|
2006
|
|
|
Ikerkuntzari dagokionez, lehen eta behin ikasleek
|
egindako
lanak aipatu gura nituzke: bai Soziologia Sailean bai Euskal Filologian ikasketaamaierako tesina lanak egiteko aukera dago eta ikasle batzuek soziolinguistikaren inguruko gaiak hartu dituzte horretarako.
|
|
|
Ixiar Basterretxea (Etxebarria 2000, adibidez), Rosa Miren Pagola, eta Itziar Turrez (Gonzalez 1999, Molina 2001) irakasleen zuzendaritzapean soziolinguistika lanak burutu dira urteetan zehar. Azken urteetan beste ikerketa batzuetan, nahiz eta soziolinguistikari buruz propio
|
egindako
lanak ez izan, aldagai sozialak kontuan izan dituzte azter eremua mugatzeko orduan (esate baterako, Iribar eta Turrez 2001).
|
|
|
• aniztasun linguistikoa (UNESCO Etxeko Amarauna taldekide bezala
|
egindako
lana: Mart� et al 2005a, 2005b, 2006a, 2006b, Amorrortu et al 2004a, 2004b, 2005, Barreña et al 2005, 2006, Uranga et al 2005) • soziolinguistika orokorrean (Amorrortu 2003b)
|
|
|
Ikerkuntzari dagokionez, lehen eta behin ikasleek
|
egindako
lanak aipatu gura nituzke: bai
|
|
2007
|
|
|
• HEAn diharduen lan-taldearen profesionaltasuna goraipatu eta euskaltegiek urte hauetan
|
egindako
lana eskertu kanpaina publikoen bidez.
|
|
|
Izan ere, lehiakideak garela ahaztu gabe, komunean ditugun beharrak identifikatu behar ditugu eta horiei erantzuna emateko lankidetza bideak jorratu behar ditugu. Nabarmena da azken urteotan euskaltegiok elkarlanean
|
egindako
lana fruituak ematen ari dela, hor dago Kultura Sailarekin izandako negoziazioen emaitza ona. Dena dela, atzera begiratzeak ematen duen poza alde batera utzi gabe, ezin dugu ahaztu oraindik ere lan handia dagoela egiteko HEA guztiz normalizatutako arloa izatera hel dadin:
|
|
|
Nabarmena da azken urteotan euskaltegiok elkarlanean
|
egindako
lana fruituak ematen ari dela, hor dago Kultura Sailarekin izandako negoziazioen emaitza ona. Dena dela, atzera begiratzeak ematen duen poza alde batera utzi gabe, ezin dugu ahaztu oraindik ere lan handia dagoela egiteko HEA guztiz normalizatutako arloa izatera hel dadin:
|
|
|
Zereginak ziren: irakasleen arteko harremanak ugaritzea,
|
egindako
lanen eta esperientzien berri elkarri ematea, irakasle berrien ikastaroak antolatzea...
|
|
|
Estrategia ezberdinak erabiliz, azterketak egiten egundoko trebezia lortzen dute eta, gure harridurarako bada ere, gainditu egiten dute. Urte osoan
|
egindako
lanak ez du inolako onespenik edo baliorik lortzen titulurik lortu ezean, izan ere, urtean zehar egindako ibilbideak ez du inolako pisurik emaitzetan, ezta irakasleen ebaluazioak ere.
|
|
|
Noski, baita hizkuntz gaitasuna ere. Honek aurrera egiteko aukera emango digu,
|
egindako
lanaren emaitzak aztertu, neurriak hartu eta egokitzapenak egitea ahalbideratuz. Argi dago nolabaiteko agiriak eman behar direla.
|
|
|
1989an gazte euskaldunek atxikimendu txikia zuten euskararekiko, beste adin taldeek baino askoz txikiagoa –gazteen gaitasunaren eta erabileraren arteko indizea beste adin taldeena baino askoz txikiagoa zen–, eta urteak pasatu ahala atxikimendu horrek gora egin du, urteotan hizkuntza normalizazioaren alde
|
egindako
lanaren ondorioz. Hala ere, oraindik gazteen indizea beste adin taldeena baino txikiagoa da, gero eta parekatuago badaude ere.
|
|
|
euskara bigarren hizkuntza duten haurrek –gainontzeko adin talde guztietako euskaldun berriek bezala– oso joera txikia dute euskara erabiltzeko familian eta lagunartean. Gazteen indizeari dagokionez, berriz, 1989an gazte euskaldunek atxikimendu txikia zuten euskararekiko, beste adin taldeek baino askoz txikiagoa –gazteen gaitasunaren eta erabileraren arteko indizea beste adin taldeena baino askoz txikiagoa zen–, eta urteak pasatu ahala atxikimendu horrek gora egin du, urteotan hizkuntza normalizazioaren alde
|
egindako
lanaren ondorioz. Hala ere, oraindik gazteen indizea beste adin taldeena baino txikiagoa da, gero eta parekatuago badaude ere.
|
|
|
Hizkuntzaren normalizazioaren ikuspuntutik, datuen azterketa hutsa gaindituta, egoeraren diagnostikoa egiten laguntzen duen edozein ikerketa lotu nahi izaten da praktikan egin behar diren lanekin. Hau da,
|
egindako
lanaren ebaluaziorako tresnak eta aurrerantzean egin denaren zantzuak bilatzen dira datuen irakurketan eta analisian. Ikuspuntu horretatik ere, ez dut egoera sinplea ikusten, ñabardura askotakoa baizik.
|
|
|
Gure ustez, zentzu horretan oso garrantzitsua da orain arte guraso elkarte, euskara elkarte eta bestelako erakundeek
|
egindako
lana, baina aisialdiko guneen, hizkera askatasunez erabiltzeko guneei euskararen erabileraren sustapenerako duten garrantzia aitortu eta behar den bezala planifikatzeko garaia heldu da.
