|
2000
|
|
|
Amerika Latindar osoan demokrazia ordezkatzailearen defendatzaile sutsuena bailitzen agertzenden bitartean, Espainiako Estatuaren barnean berak gidatzen du disidentziaren aurkako eta errebindikazio demokratikoen aurkako errepresioa. Alabaina, demokraziaren defentsan nazioartean
|
egindako
lana, itxurazkoa da soilik; Espainiako Estatuanbenetako bilakaera faxista ezkutatu eta bermatzen duena.
|
|
|
Gure ustez, aipamen berezia merezi du gai honi buruz
|
egindako
lanak. Perls enaekarpen handia izan zen psikoterapiarako.
|
|
|
Perls ek Korzybski ren lanak irakurri zituen,
|
egindako
lanetan aipatzenduenez, eta autore honen premisa batekin bat dator: –mapa ez da lurraldea?.
|
|
|
Liburuhonek duen ezaugarri bat, belaunaldiz belaunaldi transmititzearena da; honela, ondorengoek beren aurrekoek egindako zorrak ordaindu behar izaten dituzte, berenleialtasun bertikalerako konpromisoengatik. Belaunaldietan zeharreko ikuspuntuhau da Testuinguruko Terapia bereizten duena; bertan, teknikarik erabilienetakoaGenogramarekin
|
egindako
lana izango da (B Nagy eta beste, 1981).
|
|
|
Oinarri teorikoa, 1967an Filadelfia-n izandako familia terapeuten batzar bateanBowen ek (Bowen, 1989) eginiko aurkezpen, anonimo? batean aurki dezakegu.Bertan hainbat urtetan zehar
|
eginiko
lana azaldu zuen, bere teoriak bere familiariaplikatuz eta bere jatorrizko familiaren sistema emozionalak irentsia ez izatensaiatuz. Elkarloturik dauden sei funtsezko kontzeptutan oinarritu zen:
|
|
|
Bere familia propioarekin
|
eginiko
lana da Bowen-ek Familia Terapeutenprestakuntzan erabiltzen duena. Terapia pertsonala eta esperientziazkoa da, beraz, familiaren ikerketan eta bere familian pazienteak jokaturiko paperean, norberefamilia behatuz familiaren funtzionamendua ikastean eta norbere erreakzioemozionalak familia sisteman aldatzeko baliabideak bilatzean zentratzen dena.Eredu honen berberaren bariazioa bat da, egoera tipo bakoitzari moldatua, pazienteekin jarduera terapeutikoan erabiltzen duena.
|
|
|
Bestalde, ametsetan bezala, eszenaratzeko aukeratutako gaian, dramatizazioakaskatzea ahalbidetuko duen gaien pilaketa gertatuko da (Bermejo, 1986). Zentzuhonetan psikodrama analitikoa taldeetan egiten denean, taldeak eszenenasoziazioekin
|
egindako
lana bilakatzen da (banakako psikoanalisian ideien asoziazioa egiten den bezala). Taldekide bakoitzak zenbait edukiren erresonantzia jasotzendu; beste eszena bat proposatzearen kasuan, subjektuak taldeari elaborazio etaberrelaborazio lana egiten hasteko emandako fantasiaren bigarren mailakoelabora zioak egiteko aukera eskaintzen du.
|
|
|
Omenezko lan ez akademiko honetan, esker oneko aitorpen pertsonala adierazten da,
|
egindako
lanez gain, pertsona gutxi batzuen balioa bizi osoko koherentzian dagoelakokonbentzimendutik idatzita. Txillardegiren bi alderdi azpimarratu nahi izan dira, egilearengan izan duten eragin praktikoagatik.
|
|
|
Hizkuntza ofiziala izango da, eta erakatsia. Beste batzuk nik baino askoz hobeki deskribatuko dituzte xehetasunezbatua eraikitzen Txillardegik
|
egin
lan eskerga, eta bere sinetsarazteko indarra, eremuhonetako ez kazike guttiren isilkeriak, etsaikeriak ez esateagatik, garaitzeko.
|
|
|
Bereziki nabarmentzekoa da (hemen gutxi ikusi badugu ere), frankismoakeuskara laidotu eta berorri izen ona kentzeko esan eta
|
egindako
lana: hizkuntza horrekez zuen kulturarako balio, baina, badaezpada, alor horretatik kanpo uzteko ahal zirenerabaki guztiak hartu zituen Erregimenak.
|
|
|
Parametrizazioa (kurba sintetikoa garatuko duten parametroen kalkulua, alegia) eskuz eta automatikoki egin da. Eskuz
|
eginiko
lanaren helburua prozesu automatikoabalioztatzea da. Eskuzko prozesua errazteko, lanabes batzuk egin dira:
|
|
|
Genero kontzeptua aztertuz, zenbait autore berba hau definitzen saiatu dira. Francisco Abad ek (1981, 21) aurretik
|
eginiko
lanaren erreferentzia dakarkigu gogora género berba aztertzerakoan: –generoa egiten da, idazten ari den testurako egitura eredu modura lehenaldiko idazlan baten eredua hartzen denean?.
|
|
|
Eta kontuan izan ezen irratilaria albiste sorburutik zenbat eta hurbilago egon, hainbat eta gertuago egonen dela informazio ematearen eredu onetik. Beraz, datuak iturri primarioetatik edo beste autore batzuek albiste fokua edo foco de la noticia deitutakotik ateratzen baditugu, bitartekaririk gabe atera ere, berriemailea aserik eta pozik geratzen da
|
egindako
lanaz. Hala ere, informazio iturrien menpe larregi egon ez arren eta geure lanarekin konforme gertatu arren, dena alferrikoa izan daiteke, irratilariak bere lana etikoki eta profesionalki bete ezean.
