta jende gehiago dago.
|
|
|
Laguntza humanitarioko eta berreraikuntzako jarduerek 800.000 eurotik gorako oinarrizko produktuen kargamentua bidaltzen jarraituko dute. Save The Childrenek, berriz, Mensajeros de la Paz erakundearen eskaera bera egin du, eta NBEren garrantzia azpimarratu du, GKE horren esku utzi baitu hainbat proiektu eta aholkularitza lan
|
egiteko
osasun zentroetan. Acción Contra el Hambrek (ACH) ere parte hartuko du Madrilgo hitzorduan.
|
|
2004
|
|
|
Fruta eta barazki ugari dituen dieta
|
egiteak
osasun ona izaten laguntzen du, ur, zuntz, bitamina, mineral eta substantzia antioxidatzaile ugari duelako.Uraren eta zuntzaren eduki handia, potasioa eta sodio ekarpen txikia ditu oinarri, batez ere, haren arazketa ekintzak. Horrela, egunero fruta eta barazkiak jateak gure gorputzean dauden gehiegizko likido eta toxinak ezabatzen laguntzen du.
|
|
|
Espainiako biztanleria nabarmen zahartu da azken hamarkadan, bakarrik dago, laguntza sozioafektibo gutxiago ditu, ohitura dietetiko okerragoak ditu, eta duela gutxi egin du jarduera fisikoa, Aurrezki Kutxen Fundazioaren (Funcas) “Osasuna eta bizimoduak Espainian” ikerketaren arabera. Azterketa 1993tik 2003ko lehen seihilekora
|
egindako
Osasun Inkesta Nazionaletako datuetan oinarrituta dago, eta atzo aurkeztu zen Espainiako Aurrezki Kutxen Konfederazioan, Espainian azken hamarkadan osasunean eta bizimoduan izan diren aldaketak aztertzeko. Herritarrek beren osasunari buruz duten pertzepzioak okerrera egin du, eta ia %10ek uste du beren osasuna “txarra” edo “oso txarra” dela.
|
|
2005
|
|
|
Oraingoz, neurriak beste urtebetez luzatu behar izan dira, eta Elikagaien Segurtasunerako Europako Agintaritzaren (EFSA) irizpenaren zain geratu dira. Arau zorrotzak eta planteamendu integrala 2002an, Europako Parlamentuak eta Kontseiluak Erregelamendu bat onartu zuten, zuzenean EB osoan aplikatzekoa, giza kontsumorako ez diren animalien eta haien deribatuen azpiproduktu guztiak bildu, garraiatu, biltegiratu, prozesatu eta ezabatzeko edo erabilera baimenduak
|
egiteko
osasun arauak ezartzen zituena. Araudiak berak honela definitzen ditu animalia azpiproduktuak:
|
|
2006
|
|
|
Oraintxe dute aitzakia ezin hobea lan gutxiago egiteko, gutxienez: Urriko Hypertension aldizkarian argitaratu denez, Amerikako Estatu Batuetan 24.000 pertsonarekin eginiko azterketa batek erakutsi du lan gehiegi
|
egitea
osasunarentzat kaltegarri gerta daitekeela, presio arterialaren igoera larria proboka dezake-eta.
|
|
|
Hainbat dira adibideak: medikamentuak, ordaindu beharreko errepide publikoak, egungo beharrei aurre
|
egiteko
osasun sistema publikoaren ezintasuna medikuntza pribaturantz bideratuz, gero eta murriztuagoak dauden gizarte zerbitzuak, pentsio planak, eta abar.
|
|
2007
|
|
|
Sendaketak
|
egiteko
osasun kontsulta darabilte(%)
|
|
|
Horrez gain, hurrengo hauekin bateragarria izan behar da: lehia defendatzeko legeria, hain zuzen ere, merkatuaren funtzionamendu zuzena bermatu nahi duena, lehia menderatuz gerta daitezkeen abusu jardunak saihestuz; kontsumitzaileen defentsarako legeria, pentsa dezagun, esaterako, elikadura produktuen merkatuaren gaineko esku hartze publikoa
|
egitea
osasuna eta kontsumitzaileak babesteko? (uztailaren 1eko 88/ 1986 KAE); edo ondasun jakin batzuen ustiapenak dituen mugak, horien gizarte eginkizuna dela bide ezarri direnak, esaterako, nekazaritza enpresaburuek nekazaritzaeraldaketako planetara egokitzeko duten beharra (martxoaren 26ko 37/ 1987 KAE)?; eta jarduera ekonomiko orokorrari buruzko araudia.
|
|
|
Hala ere, askok pairatzen dute, nahiz eta batzuetan ez dakiten, beste patologia batzuen eraginpean daudela uste baitute. AEBn
|
egindako
Osasun eta Nutrizioari buruzko hirugarren txosten nazionalaren arabera, biztanleriaren %25ek du asaldura hori, X sindromea edo sindrome metabolikoa. Patologia horiek, elkartuta, banaka aurkezteak baino kalte handiagoa eragin dezakete.