|
|
|
Ezagutza datuak izaten dira datu horietako batzuk eta azken urteetako bilakaera baikorra da, batez ere Hego Euskal Herriari dagokionean eta haur eta gazteen arloan. Erabileraren gaineko kezka gero eta zabalduago dagoen honetan kale erabileraren neurketa ezinbesteko datua da eta ildo horretan Soziolinguistika Klusterrak gidatzen duen taldeak
|
egindako
lana eskertu beharra dugu.
|
|
|
Azkenik, gogora dezagun Iñaki Iurrebasok atera duen ondorioa: " euskararen alde administrazioek, herri mugimenduek eta orokorrean euskaltzale guztiek
|
egindako
lanak balio izan duela. (...) Horrela, beraz, lan egitea merezi duela berretsiko lukete datuek, eta bide horretan guztien ahaleginak direla beharrezko." Mamitsu eta zentzudun deritzet iritzi horiei eta ondo baino hobeto laburtzen dute aurreko lerroetan jorratu ditugun informazioak eta interpretazioak.
|
|
2008
|
|
|
Itzulpen automatikoak ez du inoiz izango giza itzultzaile profesionalak
|
egindako
lanaren kalitaterik, baina aplikazio asko daude itzulpen automatikoaz baliatuko balira onura ekonomiko handiak izan litzaketenak eta giza itzulpenaren kostuak onar ez litzaketenak.
|
|
|
Corpusak
|
egitea
lan handia eta konplexua da, eta gaur egun tresna informatikoak ezinbestekoak dira corpusgintzan. Bestetik, corpusak kontsultatzeko, ustiatzeko eta haietatik informazioa lortzeko ere ezinbestekoa da tresna automatikoak izatea.
|
|
|
Atal honek hiru web aplikazio espezifiko ditu: tipologia anitzeko jarduerak sortzeko eta antolatzeko Designer izeneko aplikazioa, tresna informatiko mugikorrean ikasleak jarduerak exekutatzeko Trainer izeneko aplikazioa eta, azkenik, irakasleek ikasleek
|
egindako
lana kontrolatzeko eta jarraitzeko sortu den Inspector izeneko aplikazioa.
|
|
|
Sistemak kontrolatzen du hutsegiteen kopurua, eta, horren arabera, ikasle bakoitzari egokitu egingo dio ariketa kopurua zailtasun maila bakoitza gainditu ahal izateko. Bukaeran, ordu arte
|
egindako
lanaren eta bidean izandako zailtasunen balorazioa egingo dute ikasleak eta irakasleak, eta balorazio horren arabera, zuzenketa arauak finkatuko dituzte eta lanerako konpromiso berria hitzartuko dute hurrengo kontratu didaktikoaren bidez. Prozedura horiek martxan jartzeak eragin zuzena izango du lehen aipatutako konpetentzien garapenean.
|
|
|
Proposatu nien galdegitea ene euskaltzainkide zen Piarres Larzabali antzerki iduriko zerbaiten idaztea. Onartu zuen eta 1973ko apirilean eskuetan nuen Larzabal apez eta antzerkilari famatuak
|
eginikako
lana.
|
|
|
Nazioartean zabalpena duten argitalpenek normalean beste lekuetan
|
egindako
lanak eta ikerketak ezagutzeko balio izaten digute. Jasone Cenoz irakasleak koordinatu eta kudeatu duen Language, Culture and Curriculum nazioarteko aldizkariaren 21 zenbaki honek ere (2008ko maiatzean argitaratua) hori eskaini nahi die beste lekuetan euskal irakaskuntzaren emaitzak ezagutu nahi dituztenei.
|
|
|
Foru administrazioari dagokionez, Nafarroako Gobernuak arautze lanak egin ditu Nafarroako Foru Komunitateko administrazio publikoetan euskara normalizatzeko esparruan. Araugintzan
|
egindako
lanaren fruitu dira honako hauek: soziolinguistika klusterra martin ugalde, kp/ 20140 andoain
|
|
2009
|
|
|
Ezin utzizko altxorra da hori. Aurrez
|
egindako
lan sakon eta zabalaz baliatu ahal izatea suerte handia izango da halakoetan: Juan Madariagak 2006an argitaratutako lanetik19, adibidez, informazio aberatsa, fidagarria eta kontrastagarria jaso ahal izango da.
|
|
|
Nire proiektua oinarritzen da nire blogean eta tailerrean
|
egindako
lanean, eta hiru ardatz izango ditu: Batetik, weblog ek azken urteotan izan duten bilakaera aurkeztuko dut; bestetik, weblog ek euskararen ikas irakaskuntzan duten erabilera eraginkorra azalduko dut; eta azkenik, informatikaz oso gutxi jakinda ere, blog bat sortzea ez dela beste munduko kontua frogatuko dut.
|
|
|
Ohar, iruzkin, istorio edo artikulu publikoak idazten diren Interneteko webgunea da blog a. Blogger edo blogari bakoitzak argitaratzen duen guztiak orden kronologikoa du egunerokoan, hau da, Nire proiektua oinarritzen da nire blogean eta tailerrean
|
egindako
lanean, eta hiru ardatz izango ditu: Batetik, weblog ek azken urteotan izan duten bilakaera aurkeztuko dut; bestetik, weblog ek euskararen ikas irakaskuntzan duten erabilera eraginkorra azalduko dut; eta azkenik, informatikaz oso gutxi jakinda ere, blog bat sortzea ez dela beste munduko kontua frogatuko dut.
|
|
|
Izan ere, ondoko grafikoan ikus dezakegunez, joera ohikoena blogen kopuruak gora egitea izaten da. Euskaltegientzako eredurik aipagarriena Ordiziako Jakintza Ikastolak
|
egindako
lana da. Bertan, besteak beste, EGA azterketa prestatzeko ariketa guztiak daude bilduta.
