|
2008
|
|
|
Alde batetik, eta eredu estandarrari berari dagokionez, arlorik oinarrizkoenak arautu dira joan den hogeita hamahiru urteotan: aditza, deklinabidea, eta baita beste hainbat gauza ere, baina
|
egindako
hori guztiori gorabehera, beste kontu eta kontutxo asko dago oraindik argitzeko eta zehazteko: ahoskera dela, azentua dela?
|
|
|
juridiko administratiboaren ikuspegitik.
|
Egiteko
horretan baliatuko ditugu oraintsuko
|
|
2009
|
|
|
3 Aldizkaria bi hizkuntzatan argiratzeko erabakia bete asmoaz, Kontseiluak Euskaltzaindiari eskatuko dio Kontseiluko itzultzaile ofizial gisa kandidatuak aurkez ditzala. Ondoren, kandidatuen artetik bat izendatuko da
|
egiteko
hori betetzeko. Itzultzaile ofiziala izendatu ondoren, itzultzaileen Ganbara antolatuko da Itzultzailearen ardurapean, berau buru delarik.
|
|
2010
|
|
|
Irakurleak berehala antzematen du aipu ugaritasuna edo puztutasuna; inflazioaz ere hitz egin dugu. Zer interpretazio
|
egin
horretaz. Zein da ugaltasun horren elkarreragin balioa?
|
|
|
Merezimendu handia izan dute ikastetxeek, bertako zuzendaritzek eta irakasleek beraiek euskal eskolak, bere bidea?
|
egite
horretan. Gutxitan aitortzen zaien korajea, amaigabeko ilusio ahalmena, urteetako konpromiso pertsonala eta oker egindakoa zuzentzeko adorea agertu izan dute maiz asko, batzuek eta besteek.
|
|
|
Ataka hartan, beraz, ikastola kolektiboan jabetu ziren bakarrik zeudela eta eztabaida oso konplexua izango zela. . Baina erabaki genuen aurrera
|
egitea
horrekin?, gogoratu du Etxezarretak. –Ekonomikoki ondo geunden; legealdia bukatzen ari zen eta gobernu berri bat egongo zen Jaurlaritzan; sumatzen genuen Euskadiko Ezkerraren partetik jarrera berriro aztertzen ari zirela?
|
|
2012
|
|
|
Modernismoaren arabera, idazketaren egitekoa hizketa modu gardenean erreproduzitzea den bezala, itzulpenaren egitekoa jatorrizkoaren zentzua inolako manipulaziorik gabe hizkuntza batetik bestera aldatzea da. Itzulpenaren epistemologia postmodernoak, aldiz, agerian jarriko du
|
egiteko
horren ezinezkotasuna, eta edozein itzulpenetan nahitaez gauzatzen den sorkuntza lana azpimarratuko du. Ikuspegi modernoan, jakintza transmititzea da itzulpenaren zeregin bakarra, elkar ulertzen ez duten hizkuntza komunitateak harremanetan jartzea.
|
|
|
Itzulpengintza filosofia eta erlijio mendebaldarrean oinarritutako sistema kontzeptualen hedapenerako erabili beharrean, hainbat itzultzaile postkolonialek bestelako erabilera bat emango diote itzulpengintzari, eta erresistentziarako estrategia gisa baliatuko dute.
|
Egiteko
horretan eragin handiena izan duten ikertzaileen artean ditugu Tejaswini Niranjana eta Gayatri Chakravorty Spivak irakasleak, biak ere indiar jatorriko emakumeak. Siting Translation:
|
|
|
Horregatik saiatzen da Leizarraga jatorrizko testua59 ahalik eta fidelkien erreproduzitzen.
|
Egiteko
horren zailtasunaz jakitun, baina, Joana Albretekoari erregutzen dio arreta gehiago jar diezaiola obraren handitasun eta duintasunari itzultzailearen inperfekzioei eta txikitasunari baino. Diskurtso modernoan ageri diren beste hainbat ideia ere errepikatzen dira erregu horretan:
|
|
|
Sarrionandiaren itzulpengintzaren berritasuna, baina, ez da testuen hautaketara mugatzen; itzulpena eta literatura ulertzeko duen moduak ere hankaz gora jartzen ditu euskararen eta Euskal Herriaren aldeko defentsarekin tematuta zeuden idazle eta itzultzaileen ideiak. Haientzat, literaturaren funtzioa egia eta edertasuna bilatzea zen, errealitatearen txokorik ezkutukoenak aurkitueta haiek paperean islatzea, nahiz eta,
|
egiteko
horretan, idazlearen gaitasun inperfektuen ondorioz errealitatearen perfektutasuna desitxuratuta gertatu. Beste hainbeste pentsatzen zuten itzulpenari buruz ere:
|
|
|
Goraxeago ikusi dugu hainbat enuntziatu parentetikoren egitekoa mezuen transmisio egokia bermatzea dela.
