|
2002
|
|
|
Fenomeno horren adierazgarri da basoa gero eta gehiago agertzen dela haranetan, azaldu zuen Canok. Aurrerapen horren arrazoiak, aditu honen arabera, landa mundua eta nekazaritza eremuak uzteari zor zaizkio, baita larreak eta azken hamarkadetan
|
egindako
baso berritzeei ere. Pirinioetan metatutako egur bolumena 560.000 metro karratukoa da urtean, eta mozketek 60.000 metro karratu inguru.
|
|
2004
|
|
|
Suomi’n, Europa guzian bezela, XIX garren mendean sortu ziran hiriak eta industria. Gaurko kapitalismoa 1860 aldean hasi zan agertzen, Helsinki’ko inguruetan batez ere, paper industriaren beharrak bultzaturik (zelulosa
|
egiteko
basoak baitira oiñarri; eta Suomi’n basoak oso ugariak izaki: 252.000 km2 hain zuzen).
|
|
|
Bere barruan borroka handi bat zeukan, basurdetasunaren eta behitasunaren artekoa, eta borroka hori mindu egiten zen gure bost auzoak aurrean jartzen zitzaizkionero. Bere Ahotsak, garai batean" jo, sartu adarra, alde
|
egin
baso itxira" esaten zionak," utzi lagun zaharra eta hartu berriak, pasa basurdeen aldera" esaten zion orain. Ordea bere buruak ezetz esaten zion, bera behia zela eta behi segi behar zuela.
|
|
2005
|
|
|
Azua edo bere gizonen bat izan zitekeen; ez nuen uste agertuko zirenik, azken finean horrek kasuarekin lotuko zituen polizien aurrean, baina nork daki, agian ero samarrak ziren, edo erabakita zeukaten gehiegi zekien tipoa bidetik kentzea. Autoa zuhaitz artetik zihoan eta, ikusteko aukera izan bezain azkar, ezezaguna
|
eginez gero
basora ihes egitekoa nintzen.
|
|
2006
|
|
|
– Ekarri
|
egizu
basoa, hogeita hamasei urte horiengatik topa egingo dugu.
|
|
2007
|
|
|
Aditu horiek 161 herrialdetako lurraren eta uzten erabilerari buruzko datuak aztertu zituzten, hau da, azalera kontinentalaren %97 Gizakiak planetako produkzio potentzialaren %24 bereganatzen dugula ondorioztatu zuen. Inpaktuaren erdia baino gehiago labore uztei edo bestelako landaketei dagokie, %40 lurzoruaren erabileran izandako beste aldaketa batzuei, eta %7 nahita
|
egindako
baso suteei. Eremuei dagokienez, Asiako hegoaldeak ekosistemen ekoizpenaren %63 hartzen du; Europako ekialdeak eta hego ekialdeak %52; Afrikako iparraldeak eta mendebaldeko Asiak %42; mendebaldeko Europak %40; Ipar Amerikak %22 eta Australiak %11 Azterketa horrek lurraren erabilerak eragiten duen inpaktua baino ez du neurtzen, baina kontuan hartuta gizakiak biosferan egiten duen eskaera, biologikoki produktiboa den lurraren eta itsasoaren aldetik, erabiltzen ditugun baliabideak emateko eta gure hondakinak xurgatzeko behar dena, hau da, “aztarna ekologikoa”, 2003an planetaren birsorkuntza ahalmenaren %25 gainditu zuen inpaktua.
|
|
2008
|
|
|
Eta Livesey doktoreak bostekoa eman zidan oholesiaren bestaldetik, eta Silverri buruaz agur
|
eginda
basoan barneratu zen bizkor bizkor.
|
|
|
Zuhaitz garai haien artetik nindoala, nire aurrean, harago, itsas hautsiaren etengabeko burrunbada ez ezik hostoen mugimendua eta adarren karraska ere entzuten nituen, itsas brisak ohi baino indar handiagoz jotzen zuen seinale. Laster haize bolada freskoak hasi zitzaizkidan ailegatzen, eta beste pauso batzuk
|
eginda
basoaren ertzera atera nintzen, eta itsasoa urdin eta eguzkitsu ikusi nuen ostertzeraino, eta uhinak kolpeka eta aparra botaka hondartzan.