|
|
|
Horiei esker, ikaslea askoz ere aktiboagoa da bere ikas prozesuan, eta euskararekiko jarrera eta ardura erabat aldatzen da. Honi guztiari gehitu behar zaio, blogetan
|
egindako
lanak ikasleen artean partekatzen direla, ezagutza irakasleen artean eraikitzen dela, ikasleek autonomiaz jokatzen dutela eta ohiko irakasle/ ikasleen rolak aldatzen direla. Abantaila hauek guztiak ikusita, nola ez dira bada euskaltegiak Blogosferan murgilduko? ❚
|
|
|
Luze jardun gaitezke Txillardegik soziolinguistika eta glotopolitika alorrean egindako ekarpena azaltzen eta ez da lan honen helburua azalpen xehea egitea. Edonola ere, une egokia gertatzen da bizi dugun hauxe Txillardegik
|
egindako
lana gogora ekartzeko. Zuzen ibili al da Jose Luis urte hauetan soziolinguistikaren gakoak hautatzerakoan?
|
|
|
10 Txillardegik berak idatzitako hitzaurre, artikulu, elkarrizketak ditugu bertan, baina baita gainerako edukien diseinu eta hautaketa ere. Benetan emankorra izan zen aldizkarian
|
egindako
lana. Ez genuke ahantzi behar, bestalde, han eta hemen, euskal geografian barna bere azalpenak eskatzen zituzten herrietan egindako hitzaldiak hainbat urtetan.
|
|
|
14 Egileak hautatu ditu bi adibideok esanguratsuak direlakoan, edonola ere, Txillardegiren ekarpena ez da horretara mugatzen. Besteak beste, hizkuntzaren normatibizazio eta estandarizazioaren alde
|
egindako
lana, hizkuntza ukipena gatazka moduan ikusteko emandako azalpenak...
|
|
|
BAT aldizkariaren Zuzendaritzan Jose Luisek
|
egindako
lana horrelakoxea izan zen9 Dibulgatiboa, baina ongi jantzia, praktikoa baina intelektualki ongi errotua. Eta iritzi aldetik askotarikoa.
|
|
|
Jose Luis Alvarez Enparantzak soziolinguistika eta glotopolitika alorrean
|
egindako
lana urtetan iraunkorra, zabala eta askoratikoa izan da ordea. Bere curriculumari begiratu hutsak erakusten du lan handia egin duela bai bertako errealitatea ezagutu eta azaltzeko, bai atzerrikoaren berri emateko.
|
|
|
BAT aldizkariaren Zuzendaritzan Jose Luisek
|
egindako
lana horrelakoxea izan zen. Dibulgatiboa, baina ongi jantzia, praktikoa baina intelektualki ongi errotua.
|
|
|
FINLANDIA: GARAIZ
|
EGINDAKO
LANAREN ARRAKASTA
|
|
|
Ikastaroaren antolaketan bereziki eskertu nahi ditugu bertako orientatzaile eta Guraso Eskolaren arduraduna den Gloria Castaños eta Josune Irazu hizkuntza normalkuntzarako teknikaria,
|
egindako
lan bikain guztiagatik. Tailerreko irakasle lanetan EHUko Iñaki Pikabea psikologoa aritu zen.
|
|
|
Bikote motak bereizteko ez da bikotekideen ezaugarri indibidualen hustuketa eta alderaketa
|
egin
lan honetan, oinarri gisa hartu baitugu aldaketaren gakoak, funtsean ez direla indibidualak, taldekoak, edo kasu honetan, bikoteko harreman mailakoak baizik. Hau da, harreman bakoitzean eratzen den dinamika norberaren ezaugarri indibidualei nagusitzen zaielakoan gaude.
|
|
|
Grafikoan ageri den bezala, ibilbidean zenbait azterketa egin ditugu eta horren adibide da 2006an euskara planak sistematizatzeko helburuarekin
|
egindako
lanaren emaitza:
|
|
2010
|
|
|
Autoreak zenbait puntu interesgarri ukitzen du artiulu horretan, eta oraingoz horietatik bi sakonago aztertuko ditugu. Aurrerago
|
egiteko
lana, beraz, leku beretik sor daitezkeen teoria gehiago garatzea.
|
|
|
• Normalkuntza lanaren babesa eta eskaria: Herritarren gehiengoak ondo baloratzen du erakundeek euskara sustatzeko
|
egindako
lana eta gehiago dira gehiago egin luketela uste dutenak, gutxiago egin luketela uste dutenak baino. (10.1 atala, 104 or.)
|
|
|
Herritarren gehiengoak ondo baloratzen du erakundeek euskara sustatzeko
|
egindako
lana eta gehiago dira gehiago egin luketela uste dutenak.
|
|
|
Zenbait esparrutan lortutako emaitzak oso onak dira, besteak beste, graduko eskaintzan edo AZPko langileen hizkuntza gaitasunean. Aldiz beste esparru batzuetan
|
egiteko
lan eskerga dago. Datozen urteetan graduondokoetan, doktoregoan eta jakintzaren zabalkundean lan berezia egin behar dugu.
|
|
|
Zenbait esparrutan lortutako emaitzak oso onak dira, besteak beste, graduko eskaintzan edo AZPko langileen hizkuntzagaitasunean. Aldiz beste esparru batzuetan
|
egiteko
lan eskerga dago. Datozen urteetan graduondokoetan, doktoregoan eta jakintzaren zabalkundean lan berezia egin behar dugu.