|
Egiteko
horretara bideratzen dira, esaterako, birformulazioak zehaztapenak, azalpenak, etab.
|
|
|
Maiz aski, interpretazioaren gakoa iradokitzeko gaitasunean dago; hots, iradoki eta inferentzien errota martxan jartzeko gaitasunean. Eta
|
egiteko
horretan enuntziatu parentetikoek zeresan handia dutela ikusiko dugu. Corpuseko adibide batzuk ekarriko ditugu horren lekuko:
|
|
|
erakusle izenordainarekin edo determinantearekin bakarrik lortzen ote du? Edota bada beste erakuslerik
|
egiteko
horretara berezi duenik?
|
|
2013
|
|
|
Memento zail hori ez jasateko, nahiago zuen gerlan gelditu. Baina Zerbitzari k gogor
|
egite
hori zuen txalotu, haren familiakoak ez «urrikari» izanez. Ororen buruz, soldaduen kemena azpimarratu nahi zuten, baita permisioneen gaian ere.
|
|
2014
|
|
|
Arestik bazekien zein zen kantuaren ahalmena eta bere lanak ere kantu tankeran iritsi zitzaizkigun, zuzen zuze nean belarrira. Kulturzalea izanagatik herrikoitasuna laket zuen, bat
|
eginik
horretan Bernat Etxepare gure letren aitzindariarekin. Bere buruaz mintzo zen Etxepare hura, Arnaud oihenart aberas kumeak hain erraz larrutzen zuen idazle baikorra, marketsa izana gatik herriak biziki maite zuen olerkari kantatua.
|
|
|
Eboluzio hori gurera ekarriz, euskal idazleen ibilbidean ere, beti era artezean ez baina maiz sigi sagako meandro bihurgunetsuen antzera, hizkuntzaren bilakatze bidea etengabea izan da, harik eta, jakina denez, Euskaltzaindiak jada bere fundazioko helburue tan jarria zeukan
|
egiteko
hori serioski hartu arte. Eraldatze horre tan, azken buruan, euskarak ere munduko beste kultur hizkuntza guztien irtenbidea hartu zuen, batasunarena, eta horren premia sentitzean, bai mintzatzeko eta bai idazteko, arau zehatz batzuk jarri beharra izan zuen.
|
|
2016
|
|
|
Grabe da, grabe da niregana etortzea testo bila, guk idatzi nahi izan dugularik debruilatu gira, jendea joatea beste bati buruz, so
|
egizak
hori eta hori erran nahi diagu, hau da osasuntsu baina joatea gure artean biera edateko artetik, erakusteko abertzaleak direla nagusi hemen edo ez dakita zer errateko galdeginen diogu horri testu bat, eginen du gure alde, baina horiek ez dute proiekturik, ez da antzerkia horien proiektua, ezintasunaren ondorioa ere izaten ahal da... 564
|
|
2019
|
|
|
Tira, ez dugu ukatuko, administrazioak gurean historikoki izan duen egituraren barruan bere logika izan dezakeenik kokaleku horrek. Baina gurean lekua aspalditik egina duen zeharkakotasunari ez dio mesederik
|
egiten
horrek. Hizkuntzarekin egiten du lan administrazioak, eta administrazioaren sail guztiek egin behar dute hautu bat:
|
|
2021
|
|
|
Julian Abando (Kirikiño); Min hartu arren, eutsi dio sendo eta han gelditu da (Barriola); Ahoa nekatzen bada ere, bihotza ez da nekatuko (Duvoisin); Eginahalak eginda ere, ezin astoa mugitu (G. Mujika); Hitz laburtxoak izanik ere, horiek jakin behar dira noiz eta nola esan (Beobide); Hi urkamendian hagoala ere, Jainkoari beldurrik hartzen ez diok (Lardizabal); Diyotalarik ere nahitasun bikaina, nere amoriyuak falta du ordaina (Bilintx); Ez
|
egizu
hori esan, jauna, edozein euskaldunen aurrean, danak dakie baina (Agirre); Bolara baten emanagatik bertako uraren famak, ardo pixka bat beharrezko du osasun ona daukanak (Uztapide); Zernahi ere den, egiazko misterioa euskararen iraupena da, ez jatorria (Mitxelena); Urrikaldu zaitez nitaz, nornahi zarela ere (Atxaga); Baina zein ere handiak lirakeen irabazle horiek, ez lukee pits bat balioko (Mend...