|
|
|
Arrisku faktore horietako batzuk dira adina, jatorri etnikoa, gehiegizko pisua, tabakismoa edo gehiegi edatea. Nahaste metabolikoak gero eta jende gehiagori eragiten dio, eta, AEBn
|
egindako
Osasun eta Nutrizio arloko hirugarren txosten nazionalak erakusten duenez, biztanleen %25ek jasaten du. Prebalentzia datuak ere kezkagarriak dira:
|
|
|
Familia eta Komunitate Medikuntzaren Espainiako Elkarteak gida bat argitaratu du berriki, profesionalak ariketa fisikoko programak preskribatzera animatzeko, gaixotasunak prebenitu, tratatu eta errehabilitatzeko modu gisa. CONSUMER eroski k
|
egindako
Osasun eta Kirol Gida Praktikoa osatzen duen gida. Kasu bakoitzean eta adin desberdinetan nola jokatu jakiteko aholkuak eta jarraibideak ematen ditu.
|
|
2008
|
|
|
Freskagarrietan gehien erabiltzen duten eztitzaile edo edulkoratzaileetako bat aspartamoa da, eta, ikerketen arabera, ez dio kalterik
|
egiten
osasunari.
|
|
|
Praktikan, titularrak bere baimenduaren mugimenduak murriztu ditzake eta, adibidez, hark atera nahi dituen kopuruak mugatu. Hala ere, ustekabeetarako edo kontu indibidual baten titularrak maiz etxetik alde
|
egiteko
osasun arazoak dituen egoeretarako mekanismo interesgarria da. Baina modalitate hori ere ez dago gatazketatik libre; izan ere, titularra hilez gero, baimendua ez da izango, eta, kontu desberdinetan bezala, banku erakundeari jakinarazten ez bazaio, pertsona baimendunak hala jarraituko du.
|
|
2009
|
|
|
Ondo lo
|
egitea
osasun egoera onarekin lotu ohi da. Izan ere, amets egokia osasun plan prebentibo gehienetan eta bizimodu osasuntsua izateko ohituretan sartzen da.
|
|
|
Neurri hori, oraingoz, ez dirudi Europan aplikatuko denik. Hain zuzen ere, espero zen joan den ostiralean
|
egindako
Osasun ministroen Europako goi bileran argitasun pixka bat ematea arazoari. Bertan ezetsi egin zen Frantziak Mexikora joateko Europako edozein hegaldi bertan behera uzteko egindako eskaera.
|
|
|
Tabakorik gabeko Nazioarteko Egunak gogoratu du" irudiekin
|
egindako
osasun oharrek bizitzak salbatuko dituztela"
|
|
|
“Egia erakusten du. Irudiekin
|
egindako
osasun oharrek biziak salbatzen dituzte”. Goiburu horrekin ospatzen da gaur Tabakorik gabeko Nazioarteko Eguna, Osasunaren Mundu Erakundeak (OME) 1988az geroztik urtero sustatzen duen hitzordua, produktu horren ondorio kaltegarrien berri emateko.
|
|
|
“Arrisku faktoreen eta kardiopatia iskemikoaren ondoriozko hilkortasunaren arteko alde horrek erakusten digu hobetu egin daitekeela eskualde jakin batzuetan gaixotasun kardiobaskularraren (BHI) prebentzioa, nahiz eta ezin dugun ahaztu behar hori globala dela”, ondorioztatu zuen. Enpresek
|
egindako
osasun azterketetan errekrutatutako langileak izan ziren azterketaren lagina. “Talde honetara jotzen dugu urteko azterketa medikoen datuak lortzeko erraztasunagatik, adin horretako arrisku faktoreen nagusitasun handiagatik eta prebentzio neurriek haietan izan dezaketen eraginagatik”, azaldu zuen Leonek.
|
|
|
Ormazabal jaunak, ordea, hala dio: partzuergoan ere badirela haurren familiakoak, eta errauste plantak ez omen diela kalterik
|
egingo
osasunean. Beraz, zergatik ez du inork nahi horrelako plantarik bere herrian?
|
|
2010
|
|
|
Eskuko ordenagailuarekin lan
|
egitea
osasunarentzat kaltegarriagoa da mahaiko ordenagailua erabiltzea baino.
|
|
|
Emaitzek argi eta garbi erakutsi zuten lotura zuzena dagoela lo laburraren eta luzeegiaren artean eta heriotza goiztiarrerako arriskuaren igoeraren artean, sei eta zortzi ordu bitartean lo egiten zuten parte hartzaileekin alderatuta. “Gutxi lo
|
egitea
osasun eskaseko arrazoia da, baina gehiegi lo egitea osasun falta horren adierazle izan daiteke”, esan zuen Francesco Cappuccio irakasleak, Warwick eko Unibertsitateko Loaren, Osasunaren eta Gizartearen Programako buruak eta Coventry eta Warwickshire NHS Trust Unibertsitate Ospitaleetako mediku laguntzaileak. “Gizarte modernoak gero eta lo ordu gutxiago ikusten ditu, eta jarrera eredu hori ohikoagoa da lanaldi osoan lan egiten duten pertsonen artean.