|
|
|
2001ean euskaldunen kopurua %50etik gorakoa zuten eskualde guztiek osatzen dute, eta ziur asko ipar durangaldea gehituko zaie. eskualde horietan, premiazkoa da euskararen nagusitasunari dagokion estatu legedi bat: ...ilerarako zailtasun handia, hainbat esparrutan. alderdi askotan, duela hogeita hamar urteko araudi beraren arabera jokatzen da, oraindik ere, nahiz eta eskualde horietako haur gehienak euskaldunak izan. horregatik, bultzada berria eman behar zaie eskualde horietako politika normalizatzaileei. hirugarren taldea berriz euskalduntasunera itzultzen ari diren eskualdeek osatzen dute; hau da, orain arte
|
egindako
lanaren ondorioz, jada biztanleen %10etik gora elebidunak dituzten eskualdeek. begi bistakoa dirudi eskualde horietan lege araudiak haurrei eta gazteei erreparatu behar diela, batez ere (beste alderdi batzuez arduratzeari utzi gabe), eta beren hizkuntza erabiltzeko tresnak eta esparruak eskaini behar dizkiela. zoritxarrez, laugarren eskualde multzo batez ere hitz egin litzateke. ez dirudi nafarro... Soziolinguistikak mende erdi baino ez du. eta hizkuntzen berreskurapeneta normalizazio prozesuek, are gutxiago. ez dut uste gehiegizkoa denik esatea arlo horretan diharduten guztiek hura eraikitzen laguntzen ari direla, gehiago edo gutxiago. guztiek egiten dugula zientzia, batzuetan akatsak eginez eta besteetan asmatuz. eta argi dago aurretik joateak eta erreferentzia puntu gehiegi ez izateak ez duela asko laguntzen. baina denborak arrazoia ematen digu, emeki emeki. hortxe dago gure lurraldeetako gazteria, gero eta eleaniztunagoa dena. egia da rlS aro mesianikoan sartzetik urrun dagoela (Joshua Fishmanen esapide egokia hizpide hartuta). baina haiengatik bada ere, gure etorkizunagatik, aurrera egin dugu. badakigu halakorik ez egiteak nora eramango gintuzkeen.z aipuaK
|
|
|
Ugari dira testu horretan hizkuntzaren inguruko gai eta arazoak: ...ltzea, betiere irakurlearen mesedetan eta hedatu nahi duen mezuaren zerbitzuan. horretarako, luma bizkorra erabiliko du, irudimen azkarra, eta gaztelania aberatsaren jabetasun trebatua. azkenean, liburu bakar horretako balio literarioek eraman dute Malon etxaide literatura gaztelauaren historietara. nafarrak" modernitate" ausarta erakutsi zuen, eta gaztelania garaiko premietara moldatzen
|
egindako
lana da Malon etxaideren modernitate hori, etorkizuna irabaziko zuena, hain zuzen. erlijioak halako pisua zuen garaietan, erreforma/ kontrarreformetako borroken erdian, inkisizioaren aldarte txarren zurrunbiloan, bereari eutsi zion hizkuntzari ahalmen berri eta biziak sortzeko. baina hori ez zuen egin iritzi, irizpide eta konbentzimendu ongi hausnarturik gabe, eta bestelako aurkako zenbait iritzi...
|
|
2011
|
|
|
Apartekoa da txostena, bai bere luzeran –aldizkari zientifikoetan argitaratzen direnak baino luzexeagoa, eta apartekoa bere sakontasunean. Ez dugu uste oker gabiltzanik esaten dugunean Euskal Herrian behintzat, diglosiaren inguruan zerbait jakin nahi duenak hemendik aurrera aintzat hartuko duela Zalbidek
|
eginiko
lan hau, ezinbestean.
|
|
|
Siadeco etxeari eman zioten langintza hura bideratzeko ardura18 Liburu ezagun batean bildu zen langintza zabal haren lehen ekarpena. Euskararen Liburu Zuria esan zitzaion argitalpen hari euskaraz. erdaraz, jatorrizko bertsioan alegia, El Libro Blanco del Euskara.
|
egindako
lan handiaren giltzarri, sarrera moduko bat komeni zela ikusi zuten gogoeta lanaren arduradunek: pertsona kualifikatu batek, ikuspegi jaso eta zehatzetik, egingo zukeen sarrera modukoa. halakorik egingo al zuen galdetu zioten koldo Mitxelenari.
|
|
|
Erdaldunen euskararekiko aurreiritziak eta jarrerak jarrerak aztertzea izan den arren, eztabaidak aberatsagoak izateko euskaldunen jarrerez ere baliatu dira. kuantitatiboari dagokionez, bat diseinatu da eta hau ikerketa kualitatibotik ateratako datu eta ideietan oinarritu da. honetarako, euskaldunak ez diren eAeko 1855 urte bitarteko biztanleria osoa aztertu da. era horretan, parte hartzaileen iritzi eta hausnarketak jasotzeaz gain, horien maiztasuna nolakoa den aztertu da. Aipatzekoa eta nabarmentzekoa da, ikerketa kuantitatiboa ikerketa kualitatiboko ideia eta datuetan oinarrituta egoteak eta metodologia biak uztartzeak, sakontasun eta zehaztasun handia eskaintzen dizkiola
|
egindako
lanari.
|
|
|
" Praktika sistematizatzearen beharra ikusten dugu, baita praktika hori teoria egokiekin hornitzearen beharra ere. Hor kokatzen dugu ekintza ikerkuntza" gauzak egin egiten dira, baina oro har: ez da egindako horien gain sistematikoki hausnartzen, edo ez da teorizatzen, edo
|
egindako
lanak ez dira gero behar bezala zabaltzen, edo hausnarketak egin badira, ez dira gero behar bezala sozializatzen.