|
|
|
Ikus daitekeenez, kontuak kontu, baiezko perpausetan partitiboa erabil badaiteke ere, ez da nolanahika
|
egiten
hori. Horregatik ez da egokia itzuli hori enfasi beharrik gabe eta izen soilekin erabiltzea.
|
|
|
Ez da esanahi osoa duen egin, zerbait sortzea adierazten duena (etxea egin, habia egin, tratua egin).
|
Egin
horren objektuak erreferentzialtasun osoa izaten du eta erlatibo baten buru izan daiteke (txoriak egin duen habia, egin duzuen tratu hori). Subjektuak, berriz, ‘egilea’ paper tematikoa (ikus § 23.3) hartzen du.
|
|
|
Genitiboaz gain izen sintagmen beste ezaugarri batzuk hartzeko aukera ere badute tze perpausek, singularreko erakusleak bereziki: Ez zaik iruditzen berorika hitz
|
egite
hori... gu bezalako bi libertariorentzat... (I. Mujika); Ezkondu arte, dena pekatu bai zan, izkutuka ibiltze arek, neurriak galdu ezta ere, ba’zuan bere xaltxa (Etxaniz); Bada ala zuk eta nik ere, denboraren galtze hunetzaz, probetxu gabe iragaitera uzteaz, kontu hertsia eman baitiogu Iainkoari (Axular).
|
|
|
433). Erakuslearekin
|
eginiko
horregatik sintagmak aurretik aipatutako zerbaiti egiten dio erreferentzia, hura perpaus nagusiko gertakariaren kausa edo arrazoi gisa seinalatuz: Ez dut ezer txarrik egin.
|
|
|
Galdu dute, antza, burumakur baitatoz. Beste batzuetan adizki nagusiak betetzen du
|
egiteko
hori, probabilitate modalitatea hartuta: Galdu egingo zuten, burumakur baitatoz; Euria egingo zuen, kaleak bustiak daude-eta.
|
|
|
Baina beste batzuetan mota desberdinekoak juntatzeko aukera bada. Adibidez, aginte perpausa eta adierazpen perpausa juntaturik ager daitezke (zaude hemen eta ekarriko dizut; ekarriko dizut eta egon zaitez lasai); horrelakoetan, zenbaitetan baldintzazko adiera eraikitzen da(
|
egin
hori, eta ikusiko duzu!), eta orduan, juntagaien ordena ezin da libreki aldatu(* ikusiko duzu eta egin hori!). Edo, adierazpen perpausa eta harridurazkoa ere elkar daitezke (loreak ekarri zituen, eta ze politak!); baina horrelakoetan eten nabarmenagoa egiten da, eta badirudi eta diskurtso markatzaile modura erabiltzen dela gehiago:
|
|
|
Baina beste batzuetan mota desberdinekoak juntatzeko aukera bada. Adibidez, aginte perpausa eta adierazpen perpausa juntaturik ager daitezke (zaude hemen eta ekarriko dizut; ekarriko dizut eta egon zaitez lasai); horrelakoetan, zenbaitetan baldintzazko adiera eraikitzen da (egin hori, eta ikusiko duzu!), eta orduan, juntagaien ordena ezin da libreki aldatu(* ikusiko duzu eta
|
egin
hori!). Edo, adierazpen perpausa eta harridurazkoa ere elkar daitezke (loreak ekarri zituen, eta ze politak!); baina horrelakoetan eten nabarmenagoa egiten da, eta badirudi eta diskurtso markatzaile modura erabiltzen dela gehiago:
|
|
|
–
|
Egizu
hori badare.
|
|
|
Krisi garaietan, areagotu egiten da langabetuen kopurua; Goibel gaudenean, lagundu egiten du ingurukoek animoak emateak; Lengo igandean, Moxolo eta ni asi gaituk zaragia esku batez jaso baietz eta ezetz, ta galdu egin nian (Agirre). Perpaus nagusietako adizkien ezaugarria da
|
egin
hori; ez da erabiltzen mendeko perpaus jokatugabeetan(* Ez dizut eskatu etorri egiteko;* Aspertu naiz irakurri egiten...); eta nekez aurkituko dugu mendeko perpaus jokatuetan ere(* Ikusi egin nauenean;* Irakurri egin dudan liburua).
|
|
|
41.4.1e Kontuz ibili behar da, ordea, noiz den egoki
|
egin
hori erabiltzea. Gaur egun askotan ikusten baitugu egin aditzaz bestelako galdegaia duten perpausetan.
|
|
2023
|
|
|
A eredutik eredura igarotzeko bide logiko samarra ematen zuena galarazi baita. Gizartearen gorabeherak, egoera soziolinguistikoa eta beste, gogoan hartzekoak dira euskarazko ereduak gora ez
|
egite
horretan, jakina.
|