|
|
|
Emaitzek argi eta garbi erakutsi zuten lotura zuzena dagoela lo laburraren eta luzeegiaren artean eta heriotza goiztiarrerako arriskuaren igoeraren artean, sei eta zortzi ordu bitartean lo egiten zuten parte hartzaileekin alderatuta. “Gutxi lo egitea osasun eskaseko arrazoia da, baina gehiegi lo
|
egitea
osasun falta horren adierazle izan daiteke”, esan zuen Francesco Cappuccio irakasleak, Warwick eko Unibertsitateko Loaren, Osasunaren eta Gizartearen Programako buruak eta Coventry eta Warwickshire NHS Trust Unibertsitate Ospitaleetako mediku laguntzaileak. “Gizarte modernoak gero eta lo ordu gutxiago ikusten ditu, eta jarrera eredu hori ohikoagoa da lanaldi osoan lan egiten duten pertsonen artean.
|
|
|
Hala ere, orain, University College Londoneko ikertzaileek egindako azterlan batek, “British Medical Journal” aldizkarian argitaratuak, frogatzen du ahoko higieneak lotura zuzena duela bihotzeko gaixotasunak izateko arriskuarekin. Eskozian
|
egindako
osasun inkesta baten emaitzak aztertu zituen Richard Watt en taldeak. 11.000 helduk parte hartu zuten, eta horiei informazioa eskatu zitzaien bizimoduari, jarduera fisikoaren mailari eta zenbait arrisku faktoreri buruz, hala nola tabako kontsumoari buruz.
|
|
|
5 eta 17 urte bitarteko haur eta nerabeek “eguneroko jarduera fisiko bizia, batez beste, 60 minutuz” egin behar dute. “Ariketak 60 minutu baino gehiagoan
|
egiteak
osasun onura gehigarriak dakartza”, dio OMEk. “Eguneroko ariketa horren zati handienak aerobikoa izan luke.
|
|
2011
|
|
|
Gai honek beti ematen du fribolitaterako eta morborako, baina beti egin diet uko tonu horretako interbentzioei. Inoiz ez naiz hedabide batera joan gai hontaz hitz
|
egitera
osasunaren ikuspegitik edo ikuspegi zientifikotik ez bazen. Galderak aurrez eskatzen nituen, eta bestela ez nuen elkarrizketarik ematen.
|
|
|
Berak dioenez, barre
|
egitea
osasun fisikoaren eta buru osasunaren mesedetan izaten da maiz.
|
|
|
Ugari dira, ordea, erditze naturalaren abantailak. Erdiondoko errekuperazioa oso arina da, eta ez dago prozedura obstetrikoen ondoriorik pairatzeko arriskurik. Zein jarreratan erditu emakumeak berak erabakiko du, baita bere inguruan nor egongo den ere, eta ez dago inongo presarik; ez da
|
egingo
osasun langilearen erosotasun edo praktikotasunaren arabera. Aukera ezberdinak edukiko ditu:
|
|
|
Azken baldintza horrek “ez da beharrezkoa hilkutxa berezi bat erabiltzen bada” dio lege aurreproiektuak. Testuan jasotzen dira, halaber, gorpuak lekuz aldatzeko osasun baimenak kentzea, hildakoaren edo hobitik ateratzearen udalerrietan baimendutako enpresek garraio hori egin dezaten eskatzea eta auzitegiko medikuei kontserbazio praktikak eta jarduera erreserba
|
egiteko
osasun baimenak. Bestalde, lege aurreproiektuak “garrantzi berezia ematen dio zerbitzuen kontsumitzaile eta erabiltzaileen eskubideen babesa hobetzeari; izan ere, prezioen arloko informazio eta gardentasun betebeharrak handitu eta aukeratzeko askatasuna esplizitu egiten du, hilotz lekualdatzeak heriotza gertatzen den edo ehorzketa edo errausketa gertatuko den udalerriek baimendutako enpresek egin behar izateko eskakizuna kentzeari esker.
|
|
|
Osasun, Gizarte Politika eta Berdintasun Ministerioak eta Osasunaren Autozaintzarako Elkarteak (Anefp) “Giza erabilerarako sendagaien publizitatea
|
egiteko
Osasun Sistema Nazionalaren Gida” prestatu dute. Gida horren bidez, jendeari zuzendutako sendagaien publizitatea egiteko printzipioak, baldintzak, mugak eta gainerako baldintzak argitu eta sistematizatu nahi dira.
|
|
|
Osasun eta Gizarte Politika eta Berdintasun Ministerioak osasun publikoaren bermeak eguneratu ditu mugetako farmazia ikuskapenek
|
egindako
osasun kontroletan. Araudi berriak, 1985az geroztik indarrean egon den beste bat ordezten duenak, giza erabilerarako sendagaien eta horiek fabrikatzeko lehengaien Espainiako mugetako osasun kontrola arautzen du, bai eta osasun produktuena, kosmetikoena, norberaren garbitasuneko produktuena eta erabilera kliniko eta pertsonaleko biozidena ere.
