|
2013
|
|
|
Arrue politikaria, batetik; eta euskaltzalea, bestetik, Euskaltzaindiaren eta Egan aldizkariaren lankidea. A. Arrueren ideologiaz eta hark politikari gisa
|
egindako
lanaz informazio jakingarriak ematen ditu delako artikulu horrek, baina beste alderdiaz, Arrue euskaltzaleaz den bezainbatean, apologia egiteaz gain ez dakar deus berririk, eta artikulu honen xedea hain zuzen A. Arrueren beste alde ez hain goresgarri hori azaleratzea da, argitan ezartzea, eta haren ekarpena merezi duen lekuan kokatzea.
|
|
|
Besteak beste dio artikulugileak ezezaguna dela hark euskararen alde
|
egindako
lana, eta gainera giltzarri izan zela euskararen aldeko borrokan 50eko eta 60ko hamarkadan. Ez nator bat; ez ezezaguna izan da, baizik eta oso ezaguna, nagusiki fama kaskarrekoa, euskalgintzan norbait izan ziren euskaltzale gerra galtzaileen artean?
|
|
|
1 Euskararen alde
|
egindako
lanaren hedadura eta mugak
|
|
|
Aldaketa garaia izan arren, euskal emakumeek ezin izan zuten bere egin emakume modernoaren irudia, orduko diskurtso katoliko errepresiozkoaz gain, diskurtso mediko zientifiko misoginoa zutelako kontra (Aresti 2001, apudAlvarez, 2011). Horren haritik, Miren Llonak (2010), amatasuna eta naziogintza ardatz harturik, II. Errepublikan emakumeek
|
egindako
lan politikoaz mintzatzeko, Polixene Astrabadua emakume abertzalearen ibilbide politikoa aztertu du. EABko militante ezagun horren esanetan, amatasunaren erretorika oso diskurtso baliagarria izan zen emakumeen jardun publikoak zuen zentzu transgresorea ezkutatzeko.
|
|
|
Mokauadiskoa lasai hasten da, eta musikak jo ahala gogortzen doa. Lanak bildu dituen 11 abestietako batzuk berriak dira; besteak, ordea, Logela Multimediarekin
|
egindako
lanen moldaketak dira. Edonola ere, kantetan hitzek dute garrantzia [Musika eta irudia elkartzen direnekoa, MAITE ASENSIO,]
|
|
|
Katebegi horietako batzuk ezustean azaldu dira, inork gutxik haien berri zekiela gure artean: horietakoa izan liteke Mikoletarena, laster mintzagai izango dudana, eta haren antzera beste asko eskuizkribu eta orri solteetan geldiro geldiro agertu direnak XX. mendean zehar ikertzaileek artxiboetan
|
egindako
lanari esker. Beste batzuekin alderantziz gertatzen da:
|
|
2015
|
|
|
Jardunaldi honetara, batez ere, irakaskuntzako eragileak etorri zaretenez, esparru horretan
|
egindako
lanetara mugatu eta kontatuko dizuet zer egoera topatu dudan ikastola eta euskaltegietan.
|
|
|
Hasiera hasieratik, egitasmoaren arduradunek garbi ikusi zuten aztertzen dihardugun ikerketa eremu zabal honi buruz egiten diren ikerketa puntualez gain, ezinbestekoa zela gai honi lotutako metodologia egokia sortzea, ikerlanei koherentzia eta zorroztasuna emateko. Azken hamar urte hauetan
|
egindako
lan sendoak eta sakonak argitara atera du azkenik metodologia bera. Beraz, eskuartean dugu ongi hausnartutako lan saioa, kontrastatua eta behin baino gehiagotan berregindakoa, eta hala ere, ez zaigu aurkezten proposamen metodologiko itxi edo behin betikoa bezala, baizik eta etorkizunean hau hobetzeko beste proposamen batzuk eraikitzeko tresna bat bezala.
|
|
2016
|
|
|
Horretaz gain, baina, euskal nazionalismo tradizionalarekiko aldentzea argi eta garbi zertu zen Pott bandaren proiektuan. Atxagak Euskadi Ofizialari egindako kritika zuzenak gisa horretan ulertu behar ditugu, eta baita itzulpengintzaren alde
|
egindako
lana ere, maila teorikoan zein praktikoan.
|
|
|
Jose Rodriguez Polo (2003) Granadako Unibertsitateko irakasleak
|
egindako
lanean, ahozko tradizioak haur hezkuntzako trebetasun linguistiko eta literarioen garapenenean duen garrantziaz hitz egiten du. Dioenez, haurrak bere bizitzako lehen urteetan jaso dituen hitz guztiak etorkizunean baliagarriak izango dira eta hauek ahoz jasotzen dira.