|
|
|
Beste berrogei pauso
|
eginda
basoaren ertzeraino heldu eta oholesia ikusi genuen gure aurrean. Hesiaren hegoko aldearen erdira atera ginen gutxi gorabehera, eta ia une berean zazpi matxinatu. Job Anderson kontramaisua buru zutela?
|
|
|
Neurri osagarri gisa, Aldundiak udalerriak finantzatzeko eredua aldatu egin behar du, biodibertsitatearen kaltetan
|
egindako
baso landaketa eta esplotazioetatik datozen diru sarreren menpe egon ez daitezen.
|
|
2009
|
|
|
Besteak beste, herrialde aberatsei CO2 isurketak 2020rako %40 gutxitzeko eskatu diete. Aldi berean, egoera berrira egokitzeko eta suteen aurkako prebentzio neurriak lantzeko eskatu diete, besteak beste, basoberritzeetan sartu ohi diren espezie arrotzei galga jartzea, edota suteei hobeto aurre
|
egiteko
baso politika ezartzea.
|
|
|
Panamako Ecnomiohyla rabborum igela, berriz, galtzeko zorian dago. Onddo batek eta turistentzako luxuzko etxeak
|
egiteko
basoak garbitu izanak kalte izugarria egin diote.
|
|
2010
|
|
|
Iruaingo etxera jo nuen kolegiora hasi beharreko bezperan, eta Mandaskara joateko kontua aipatu nion Lubisi, ea zergatik ez genien bisita bat
|
egiten
basoan ari ziren gure lagunei. Lubisek amore eman zidan, eta beti bezala ekin genion bideari, bera Mizparekin, ni Avarekin.
|
|
2011
|
|
|
Topa
|
egiteko
basoa eman eta topa eginez:
|
|
|
Karbono aztarnaren etiketak dituzten produktuek (sortzen direnetik hondakin bihurtu arte zenbat isuri den adierazten dute) kontsumitzaileari datuak konparatzen eta arrasto txikiena duena aukeratzen lagun diezaiokete. Basoen galerari aurre
|
egitea
Basoek karbono hustubide gisa jokatzen dute, co2 ari eusten baitiote. Kontsumitzaileek hainbat ekintza egin ditzakete deforestazioa murrizteko eta basoen egoera hobetzeko:
|
|
|
Zer haiz ba baldarra..., esan dit adar joka eta poteko garagardoa basora ateratzen didalarik astiro astiro, aparraren kabitu ezinak ez dezan
|
egin
basoan gora.
|
|
|
–Alde horretatik berri onak zauzkaat. Badiat osaba bat ikazkina eta lagunen baten bila zabilek txondorrak
|
egiteko
basoan. Egingo diat haregaz berba eta esango zioat aurkitu diodala laguna.
|
|
2012
|
|
|
Eta printzesak bere maitaleari armadura janzteko ardura hartu zuen —lo jarraitzen zuen, lasai ederrean—, eta sinetsarazi zion ezen munstro edo bidutziak botatako lurrun pozoitsuek konortea galarazi ziotela, baita oroimena ere, eta horregatik ez zela oroitzen harekin borroka egin izanaz eta herensugea hil izanaz ere. Herritar azkenean liberatuen aurrean Jurgi barregarri ez uzteagatik egin zuen horrela printzesak, eta deliberatua zuelakoz handik aurrera Jurgirekin beste paseo asko
|
egitea
basoan barrena.
|
|
2013
|
|
|
Tipo zuriak tiro
|
egiten
basoan.
|
|
2015
|
|
|
Zer zen orduan izu hau, gorroto hau? Atzera joanez iraganak bere baitan pilatutako hosto ugarien artera, kirik
|
eginez
baso barren hartara, non argi itzalek elkarri mugak ipini eta forma guztiak itxuragabetzen dituzten, eta estropezu egiten duzun, batean eguzkia begietan, bestean itzal iluna?, irudi bat bilatu zuen, bere sentimendua hoztu, bereizi eta forma zehatz batean leuntzeko. Demagun haur denboran, ezertarako gauza ez zela ume kotxe batean eserita zegoenean, edo norbaiten belaunetan?, gurdi bat ikusi zuela norbaiten oina jakin gabe eta errurik gabe mastrikatzen.