|
|
2012
|
|
|
Normalkuntza proiektua, hezkuntza, unibertsitate eta Ikerketa Sailak, 1996tik aurrera bultzatzen duen ulibarri programa (ikus 323/ 2003 dekreTuA). hasierako deialditik aurrera, euskara zerbitzua beste hainbat eragileren laguntzaz –ueu, Ikastolen elkartea, Soziolinguistika klusterra edo Mondragon unibertsitatea, besteak beste– programa egituratzen eta kudeaketa sistematizatzeko bitartekoak jartzen ahalegindu da. Izan ere,
|
egindako
lanak etekinak eman ditu; ikasturtez geroztik ikastetxe bakoitzak bere diagnosiak, proiektuak, urtez urteko planak, memoriak eta bidean osatutako beste hainbat dokumentu eta baliabide txukun eta zehatz metatu ditu www.ulibarri.info web gunean. Txoko horren sorrerak ate ugari ireki dizkie ikastetxeei.
|
|
|
Adinkako datuak aztertuta, oro har, argi antzematen dira belaunaldi berrien artean irakaskuntzan euskalduntzearen alde
|
egindako
lanaren ondorioak. Egia da belaunaldi berrien erabilera tasak oso urruti gelditzen direla euskaraz hitz egiteko gai direnen ehunekotik.
|
|
|
EUSKARAREN ALDE
|
EGINDAKO
LANAK BALIO IZAN DU ❙
|
|
|
Hau esanda ez dugu autokonplazientziarako atea ireki edo kontsolamendu merkea bilatu nahi. Testuinguratze horrek balio liguke, ordea, egindako ahaleginen eta lanen fruituak hobeto baloratzeko, euskarak munduko gainerako hizkuntza gutxitu gehienen bilakaera joera baino hobea badu, alde ugaritatik
|
egindako
lanaren eta ahaleginaren ondorio baita.
|
|
|
Esaten ari garen hau argi uzten du, izan ere, landutako datuen lehen irakurketa azaleko batek: euskararen alde administrazioek, herri mugimenduek eta orokorren euskaltzale guztiek
|
egindako
lanak balio izan duela. Ez dugu astirik hartu datuak berariaz ikuspegi horretatik lantzeko, eta" egindako lanaren" eta" lortutako emaitzen" arteko harremana sistematikoki aztertzeko.
|
|
|
euskararen alde administrazioek, herri mugimenduek eta orokorren euskaltzale guztiek egindako lanak balio izan duela. Ez dugu astirik hartu datuak berariaz ikuspegi horretatik lantzeko, eta"
|
egindako
lanaren" eta" lortutako emaitzen" arteko harremana sistematikoki aztertzeko. Beste baterako utzi dugu langintza hori.
|
|
|
Asko egin dela eta nahikoa ote den jakitea, ezagutzea? Erantzunak ezagutu ahal izateko, konponbideak bilatzeko, beraiekin egon beharra dago, ikerketak egin, hitz egin eta, zergatik ez, orain arte euskararen normalizazioan
|
egindako
lan askoren berri eman, hots, jakin dezatela gaur egun dituzten aukerak aurreko urteotan egindako lanari esker lortu direla. Ikastolen, gau eskolen, euskara elkarteen... sorrera eta burututako lan eskerga ezagutu egin behar dute.
|
|
|
Asko egin dela eta nahikoa ote den jakitea, ezagutzea? Erantzunak ezagutu ahal izateko, konponbideak bilatzeko, beraiekin egon beharra dago, ikerketak egin, hitz egin eta, zergatik ez, orain arte euskararen normalizazioan egindako lan askoren berri eman, hots, jakin dezatela gaur egun dituzten aukerak aurreko urteotan
|
egindako
lanari esker lortu direla. Ikastolen, gau eskolen, euskara elkarteen... sorrera eta burututako lan eskerga ezagutu egin behar dute.
|
|
|
Zenbait arnasguneren egoeraren behaketa lanarengatik. Ikergaia azken urteotan oso presente dagoena da, izan ere, bide ezberdinetatik
|
eginiko
lanek erakusten dute Euskal Herriko zonalde soziolinguistikoki euskaldunenetan kezkatzeko moduko bilakaera gertatzen ari dela, aurreikusi gabekoa, gainera: euskaldunen ehunekoen jaitsiera, eta sakoneko aldaketa islatzen dituen ebidentziak.
|
|
2013
|
|
|
2 irudian ikus daitekeen legez,
|
egindakoaren
lana era informatikoan gordetzeko ahalegina egin da ikastaroan.
|
|
|
Ondoren, egitasmoaren berri emango da. Amaitzeko,
|
egindako
lanaren inguruko zenbait gogoeta azalduko dira.
|
|
|
Eskola giroko hizkuntza erabileraren azterketarako Arrue Proiektuaren baitan garatuz joan garen tresneria teoriko metodologikoan baliatu dugun beste oinarri bat Hezkuntza Saileko Euskara Zerbitzuan
|
eginiko
lana da: bereziki ikasleen mintzajarduna neurtzeko Mikel Zalbidek sorturiko Gela argazkia eta berau eraikitzeko baliatutako ikuspegi eta erreferentzia teorikoak.
|
|
|
EAEko eskolagiroko hizkuntzaerabilerari dagokionean, urtetan
|
eginiko
lanaren ondorioz," euskaldun" eta" erdaldun" gisa bereiz zitezkeen bi taldetatik continuum aberatsago eta konplexuago batera pasatzen ari gara gero eta gehiago.