|
|
|
Teoriari gagozkiola, eta lehenbiziko urrats modura, ongarria da fonologia eta fonetika bereiztea. Euskal fonologiaz gehiago sakontzeko, Txillardegi irakasleak
|
egindako
lana da erreferentzia nahitaezkoa (1982).
|
|
|
Oso luze joko luke
|
egindako
lanen zerrenda egiteak, eta guk bakar batzuk aipatu besterik ez dugu egingo. Klasikoen jarrera ezagutu nahi izanez gero, Marx-en eta Engels-en lan ezberdinetara jo dugu (nazioaren gaiari buruzko erreferentzia asko aurkituko ditugu, nahiz eta horretaz sistematikoki ezer idatzi ez):
|
|
2001
|
|
|
a) Orain arte
|
egindako
lana aintzat hartu eta baloratu beharrekoa da.
|
|
|
C) Euskaltegian
|
egindako
lanaren desegokitasuna
|
|
|
Entzun osteko fasea: Ikasleen erantzunak ebaluatzerakoan (ulermen ariketarenfeed back edo atzera elikadura) kontuan hartu dut ulermen gaitasunaren izaeraaktiboa; hau da, erantzunaren egokitasunaz bezainbeste arduratu naiz erantzunaren prozesaketan
|
egindako
lanaren balioaz. Bestalde, ariketa askotan, bideo dokumentutik jasotako inputa beste zeregin batzuetarako erabili dugu, dela idazlantxo bat egiteko, dela eduki gramatikalen bat argitu eta azaltzeko, etaabarretarako.
|
|
|
Baina, tira, gehiegi eskatzen hastea ere ez da zilegi, ez baita ahaztu behar ikasleak direla etaegindako lana jarduera edo saiakera bat baino ez dela izan. Azken emaitzari duengarrantzia kendu gabe, garrantzitsuena, beharbada, prozesuan
|
egindako
lana izanda.
|
|
|
Galdeketako hirugarren puntuan,
|
egindako
lanaren balioaz galdetzen nien.Irakasle biak bat etorri dira esperientziaren alderdi onak azpimarratzean. Hona, jarraian, irakasle horiek egindako zenbait iruzkin:
|
|
|
Aurten
|
egindako
lana hor geratu da bere alde on eta txarrekin. Jakin bezateesperientzia honen balizko jarraitzaile edo aplikatzaileek alderdi on guztiak aintzathartzen, eta saia bitez alderdi makurretan berriro ez erortzen.
|
|
|
2 Orokorrean, nola baloratuko zenuke ikasleek
|
egindako
lana etaerakutsitako jarrera?
|
|
|
Ahalegin horren barruan kokatu behar da nik
|
egindako
lana. Gaur egundugun komunikabide ahaltsuena (telebista) hartu dut, eta saiakera bat egin dutikasleak medio horretara hurbil daitezen, aukeran dituzten telebista kate gero etaugariagoen artean gure Euskal Telebistak gero eta tarte zabalagoa izan dezan.
|
|
|
–orain badakit zer den kurrikulua?. Baina gukikusi genuenez,
|
egindako
lanetan oso maila ezberdinetan gauzatu zen hori; esatebaterako, bi edo hiru mintegitan parte hartu zuten irakasleengan ikuspegi osoagoaantzeman genuen.
|
|
|
Ideia hauekin honako saio hau planifikatu genuen. Eskolak prestatzean ahaliketa denbora laburren eta indar gutxien erabiltzeko politikari jarraiki, aurreko ikastaldearentzat
|
eginiko
lanak (prozedura eta materiala) hartu genituen oinarri. Hala, bada, ikastalde berriari begira egin genituen moldaketak baino ez ditugu hemen aipatuko.
|
|
|
Eta eskoletan
|
egindako
lana aurkeztu ondoren, baloraziorako ordua helduzitzaigun. Esperientziaren ebaluazioa egiteko, fitxa bi sortu genituen, lehenengoaikaslearentzat eta bigarrena irakaslearentzat; eta erantzunak irakurrita, honakoondorio hauek atera ditugu:
|
|
|
Horren gustura geratu ginen esperientziarekin, ezen,
|
egindako
lanak erabilita, HABErekin elkarlanean luze gabe argitaratuko den. Erne ibili!, izeneko ikas unitatea sortu genuen.
|
|
|
Horrek aukera emango du ikaslearen eta
|
egindako
lanaren jarraipena egiteko, eta hartu diren eta hartu behar diren erabakiak aztertu eta une egokian ezarri, aldatu edo baztertzeko. Bere autonomia garatzen duen neurrian, ikasleak aholkuariaren behar txikiagoa izango duenez, saiotik saiora tarte luzeagoa utzi da, eta saioak ere bestela gauzatuko dira.
|
|
|
Lehenengoa lortzeko, astero astero eta hainbat eskolaren amaieran ere,
|
egindako
lanari buruzko galdeketa pasatu genien ikasleei, eta bide esplizituaaukeratu nuen, ikasleak autonomoagoak izan zitezen. Denbora laburra nuenez, helburuak ezartzearen garrantziaz ohartarazi nahi nituen ikasleak; eta behinhelburuak ezarrita, beroriek lortzeko bitarteko egokiak aukeratzearen garrantziaz.