|
|
|
Dekretu horiei esker, Osasun Sistema Nazionalaren historian lehen aldiz, farmazia fakturaren hazkundea murriztu ahal izan da; izan ere, 2010 urtean% 2,36 jaitsi zen, eta 2003 urtean farmazia gastuaren urtetik urterako hazkundea% 12,15ekoa izan zen. Abuztuaren 19an Ministroen Kontseiluak onartutako neurriak uztailaren 21ean
|
egindako
Osasun Sistema Nazionalaren Lurralde arteko Kontseiluan aurkeztu ziren aldez aurretik. Austeritate xedapenez gain, Errege Lege Dekretuak kalitatea, ekitatea eta kohesioa hobetzeko beste ekintza batzuk ere jasotzen ditu, teknologia berriak osasun informazioko sistemetan aplikatuz.
|
|
|
Ikerketa zientifikoen Kontseilu Gorena da CSIC (CSIC). Lanaren oinarria Estatuak 1987az geroztik
|
egindako
Osasun Inkesta Nazionaleko datuak dira, eta ikerketarako erakunde publikoak behar ditu. “Orain arte, Defentsa Ministerioak errenkadetara deitutako gizonen datuekin aztertzen zuen altuera.
|
|
2012
|
|
|
«Hipokrita hutsak» direla leporatu zien. «Espainiatik datozen murrizketak kritikatzen dituzte, baina Jaurlaritzak urteak daramatza murrizketak
|
egiten
osasun arloan eta hezkuntzan». Raxoiren gobernuaren murrizketak oinarrizko lege batean jasoko dituela gaineratu zuen:
|
|
|
Realean lasaitu ederra hartu zuten atzo David Zurutuzari
|
egindako
osasun probaren emaitzak ikusitakoan. Erdilariak ez du lesio larririk eskuineko orkatilan.
|
|
|
17??
|
Egin
osasun hezkuntzako jardun esparruen eskema bat.
|
|
|
Sarrera: Gaixoen eta senitartekoen elkarte mugimenduaren
|
egitekoa
osasunaren arreta integralean/ Elkarrekiko laguntza gaixoen eta senitartekoen bizi kalitatea hobetzeko baliabide gisa/. Hautatutako elkartea:
|
|
|
Txanda aldaketan, bildu diren erizaintzako langileek 35 urteko Manoliren kasua planteatzen dute. Koronariografia diagnostiko bat egiteko ospitaleratu zen, bere enpresan
|
egindako
osasun azterketa batean elektrokardiograman antzemandako asaldura baten ondorioz. Koronariografian, hiru arteria koronarioen diametroaren txikiagotze larria antzematen diote.
|
|
|
emakumeak monogamoagoak dira eta bizitza osoan sexu lagun gutxiago dituzte. Estatistikako Institutu Nazionalak (EIN) 2003an
|
egindako
Osasun eta Sexu Ohiturei buruzko Inkestaren datuen arabera, ia erdiek sexu harremanak izan zituzten pertsona bakar batekin, eta %4k bakarrik adierazi zuen hamar sexu bikote edo gehiago izan zituela. Bestalde, 4 gizonetik batek bakarrik izan zuen sexu bikote bakarra; proportzio berean, berriz, hamar sexu bikote edo gehiago izan zituzten bizitzan.
|
|
|
Irudia: AndreyPopov Nolanahi ere, jarrera desegokian eta lan eremua mimatu gabe lan
|
egiteak
osasunari eragiten dio, Europako azterketa zabal baten arabera, ‘Dynamic Markets’ Azterketa hori 2012 urtearen erdialdean egin zen, eta Europako bederatzi herrialdetako 4.664 lagunek hartu zuten parte; horietatik 522 espainiar nazionalitatekoak ziren. Guztiek 18 urte baino gehiago zituzten, ordenagailuarekin gutxieneko denbora batez egiten zuten lan eta hainbat sektoretakoak ziren.
|
|
|
Adituek ohartarazi dutenez, entrenamendu egokirik edo aldez aurreko azterketa medikorik gabe herri lasterketa
|
egiteak
osasunerako arriskuak ekar ditzake.
|
|
2013
|
|
|
Azken batean, on baino ez dio
|
egiten
osasunari.
|
|
|
Baina, azkenean, heldu batek errepaso orokorra egin du, garbiketa sakona bermatzeko. 2 Haurraren hortzak zaintzeko imitatzea Imitazioa funtsezkoa da haurrak hortzak garbitzen ikas dezan, eta bere
|
egin
osasun ohitura garrantzitsu hori. Txikiak nagusien antza izan nahi du beti, «helduen gauzak» egin nahi ditu.
|
|
|
Adineko askok isildu edo ezkutatu egiten dute, nahiz eta batzuek adin aurreratuan sexu harremanak aktibo dituztela uste duten. Adineko gizonen% 62k eta adineko emakumeen% 37k aktibo jarraitzen dute beren sexu esparruan, 65 urtetik gorako 1.939 emakumeri (1.118 emakume eta 821 gizon)
|
egindako
Osasun Sexualari buruzko Inkesta Nazionalaren arabera. Inkesta hori argitaratu egin da Osasun Sexualaren Europako Eguna dela eta.
|
|
|
Lan gainkarga horrek eta rol dibertsitate horrek (ama, zaintzailea, langilea) depresioa edo antsietatea bezalako arazoak errazten dituzte. Isabel Montero Piñar psikiatrak Osasun, Gizarte Zerbitzu eta Berdintasun Ministerioarentzat
|
egindako
Osasun mentala txostenak dioenez, depresioan genero ezberdintasunak azaltzeko egin den hipotesietako bat da emakumeek gertaera estresatzaile gehiago dituztela onartzea.