|
|
|
Mimetismoz
|
egindako
lan horiek misterioaren alorrean, hau da, detektibe nobela klasikoaren alorrean kokatzen ziren.3 Ez da zaila hipotesi bat plazaratzea halako generoa gerraondoko gizartean txertatzeko arrazoiak bilatzeko. Zer hoberik halako garaietan eguneroko errealitate gordinarekin zerikusirik ez zeukan literatura baino?
|
|
|
Ahobatezkoa eta pozezkoa izan zan gure baietza. Danok gengozan prest lanari ekiteko; eta eskuko meza liburua egindakoan, aurretiko Altarako Liburua eta Irakurgaiak liburua eguneratuko genduzan, eskuko Meza Libururako
|
egindako
lanaz baliatuz. Meza Liburu barria prestatzerakoan EaBren itzulpenaren balioak liturgia mun dura eroatea gura genduan itzultzaileok.
|
|
|
|
Egindako
lana osotzeko izan doguz ostean batzar banaka ren batzuk, baina borondatezko eta astiuneetako lanek atzerapen eta luzapen amaibakoak izaten dabez.
|
|
|
Eta 1988an argitaraturiko IRAKURGAIAK liburuan Karmelo Etxenagusiak
|
egindako
lana aitatzen dozun ezkero(. Berak autorturik dakigu, honen bizkaierazko bertsinoa, Karmelo Etxenagusia gotzain idazlearen galbahetik ira gazia da hitzez hitz. Berberak jo ei eban makinaz azken bertsinoa, inprimategira aurretik, letraz letra?. Honetaz be badaukat esatekorik:
|
|
2017
|
|
|
Hortaz, sobran daude deskribatu ditugun jarrera horiek. Kontrara, gure aurrekoek
|
egindako
lana ezagutu beharra dago, alde batetik, eta, bestetik, ikerketa berriak bultzatu behar ditugu aldi berean.? (Galé, 2007, 165)
|
|
2018
|
|
|
Hualde hil baino pixka bat lehenago, 1878an, Bonaparterekin egindako elkarlanaren ondoren ezagutzen dugun uskararen inguruko lan bakarra egin zuen Mendigatxak, gorago aipatutako Arturo Campionen Orreaga baladaren erronkarierarako itzulpena, alegia. Urte horretatik hasi eta Azkuerekin
|
egindako
lanak eta idatzitako gutunak arte() ez dugu Marianoren uskararen inguruko bestelako berririk.
|
|
|
Gogora dezagun hiru lagin desberdinekin
|
eginiko
lana aurkeztu dugula: 1) goi mailako aditu batzuk; 2) batxilergoko irakasle batzuk; 3) unibertsitateko gradu ikasle batzuk.
|
|
|
XX. mendeko euskal idazlerik aipagarrienen artean dago Gabriel Aresti, bere poesiagatik bereziki, baina antzerkia, eleberria eta kazetaritza ere landu zituen. Euskaltzaindiaren baitan izandako eraginak haren izenaren ospea hedatu du, eta oro har euskal kulturaren alde
|
eginiko
lan nekaezinak ere bai. Bere garaiko gizartean ere, Arestiren itzala handia zen, baina Euskal Herrian gertakari politikoen abiadak ez du poeta eraginik gabe utziko.
|
|
|
Bestalde, frankismoko errepresioak autozentsura ekarri zuen hainbat eta hainbat idazlerengan urte luzez.
|
Egindako
lanak sariaren ordez zigorra ekar zezakeenez, idazteari utzi zion dramagile ugarik. Juan Mari Torrealdairen ustetan (1999) zentsuraren ondorio larria izan ohi da autozentsura, eta autoreak berak mugatzen du produkzioa.
|
|
|
Zentsuratu beharrekoaren inguruan irizpide argirik ez bazen (alderdi ezabatzailea), sustatu beharrekoari buruz (alderdi sortzailea) Pegenautek (1999: 86) gaiari buruzko ikertzaileek
|
egindako
lanen bilduma batean oinarriturik dio Francoren gobernuak indar gehiago jarri zuela alderdi ezabatzailean promozioan edota kultur politika sortzailean baino; hots, zentsura estentsiboagoa izan zela propaganda baino5: " Franco’s regime was more concerned with the repression of alternative cultures than with the promotion of a genuine and coherent culture of its own" (Pegenaute, 1999:
|
|
|
Gaurko ekitaldiak ezaugarri akademikoak ditu, hau da, Joan Mari pertsona oso ezaguna da, publiko zabalean ezaguna hainbat lan motengatik. Baina gure artera deitu dugu maila akademikoan
|
egindako
lanengatik, eta akademian, hau da, irakaskuntzan, unibertsitate mailako irakaskuntzan bere lanetatik edaten dugunok, bai euskal literaturaren esparruan aritzen garenok bere lanetatik abiatuta dihardugulako.