|
|
|
Jose Maria Lacarra, hain zuzen. Berak
|
egindako
lanek Erdi Aroko Nafarroakohistoria ezagutzen lagundu digute, gertakizun politikoak, askotan ondo dataturikez zeudenak, ez ezik, beste zenbait alderdi ere argituz:
|
|
|
Arrasto arkeologikoak Gasteizko Parte Zaharrean egindako obretan ere agertudira: joan zen mendean Landatxon
|
egindako
lanetan (Escuela Normal de Maestros, 1864; Portal de la Soledad-en suntsiketa, 1865; Gorbeiako uren ekarrera eta biltegiaren eraiketa, 1883) hainbat material arkeologiko jaso ziren, erakusketa etaargitalpenak ere egin zirelarik. Baina ez zitzaien kasu gehiegi egin, eta ez zirenondo katalogatu eta identifikatu.
|
|
|
Azken urteotan Gasteizko Santa Maria katedral zaharrean
|
egindako
lanetan eredatu berriak agertu dira. Katedral zaharraren arazo estrukturalei aurre egiteko planorokor bat jarri zen martxan, eta indusketa arkeologikoa ezinbestekoa zen.
|
|
|
Hizkuntzarekiko jarreren garrantzia azken urteotan
|
eginiko
lan gehienek azpimarratzen dute, bai soziolinguistika tradizioan, eta baita psikologia sozialekoanere. Azken horretan, bi faktore ezberdindu aurkitu dituzte:
|
|
2002
|
|
|
– Beharrezko fondoetan gutxienez %30 ipini ondoren, emaitzen banaketabazkideak
|
egindako
lanaren araberakoa da.
|
|
|
Esanguratsua da, bide honetan, 1982/ 83ko Unibertsitateko memorian azaltzen zirela EuskaraBatzordeko kideen izenak, baina ez
|
egindako
lanaren berririk.
|
|
|
Hain zuzen, 1977/ 78 ikasturtean Euskal Kultur Departamentua sortu zen bere baitan. Departamentu horrek
|
eginiko
lanen artean bi bereizi genituzke geure harira: Euskara ikastaroak (EGA, Sakontze maila, eta abar) eta ikastoletako irakasleektitulu ofizialak eskuratzeko plangintza.
|
|
|
Alde batetik, UEUkokideek ukatu egiten zuten EHU Euskal Unibertsitatea zenik; baina, bestetik, bertako irakasleak ziren eta bertan hasi zen ematen unibertsitatearen euskalduntze prozesurik sakonena. EHUk, bestalde, ez zuen arazorik memoria ofizialetan bereirakasleek UEUn
|
egindako
lanak aipatu eta goraipatzeko.
|
|
|
Azken hamarkadetan gauzakaldatuz joan dira, lehenik eta behin itxuran. Izan ere, Natur Zientzietan irakurritakolehen tesina eta tesiak ia beti ziren erdaraz
|
egindako
lanen itzulpenak. Askotan, zuzendaria erdalduna zelako gertatzen zen hori; baina beste askotan, ikertzaileakberak ere nahiko lan zuelako irakaskuntzan ezagutu ez zuen hizkuntzamenderatzen.
|
|
|
|
Egindako
lana handia izan arren, irakaskuntzarako materialaren gabezia osolarria da. Irakasgai askotan ez dago inolako materialik euskaraz, eta irakasle zeinikasleek nola hala inprobisatu egin behar izaten dute.
|
|
|
Gainera,
|
egindako
lanak ez dira inolaz ere balioesten, eta izugarrizko lan ordupiloa behar da testu duinak egiteko. Ez dago ez laguntzarik, ez ordainik, ez arduraldien murrizketarik, ez ezer.
|
|
|
b) Irakasleek
|
egindako
lan pertsonala itzulpengintza berezian.
|
|
|
Hemendik aurrera eskema horri jarraituko diogu,
|
egindako
lanaren berri emateko.
|
|
|
Informatika Fakultateko LSI Sailean
|
egindako
lan baten berri eman dugu. Lanhori, azalpenean argi geratu denez, burutu gabe dago, ez baita oraindik indarreanjarri.
|
|
|
Hala eta guztiz, geroago eta atentzio handiagoa ematen diete ekonomialariekAmos Tversky k eta beste psikologo batzuek
|
egindako
lanei. Horrela, gaur egunnahiko erraza da arazo ekonomikoak aztertzen dituzten psikologoen lanakaurkitzea eta, halaber, ekonomialarien lanetan ere xehetasun psikologikoak etaikasteko erak duten garrantzia azpimarraturik ikustea.
|
|
|
Udako Euskal Unibertsitatea da horren adibidea. Sortuzenetik (1973 urtea) aurrera
|
egindako
lanaren bitartez gaur egungo barrutieneskema gainditu du, ikuspegi nazionala mantenduz. Duela gutxi sorturiko EIREkere gauza bera egiten du; eta Euskal Adarraren mugimenduaz berdin esan daiteke.
|
|
|
Zentzu honetan generoen inguruan
|
eginiko
lanek informazio baliagarriaematen digute. Lanok, ebaluazio formatibo egonkorrari esker, helburuak etaedukiak ikasleen gaitasunetara estuki egokitzen joan dira (Bain Schneuwly, 1987; Delcambre, 1996, besteak beste).