|
|
|
2011ko datuek —eta beste hainbatek— zera adierazten digute: EAEko eskola giroko hizkuntza erabilerari dagokionean, urtetan
|
eginiko
lanaren ondorioz," euskaldun" eta" erdaldun" gisa bereiz zitezkeen bi taldetatik continuum aberatsago eta konplexuago batera pasatzen ari gara gero eta gehiago. Continuum horretan euskaldun dira ikasle gehienak:
|
|
|
Interes horretan bat etorri zen, esate baterako, gorago aipaturiko 2013ko Jardunaldian partaide izan genuen Jeroen Darquennes irakaslea, Belgikako Namur unibertsitatekoa. Berarekin lankidetzan ondua dugu argitaratze bidean den artikulu bat, ereduko ikasleen erabileraren nondik norakoak aztergai dituena (Mart� nez de Luna et al. 2014, argitaratze bidean), eta neurri batean 2012an zabaldu genuen txostenean
|
eginiko
lanari jarraipena ematen diona.
|
|
|
SDan jarritako helburu komunikatiboak aurrera eramateko euskarazko eredu egokiak topatzea oso zaila gertatu zaigu ikertzaileoi. Eta azkenik, irakasle hainbatek ere gogorarazi dute SDetan
|
egindako
lana notarako ez izateak eragin zuzena izan duela zenbait ikasleren lan saiakeran.
|
|
|
Odon de Apraizek 1950ean
|
egindako
lan batean, honako egoera hau deskribatzen zuen:
|
|
2014
|
|
|
Ikuspuntu sistemikoa eta hein handi batean pentsaera konplexuaren gainean Morinek
|
eginiko
lan guztia ezinbesteko gaia izan da gizartea eta lurraldearen arteko harremanen epistemologia berri bat osatzeko. Sinplifikazio kartesianoarraren paradigmek zientzia zatikatu eta banandu baten betirakotasunera eraman gaituzte.
|
|
|
Ikuspuntu sistemikoa eta hein handi batean pentsaera konplexuaren gainean Morinek
|
eginiko
lan guztia ezinbesteko gaia izan da gizartea eta lurraldearen arteko harremanen epistemologia berri bat osatzeko.
|
|
|
Badirudi UEMAren aldetik epe ez oso luzean halako azterketaren bat egiteko asmoa dagoela, baina, halakorik izan artean, esku artean duguna erabili behar. Esku artean izateko aukera izan dugu, besteak beste, X. Bengoetxeak (2012) Tolosaldeko hainbat udalerriren bilakaera aztertuz
|
eginiko
lana. Azterlan honetan inguru hartako arnasguneen ahultzea ondorioztatzen zen.
|
|
|
2010eko udal hizkuntza politiken azterketan nabarmendu zen bezala, hizkuntzapolitikak batez ere ingurune soziolinguistikoaren arabera egokitzen ziren eta arnasguneetan egiten ziren politika aurrerakoienak: 10eko eskala batean 8,2ko puntuazio lortu zuten bataz beste neurtutako 33 arnasguneek4 Ez da alferrekoa izan UEMAk eremu horretan urteen
|
eginiko
lana.
|
|
|
Jon Sarasuak (Amaren) SUA ideia erabili izan du," aitaren etxea" ideiaren ondoan, eta nik suari URA erantsi nahiko nioke, elementu indartsua eta iradokitzailea delako kultura aztertzeko: gizartearen atxikimendu gero eta likidoagoa adierazten du, kultur fluxua... grabatzea aukera ederra da, eta eredu egokia izan daiteke Irunen 2013an
|
egindako
lana," Gure Berts (i) oa".
|
|
|
Ohiturei buruzko lana zela esanda jarri ditugu hizketan 18 lagun, eta guk elkarrizketa bideratuaz, euskaraz, hizkuntza ohiturez, horien zergatiez eta beste makina bat kontuz aritu gara lau ordu pasatxoko jardunean. Hemen duzuen hau
|
egindako
lanaren artikulua da. • Hitz gakoak:
|
|
2015
|
|
|
Euskal Pizkundea(), Euskaltzaindia (1919) edota Eusko Ikaskuntza (1918) bezalako erakundeak, besteak beste, hainbat hausnarketa eta proposamenen iturburu izan ziren egun" hizkuntz plangintza" edo" hizkuntz politika" bezala izendatzen ditugun kudeaketa tresnak definitu, garatu eta sendotu baino lehen. Gerra Zibilak eten egingo zuen aipatutako erakundeek abiatutako eztabaida, baina jada
|
egindako
lana eta piztutako kezken aztarnak airean iraungo zuten. Denborarekin euskara zerbitzuak eta bestelako zerbitzu publiko, zein pribatuen eraketa etorriko zen eta horrekin batera hizkuntz plangintza eta hizkuntz politika modu antolatu eta formal batean ulertzeko parada.
|
|
|
Irakaskuntzari esker (irakasleek
|
egindako
lanari esker) haur eta gazte askok ikasi dute euskara, eta ikastetxeetan egindako ahaleginek eragin zuzena dute euskararen erabileran.
|
|
|
Eusko Jaurlaritzak eta jende euskaldunak
|
egindako
lanak berebiziko garrantzia izan zuten gaur egun dugun egoeran, hamaika aldiz esan zuten moduan, egoera asko hobetu baita. Honen harira, funtsezkoa izango da euskaldunek eta Eusko Jaurlaritzak lan egiten jarraitzea, eta azken honen kasuan, biztanleria aktibatuko duen hizkuntza politika ausartak abian jartzea.
|
|
|
Gasteizen garaitik hona, euskarak izan duen euskararen bilakaeraren inguruko testigantzak eraman zituela Arabara lanera. Beraientzako, hala ere, ez zen ahalegin handia izan, natural ikusten baitzuten
|
egindako
lana.
|
|
|
Baina komeni da emandako bilakaera demografikoan sakontzea, horretarako informazio asko baitago. Arandak (1998)
|
egindako
lan batek hurbil gaitzake bilakaera hori hobeto ezagutzera, ordutik hamasei urte igaro badira ere. Esaterako, EAEn bizi diren bikoteen% 43 bertan jaiotako gizon eta emakumeek (bikote homosexualak ez ziren aintzat hartu ikerketa honetan) osatzen dituzte;% 25 hemengo batek eta" kanpoko" batek; eta hemen jaiotakoak ez direnengatik osatutako bikoteak, berriz,% 32 dira.