|
|
|
Beraz, laborategi publikoekiko kezka handiagoa antzematen da, arauak betetzen direla eta kontrol asko egiten direla ziurtatzeko. Kanpo merkataritza Kontrol gehienak arrantzako produktuen eta fruta eta barazkien gainean egin dira Kanpo merkataritzaren arloan,
|
egindako
osasun kontrolek %0, 5 egin dute atzera aztertutako partidetan (116.595). Aipatzekoa da, halaber, kontrol gehienak arrantzako eta frutetako produktuen eta barazkien (batez ere, poluitzaileak) gainean egin direla.
|
|
2014
|
|
|
emaitzak bularreko minbizien hilkortasunean, emaitzak hilkortasun orokorrean, diagnostiko faltsuen tasak, gehiegizko tratamenduenak, hauen alboko kalteenak… Finantza publikoak Kontuen Auzitegiak gainbegiratzen ditu. Finantzen ikuspegitik haiek bezain garestiak diren eta populazioarentzako hain zamatsuak izanik, zergatik ez da berdin
|
egiten
osasun publikoko proiektuekin. Bitartekorik onenak eduki behar ditugu, horretarako funtzio publikoaren kontabilitate arau berak bete araziz eta ez finantzatuz herritarrei benetako onurak ekartzen dizkieten proiektuak baizik.
|
|
|
Horretaz gainera, estimulatzaile moduan ere erabili zuten, anfetaminen ordez. 1884an Freudek esan zuen kokainak ez ziola kalterik
|
egiten
osasun fisikoari. XIX. mendean sartu zen Estatu Batuetan; 1885ean koka hostozko zigarroak, koka eta kokaina saldu zituzten Parke, Davies & Co k lurraldean zehar.
|
|
|
Gainera, bi erakundeek nazioarteko boluntarioen babes soziala bermatzeko eskatu dute, 1985eko Europako Batzordearen Gomendioan (85/ 308/ EEE) jasotzen den bezala». «Azken urteotan
|
egindako
osasun erreformek gizarte segurantzaren estaldura galtzea ekarri dute, atzerrian 90 egunetik gorako egonaldiak egiten direnean. Horrela, boluntarioek osasun babeserako eskubidea galduko lukete, eta hori ez da koherentea lege aurreproiektuan aitortzen diren boluntariotza sustatzeko eta sustatzeko helburuekin», gogoratzen dute.
|
|
2015
|
|
|
lehenago baino askoz ere beldur [eta ardura] handiagoz ari dela Jainkoa iraintzeko edozein gauza txikitik gordetzeko eta Hura zerbitzatzeko geroago esango diren bezain desira handiez, eta gehienetan nahigabez eta nahasmenez, zein gutxi egin ahal duen eta zenbateraino behartua dagoen ikusten duelako; ez da hori gurutze txikia, penitentzia oso handia baizik, arima honi penitentzia egiteak, zenbat eta handiagoa izan, atsegin handiagoa ematen diolako. Benetako penitentzia Jainkoak penitentzia
|
egiteko
osasuna eta indarrak kentzen dizkionean da; honek ematen duen atsekabe handia beste leku batean aipatu badut ere, hemen askoz ere handiagoa da, eta guztia etorriko zaio bera landatua dagoen sustraitik; izan ere, ur korronte ondoan dagoen zuhaitza hezeago dagoenez eta fruitu ugariago ematen duenez, zer du harritzekorik arimak desirak izateak, haren egiazko espiritua aipatu genuen ur zerutarrarekin...
|
|
|
Zerrenda horri jarduera fisikoa egiteko aukera izatea gehitu dakioke. Izan ere, jarduera fisikoa
|
egiteak
osasunean eragin zuzena duela baieztatu dute hainbat ikerlanek, aldi berean bizi kalitatean duen eragin positiboa azaleratuz (Bassani,
|
|
|
Bide publikoko txakurraren gorotzak biltzea oso serioa da. Hori ez
|
egiteak
osasun arazoak eragin ditzake, akuiferoak kutsatu, eta 3.000 eurorainoko isuna ezarri, hiriaren arabera. Baina horrek ez du esan nahi modu original edo dibertigarrian erretiratu ezin direnik.
|
|
|
abangoardia Herritarrei informazioa helaraztea eta haien borondatean konfiantza izatea guztiz eskasa da. Erretzeari uzteak, adibidez, zailtasun handia du, eta horregatik, Minbiziaren aurkako Espainiako Elkartea erronka horri aurre
|
egiteko
osasun laguntza eskatzen dute, eta hori arrakasta aukerak hamar aldiz handiagoa izan daiteke. Antzeko zerbait gertatzen da obesitatearekin, elikadura txarrarekin edo sedentarismoarekin.