|
|
|
gaiaren bueltan, didaktikara aplikatzeko egin diren lanakugariak dira. Ugariak izan dira, halaber, generoen aniztasunaren aurrean igorleakgaratu behar dituen gaitasunak definitzeko
|
egindako
lanak (Dolz, Pasquier etaBronckart, 1993). Hona hemen autoreok zerrendatzen dituzten lau gaitasunak:
|
|
|
Ariketak egin bezain pronto karpetaratzen ditugu eta horiizaten da gure kontrol proba. Fase honek 5 minutu baino gehiago ez duirauten, nahiz eta batzuetan ariketen edo
|
egindako
lanen inguruko galderakegon, sortu diren dudak gainetik komentatu...
|
|
|
Aldi horretan
|
egindako
lanaren emaitza dira gure lankide Pedro Lonbidek, Gasteizen Helduen Euskalduntzearen II. Jardunaldietan autoikaskuntzarako zerbitzu batean, aholkulariak bete beharreko ezaugarriak eta zereginakdirela eta aurkeztutako gogoetak
|
|
|
Tutoretzetan
|
egindako
lana baloratzen dugu eta hurrengo egunetan eginbeharrekoa adosten dugu. Momentu hauek erabiltzen dira ikaslearen progresioaaztertzeko:
|
|
|
Garai berean, Jose Maria Basabek, Euskal Herriko Unibertsitateko Antropologia irakaslea izango zenak, hasi zituen bere ikerketak. Berak
|
eginiko
lanen artean, Euskal Herrian aurkitu den giza hezur antzinakoenaz egindako azterketa nabarmentzen da,. El humero premusteriense de Lezetxiki (Mondragon)? (Basabe, 1966) artikuluan argitara eman zuena.
|
|
|
Baina bidegabekeria hori ez zentxikiagoa izan XIX. eta XX. mendeetan, hilobi erraldoi horietan hainbat ahalduneketa sasijakintsuk kuxkuxeatzeko zuten?? asetzeko
|
egindako
lanek informazio garrantzitsuaren galera ekarri baitzuten. Zoritxarrez, aztarna materialez gain, hilobi horietan egon zitekeen bestelako informazioa ere, batez ere orain landu nahidugunaren ingurukoa, galdutzat jo daiteke.
|
|
|
Gipuzkoako eta Bizkaiko hareharrizko eremuetan ehortzitakoen giza hezurrenkontserbazioa eta metal arruntena (kobrea eta brontzea) oso txarra izan ohi da. Horrela, azken urteetan Idiazabal inguruan induskatutako zazpi trikuharrietatik batberak ere ez zuen eskaini aipaturiko materialik; eta megalitotegi bereko beste hilerribatzuetan J. M. Barandiaranek
|
egindako
lanetan ere ez zen antzekorik jaso. Salbuespena, Praalata trikuharrian erraustutako bi gizabanakoren hezur printzatxoakizango lirateke.
|
|
|
Bukatzeko, orain arte
|
egindako
lanaz eta lan honek emandako emaitzez aritunahi genuke. Noski, oraingoz erantzunak baino askoz ugariagoak dira galderak; baina, behin behinekoak badira ere, zenbait emaitza ager ditzakegu.
|
|
|
Jesus Arpalen liburu eta artikuluak oinarrizkoak izan zaizkigu, gizarte hartara hurbiltzeko. ...ta Antzinako Erregimenaren bukaeran kokaturik egon, eta lehen aipatutakoAchon en eta Marin en lanak ere, batez ere, XVI. mendean ahaide nagusien etxeekbizi izan zituzten prozesu eta aldaketen azterketa egitean, gure oinarrizko bibliografiaren parte dira10 Aipatu beharra daukagu, halaber, zuzenbidearen historiarenbarruan, Alvaro Navajas Laporte k (1975) Gipuzkoako etxearen herentzia sistemari buruz
|
egindako
lana.
|
|
|
Mikrohistoria ez da historia lokala, baizik eta, mikrokasu baten aukeraketaren bitartez, analisi zehatz eta sakonagoa posibleegiten duen analisi eskala14 Leinuen barruan emakumeek zuten zeregina erasakonean ulertzeko, etxeen egunerokotasunean betetzen zituzten eginkizunenaztarnak jarraitzeko, etxeen eta haien parte ziren emakumeen harreman munduaberregiteko, beharrezkoa da eskala txikiago batean lan egitea, dokumentazioaribeharrezko galderak egin ahal izateko, eta beharrezko sakontasunarekin egunerokoharreman munduak eta funtzionamenduak berregiteko. Erantzunak zailago aurkidaitezke eskala orokor batean
|
egindako
lan batean. Uste dugu, emakume kapareenfuntzioen eta estatusaren zentzu soziala ulertzera iritsiko garela modu horretan; behintzat, ildo horretatik goaz, eta, horrela, planteatutako arazoa hobeto ulertukodugulakoan gaude.
|
|
|
Gai honen inguruan lan andana ez dagoela aitortu behar badugu ere, azken boladahonetan indartzen ari den ikerketa eremua da3 Gainera, iruditzen zaigu ezen
|
egindako
lanetan bazterketan edo miserian murgiltzen den multzo orok bere aipamenaduela: gaizkileak, txiroak, eroak, umezurtzak, esklaboak, juduak... 4 Balorazio orokorra egiteko adina badira behintzat, ia beti bezala, Euskal Herriaz oso gutxi topatuarren.