|
|
|
Ibilbide profesional eta akademikoa aurkeztuta, bere bibliografiak hiru multzo desberdin biltzen dituela esan genezake. Batetik, euskal literatura sistemaren deskripzio soziologikoan
|
egindako
lanak izango lirateke publiko zabalarentzat ezagunenak, hau da, Euskal Idazleak gaur eta Euskal Kultura Gaur lanak. Esango genuke bi liburu horietan oinarritzen dela euskal sistema literarioari buruz gure artean ezaguna den deskripzio aipagarriena, horien osagarri delarik 90ean zehar egindako XX. mendeko Euskal Liburuen Katalogoa, lan guztiz beharrezkoa arlo honetan modu sistematiko eta serioan jarduteko.
|
|
2019
|
|
|
2" Monumenta Linguae Vasconum. V. Periodizacion y cronologa" [FFI2016 P] Espainiako Gobernuko MINECO k eta" Lingmstica Historica e Historia de la Lengua Vasca" [GIC. IT1344] Eusko Jaurlaritzak sustatuko Egitasmoen barnean
|
egindako
lana. Eskerrik beroenak aldizkariaren bi errebisatzaile anonimori eta lan hau asko txukundu duten Hizbea ko lagunei, nahiz inoiz edo behin ez jarraitu haien iradokizunak eta baita Battittu Coyos eta Julen Manterolari beren zuzenketengatik.
|
|
|
Dena dela, goragoko informazio iturriek herriari buruzko datu orokorrak dakartzaten arren, Ondarroako nerabeei dagozkien datu zehatzak Jon Fernandezek (2019)
|
egindako
lanetik atera ditzakegu. Haren arabera, Ondarroan ikasten duten 16 urteko nerabeen ia hiru laurdenek lehen hizkuntza euskara dute eta etxeko hizkuntzari begiratuta, hamarretik zortzi baino gehixeagok euskara du etxeko hizkuntza (Fernandez San Martin, 2019).
|
|
2020
|
|
|
Charlotte Selleckek
|
egindako
lan etnografikoak, eskolan oinarritutako ideologiak eta praktikek gazteengan eragindako ondorea argi erakutsi digu, aisialdiaren eremuan antzeman daitekeena:
|
|
|
Zayas formaren erabilera erraz hedatu da informazioa Confederacion Hidrografica del Ebroko iturritik hartzen duten bestelako argitalpenetara, bere esparrua edozein dela ere, baita unibertsitatearekin lotutakoetan ere. Horren erakusgarri, Euskal Herriko Unibertsitatearen barruan
|
egindako
lan batean hamalau aldiz idoro dugu Zayas forma, behin ere ez Zalla:
|
|
2021
|
|
|
A. Testu osoa prestatu ondoren, egindako guztiaren barri emon eta testua bialdu jaken/ geuntsen gure Eleizbarrutietako Gotzainei(), informe bategaz, itzulpenari buruzko azalpenak eskeiniz eta euren oneretxia eskatuz. Gure gotzainetako batek edo bestek euren konfiantzazko pertsona batzuei eskatu eutsien guk
|
egindako
lanari buruzko eretxia. Handik bederatzi hilabetera, Meza Liburuaren hainbat puntu aztertzea eskatu euskuen (2013).
|
|
|
Peal eta Lambertek (1962) gauzatutako ikerketa lan bat mugarri izan zen ideia horiek atzekoz aurrera jartzeko: elebitasunaren eta inteligentziaren arteko lotura aztertu zuten haurrekin
|
egindako
lan batean, eta haiek ateratako ondorioak ordura arte nagusi zen ideien korrontearen kontrakoak ziren; hau da, haur elebidunek abantaila kognitiboak zituztela argudiatu zuten. Horrela, aurreko mendearen bigarren erditik aurrera, elebitasunari buruzko ikuspegi hori aldatu zen, eta elebidun izatea ikuspegi kognitibotik abantailatzat hartzen hasi ziren.
|
|
|
Sigmund Kochek (1985), Vygotskyk ere aurretik egin zuen moduan, zalantzan jarri zuen psikologia zientzia bateratu bat zelako" mitoa", XIX. mendean gailendua. Kochen arabera, denborak erakutsia zuen, ehun urte horietan
|
egindako
lanaren bidez, psikologia izenburupean egiten ziren ikerketa ugari elkarrekin inolako zerikusirik ez zuten oinarri teoriko eta metodologikoak erabiltzen zituzten lanak zirela (Koch 1985; Vygotsky & Kozulin 1986).