|
|
|
Burkina Fasoko gobernuak nazioarteko hainbat erakunderen laguntzagaz 2010ean
|
egindako
osasun eta demografia inkesta batean, elkarrizketatutako emakumeen %70k onartzen zuen ablazioa jasan izana. Halabaina, inkestan alde handia zegoen generazioen artean:
|
|
|
Protokolo hau 201ean sinatu zen eta helburu bikoitza du: alde batetik, salatu ez den genero indarkeriazko egoera edota gatazka egoera larria (gizarte zerbitzuek halakotzat identifikatuta) bizi duten emakumeei arreta sozial goiztiarra ematea; bestetik, Bilbon genero indarkeriaren biktimen balorazioa egiteko, bideratzeko eta jarraipena
|
egiteko
osasun ermuaren eta udal eremuaren artean koordinaziorako jarraibideak ezartzea.
|
|
2016
|
|
|
«Eta pazienteentzat ere ez da ona, jakina». Giltzarri deritzo, halaber, orain arte egin dena baino irmotasun handiagoz
|
egitea
osasun zerbitzuetako harremanak irekitze aldera: herritarrei eta gizarte eragileei ateak zabaltzeko.
|
|
|
1 Berdeguneetan eta hiri inguruetan paseatzea edo kirola egitea Irudia: Nacho Hiriko berdegune batetik paseoa egitea edo kirola
|
egitea
osasuna hobetzen ari da eta naturarekin harremanetan egoteko aukera bat da. Hiriko parke ugari daude Espainiako hirietan.
|
|
|
Alde horretatik, Aldundiak gogorarazten du, Frantziako osasun agintariek eskainitako datuen arabera, –han espezie honen presentzia hedaturik baitago ez dela handitu liztorren eztenkadengatik
|
egindako
osasun esku hartzeen kopurua.
|
|
2017
|
|
|
urtean
|
egindako
Osasun Inkestaren arabera, Estatuko herritarren %54k adierazi dute ez dutela egunero hartzen ez berdurarik, ez entsaladarik eta ez barazkirik ere, eta beste %35ek ez dute frutarik jaten egunero, nahiz eta oso onuragarriak diren elikagai horiek eta gure dietan oinarri oinarrizkoak izan behar duten (egunean 5 errazio hartu behar genituzke, gutxienez).
|
|
|
Denen artean,
|
egin
osasun zerbitzuetako larrialditako teknikari izateko beharrezko ikusten dituzuen gaitasun pertsonalen eta profesionalen eta jarreren zerrenda bat. Idatzi taulan.
|
|
|
Janari prestatuen sektoreak gora egin du nabarmen, gero eta ohikoagoak baitira etxeetan. Baina hori
|
egitea
osasun arrisku handiko jarduera da, eta baimen administratibo eta sanitario zorrotzei lotuta dago. Bai Europako araudia bai Espainiakoa oso zorrotzak dira atal honetan, etxeko eremuan betetzea zaila den betebehar eta betebehar batzuk ezartzen baitituzte.
|
|
2019
|
|
|
Garrantzitsua da sorkuntzaren munduan, batez ere, gai hauen inguruan aritzea; izan ere, XIX. mendetik aurrera osasun mental normatibotik at edo naturaltzat identifikatzen ez zen egoera mentala pairatzen zuten gizonezko ziszuri sortzaileak jenioaren kategoria artifizialagaz lotu baitira. Aldiz, ez da modu berdinean berba
|
egin
osasun mentalaren, sorkuntzaren eta emakumea* ren arteko loturaz.
|
|
2020
|
|
|
Gure elikadura ohiturak aldatu egin ziren etxean giltzapetu zirenean. Merkatuari eta herritarren mugikortasunari buruzko datuek, bai eta zenbait ikertzailek
|
egindako
osasun eta nutrizio inkestek ere, iradokitzen dute aste horietan beste modu batera lotzen garela janariarekin. Beste modu bat… Eta ez nahitaez hobeto.
|
|
|
Bidaiatzeko osasun gomendioak Ez da alferrikakoa bidaia bat
|
egiteko
osasun aholku batzuk gogoratzea. Gloria Guevararen arabera, bi bide dituzte:
|
|
|
Orain dela hilabete batzuk arte maskaraz eta azalaz hitz
|
egiteak
osasuna esan nahi zuen. Aurpegiko maskarek aurpegia garbitzen eta hidratatzen laguntzen dute.
|
|
|
Herritarren eta zaintzaren garrantziaHerritarrei zabaltzeko mezua argi du: “Zorrozki kasu
|
egin
osasun zerbitzu eta administrazio publikoetatik datozen gomendioei. Asteburuan familan elkartu ginen eta bik izan ditugu sintomak.
|
|
|
Aurreko ikasturteetan moduan, Txorierriko herri guztietan berbalagun taldeak osatzen ahaleginduko gara, eta COVID sortutako pandemiari aurre
|
egiteko
osasun eta segurtasun neurriei eutsiko diegu, jakina. Beraz, ez ahaztu zure maskara ekartzea eta hasi lehenbailehen lagun artean euskara praktikatzen.
|
|
|
Nafarroako osasun profesionalen %6, 9k COVID aurkako antigorputzak garatu ditu, arlo horietako langileak babesteko Foru Gobernuak
|
egindako
osasun arloko profesionalen eta profesional soziosanitarioen arteko seroprebalentzia programaren (SEPROSANA) atariko emaitzen arabera.