|
|
|
Adibide baten bidez azaltzeko, demagun baso heldu baten tokian garraio azpiegitura bat (errepidea, trenbidea, etab.) egitearen aukera baloratu behar dugula. Iraunkortasun ahularen printzipioari jarraikiz, garraio azpiegituren eraikuntzak ingurumen kalitatearen narriadura konpentsa dezake ongizate terminotan, azpiegitura haien erabileragatiko ongizate hobekuntza dela-eta; alegia, errepidea edo trenbidea
|
egiteko
basoa moztuko litzateke.
|
|
2016
|
|
|
Indarrak hartu eta aurrera egingo dute beste batzuek: beste hiri batzuetara, naturarekin bat
|
egitera
basoetara, edo bizitza jokoan jartzera lur garaietako glaziarretan.
|
|
2017
|
|
|
Irudia: Lotus R Zer
|
egin
baso sute baten aurrean. Iaz 65.000 hektarea baso eta sastraka erre ziren Espainian, eta baso sute handiak (500 hektarea baino gehiagokoak)% 50 hazi ziren, Nekazaritza eta Arrantza Ministerioak, Elikadura eta Ingurumen Ministerioak (MAPAMA) emandako datuen arabera.
|
|
|
Irudia: Proiektuak Nola
|
egin
baso bainua. Basoko bainua egiteko hainbat modu daude, ‘Baños de bosque, una oferta de salud’ gidaliburuak dioenez.
|
|
|
Irudia: Garrett Non
|
egin
basoko bainuak Espainian. DKVren gidak, Europarc Españarekin batera, gure herrialdean baso bainuak errazago egiteko bide seguruak eta irisgarriak identifikatu ditu.
|
|
|
Auto urrun baten burrunba nabaritu zuen. Desio eta zuhaitzez
|
egindako
baso hura zibilizaziotik bertara zegoen, nahiz eta leku urrun bat eman.
|
|
|
Autoa agertu zitzaion kapotaren distiraren pean. Alde
|
egin
baso eskas haren hotzetik! Pausoa moteldu zuen halako batean, ezkerretara, itzala, mutila, ikusi uste izan zuenean, zuhaitz batean bermaturik.
|
|
2018
|
|
|
alde batetik, ontziak badian kulunka, kresalaren usain gozoa, eguraldi ona, irlaren ederra; eta bestetik, gure izerdia, gure neke eta lanak, gure bizitza nazkagarria. Horrela joan zituan bost urte eta erdi, lan eta lan, lurra landuz eta bideak
|
eginez
basoetan, zaindarien tratu txarrak jasaten denbora guztian... Han pasatu nituenak ez dituk esatekoak, Fabian.
|
|
2019
|
|
|
Erantzunak, ordea, ez daude balizko iraganetan, etorkizunean baino, eta lur hauetan ez dut etorkizunik ikusten niretzat. Basoko jatorrizko oihandar horiek?, baina ez, ez nago
|
eginda
baso batean hertsirik bizitzeko, haran zabaletan hazi naiz eta muga bako lurrak ditut amets. Horregatik, zer gerta bere, hona ekarri gaituena amaitutakoan Torto lerroa zeharkatu eta Jaunbako lurretara joan gura nuke.
|
|
2020
|
|
|
Baso barnean gelditu den aireak ura bultzatu du eta ez du paperaren bustitzera utzi. Horregatik, esperientzia
|
egitean
basoa ez da makurtu behar, bestela aireak ihes egiten du, ura sartzen da eta papera bustitzen!
|
|
2021
|
|
|
Atari nagusia zeharkatu zuten. Barnean argi itzalek nabarmenduta, arkuz
|
eginiko
baso batean, lerrokatutako zutabe hori gorriak miretsi zituzten. Palmondo lerroen artean sartu zirela zirudien.
|
|
|
âDoala popatik hartzera txepel hori. Guk gaur ondo pasatu behar diagu âesan zuen LucÃak, topa
|
egiteko
basoa altxatzeaz batera.
|
|
2022
|
|
|
Sortzeko baliabide askorik ez da behar. Makila batzuekin lurrean marraztu dezakezu, zarata
|
egin
basoan, etxola bat eraiki… baina sortu dugun munduak onurak eta mugak ditu. Sortzeko ditugun moduek moldatu dituzte muga horiek.
|