|
|
2022
|
|
|
Lan horren aitortza jaso du, hain zuzen ere, aurten Muñozek Bizkaiko Foru Aldundiaren eskutik. Izan ere,
|
eginiko
lanaren garrantzia begi bistan jartzeko, Skolastikako zuzendariari Bizkaiko Foru Aldundiak Berdintasunerako Zirgari saria eman dio 2021ean. Aitortza bera egin dio Miren Agur Meabek Skolastikari, Espainiako Sari Nazionala jaso zuen Nola gorde errautsa kolkoan (2020) poesia liburuan," Deserriratuaren body artea" poema Josune Muñozi eskaintzerakoan.
|
|
|
Beste alde batetik, nazioartekotze eskaerak daude, kanpo finantzaketa lortzearen beharra, ingelesa hizkuntza frankoa duten harreman sareak izatearen garrantzia eta deslokalizazioa. Erakundeak badaki tokiko hizkuntzetan
|
egindako
lanek ez dutela ikusgarritasun estrategikorik eta bikaintasun akademikoa lortzeko modua ezagutza ahalik eta jende gehienarengana hel dadin lortzea dela (Benneworth; Fitjar 2019). Hortaz, unibertsitateen lerro estrategikoen eta beharren artean inkoherentzia da nagusi (Cinar 2019).
|
|
|
Ikerketa honen corpusa aukeratzeko, Boillosek eta Bereziartuak (2020)
|
egindako
lana hartu da oinarri. Lan horretan artikulu zientifikoen laburpenak euskaraz (ere) argitaratzen dituzten eta prestigio zientifikoa duten aldizkarien sailkapen bat proposatzen da.
|
|
2023
|
|
|
Xehetasunetan sartuz gero, hitanoko aditz formez ari direlarik, Etxabek eta Garmendiak (2003: 135) nabarmentzen dute Zaldibian hiztunetik hiztunera nahikotxo aldatzen direla eta haien bilduma
|
egitea
lan amaigabea litzatekeela. Jarraian gure amari aditutako batzuk zerrendatuko ditut eta, ahal denean, hura jaio aurretik Zaldibian bertan eta Ataunen Bährek (1926, 1927, 1930) bildutakoekin alderatuko, aurreko belaunaldiarekin alderik baden ikusteko.
|
|
|
Dialektologian
|
egindako
lana eta, bereziki, idazle gisa gerora egindakoa aitortu izan zaio Otaegiri, bai bere garaian eta bai gerora ere. 1890.ean hil zenean, aipamen ugari egin zizkioten, bereziki Euskal Erria aldizkarian, olerki moduan gehienak.
|
|
|
Sei kronika behintzat idatzi eta sinatu zituen Euskal Errian, denak euskaraz, 1880 eta 1887 artean. Otaegiren lanari egin zaizkion aipamenetan literaturaren eta dialektologiaren arloan
|
egindako
lanak nabarmendu izan zaizkio batez ere, besteak beste bere olerkien bildumen sarreretan (Azurmendi 1991, Urkizu 1991, Hiriart 2004), prentsa artikuluetan (Bidador 1991), eta literaturari buruzko lan orokorretan (Onaindia 1973). Aranburuk eta beste hainbat egilek Otaegiren lan arlo guztiei buruz egindako ikerketa da salbuespena, bertan atal bat eskaintzen baitzaio haren kazetari lanei (Aranburu et al. 1993).
|
|
|
Esan dezakegu, han aipatu diren printzipioak (integraltasuna, zeharkakotasuna, elkarrekiko aitortza, proaktibotasuna, erantzukizun partekatua, elkarlana, osagarritasuna eta koordinazioa) bete direla egitasmoan zehar eta hori agerikoa dela, batez ere, balorazio ezberdinetan eragileek batak besteari egindako aitortzan. Adibidez, galdetegia erantzutean, hezitzailearen esku hartzeak duen garrantzia azpimarratu dute orientatzaileak zein tutoreak; eta hezitzaileak ere tutoreak harrera astetik murgiltze prozesuko saiorako tartean
|
egindako
lana azpimarratu du. Hortaz, modu batera edo bestera bermatuta geratu dira, zeharkakotasunezko eragina, egitasmoak zehaztutako saioetatik harago, eta baita hori gauzatzeko beharrezkoa den koordinazioa eta elkarlana ere.
|