|
|
|
Horri esker, alderdiaren oinarrizkoegiturak gordetzea lortu zuten, baita Euzkadi izeneko egunkaria ere. Politikarikezean, kulturaren alorrean
|
egindako
lanak nazio kontzientziazioaren prozesua bultzatu zuen, eta prozesu honen fruituak zenbait urte geroago gelditu ziren agerian, Errepublika garaian nazionalismoaren gorakada eman zenean, hain zuzen ere.
|
|
|
Euskal Herriko lurraldeen izaera eta egiturak oso desberdinak izanik, ez daharritzekoa bertako mugimendu abertzalearen historia ere halakoxea izatea.Mikel Aizpururen tesiak (Gipuzkoa) eta Josu Chueca-renak (II ErrepublikaNafarroan) hainbat aurrerapen ekarri dizkigute, Santiago de Pablo-k Arabari buruz
|
egindako
lanak bezalaxe. Nazionalismoak Ipar Euskal Herrianizandako garapena nahiko ezezaguna izan arren, Jacobs-en liburua kalitatehandikoa da, eta gaiaren lerro nagusiak, gainetik bada ere?
|
|
|
Kontzeptu hau Jose Luis de la Granja k
|
egindako
lan batetik hartu dut: «[...] una cosa es lahistoriografia militante y partidista, sea laudatoria o denigratoria del nacionalismo, y otra muydistinta es la historiografia sustentada en una investigacion objetiva de las fuentes y una metodologiacientifica a cargo de historiadores profesionales, en su mayona profesores universitarios.
|
|
|
EHUn eta Deustukounibertsitatean herrialde desberdinak biltzean, prozesua ez da hain nabarmena, baina joera antzekoa da. Honek ez du esan nahi, eremu horretan
|
egindako
lanek ezdituztenik ezagutzen historiografiaren azken ekarpenak. Galderak planteatzekoorduan, ikerlan horiek inguruko herrialdeetan sortutako auziak ere hartu dituztekontuan.
|
|
|
Dagoen bibliografia zabal horretatik, hezkuntza arloei begira
|
eginiko
lan hauek azpimarratukoditugu: M. Recarte (1990), eta R.
|
|
|
Gerra garaiari dagokion hezkuntzaz ere, baduguarreta jarri duen lanik, hain zuzen ere, oraintsu aurkeztu den doktorego tesi bat (Rekalde, 2000), eskola eta haurtzaroa bere baitan biltzen saiatu den lan zabal etaondo dokumentatua.
|
Egindako
lan monografiko horiez guztiez gain, ikertzaileentzat garrantzitsuak diren beste tresna baten berri ere eman behar dugu, zeren Bizkaiko eta Arabako kasuan eskuragarri baititugu hezkuntza gaitzat hartuta prentsanargitaraturiko artikuluen bibliografiak13.
|
|
|
Bestetik, gizarte industrialaren proiektuan, modernitatearen eta kontramodernitatearen artean emaniko kontraesanak daude. Atal honek badu ekarpen bat, arriskuaz
|
egindako
lanak oro har aurreko atalera mugatzen baitira. Lan honetan teoria soziologiko oso bat eta modernitatearen sinesmen sistema kontsolidatuenak zalantzan jarri nahi direnez, arriskua modernitate eta gizarte egitura berri baterako aldagai oinarrizkoa dela proposatu eta ikusarazi nahiko da.
|
|
|
38 Azken soziologo alemaniar honek arriskuaz eta modernitateaz
|
egindako
lanen artean azpimarratzekoak dira gaztelaniaz: LUHMANN (1992), (1996) eta (1997).
|
|
|
Esan beharra dago, iturririk garrantzitsuena egunkariek eskainitakoa izan dela, bertan argitaratutakoa. Era berean, teknologia berriek laguntza handia eman didate datu batzuk egiaztatzeko, Interneten bidez. Beste autore batzuek
|
egindako
lana ere oso baliagarria izan da; adibidez, emisora batzuen existentzia ezagutarazteko, oso hedadura eremu txikia dutenak, batez ere.
|
|
|
1980 urtean, Oscar Romero gotzaina hil zuten tiroz talde paramilitarrek El Salvadorren. Oscar Romero El Salvadorreko agintarien kritikaria eta indijenen eta klase xehearen alde
|
eginiko
lanagatik egin zen ezagun 70ko urteetan. Hilketa burutu eta hurrengo 18 hilabeteetan goian aipaturiko hedabideek tratamentu hau eman zioten hilketari:
|
|
|
Lur zabalean lugin sendoaren idi indartsuek
|
dagiten
lanik ez opetsi, Indi aberatseko bitxirik ere ez: Hargatik sotaldeko itsasoa gorri.
|
|
|
Programa eta ezagutza linguistikoa nahasten zituzten sistema primitiboak ohikoak ziren duela gutxi arte. Azken urteetan, aldiz, arlo honetan
|
egindako
lanak ugaritu egin dira, beste hizkuntzetarako sistema automatikoen garapenak indarra hartu baitu eta, horrez gain, corpusetan oinarritutako analisiek erraztasun handiak ekarri baitituzte.
|
|
|
Programa eta ezagumendu linguistikoa nahasten zuten sistema primitiboak ziren ohikoak duela urte gutxi arte. Azken urteetan, aldiz, arlo honetan
|
egindako
lanak ugaritu egin dira hainbat arrazoi direla medio: beste hizkuntzetarako sistema automatikoen garapena, corpusetan oinarritutako analisi linguistikorako morfologiak eskaintzen duen abantaila, Interneteko informazioa indexatzeko eta hobeto bilatzeko eskaintzen duten aukera,...