|
|
|
Zerbaitek huts egin du. Iñaki Iurrebasok
|
egindako
lanak utzitako emaitzak esaten dugunaren erakusle dira (ikus: " Udalerri Euskaldunak EAE n:
|
|
|
Halaber, nor bere esparrutik, Berasategik zein Manterolak ohartarazi dute eskola euskararen arnasgune izan badela, baina ezin dela belaunaldi berrien euskalduntze lana bakarrik esparru horren eskuetan utzi. Bada, komunikabideak arnasgune funtzional izan daitezkeela argudiatu dut lehenago ere, eta beste eragileek
|
egindako
lanaren osagarri dela berrestera noa oraingoan. Euskarazko komunikabideek aurrera egingo badute ulermen eta irakurmen gaitasun nabarmena (izango) duten haur eta gazteak behar dituzte, eta eskolak aliatu ditu komunikabideak euskalduntze ahalegin guztia hutsean geldituko ez bada.
|
|
|
Artikuluan nerabeen hizkuntza erabileran gertatzen diren aldaketak aztertu ditu. Abiapuntuko ikerketa Donostiako 13 urteko sei gazterekin
|
egindako
lana da, hizkuntza mudantza fenomenoan sakontzeko helburuarekin. Oinarritutako teknika hizkuntzaren antropologian eta etnografian finkatu da, nerabezaroan gertatzen diren praktiken aldaketetatik abiatuta.
|
|
|
Giles eta enparauen kasuan bezala, Landweer ek
|
egindako
lana ia oharkabean pasatu da eta ebaluazio gutxi izan ditu. Horietako bat izan da Obierorena (2010), zeinek esaten duen, EGIDS en kasuan bezalaxe, neurketak ausaz egin behar direla, 1) faktoreak ez direlako ulertzen eta 2) ez dagoela irizpide finkorik.
|
|
|
Euskararen eragileak adierazle sistema propioa sortu nahi duten honetan, nazioarteko eskala horiek azaldu eta era kritikoan aztertu dira, euren alde on eta txarrekin. Helburuak bi dira, 1) adierazle sistema berri honi hainbat aldagai proposatzea, denon artean
|
egindako
lanarekin gure hizkuntzak biziberritze prozesu luze eta malkartsu honetan pausu luze eta indartsuagoak ematen jarraitu dezan, eta 2) munduko eskala horiek nolakoak diren ezagutzea. • Hitz gakoak:
|
|
2016
|
|
|
1 2015eko ekainean Euskal Herriko Unibertsitateko Euskal Hizkuntzalaritza eta Filologia Masterrean Maitena Etxebarriaren zuzendaritzapean
|
egindako
lanaren laburpena
|
|
|
Laburpena. Mikel Zalbidek
|
egindako
lan sakonari buruz arituko naiz, gehigarri gisako honetan. Txosten mardula ekarri digu Mikelek, bikain josia eta erreferentzia ugariz hornitua.
|
|
|
Mikel Zalbidek
|
egindako
lan sakonari buruz arituko naiz, gehigarri gisako honetan. Txosten mardula ekarri digu Mikelek (aurrerantzean txostengile edo egile izendatuko dut), ondo josia eta erreferentzia ugariz hornitua.
|
|
|
Bestek
|
egindako
lanean oinarrituko gara txosten honetan, gure ondorioak edo ondorio ustezkoak ateratzeko orduan. Bost iturri erabiliko ditugu horretarako, nagusiki:
|
|
|
Demolinguistikazko informazio landu gehiena bertatik atera dugu, nolanahi ere, hasierako gomendio oharrei jarraiki. Ion Aizpuruaren ekarpen eta jarduera ardura teknikoa funtsezkoa da inkesta hauen prestaeran, garapenean, ustiatze fasean eta argitaratze lanetan53); b) kale neurketaren emaitzak, Soziolinguistika Klusterrak (Olatz Altuna eta lankideak buru direla) argitara emandakoak; definizio operatibo esplizituak dituelako, aski uniformeki aplikatzen delako eta udalerri askotan
|
egindako
lana delako, informazio iturri garrantzitsua da hori ere; c) Xabier Bengoetxeak Tolosaldeko arnasguneez egindako azterlan monografikoa; d) Iñaki Iurrebasok udalerri euskaldunei (eta, horren barnean, arnasguneei) buruz egindako azterlan demolinguistikoa, eta e) lekuan lekuko zenbait azterlan54 Txostenaren bukaerako bibliografian ageri diren iturriak ere hor daude, jakina: guztiak izan ditugu kontuan.
|
|
|
Hori guztia esanda, arnasguneek historikoki izan dituzten ezaugarriak ikusita batetik, eta ezaugarri horiek gizarte berrian jasaten ari diren inpaktua ikusita bestetik,
|
egindako
lana eta arnasguneen mantentzea (gainbehera apalaz bada ere) oso positibotzat jotzen dugu. Hori bai, kontziente izan behar dugu arnasgune horiek sekula izan ez duten arriskua dutela egungo egunean, eta etorkizunari begira orain arteko formulek ez dutela balio izango, neurri on batean behintzat.
|
|
|
Maila horietan nola
|
egin
lan aldaketak nahierara sor daitezen. Hori da, azken finean, gogoeta honen muina.
|
|
|
Soziolinguistika garatu berriaren gako eta termino batzuk Josefina Mart� nezek
|
egindako
lan batean agertu ziren lehen aldiz 1967an. Lan horretan, hiriburuaren egoera frankismopean asturiera eta gaztelaniaren arteko disglosia gisa bereizi zen.