|
|
|
Erkidegoko Osasun Publikoaren zuzendariak ez du sinatu nahi izan hurengo fasera aldatzeko eskatzeko agiria, eta dimisioa eman du. Salatu du eskaera ez dela
|
egin
osasun irizpideen arabera.
|
|
2021
|
|
|
Zer
|
egin
osasun mentala zaintzeko?
|
|
|
Halere, zailtasun nagusiena 2020ko martxotik aitzinera etorri zen, pandemiaren eta horri aurre
|
egiteko
osasun neurrien ondorioz. Izan ere, programaren helburu nagusiena, hau da, parte hartzen zuten haur gaztetxoei herriko bizimoduan sozializatzen laguntzea, ezin betez geratu baikinen egun batetik bertzera.
|
|
|
Biar bere, iauna, emen edo. Ni ez naz soroetan lan
|
egiteko
osasun onekoa bere eta, gogotsu gogotsua bere ez da, mendira bialduten nabe geienetan.
|
|
|
Azkenik, adin ertaina 41 eta 64 urte bitartekoa da. Bizitzako etapa horretara arte
|
egindako
osasun jokabideek eragina dute gaixotasun kronikoen agerpenean (eta heriotza tasan), bai aldi horretan, bai heldu helduenean (65 urtetik gora). Elikadura eta osasuna:
|
|
|
Kirola
|
egitea
osasun iturri da, soziabilitatea errazten du, tentsioak askatzen laguntzen du eta bizitzarako balioak eta ikaskuntzak lortzen laguntzen du. Hala ere, jarduera fisikoak haurrengan dituen onura guztien eragina lausotu egin daiteke eskola kirolaren inguruan gertatzen diren indarkeriazko jarrerek eta hitzezko eta fisikako erasoek.
|
|
|
Eta egon da zer hobetu agintari politikoen estrategietan: «Lehen olatuan, esaterako, osasun arta egoki baterako material nahikorik ez zegoen, izurri bati aurre
|
egiteko
osasun profesional gutxi zeuden, test diagnostikoak egiteko zailtasunak zeuden... Alde handia egon da pandemia batean izan behar genituen baliabideen eta izan ditugunen artean».
|
|
|
Munduko Medikuak gobernuz kanpoko erakundean ibili naiz boluntario moduan. Bertan urte asko daramatzate migratzaileekin lan
|
egiten
osasun zerbitzuetarako sarbideen alde. Tesi bat egin nahi nuela ikusita, haiekin hitz eginda erabaki nuen lantzeko gai egokia zela; arazoa ezagutzeko eta gaian sakontzeko.
|
|
|
Gizarteko alor guztietan prebentzio estrategiak landu behar dira. Osasun sisteman, hezkuntzan, gizartean... osasun arreta, sentsibilizazioa eta arriskuaren identifikazio goiztiarra
|
egiteko
osasun politikak hobetu behar dira.
|
|
|
Gainera, antolakuntzak ez dio uko
|
egin
osasun egoerara egokitutako jarduerak egiteari. Proposamenaren xehetasunak uda hasieran publiko egingo diren arren, pertsona talde txikien bisitak eta dastaketak antolatuko dituzte iraileko lehen bi asteetarako, eskualde osoko hainbat upategitan.
|
|
|
Txostenak adibide gisa honakoak aipatzen ditu: osasun profesionalen eskasia, taldearen zahartzea eta langile berrien kopurua nahikoa ez izatea, gaixotasun kronikoei aurre
|
egiteko
osasun eredu berriak, teknologia berrien erabilerak gaitasun berriak sortzen ditu eta trebetasun mailaren eta lan erritmoen desorekak. Aldaketa horiek guztiek lan baldintzetan eta sektore honetako langileen ongizatean eta segurtasunean eragiten dute. v. Arrisku ergonomikoak
|
|
2022
|
|
|
Ez jasotzeak pazientearen eta ingurukoen osasunari eragiten dio, eta bizi kalitatea galtzen du. Baina, era berean, diabetesari kasurik ez
|
egiteak
osasun sistemari berari ere eragiten dio. Zuzeneko eta zeharkako kostuak 5.800 milioi euro ingurukoak dira urtean, hau da, osasun aurrekontu osoaren% 8,2 Horietatik 2.143 milioi patologia dela-eta gertatzen dira, ‘Espainian 2 motako diabetesak duen eragin ekonomikoari buruzko txostena’ ren arabera.
|
|
|
Lo ondo
|
egitea
osasuna da: nola hobetu haurren loa
|
|
|
Gertaerei «kriminalitate zantzuak» ikusten dizkie epaileak, eta sexu askatasunaren aurkako delitu bat izan daitekeela uste du. Ondorio horretara iritsi da hiru adingaberi
|
egindako
osasun txostenetan eta azterketa psikosozialetan oinarrituta, eta baita inputatutako gizonaren deklarazioak aintzat hartuta ere. Epaileak erabaki du akusatuak behin behinean aske jarraitzea, baina 9.000 euroko bermea ezarri dio.
|
|
|
Ez dakigu gizarte bezala erantzuten, ez dugu tresna nahikorik, inork ez gaitu umetatik honetarako prestatzen, ez digu inork irakasten. Eta oraindik ere ez da egiazko apustu bat
|
egiten
osasun mentalaren alde.