|
|
2003
|
|
|
Horrek bi baldintza bete lituzke, Euskal Herri osokoa izatea eta euskara hutsezkoa. Azurmendiren aburuz UEU Euskal Herri osoko lagunak biltze ko gune unibertsitarioa zen, ikasleen eta irakasleen arteko harreman egokiagoa eskaintzen zuena, eta kurtsoan zehar
|
egindako
lanari amaiera ematen ziona, «Ez da unibertsitate ofizialak eta UEUk zerikusirik ez balute bezala, eta ez luke izan behar ere». Azkargortak bota zuen erantzun biribildu eta osatuena, baita UEUren ahal menetatik aldenduena ere:
|
|
|
Bestalde, egoera bitxia sortu zen. Aurreko urteetakoari eta Aralarren eztabaidatutakoari jarraituz, UEUko kideek, ikasle mugimenduarekin batera, EHUren euskalduntzea bultzatu zuten; baina, era berean, askok ez zuten aintzat hartzen beraiek urtean zehar
|
egindako
lana, EHU unibertsitate espainola, elebiduna eta EAEra zuzendutakoa zelakoan. Euskalduntzea mugatua izan zen bitartean, UEUk bere erreferentzialtasuna bete betean mantendu zuen, EHUko irakasle euskaldun gehienek lotura estua baitzuten UEUrekin, baita ikasle euskaldun apurrek ere.
|
|
|
Hori saihesteko beharrezkoa zen, Karlos Otegi eta Jose Manuel Susperregiren ustez, taldeak sortu eta urtean zehar harreman eta elkarlan gehiago edukitzea. Batzuen iritziz, unibertsitatean jorratzen ez zena eskaini behar zuen UEUk; beste batzuen ustez, aldiz, urtean zehar
|
egindako
lan interesgarrienen aurkezte eta eztabaida leku izan behar zuen UEUk.
|
|
|
Egin egunkariak, Jexuxmari Zalakain, Etxepa re, kazetariaren bitartez toki berezia eskaini zion UEUren jardunari. Antton Olariagak lehenago Zeruko Argia n eta Anaitasuna-n
|
egindako
lana orain Egin en jarraitu zuen Zakilixut-en bitartez.
|
|
|
«Erakunde edo instituzio forma bat eman behar zaiola Udako euskal unibertsitate honi». Zeruko Argia n UEUren berri eman zuen Iñaki Zubizarretak azken hausnarketa bat gehitu zuen, UEUn
|
egindako
lanak ezin zuen estali beste bat «agian beharrezkoagoa dena, Euskal herrian badira zenbait unibertsitate, eta unibertsitate hauetan egin behar ditugu ahalehin guztiak gureganatzeko, euskal kulturarentzat irabazteko. Baina bi lan hauek ez daude elkarren aurka, elkarren osagarri dira baizik»65 Iritzi zabalagoa zuen Paulo Agirrebaltzategik:
|
|
|
Euskal Herriko azken hogeita hamar urteetako historian pertsona eta talde askok hartu du parte, modu batera edo bestera, batzuetan ardura garrantzitsuak zituztela. Baina, ezer gutxi dakigu haiek
|
egindako
lanaz eta harturiko erabakien eta jarreren arrazoien inguruan. Beste toki batzuetan, oroitzapen liburuek eta autobiografiek betetzen duten eremua gurean ia hutsik dago.
|
|
|
Mari Karmen Menikak eta Karmele Artetxek emandako laguntza oso garrantzitsua izan da, alde horretatik. Karmeleren kasuan, Inguma, Euskal produkzio zientifikoaren datu basea osatzeko
|
egindako
lana ezinbestekoa izan da lan honek aurrera egin zezan. Era berezian aipatu beharreko lau pertsona ere badira, beraien bultzada ezinbestekoa izan baita, liburu hau aurrera atera zedin.
|
|
|
UEUk argitaratutako liburu guztiekin Nekane harro badago, espero dut hau ez izatea estimazio txikiagoan. Arantza Bilbaok testuaren orrazketa egiteaz gain, hausnarketa eta gomendio ugari luzatu dizkit, eta irakurleek ere eskertuko dute berak
|
egindako
lana.
|
|
|
Hilabete geroago, 1981eko abenduaren 22an, bildu ziren UEUren ordezkariak (Martin Orbe, Jesus Mari Txurruka eta Jose Ramon Etxebarria, EHUko irakasleak azken biak), eta EHUrenak (Euskara Kabineteko Xabier Kintana eta Yolanda Makua) 64 Bileraren helburua «UEUren eta EHUren arteko harremanak aztertzea eta elkarri zer eskaintzen dioten eta zer eskain diezaioketen ikustea» izan zen. UEUko kideek urteetan
|
egindako
lana azaltzeaz gain, hiru eskakizun zehatz egin zituzten. Lehenengoa,, nolabaiteko babes legala?
|
|
|
Lehenengoa,, nolabaiteko babes legala? eta bereziki, EHUko irakasleek UEUn
|
egindako
lana EHUkoa izan balitz bezala onartzea eta horren arabera ordaintzea irakasle horiei. Bigarrena, UEUren idazkaritzarako bulegoa EHUk uztea.