|
|
2017
|
|
|
Azken 25 urte hauetako bilakaera positiboa izan da. Hizkuntzei dagokionez, ukaezina da Gutunak kultura aniztasunaren izenean
|
egindako
lana, eta goraipatzekoa da haren originaltasuna, diseinua eta eragina. Hauek izan dira itunaren lorpen nagusiak5:
|
|
|
Alegia, modu prekarioan jarraituko dugu. Beraz,
|
egindako
lana ez da ezertarako izan. Ezta hurrik eman ere!
|
|
|
ESKER OnA artikulu hau idazteko ebko CoSt sareko kideekin izandako eztabaidak hartu dira oinarri iS1306 New Speakers in a Multilingual Europe: Opportunities and Challenges, baita artikulu honek berak oinarri duen datu multzo handiaren gainean bernadette o’rourke andrearekin elkarlanean
|
egindako
lana ere.
|
|
|
Master amaierako lan honek upV/ ehuko 2016ko Maria goyri Saria jaso zuen. gainera, lezo eta pasai donibaneko azterketa" gu gazteok" izeneko ikerketa zabalago baten baitan garatu zen. " gu gazteok" eusko Jaurlaritzako euskara aholku batzordeko gazteriaren batzorde atal bereziaren eskariz
|
egindako
lan bat izan zen (eusko Jaurlaritza, 2016)
|
|
|
XiX. mende hasieran emakumeak eskubide unibertsalen aldarrikapenetik, eta ondorioz botere guneetatik, kanpo geratu ziren. bestalde, estatu zentralaren garaia abiatzearekin batera, hizkuntza askori arlo publikoaren ateak itxi zitzaizkion (burke, 2004: 185). euskara eta emakumeak esparru publikotik at geratu ziren; esan daiteke modernitateak etxera bidali zituela. egon ziren, hala ere, XiX. mendean zehar bi arlo horietan bazterketa dinamika horien aurkako mugimenduak: ...artean emilia pardo bazan litzateke ezagunena, eta agustin paskual iturriaga edo luis astigarraga pedagogo liberalak aipatu ditzakegu euskararen irakaskuntza eta euskarazko eskolen alde lanean aritu zirenen artean. bi eskakizunak batera aldarrikatu zuenik, ordea, ez zaigu iritsi gurera. baina liberalismo eta tradizioaren arteko borroka urte haietan, euskararen alde eta emakumearen eskubideen alde
|
egindako
lanak XX. mende hasieran nolabaiteko uztardura eduki zuten, euskal nazionalismoan militatu zuten emakumeen bidez.
|
|
|
" Euskarazko hedabideen kontsumoa Tolosaldean" da Garikoitz Goikoetxea kazetariak
|
egindako
lanaren izenburua, HAUSNARTUko 3 Saria jaso duena, Hitzaurre gisa – Belen Uranga hain zuzen. kontuan izanda eskualde horrek duela euskal hedabideen eskaintza oparoenetakoa, ikertzaileak aztertu du zein den eskaintza eta kontsumaren arteko aldea. alegia, helburua da euskarazko hedabideen kontsumoaren argazki ahalik eta osatuena egitea, arreta berezia jarriz gazteenean. helburu horrekin aztert... Mondragon Unibertsitateko Humanitate eta Hezkuntza Zientzien Fakultateko 1.mailako ikasleak ulertzeko gakoak" lana argitaratu dugu. ikerketan, ikasle horien hizkuntza ohiturak, jarrerak eta euskararen gaineko diskurtsoak aztertu dituzte, erabileran duten eragina ezagutzeko. ikerketa lehendik antzemandako irudikapen batetik abiatu zuten, alegia, ideia zabalduta zegoen ikasleek ezagutza maila ona izan arren, erabilera murritza zutela. beraz, ikerketarako metodologia kuantitatiboa eta kualitatiboa uztartuz, kale neurketaren metodoa erabiliz, galdetegi soziodemografikoa eta eztabaida saioa eginez bildu dituzte ikerketa datuak, aurreideia hori kontrastean jartzeko. horrela, datu errealak biltzeaz gain, ikasleen ohituretan sakontzeko aukera izan dute, eta baita ikasleen identitatea zein den ulertzeko ere. azkenik, identifikatu ahal izan dituzte ezagutzaren eta erabileraren arteko tartean eragina duten hainbat faktore ere. irakurlearen esku geratzen dira artikulu guztiak, beraz, interesgarriak izango direlakoan.•
|
|
|
– gizabanakoaren nortasunaren aldagaiak eta irakaskuntzaikaskuntzaren aldagaiak duten garrantzia azpimarratzen da. amorrortu eta bestek (2009) euskara ikasteko motibazioei buruz
|
egindako
lanean, barne eta kanpo motibazioak azaldu dituzte. barneko motibazioen artean nahi dudalako moduko formulazioak agertzen dira; baita
|
|
2018
|
|
|
Eskarmentua, zorroztasuna eta sendotasuna, ezaugarri horietan laburbildu daitezke Euskararen Kale erabileraren Neurketaren ezaugarriak. Euskal Kulturaren Batzarreak (EKB 1989) lehenbizi, SEI elkarteak ondoren eta, azken urteetan, Soziolinguistika Klusterrak
|
egindako
lanak euskararen bizitasun egoera ezagutzeko balio du.
|
|
|
Datu horiek adierazten dute ondarroarren erdiek ez dutela arazorik euskaraz
|
egiteko
lanera edo ikastera ateratzen direnean; bermeotarrek, aldiz, euskaraz aritzeko oztopo gehiago aurkitzen dituzte.
|
|
|
Bereziki aipagarria da Txinparta euskara taldeak
|
egindako
lana. 2005ean sortu zen herriaren eta herritarren beharrei eta hutsuneei erantzuteko.
|