|
|
|
«Osakidetza, ezagutzen dugun moduan, desagerrarazi egingo dute». «Planifikatutako desegite» horri aurre
|
egiteko
osasun publikorako akordioa egitea proposatu zion lehendakariari gero.
|
|
|
Ekarpen pertsonala. FUEko kideei
|
egindako
osasun hezkuntza programak izandako eragina neurtzeko SPSS programa estatistikoko erlazionatutako laginetarako T student proba parametrikoa erabili da. Horrela, egindako ikastaroko azpiatal ezberdinek hobekuntza adierazgarria erakutsi ez duten arren, ikastaroa osotasunean esanguratsua izan dela ikusi da, espeleologo eta osasun agenteen gogobetetzea lortuz.
|
|
|
Ekarpen pertsonala. FUEko kideei
|
egindako
osasun hezkuntza programak izandako eragina neurtzeko SPSS programa estatistikoko erlazionatutako laginetarako T student proba parametrikoa erabili da. Horrela, egindako ikastaroko azpiatal ezberdinek hobekuntza adierazgarria erakutsi ez duten arren, ikastaroa osotasunean esanguratsua izan dela ikusi da, espeleologo eta osasun agenteen gogobetetzea lortuz.
|
|
2023
|
|
|
Lan asko dago egiteko oraindik. Zer eragin du beti dieta
|
egiteak
osasunean. Osasun fisikoa zer mota eta zenbat dieta egin diren, horren araberakoa da.
|
|
|
1 Berriro ekin ariketa fisikoaren jarraibideari Imagen: shock Kirola egitea eta ariketa fisikoak
|
egitea
osasun fisiko eta mentalari laguntzeko modu bikaina da. Jarduera fisikoa astiro hasi behar da, batez ere udan aktiboegi egon ez bada.
|
|
|
f43e Australiako artzainarentzat gomendatutako ariketak, jokoak eta jarduerak Imagen: Wolfgang Hasselmann Txakur honek jarduerak egin behar ditu eta egunero ariketa ugari
|
egin
osasun orokor ona izateko. Australiako artzainentzako jarduera egokiak dira korrika egitea, jauzi egitea edo denbora luzez ibiltzea, eta zakurren arintasuna, artzaintza, flyball a edo frisbeea jaurtitzea.
|
|
|
Imagen: sansoja Sedentarismoa eta koloneko minbizia Kalkuluen arabera, munduko populazioaren %60k, gutxienez, ez du
|
egiten
osasunerako onurak lortzeko behar den jarduera fisikoa: Espainian, helduen %30 sedentarioa da.
|
|
|
Suizidio guztiak buruko gaitzekin lotuta ez daudela dioten gogoetak gero eta ohikoagoak dira hedabideetan. Erlazio hori apurtzea lortzen ari da, eta, horiek horrela, gero eta gehiagotan aldarrikatzen da suizidioa prebenitzeko planak egiten badira ezin direla soilik
|
egin
osasun egituretara begira edota buruko osasunera begira.
|
|
|
Lezertua konturatu da gero eta jende gehiagok arreta jartzen diola osasuna zaintzeari: «Harritu egiten nau jendeak ez duela murrizketarik
|
egin
osasunari dagokionez. Krisi garaietan, horixe izan ohi da lehena murrizten, fisioterapia batez ere, eta pozten naiz gaur egungo egoeran ere osasun integral baten aldeko apustua egiten duelako jendeak».
|
|
|
Nicolas Dvoskin ekonomialari eta politologoak, LLAko buruzagi Iñaki Gutierrezi erantzunez, esan zuen gastu politikoa bakarrik murrizten bada kontuak ez direla ondo aterako; izan ere, ez badute asmorik murrizketak
|
egiteko
osasunean, hezkuntzan, diru laguntzetan eta pentsioetan —hala hitzeman zuten—, aurrekontua %0, 03 eta %1, 8 artean apaltzea baino ez dute lortuko, zenbaterainoko murrizketak egiten dituzten. Bide batez, Dvoskinek Gutierrezi galdetu zion ea nondik aterako dituzten beste 13 puntuak, Mileik hitzemana baitzuen aurrekontu nazionalean %15eko murrizketa egingo zuela, motozerra erabilita.
|
|
|
Bizkarrean hatz egitea maite nuela aitortu nion, eta Luisenaz gero inork ez zidala halakorik egiten. Nonbait irakurria dut Indiako jauntxo batek mirabe bati horixe eskatzen ziola egunero, jaiki ondorenean; bizkarrean hatz
|
egitea
osasunarekin eta bizi esperantzarekin lotzen zuen. Eta Lotaratzaileak ere esan zidan bizkarra geure baitako arrotza dugula, segika doakigun itzalaren antzekoa.
|
|
|
Civivoxek proposatu du otsailean lan
|
egitea
osasun mentalari buruzko estigmak haustearen alde. (Diario de Navarra, 2022)
|
|
|
Osagaiz 2023 7 bolumena ale berezia
|
egindako
osasun inkesta (2006), Espainiako ijitoen komunitatearen gizarte diagnostikoa, eta ClSen inkesta, ijito familiei egindakoa (2007).
|