|
|
|
Bertan, Monrealek bere hitzak berretsi zituen. Are gehiago, unibertsitateak bere irakasleek
|
egindako
lanak berak argitaratzeko zuen eskubidea azpimarratu zuen errektoreak. EHUk ez zuen ezer UEUren aurka, «gure Herriaren egoera korapilotsuan guztientzako arloak baitaude», baina EHUk ezin zien uko egin bere zereginei76 Irailean ideia bera errepikatu zuen, hots, unibertsitate arloan ari ziren erakundeekin (Eusko Ikaskuntza, UEU, UZEI, Elhuyar?) harremanak eta lankidetza beharrezkoak zirela, baina EHUk, «bere bereak diren zereginak, konkurrentzia gaizki ulertuaren beldurrez, ezin dituela, orain arte bezala, bazterrean utzi betiko».
|
|
|
Zalbideren azalpenak bi puntu izan zituen: lehenengoan UEUk
|
egindako
lana goraipatu zuen: euskarari bere lizuna kendu, irakasleak eta testuak prestatu eta euskal munduko beste erakunde batzuk izan ez zuten irekitasuna erakutsi, edonori ireki baitzizkion bere ateak.
|
|
|
Martin Orbek
|
egindako
lana eskertuz hasi zuen UEUren zuzendaritzako bidea Baleren Bakaikoa ekonomialariak. 1975etik zetorkion UEUrekiko lotura, berak prestatutako txostena beste batek irakurri zuenetik.
|
|
|
Seigarren puntuak, lotura zuzena zuen UEUk euskal gizartean zuen (falta zuen) oihartzunarekin. Zuzendariaren esanetan, zenbait sektore sozialetan eta erakunde ofizialetan ez zen aintzat hartzen ez UEUk
|
egindako
lana, ezta euskal kultura bera ere, azken horri errespetua eta prestigioa falta baitzitzaizkion.
|
|
|
Esanguratsua da, bide honetan, 1982/ 83ko Unibertsitateko memorian azaltzen zirela Euskara Batzordeko kideen izenak, baina ez
|
egindako
lanaren berririk.
|
|
|
Jardunaldiak, haren ustez, desmobilizatzaileak izan ziren eta jauntxo kolorekoak, «Bere borondaterik onenarekin, Euskaltzaindia PNV aren joko politikoan erori da»3 Urte horren bukaeran (1980) kritika berriak egon ziren Euskaltzaindiak ez zuelako ba bestu Argia-k, Anaitasuna-k eta Jakin ek bultzatutako. Gu gara euskal prentsa? kanpaina4.Abenduaren hasieran, Juan San Martin Euskaltzaindiako idazkariak artikulu gogor bat kaleratu zuen euskararen aldeko taldeek, bereziki EHEk,
|
egindako
lana gaitzetsiz eta euskararen aldeko plangintzan erakunde publikoek izan beharreko lehentasuna defendatuz5 Antza, urtebete lehenago, 1979an, Euskaltzaindiak egindako barne jardunaldian San Martinek honako hau defendatu zuen: Akademiak zenbait gauza utzi behar zituen erakunde publikoen eskuetan, tituluak ematea eta alfabetatze/ euskalduntzea adibidez.
|
|
|
UZEIren jarduera nagusia, praktikan, hiztegigintza izan zen. Bide horretan
|
egindako
lana oso emankorra izan zen, eta 1979an argitaratu zuen bere lehenengo hiztegia, Fisikakoa. Ondoren beste 40 hiztegi etorri ziren8 UZEIren lana ez zen, ordea, Koldo Mitxelenaren oso gustukoa, eta 1981eko abenduan Muga n sona handia izan zuen idazlan bat argitaratu zuen9 Bertan, UZEIren lana aitzakiatzat hartuta, euskararen normalizazio prozesua kritikatu zuen, gehiegizko abiadura zeramalako, gaztelaniaren menpe jarriz hiztegi espezializatuen bitartez.
|
|
|
zerikusi zuzena zuen UEUko kide batzuek plazaratutako kezkekin. UEU hasi baino egun batzuk lehenago, Jose Ramon Etxebarriak bere iritzia azaldu zuen UEUk behar zuen babesaren inguruan, bai eta
|
egindako
lanaren eta etorkizunaren inguruan ere26 UEUren irekitasuna azpimarratu zuen Etxebarriak, bai ideologia politikoei zegokienez (UEUra ezker abertzaleko jende gehiago azaldu arren, bere ustez gehiengoa inon afiliatu gabekoa zen), baita eredu akademikoari eta linguistikoari zegokienez ere (UEUn erabiltzen zen hizkuntza ereduaren hutsuneak agertzen zituztenak bertako mintegietan parte hartzera gonbid... UEUk egindako lana goraipatu zuen Fisikako irakasleak, bilgune izaera azpimarratu zuen eta lan nagusia eskaini zion etorkizunari begira, hots, unibertsitate ofizialak (publikoak zein pribatuak) unibertsitate nazional euskaldunak izatera heltzeko laguntza ematea.
|
|
|
UEU hasi baino egun batzuk lehenago, Jose Ramon Etxebarriak bere iritzia azaldu zuen UEUk behar zuen babesaren inguruan, bai eta egindako lanaren eta etorkizunaren inguruan ere26 UEUren irekitasuna azpimarratu zuen Etxebarriak, bai ideologia politikoei zegokienez (UEUra ezker abertzaleko jende gehiago azaldu arren, bere ustez gehiengoa inon afiliatu gabekoa zen), baita eredu akademikoari eta linguistikoari zegokienez ere (UEUn erabiltzen zen hizkuntza ereduaren hutsuneak agertzen zituztenak bertako mintegietan parte hartzera gonbidatu zituen «euskara ote den esatera ere heldu dira ba tzu»). UEUk
|
egindako
lana goraipatu zuen Fisikako irakasleak, bilgune izaera azpimarratu zuen eta lan nagusia eskaini zion etorkizunari begira, hots, unibertsitate ofizialak (publikoak zein pribatuak) unibertsitate nazional euskaldunak izatera heltzeko laguntza ematea.
|
|
|
Ikastaroak hasi ondoren, Karlos Santamariak, Hezkuntza sailburuak, beste telegrama bat bidali zuen, agur beroa luzatuz bertan bildutakoei. Uztailaren 27an, azkenik, sortu berria zen Herri Batasu nak bere babes osoa eskaini zion UEUri, «Euskal Herriko unibertsital antolamendu euskaldun eta popular baten alde»
|
egindako
lanagatik.
|
|
|
Zientzia arloak, aldiz, oso maila egokia erakutsi zuen. Horren arrazoia Elhuyar eta UZEI taldeen jarduna eta unibertsitateko ikasleek irakasleek gidatuta
|
egindako
lana izan zen. Beraz, sail gehienetan urtean zeharreko lanak egin zuen huts.
|
|
|
Bestalde, ez zen falta aldizkarian, jeltzaleek iraganean
|
egindako
lanaren aldarrikapena (Leizaolak sortutako euskal unibertsitatea 1936an) eta hori ahaztearen inguruko kexa.
|
|
|
Asteartea euskal musikaren inguruko hitzaldi batekin hasi zen, Belloportu eta Labeguerieren eskutik, pianoa lagun, ez omen zen jende asko egon?. Bigarren saioan J. M. Larramendik Debako Artista Eskolari buruz eta haurrekin
|
egindako
lanaren inguruan hitz egin zuen. Gauean, Gabriel Aresti eta Oskorri aritu ziren Bilboko poetaren poemak abesten.
|
|
|
Ikusi adibide moduan, Cordobako Unibertsitatean ikasle talde batek Martin Arrizubieta apaizaren inguruan
|
egindako
lana, zientzia gaiak euskaraz lantzeko, Matematika eta Biologia bereziki. Anaitasuna 290,, unibertsitari talde berria?.
|
|
2004
|
|
|
hastapenak1 ezarrizituen eta artisauen trebetasunetik zetorren botere sindikala, edo lan tresnaren gainartisauak zuen kontrola ezabatu zituen. Taylorismoak lan-postu barnean zeudendenbora hilak ezabatu zituen eta artisauen lan prozesua partzelatu zuen. fordismoak, aldi berean, (taylorismoak
|
egindako
lan antolaketa onartu ondoren) lanpostuen koordinaketan zeuden denbora hilak ezabatu zituen; muntaketakatea ezarrizuen, eta, horrela, lanaren erritmoa, kanpotik, finkatu eta sozializatu zuen.
|
|
|
Ezin da neurtu bai liburuaren egileak, bai liburuaren bultzatzaile eta argitaratzailcek egin duten ahalegina. Nik uste dut guztion esker ona merezi dutela, nahizela ez jakin zein neurritan eskertuko diegun
|
egindako
lana.
|
|
|
Hedapen horrenemaitza, enpresa kooperatiboa izango da, hau da, gizakiaren duintasuna, askatasuna eta berdintasuna bermatuko dituen egitura autoeratua. Enpresa eredu horretan, kapitalari izaera instrumentala erantsi (berezkoak dituen garrantzia eta indarraukatu gabe) eta pertsonari eskubide osoz dagokion jabetza integrala emango zaio: pertsona orok, berak
|
egindako
lanaren jabetza eta horren gaineko erantzukizunaizango du. Era horretan, langileak enpresaren kudeaketan eta zuzendaritzan du, eta kooperatiba elkartea benetako lan komunitatea izango da (Udaondo et al., 2000).
|
|
|
Gauza jakina da Arizmendiarrietak Esperientziaren bultzatzaile bezala lankementsua eta etengabea gauzatu zuela: TU Lankide aldizkarian (Ginto 1986)
|
eginzuen
lan izugarri aberatsa ikustea besterik ez dago (hil arte, hilabetero argitaratzenbaitziren On Jose Mariaren artikuluak). Egiaz eta benetan, Arizmendiarrietaklankidetzaren eraketa teoriko eta praktikoaren esparruan eginiko ekarpenak berebiziko garrantzia izan zuten:
|
|
2005
|
|
|
hasierako ebaluazioa (gure diagnostikoan gauzatu dena), prozeduraren ebaluazioa (proiektua exekuzio fasean dagoen bitartean egindakoa) etaamaierako ebaluazioa (lanaren emaitzak neurtzen dituena). Fase bakoitzean
|
egindako
lana baloratu behar da; guk definitutako faseak (diagnostikoa, planifikazioa, exekuzioa eta ebaluazioa) baloratu behar dira. Horrela, egoeraren diagnostikofidagarria egin dugun azter daiteke, proiektuaren planifikazioa egokia izan den, etaebaluazioaren balorazioa egitea ere izan daitekeela iruditzen zaigu.
|
|
|
Rotger Amengual ek (1984) ere Urteko Plana eta Memoria erlazionatzen ditu; Memoria, Ikastetxearen Urteko Planarekin erlazionaturik dago. Urteko Planakikasturtean zehar
|
egindako
lanak bideratzen eta gidatzen ditu eta, Memoriak, berriz, Urteko Planean egindako jarduerak ebaluatzen ditu.
|